- Khái niệm: Hạn ngạch là quy định của Nhà nước về số lượng hoặc giá trị của một mặt hàng hoặc của nhóm mặt hàng được xuất đi (hoặc nhập về) đến (từ) một thị trường nào đó trong một thời gian nhất định.

- Căn cứ để xác định danh mục hàng hóa quản lý bằng hạn ngạch:

+ Kế hoạch phát triển của nền KTQD

+ Khả năng sx và  nhu cầu tiêu dùng trong nước.

+ Chính sách bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ sx và hướng dẫn tiêu dùng trong nước.

+ Cam kết của chính phủ đối với các nước.

- Mục đích:

+ bảo vệ sx trong nước

+ Giúp sử dụng các quỹ ngoại tệ có hiệu quả hơn.

+ Đảm bảo các cam kết của chính phủ Việt Nam đối với các nước khác.

- Các loại hạn ngạch:

Căn cứ vào thị trường có thế chia hạn ngạch thành:

- Hạn ngạch quốc gia

- Hạn ngạch khu vực (hiệp hội)

- Hạn ngạch thế giới(toàn câu) không quan tâm đến xuất xứ

2. So sánh hạn ngạch và thuế quan

* Giống nhau:

- Đều là công cụ bảo hộ sx trong nước, nhằm thực hiện chiến lược thay thế hàng nhập khẩu, đồng thời triệt tiêu  khả năng cạnh tranh của hàng ngoại nhập với hàng hóa trong nước trên thị trường nội địa.

- Nâng giá hàng hóa NK trong thị trường nội địa.

- Làm giảm số lượng hàng hóa NK của 1 quốc gia.

- Gây ra sự lãng phí của cải xã hội vì hạn ngạch cho phép nhà sx trong nước thực hiện quy mô sx với hiệu quả thấp hơn so với điều kiện thương mại tự do.

* Khác nhau

Thuế quan

- Được WTO coi là biện pháp bảo hộ chính thống

-Thuế tạo nguồn thu cho NSNN

- Không biết trước được số lượng hàng hóa Nk vì nó phụ thuộc mức độ lịnh hoạt của cung-cầu trên thị trường

- Là công cụ quan trọng trong đàm phán quốc tế, góp phần tự do hóa thương mại

- Không tạo được rải cản nhanh chóng trong tình thế cấp bách, khi tăng đột biến lượng hàng NK có thể ảnh hưởng mạnh đến sx trong nước

- Thể hiện được tính minh bạch

Hạn ngạch

-Tại điều 11-GATT/1994 đã quy định các nước không được sử dụng biện pháp này

- CP không có thu nhập từ hạn ngạch. Nó mang lại lợi ích cho những đơn vị xin được hạn ngạch

- Dự đoán được khối lượng hàng hóa sẽ nhập khẩu hoặc xuất khẩu trong năm

- Hạn ngạch có thể biến 1 DN trong nước trở thành độc quyền

- Mức độ bảo hộ của hạn ngạch cao hơn của thuế quan vì hàng hóa phải chịu sự hạn chế về mặt số lượng (giá trị) vừa chịu thuế, do vậy gây thiệt hại cho người tiêu dùng nhiều hơn khi sử dụng thuế quan

- Không thể hiện được tính minh bạch, tính pháp lí cao như thuế quan, hình thức hạn ngạch dễ biến tướng khi chỉ cần thay đổi tên gọi: biện pháp quản lý theo kế hoạch định hướng, quản lý theo cơ quan chuyên ngành...