"- Koty - [Kleopatra Wielka 👸🏻🐍] zaczęła tonem świadczącym o tym, jaka ona jest mądra, a ja głupia - to naturalni łącznicy pomiędzy światem żywych i umarłych. One widzą i czują znacznie więcej niż śmiertelnicy. W Egipcie czciliśmy koty jako wcielenie bogini Bastet.

Bądźmy szczerzy, a czego oni tam nie czcili?"

 - refleksja Wiktorii w Ja, diablica Katarzyny Bereniki Miszczuk

Ten post powstał, gdy byłem w 2019 na wakacjach w Kartuzach, w domu pełnym kotów (sztuk osiem: cztery dorosłe i cztery kocięta). W pewnym momencie właścicielka pomyliła się przy mnie mówiąc o "egipskich kotów", więc pomyślałem, że napiszę drobny esej, by raz na zawsze wyjaśnić, jak wyglądają egipskie koty.

Wiem, że to miały być ciekawostki o królowych Egiptu, a żaden kot - o ile nam wiadomo - królową Egiptu nie został (choć jeden swego czasu kandydował na prezydenta Stanów Zjednoczonych, a inny został honorowym burmistrzem miasteczka na Alasce w latach 1997-2017), ale mam nadzieję, że mimo wszystko Was zainteresuje. 😉

Kot domowy pochodzi od kota nubijskiego (żbika nubijskiego) żyjącego do dziś na terenie Egiptu. Ze względu na tępienie gryzoni żywiących się zbożem i innymi zapasami żywności, zwierzęta zaskarbiły sobie wdzięczność Egipcjan, którzy uznali je za święte zwierzęta. Liczne egipskie bóstwa przedstawiano w formie kota 𓃠 - najsłynniejszym z nich jest bogini płodności, miłości i muzyki Bastet. Czczono ją w Północnym Egipcie, w mieście Bubastis, jako łagodny aspekt bogini wojny Sachmet (która przedstawiano w postaci lwicy) od początku państwa faraonów. Była ona jednak przede wszystkim bóstwem ludu - faraonowie nie poświęcali Bastet wiele uwagi.

Dopiero czasach Nowego Państwa po wielu setkach lat, Bastet w jej mieście finalnie wybudowano wielką świątynię, a Ramzes II został ukazany jako składający kociej bogini ofiarę z chleba 🙇🏼‍♂️🍞🐈. Podczas XXII dynastii, gdy Bubastis stało się stolicą Obu Krajów było święte miasto bogini, prestiż Bastet wzrósł, jednak koty czczono i mumifikowano po śmierci już wcześniej - z czasów XVIII dynastii pochodzi nieduży wapienny sarkofag należący do kotki księcia Totmesa, starszego brata faraona Echnatona. 

Jednak koty w Egipcie nie otrzymywały własnych imion. Kotka księcia Totmesa została opisana na trumnie po prostu jako Ta-miu - dosłownie "Ona-Kot" 🐱♀.

Imiona otrzymywały za to lwy - faraon Ramzes Wielki posiadał lwa nazwanego Mahes, na cześć lwiego bóstwa wojny z Nubii 🦁🏹⚔. (Królewskie przywileje dla Króla Zwierząt ♔! 😆)

A teraz przejdźmy do rzeczy.

Mnóstwo ludzi, gdy słyszy o egipskich kotach, mówi: "Mnie się te egipskie nie podobają - strasznie są brzydkie". Tyle, że... ci ludzie po prostu mylą rasy.

Kot egipski - bardziej znany jako egipski mau - został wyhodowany w XX wieku z rodowitych egipskich kotów, przywiezionych do Europy i Stanów Zjednoczonych.

Początki hodowli w niewoli są niejasne. Małgorzata Młynek w Koty rasowe. Encyklopedia stwierdza, że populacja hodowlana wywodzi się od trzech osobników przywiezionych do Stanów w 1956 i skrzyżowanych następnie z kotami abisyńskimi oraz syjamskimi. Jon Stroud w książce Koty. Rasy, charakter, ciekawostki utrzymuje, że hodowla zaczęła się w Europie już w pierwszej połowie XX wieku, jednak rasa ucierpiała podczas wojny i ocalała głównie dzięki wysiłkom mieszkającej we Włoszech rosyjskiej księżniczki, Natalii Trubeckiej. Dzikie i domowe. Atlas Kotów autorstwa Alicji i Roberta Szewczyk podsumowuje, że "Dokładne pochodzenie kota mau nie jest znane, gdyż istnieje wiele sprzecznych dokumentów na ten temat".

