Roksana 👩🏻 - żona Aleksandra III Wielkiego 👱🏻‍♂️, króla Macedonii, który stworzył największe (i jedno z najkrócej trwających) imperium w dziejach, nigdy nie nosiła oficjalnie tytułu Wielkiej Małżonki Króla ani Pani Obu Krajów. Jednak, jako że Aleksander koronował się na faraona, Roksana z formalnego punktu widzenia stała się królową Egiptu, zatem zasługuje moim zdaniem na swój rozdział w tych postach!

Wczesne życie

Urodzona przed 340 p.n.e. dziewczyna była córką baktryjskiego księcia Okysartesa 🧔🏻. Kiedy młody i charyzmatyczny macedoński przywódca Aleksander III najeżdżał tereny dzisiejszego Iranu, rodzina Roksany schroniła się w górskiej twierdzy znanej jako Skała Sogdyjska 🌄.

W 327 roku p.n.e. do pozornie niezdobytego miejsca wspięło się pod osłoną nocy 270 członków oddziału Aleksandra - tzw. "ludzie pająki" 🕷🕷🕷. Zaatakowani od środka Baktryjczycy poddali się oczekującemu za bramą królowi Macedonii. Oksyartes i jego rodzina trafili do niewoli.

Małżeństwo

Niedługo potem młody zdobywca poznał Roksanę, a jej uroda go oczarowała 👱🏻‍♂️💞👩🏻. Dość szybko oznajmił Oksyartesowi, że animozje między nimi należą do przeszłość, a on postanowił uczynić świeżo zdobytą niewolnicę swoją żoną.

Ślub z branką - do tego cudzoziemką - był czymś niesłychanym, ale władca powołał się na precedens mitycznego Achillesa, który zaręczył się ze swoją branką, Bryzeidą.

Aleksander przeżył dotąd bardzo wiele romansów i miłości, ale wciąż pozostawał kawalerem, więc wydaje się, że jego uczucie do Roksany było czymś więcej niż zwykłym zauroczeniem. Rzymski historyk Plutarch był zdania, iż król autentycznie kochał Roksanę, ale małżeństwo z nią  "równocześnie doskonale odpowiadało jego bieżącej polityce", jak elokwentnie ujął to Plutarch.

Biorąc Baktryjkę za żonę, "król świata" chciał zachęcić prawdopodobnie swoich żołnierzy, by żenili się z cudzoziemkami, co stanowiłoby początek koegzystencji Macedończyków z podbitymi ludami. Nie tłumaczy to jednak nadal wyboru akurat Roksany, która nie pochodziła nawet z królewskiego rodu, podczas gdy od Aleksandra oczekiwano małżeństwa o większym prestiżu, przypuszczalnie więc coś szczególnego w księżniczce musiało przykuć jego uwagę, że dostąpiła zaszczytu bycia nową królową imperium, w które wliczały się: Grecja, Egipt, tereny dawnej Mezopotamii oraz szlak wiodący do Indii (choć samych Indii już się zdobyć nie udało...).

Niektórzy bardzo niechętnie patrzyli na cudzoziemską brankę na tronie (i na perspektywę spadkobiercy będącego jedynie pół-Macedończykiem), ale nikt otwarcie nie sprzeciwiał się związkowi; wola Aleksandra była święta.

Nie wiadomo, co czuła Roksana do męża. Aleksander był przystojnym i atletycznie zbudowanym blondynem, 29-letnim, więc jego aparycja raczej nie raziła jej zbytnio. Możliwe jednak, że związek nie układał się dobrze z powodu rozwiązłości króla.

Aleksander wdawał się w liczne pozamałżeńskie związki zarówno z innymi kobietami 👩‍❤️‍💋‍👨 jak i mężczyznami 👨‍❤️‍💋‍👨, i moim zdaniem nie jest wykluczone, że zaraził się w międzyczasie jakąś chorobą wywołującą problemy z płodnością (lub miał owe problemy z innych przyczyn), gdyż mimo swoich licznych romansów, żyjąc trzydzieści trzy lata zdołał spłodzić raptem jednego (!) nieślubnego potomka 👦🏼 i dwoje dzieci z Roksaną 👶🏻👶🏻.

