If there are images in this attachment, they will not be displayed. Download the original attachment

Page 1

HARVARD UNIVERSITY Chuong tr쮨 Vi?t Nam Д: 617-495-1134 TRUNG T?M DOANH NGHI?P V CHȎH PH?Fax: 617-496-524579 John F. Kennedy Street, Cambridge, MA [email protected]� sᣨ kinh t? c?a Vi?t Nam k? t? nam 2001 David O. Dapice Chu?n b? cho Ban Nghiꮠc?u c?a Th? tu?ng Ch� ph?Thᮧ 6 nam 2003

--------------------------------------------------------------------------------

Page 2

2 Ch� sᣨ kinh t? c?a Vi?t Nam k? t? nam 2001 David Dapice, Giᯠsu пi h?c Tufts, H?c gi? cao c?p, Chuong tr쮨 Vi?t Nam,Tru?ng Kennedy, пi h?c Harvard1N?n kinh t? Vi?t Nam d㠶?n hந v?i k?t qu? ra sao k? t? nam 2001 v࠴rong k?t qu?d󠢡o nhi굠ph?n lࠣ󠬩ꮠh? d?n ch� sᣨ kinh t? c?a d?t nu?c? Cⵠtr? l?i ng?n g?n lଠn?n kinh t? v?n hந khᠴ?t nhung c򮠣?n ph?i ti?n hந nhi?u c?i thi?n then ch?t. пng th?i, ch� sᣨ c󠴿m quan tr?ng v?ng l?n, v࠳? ng๠c஧ tr? nꮠquan tr?ng hon theo th?i gian. B੠vi?t ng?n n๠c󠴨? du?c s? d?ng c??i b੠vi?t kh᣺ ?N?n kinh t? Vi?t Nam: Cⵠchuy?n thந c?hay t쮨 tr?ng lu?ng th?b?t thu?ng? M?t ph⮠t� cᣠdi?m m?nh, di?m y?u, co h?i v࠮guy co? c?a c?ᣠgi?. B੠vi?t n๠s? t?p trung v௠cᣠch� sᣨ v࠴hந qu? d?t du?c c?a n?n kinh t? trong hai nam v?a qua, ch? kh?ph?i l࠮am nam. B੠vi?t s? b?t d?u v?i ph?n ph⮠t� ch� t?c v? tang tru?ng, ngo?i thuong, d?u tu tr?c ti?p t? nu?c ngo੠(FDI), ?n d?nh vi m? cᣠch? s? v? x㠨?i v࠮gh诠kh?, r?i sau d󠤵a ra m?t s?nh?n d?nh v? nh?ng m?t thந c?v࠴h?t b?i c?a ch� sᣨ trong m?t v੠nam qua. K?t qu? c?a n?n kinh t?1. Tang tru?ng GDP th?cThந qu? kinh t? c?a Vi?t Nam c󠴨? du?c do lu?ng b?ng nhi?u cᣨ. Cᣨ co b?n nh?t lࠤ?a v௠tang tru?ng th?c. C󠢡 thu?c do co b?n d? t� theo cᣨ n๠- s?li?u ch� ch?c c?a ch� ph?, cᣠu?c t� c?a Ng⮠h஧ Phᴠtri?n Chⵠʠ(ADB) vࠣᣠu?c t� c?a Qu? Ti?n t? Qu?c t? (IMF). Cᣠs? li?u du?c th? hi?n sau d⹮ Tang tru?ng GDP th?c c?a Vi?t Nam 2000 2001 2002 2003* 2001-03Ch� th?c 6,8% 6,8% 7,0% 7,0% 6,9% ADB 6,1% 5,8% 6,4% 6,9% 6,4% IMF 5,5% 5,0% 5,8% 6,2% 5,7% Ghi nh?: B쮨 qu⮠cᣠnu?c dang phᴠtri?n ? chⵠʠ(IMF) 6,8% 5,7% 6,5% 6,3% 6,2% * D? b᯻ cᣠnam khᣠl࠳? li?u th?c t? ho?c th?c t? so b?. Ngu?n c?a ADB vࠉMF l?y t? trang web c?a cᣠt? ch?c n๮ S? li?u IMF l?y t? Vi?n c?nh Kinh t? Th? gi?i, 4/2003; s? li?u ADB du?c l?y t?Vi?n c?nh Phᴠtri?n chⵠʠ2003. S? li?u ch� th?c l?y t? BᯠcᯠPhᴠtri?n 2003 c?a Ng⮠h஧ Th? gi?i vࠣᣠngu?n ch� th?c c?a Vi?t Nam. 2001-2003 t� theo t?c d? tang tru?ng trung b쮨.Th?t kh󠣳 th? bi?t du?c s? li?u n௠trong ba ngu?n trꮠc󠫨? nang cho k?t qu?ch� xᣠnh?t. Щ?u n๠r?t quan tr?ng, b?i v젴?c d? tang tru?ng 5,7%, m?c d? t?t trong b?i c?nh n?n kinh t? to஠c?u tr젴r? hi?n nay, nhung khᠴh?p so v?i m?c g?n 7%. Th?m ch�t?c d? tang tru?ng ch� th?c cung ph?n n௠th?p hon ch? ti굠d? ra trong пi h?i пng nam 2001, nhung cᣠu?c t� c?a ADB/IMF c򮠴h?p hon nhi?u 1B੠vi?t n๠du?c th?c hi?n theo y굠c?u c?a Nh󭠔u v?n c?a Th? tu?ng Ch� ph?.