To co z pewnością jest jasne, to że selekcja hodowlana, miała na celu odtworzenie wyglądu cętkowanych kotów znanych ze staroegipskich malowideł i posążków, i zakończyła się pełnym sukcesem. Oto efekt:

Skąd zatem przekonanie o "brzydkich" egipskich kotach?

Cóż -  z powodu bezwłosych ras, które nazwano "sfinksami", ponieważ przedstawiciel pierwszej z tych ras usiadł w pozie Wielkiego Sfinksa podczas zebrania na temat nadania im nazwy.

Sfinksami nazwami wyhodowane przez człowieka rasy kotów o szczątkowym owłosieniu - istnieje między innymi sfinks "zwyczajny" zwany kanadyjskim (pierwsze młode narodziły się w Toronto) oraz sfinks doński (pochodzący z Rosji).

Żaden bezwłosy kot nie ma NIC wspólnego z Egiptem!!! Co więcej - te zwierzęta nie byłyby absolutnie w stanie przeżyć w egipskim, gorącym, słonecznym i piaszczystym klimacie, gdyż szczątkowy meszek na ciele bądź zupełny brak owłosienia oraz rzęs nie chroni ich ciał przed oparzeniami słonecznymi oraz zanieczyszczeniami gałek ocznych - koty te wymagają stałej opieki człowieka i żaden taki nie mógłby ewoluować naturalnie w kraju nad Nilem!!!!!!!!!!

Bardzo więc proszę - kiedy następnym razem któreś z waszych znajomych lub rodziny skrytykuje egipskie koty - wyprowadźcie go z błędu!

Egipskie mau wywodzą się od jednych z najstarszych kotów i bardzo nie w porządku jest błędnie określać je jako "brzydkie", myląc je z innymi kotami, zwłaszcza, że to właśnie przodkowie egipskich kotów przekazali swoje geny znanym i lubianym dachowcom. Egipskie mau może i ustaliły się jako rasa względnie niedawno, ale świetnie pokazują powierzchowność ich prastarych poprzedników, od których wywodzą się wszystkie znane - i powszechnie podziwiane i kochane - rasy!

Jeśli zaś chodzi o same sfinksy... ja je za brzydkie nie uważam. Owszem, są oryginalne, ale mają ten sam kształt pyszczka, trójkątne oczy i migdałowe oczy jak inne rasy - dzielą ten sam koci wdzięk w ruchach i ten sam magnetyzm. Co więcej - osobliwy wygląd bynajmniej nie świadczy o ich charakterze. Wszystkie bezwłose rasy mają bardzo czuły i lojalny - niemal "psi" - charakter, są bardzo zżyte z właścicielami, uwielbiają wszędzie się z nimi zabierać - na spacery na smyczy czy też w podróże samochodem podczas wakacji. 😻😻😻

Tu macie zdjęcia kilku: 

(Nie chcę żadnych komentarzy typu: "co za brzydactwa!" "ohyda !" "To są KOTY?!!" - każdy taki zostanie przez mnie usunięty!

Sfinksy nigdy nie były moimi ulubionymi rasami, ale uważam, że są równie piękne jak inne i nie zamierzam się zgadzać na falę ogólnej niezasłużone odrazy, jaka ogarnia wielu ludzi na ich widok! 😼😼😼)

Młody sfinks

Sfinks doński

Peterbaldy (sfinksy petersburskie)

Mam nadzieję, że temat zaciekawił 😉 ! Dla szerzej zainteresowanych pozycją kotów w Egipcie oraz kocimi egipskimi bóstwami (nie tylko Bastet) polecam Wam dostępny na YouTube dokument zrobiony przez wspomnianego już w tych ciekawostkach południowoafrykańskiego egiptologa Curtisa Ryana Woodside'a i zatytułowany Egyptian Cat Goddess: In Search of Bastet (trwa 45 minut). 

Do następnego i pamiętajcie, by nigdy więcej nie nazywać sfinksów "kotami egipskimi"!!!