Roksana i Aleksander stracili swoje pierwsze dziecko podczas wyprawy do Indii 👶🏻🪦, która sama okazała się nieudana z powodu buntów jego własnych ludzi, zmęczonych długą drogą i epidemiami. Nie wiadomo jak król zareagował na tragedię, ale osobiście trudno mi wyobrazić sobie, by czynił żonie wyrzuty z powodu śmierci noworodka, skoro sam aż do końca życia nie zadbał o sprawy sukcesyjne i nie wyznaczył żadnego następcy na wypadek swojej śmierci.

Po tym, jak musiał wycofać się z Indii, Aleksandra przytłoczyła śmierć jego przyjaciela-kochanka Hefajstiona ❤🧑🏼🪦, po której król pogrążył się w alkoholizmie 🍺🍻🥂🏺🏺🏺. Wycieńczony organizm zaatakowała malaria, a przy tym dur brzuszny. Majaczący w gorączce król w pewnej chwili usiłował rzucić się do rzeki Eufrat 👱🏻‍♂️🤻🌊 - Roksana w ostatniej chwili interweniowała 👩🏻✋🏻.

Jej pomoc nie zdała się na wiele, gdyż król zmarł wkrótce potem - 10 czerwca 323 roku p. n. e., miesiąc przed trzydziestymi trzecimi urodzinami.

Królowa-wdowa

Będąca po raz drugi w ciąży królowa 🤰🏻 zdecydowała się zabezpieczyć linię sukcesyjną i kazała zamordować dwie podrzędne żony Aleksandra - Statejrę i Parysatis, na wypadek gdyby miały urodzić potomków, którzy zagroziliby jej własnemu 🗡🗡🩸🩸.

Ponieważ Aleksander nie wyznaczył swojego następcy, wojsko podzieliło się - część chciała obwołać królem jego brata, a część nieślubnego syna króla Heraklesa, aczkolwiek chwilowo udało się wyciszyć konflikty i ustalić, że tron odziedziczy nienarodzone dziecko Roksany.

Królowa urodziła synka, nazwanego imieniem ojca. Nominalnie został uznany za króla 👶🏻👑, jednak rządy musieli sprawować w jego imieniu regenci. Baktryjskie pochodzenie nie przysparzało jemu i jego matce popularności.

Dziewczyna wraz z małym Aleksandrem opuściła Babilon i udała się do Macedonii, zmuszona szukać protekcji u swojej teściowej - matki Aleksandra Wielkiego, Olimpias 👩🏼, co nie uchroniło jednak autorytetu młodej królowej przed upadkiem. Imperium jej męża się podzieliło, a po zamordowaniu Olimpias, Roksana i jej syn znaleźli się na łasce krewnych i dowódców Aleksandra.

W 309 roku p. n. e. Aleksander miał ukończyć czternaście lat 👦🏻, co uczyniłoby go kompetentnym w sprawowaniu części władzy 🤴🏻. Jeden z jego politycznych rywali, Kasander, zdecydował się więc usunąć zagrożenie z jego strony i nakazał otruć uwięzionego chłopca🏺☠️. Roksana zginęła wraz z synem.

W mieście Werginie naukowcy odkryli grób mogący należeć do małoletniego króla 👦🏻🪦, jednak miejsce pochówku jego matki nie jest znane ❓.

Dziś mało kto pamięta imię Roksany, choć miała barwne i bogate w intrygi życie, które mogłoby być równie dobrym materiałem na film, jak historia życia jej męża!

Źródła: Roxana: The Light and Dark Side of An Eastern Beauty https://www.albanopedia.com/biographies/roxana;  https://en.wikipedia.org/wiki/Alexander_IV_of_Macedon; Jerzy Besala, Miłość i polityka. Słynne pary w dziejach

Zdjęcie: kamea przedstawiająca męża Roksany, Aleksandra Wielkiego, z rudawymi/złotymi włosami, autorstwa Pyrgotelesa