--------------------------------------------------------------------------------

Page 3

3 so v?i ch? ti굠7-7,5% trong giai do?n 2001-05. N󩠣hung, cᣠu?c t� c?a ADB s?du?c s? d?ng. Cᣠu?c t� d󠫨?h?n d㠬࠴?t nh?t, nhung ch?? gi?m thi?u nh?ng sai s󴠮?y sinh n?u b?t c? ngu?n n௠trong ba ngu?n trꮠd?u c󠴨? d?N?u s? d?ng cᣠs? li?u c?a ADB th젖i?t Nam tang tru?ng g?n nhu ngang b?ng v?i m?c trung b쮨 c?a cᣠn?n kinh t? chⵠʠdang phᴠtri?n ? m࠭?c trung b쮨 n๠ch?u ?nh hu?ng l?n b?i Trung Qu?c. Kh?t� Trung Qu?c, Vi?t Nam l࠮?n kinh t? l?n c󠴿c d? tang tru?ng nhanh nh?t t?i chⵠʠtrong giai do?n n๠- n?u ta lo?i b?nh?ng s? li?u kh?m?y th?c t? c?a Mi?n Щ?n. V?y, Vi?t Nam d㠣󠴨ந qu? tang tru?ng t?t so v?i cᣠnu?c ASEAN khᣬ nhung l?i kh?t?t so v?i Trung Qu?c, so v?i ch? ti굠c?a ch� m쮨 hay so v?i giai do?n 1990-97. Khi so sᮨ v?i n?n kinh t? th? gi?i v࠮hi?u n?n kinh t? trong khu v?c dang tang tru?ng ch?m l?i, th젴?c d? tang tru?ng 6-7% c?a Vi?t Nam l࠲?t t?t. Th?t v?y, m?c tang tru?ng n๠d㠤em d?n s? h੠l򮧠? m?c d? nh?t d?nh. Tuy nhiꮬ do Vi?t Namc󠸵?t phᴠdi?m tuong d?i th?p, nꮠvi?c tang g?p d??c thu nh?p th?c b쮨 qu⮠d?u ngu?i trong kho?ng 15 nam cung kh?cho ph鰠Vi?t Nam du?i k?p ho?c th?m ch�hu h?p kho?ng cᣨ tuy?t d?i v?i cᣠnu?c lᮧ gi?ng. Trong nam 2001, Trung Qu?c vࠔh᩠Lan l?n lu?t c󠴨u nh?p b쮨 qu⮠d?u ngu?i t� theo PPP g?p hai l?n vࠢa l?n so v?i Vi?t Nam. Ngay c? khi thu nh?p b쮨 qu⮠d?u ngu?i c?a Vi?t Namtang thꭠ$2000 trong 15 nam t?i th젔h᩠Lan v?i t?c d? tang tru?ng 3% trꮠd?u ngu?i s? c󠴨ꭠ$3600 vࠔrung Qu?c c󠴨ꭠ$5000 n?u GDP Trung Qu?c tang tru?ng kh?nhanh GDP hon Vi?t Nam. Do d󬠶? m?t tuong d?i, Vi?t Nam c?n ph?i n? l?c h?t s?c, ch? kh?ch? lࠧ?n b?ng so v?i ch? ti굠c?a ch� m쮨. 2. Ngo?i thuongM?t kh�c?nh quan tr?ng khᣠc?a thந qu? kinh t? l࠮go?i thuong. Tang xu?t kh?u, d?c bi?t trong m?ru?ng tang tru?ng tr젴r?, d?ng nghia v?i vi?c Vi?t Nam tang th? ph?n c?a m쮨 - m?t d?u hi?u t?t cho th?y kh? nang c?nh tranh du?c d?y m?nh. Nh?p kh?u tang ph?n ᮨ thu nh?p th?c c?a ngu?i ti굠d?ao hon cung nhu ph?n ᮨ s? gia tang nh?p kh?u nguyꮠli?u v࠭Ṡm󣬠thi?t b? d? h? tr? cho ho?t d?ng s?n xu?t trong hi?n t?i v࠴uong lai. M?c d? khi nh?p kh?u tang du?c nh쮠nh?n nhu l࠭?t s? y?u k魬 nhung kh? nang nh?p kh?u mṠm󣬠thi?t b? (n?u t?o ra l?i nhu?n khi s? d?ng) l?i l࠭?t d?u hi?u cho th?y s?c m?nh. Vi?t Nam d㠴ang nhanh c?xu?t kh?u l?n nh?p kh?u. B?ng du?i d⹠du?c t� theo t? USD, ngo?i tr? s? li?u 2001-03 l࠴?c d? tang tru?ng b쮨 qu⮠nam c?a kim ng?ch t� theo USD. Xu?t kh?u v࠮h?p kh?u c?a Vi?t Nam, 2000-2003 2000200120022003*2001-03Xu?t kh?u $14,4 $15,1 $16,5 $18,5 10,7% Nh?p kh?u (cif) $15,6 $16,2 $19,3 $24,0 21,7% * Xu?t kh?u l࠵?c t� g?n d⹠c?a Ch� ph?. Nh?p kh?u b?ng 12/5 l?n kim ng?ch 5 thᮧ d?u nam.D? t� xu?t kh?u h஧ may m?c s? tang kho?ng g?p d?? 2001 d?n 2003 (2 t?USD), trong khi gi?y d鰠s? tang m?nh ? m?c 40% trong hai nam. H஧ th? c?m?ngh?, m?t h?ng m?c tuong d?i nh?, cung tang tru?ng nhanh trong nam 2002. Тy l࠮h?ng s?n ph?m dang g?p ph?i s? c?nh tranh m?nh m? trꮠto஠c?u, m?c d?g may m?c ch?u ?nh hu?ng n?ng n? c?a h?n ng?ch. (Щ?u n๠s? k?t th?i v?i cᣠ

--------------------------------------------------------------------------------

Page 4

4 thந viꮠc?a WTO trong kho?ng 18 thᮧ). T?c d? tang xu?t kh?u 11,3%/nam c?a Vi?t Nam lࠫhᠣao so v?i m?c tang 8,7%/nam c?a xu?t kh?u to஠c?u t� theo USD. C󠴨? nhi?u lo?i h஧ c?nghi?p ch? bi?n khᣠcung dang tang nhanh ? nhumṠm󣬠ph? t?d? n?i th?t hay th?c ph?m. Tuy nhiꮬ cᣠs? li?u c?b? th?thu?ng kh?ph⮠bi?t r?ch r򩠮h?ng lo?i h஧ h󡠴rꮮ S? v?ng h?u � cho cᣠdoanh nghi?p n?u c󠤵?c cᣠs? li?u chi ti?t vࠣung ch?ng t?n k魠bao nhi굠d?cung c?p th?tin nhi?u hon, d?y d? hon trong cᣠbᯠcᯠthuong m?i h஧ thᮧ. M?t cᣨ d? gi?i quy?t v?n d? s? li?u l࠳? d?ng s? li?u nh?p kh?u c?a Hoa K?. C?c Щ?u tra Th?ng kꠈoa K? cung c?p s? li?u thuong m?i tr?c tuy?n th? hi?n h஧ h󡠮h?p kh?u v௠Hoa K? t? Vi?t Nam t� theo tri?u USD d?i v?i h஧ ch?c m?t h஧ t? nam 1998 d?n 2002. B?ng du?i d⹠th? hi?n s? gia tang t? 2000 d?n 2002 d?i v?i 12 nh󭠳?n ph?m h஧ d?u. T?ng kim ng?ch nh?p kh?u c?a Hoa K? t? Vi?t Namtang t? 821 tri?u USD nam 2000 lꮠd?n 2.395 tri?u USD nam 2002. Cᣠm?t h஧ xu?t kh?u ch� c?a Vi?t Nam sang Hoa K?, 2000 v࠲002, tri?u USD 2000200220002002Th?y s?n $301 $616 H?t cᣠlo?i $ 51 $71 Qu?n ᯠcotton $ 34 $547 Gi?y d鰠$ 39 $65 Qu?n ᯠkhᣠ$ 12 $349 C࠰hꠤ112 $52 п may m?c d㠮go?i $ 89 $189 п choi $ 3 $32 D?u th?88 $181 Th?c ph?m khᣠ$ 5 $24 п n?i th?t $ 10 $ 80 Linh ki?n mṠt� -- $16 B?c tranh l?n d?i v?i xu?t kh?u lࠖi?t Nam c󠴨? c?nh tranh. B?t ch?p s? c?nh tranh kh?c li?t t? Trung Qu?c v࠳? tr젴r? c?a n?n kinh t? to஠c?u, Vi?t Nam d㠣󠫨? nang ti?p t?c duy tr젭?c tang tru?ng m?nh. V?i GDP nam 2003 c󠬿 v௠kho?ng 38-39 t? USD,2t?ng kim ng?ch xu?t nh?p kh?u d? ki?n s? vu?t GDP. Тy l࠴? l? ch? c󠿠cᣠn?n kinh t? m?. V?i kim ng?ch nh?p kh?u l?n nhu th? th젴h?m ch�?ng doanh nghi?p trong nu?c s?n xu?t cho th? tru?ng n?i d?a cung c?n ph?i c󠴭nh c?nh tranh. Ngo?i thuong dang t?o tᣠd?ng t� c?c cho Vi?t Nam.Vi?c ngo?i thuong m?i dang c󠴨ந qu? t� c?c kh?c󠮧hia t?t c? m?i chuy?n d?u t?t d?p. Th⭠h?t cᮠc⮠thuong m?i ng๠m?t tang, vࠣ󠸵 th? lꮠt?i 4-6 t?USD trong nam nay, t?c 10%-15% GDP. M?c d?m h?t c󠴨? du?c b? d?y d?b?i FDI, ODA v࠴i?n chuy?n v? c?a Vi?t Ki?u, nhung m?c th⭠h?t n๠lࠫhᠬ?n.3Tru?c d⹬ cᣠbi?n phᰠqu?n l𠨠nh ch� du?c s? d?ng d? h?n ch? nh?p kh?u ? nhu giai do?n 1996-99, trong d󠮨?p kh?u h?u nhu kh?tang. Hi?n nay, y굠c?u m? c?a th? tru?ng cho th?y c?n ph?i c󠭿t cᣨ ti?p c?n khᣠ? d󠬠 tang cu?ng t� hi?u qu? c?a cᣠd? ᮠd?u tu c? d?c bi?t nh?ng d? ᮠs? d?ng ngo?i t?. Ch?ng n௠c󠴨? t?o ra thu nh?p ngo?i t? hay ti?t ki?m ngo?i t? m?t cᣨ hi?u qu? t? cᣠho?t d?ng d?u tu th젴h⭠h?t cᮠc⮠thuong m?i l?n cung kh?v?n d? g쮠Thu nh?p hay ti?t ki?m t? d? ᮠs? trang tr?i kho?n n? phᴠsinh. Tuy nhiꮬ n?u th⭠h?t ph?n ᮨ nh?ng l?a ch?n d?u tu k魠hi?u qu? th젶? lⵠv? d੠kho?n n? s? tr? thந gᮨ n?ng, lୠch?m tang tru?ng vࠨ?n ch? cᣠl?a ch?n. 2Gi? d?nh GDP v௠kho?ng 600 ng஠t? d?ng v?i t? giᠨ?i do᩠l࠱5.500 VND = 1 USD nam 2003. 3Th?thu?ng, th⭠h?t t੠kho?n v㮧 lai cao hon 5% GDP du?c coi lࠫh?b?n v?ng. Th⭠h?t cᮠc⮠thuong m?i trꮠ10% thu?ng ng?m ch? ra r?ng th⭠h?t t੠kho?n v㮧 lai trꮠ5%.

--------------------------------------------------------------------------------

Page 5

5 Quy?t d?nh mang t� chi?n lu?c d? m? c?a th? tru?ng cung th?y nhi?u d?u tunu?c ngo੠hon, t? d󠴨?y xu?t kh?u v࠶i?c l୮ H?u nhu kh?th? c󠣨uy?n di ngu?c l?i v?i nh?ng cam k?t AFTA vࠈi?p d?nh Thuong m?i Song phuong Vi?t Nam ? Hoa K? (BTA), m?c d?d?u hi?u dᮧ th?t v?ng c?a ch� sᣨ b?o h? t?ch� quy?n M?. (B?t ch?p ch� sᣨ b?o h? n๬ kim ng?ch thuong m?i d㠴ang g?p ba l?n t? 2000 d?n 2002 vࠣ󠫨? nang tang hon n?a khi nh?ng m?t h஧ nhu d? n?i th?t, gi๠d鰬 linh ki?n mṠt�, d? choi v࠭Ṡm󣠣?nghi?p ng๠c஧ chi?m ph?n quan tr?ng). Щ?u cung h?t s?c thi?t y?u l࠰h?i d?y nhanh quᠴr쮨 gia nh?p WTO. N?u kh?s?m gia nh?p WTO th젶i?c duy tr젣ᣠm?c tuy?t d?i ? ch? chua n󩠤?n tang tru?ng ? v? xu?t kh?u h஧ may m?c s? kh󠫨an hon r?t nhi?u. H?n ng?ch v?n s? ti?p t?c ᰠd?ng cho cᣠnu?c kh?ph?i thந viꮠWTO, trong khi cᣠthந viꮠs? t? do bu?ᮠd?a v௠kh? nang c?nh tranh c?a m쮨. 3. пu tu tr?c ti?p nu?c ngoੋh? nang thu h?I c󠴿m quan tr?ng v젮hi?u l𠤯. L𠤯 �quan tr?ng nh?t lࠆDI cung c?p v?n ? Vi?t Nam c󠮨i?u v?n hon nhi?u ngu?i nghi. L𠤯 quan tr?ng hon lࠆDI mang l?i cᣠm?i liꮠh? v? c?ngh?, qu?n l𠶠 ti?p th?. FDI c󠴨?ch?y v௠nhi?u linh v?c, v�?, xu?t kh?u, thay th? nh?p kh?u vࠣᣠd?ch v? n?i d?a nhu du l?ch, b?t d?ng s?n hay thuong m?i. Trong quᠫh?, ph?n l?n FDI t?i Vi?t Namdu?c d?? s?n xu?t thay th? nh?p kh?u v?i chi ph�uong d?i cao (h㹠so sᮨ xe g?n mṠHonda giᠲ000 USD so v?i xe Trung Qu?c ch? c󠵰0 USD), m?c d?m?t s? d? ᮠFDI l࠴rong linh v?c d?u kh�ay xu?t kh?u c?nghi?p ch? bi?n. FDI chi ph�ao lୠt?n h?i d?n kh? nang c?nh tranh c?a n?n kinh t? tr? khi doanh nghi?p c󠫨? nang h? th?p chi ph�?t cᣨ nhanh ch󮧮 FDI hu?ng v? xu?t kh?u thu?ng hi?u qu?, vࠣ󠴨? gi?nh thந ?c?m? cᣠnhࠣung c?p n?i d?a, t? d󠮢ng cao hon n?a l?i th? c?nh tranh, �nh?t lࠫhi ch� sᣨ trong nu?c cho ph鰠cᣠdoanh nghi?p n?i d?a tang tru?ng. M?t ph?n FDI thay th? nh?p kh?u cung dem l?i hi?u qu?, vࠣ󠴡c d?ng tuong t? nhu FDI hu?ng v? xu?t kh?u. Xem x鴠FDI d? dᮨ giᠬo?i h쮨 v࠴ᣠd?ng c?a n󠤿i v?i t� c?nh tranh c?a n?n kinh t? l࠭?t ph⮠t� r?t h?u �. Vi?c c󠭴 FDI hon nhung t?t c? d?u lୠtang hi?u qu? th?c ra l?i t?t hon lࠣ󠮨i?u FDI nhung v?i chi ph�ao trong th?i gian d੮ M?t di?m khᣠn?a v? FDI l࠮󠣨? chi?m m?t ph?n nh? ? kho?ng 1/5 ho?c �hon ? trong t?ng d?u tu. Vi?c d?m b?o hi?u qu? cho ph?n 80-90% c򮠬?i c?a t?ng d?u tu quan tr?ng hon l࠴hu h?I. FDI t?i Vi?t Nam cao so v?i h?u h?t cᣠqu?c gia dang phᴠtri?n nhung l?i th?p so v?i cᣠt?nh ? Trung Qu?c nhu Qu?ng дng. Th?thu?ng, Qu?ng дng m?t nam thu h? 12 d?n 15 t? USD so v?i kho?ng 1 t? USD v?n FDI g?n d⹠ch?y v௠Vi?t Nam. (Qu?ng дng vࠖi?t Nam c󠳿 d⮠v࠴r쮨 d? h?c v?n tuong t? nhau). H?u h?t cᣠs? li?u tham kh?o v? FDI l࠶?n dang k𠨨ay cam k?t). Trong nam 2001, t?ng FDI m?i dang k𠬠 2,5 t? USD, c?ng v?i 0,6 t? USD v?n tang thꭠc?a cᣠd? ᮠhi?n h?u, d㠤?y t?ng v?n dang k𠬪n hon 3 t? USD, m?c d? s? n๠d㠧i?m xu?ng c򮠲,3 t? USD nam 2002. (Can c? v௠nam thᮧ d?u nam 2003 d? suy t� cho c? nam th젆DI dang k𠭿i trong c? nam 2003 s? ? m?c 1,6 t? USD). V? v?n th?c hi?n, Vi?t Nam hi?n c󠨯n 1.800 d? ᮠFDI tr? giᠧ?n 25 t? USD v࠳? d?ng kho?ng m?t n?a tri?u ngu?i.4Giᠴr? d?u tu c?a cᣠd? ᮠliꮠdoanh bao g?m v?n d?i 4M?t cⵠh?i �du?c th?o lu?n l࠴? l? kh?u hao d?i v?i tr? lu?ng v?n FDI b?ng bao nhi굮 N?u FDI c󠶲ng d?i k? v?ng t? 10 d?n 20 nam th젤i?u d󠣳 nghia l࠭?i nam c?n ph?i d?u tu 1,3 d?n 2,5 t? USD d? duy tr젧iᠴr? tr? lu?ng v?n hi?n t?i. M?t ch? s? v? ho?t d?ng dᮧ tin c?y hon c󠴨? l࠴?c d? tang tru?ng s?n lu?ng th?c c?a cᣠdoanh nghi?p c󠶿n d?u tu nu?c ngo੮

--------------------------------------------------------------------------------

Page 6

6 tᣠc? trong v࠮go੠nu?c, m?c d? d?i tᣠtrong nu?c thu?ng lࠤ?t dai du?c d?nh giᠿ m?c phi th?c t?. T?ng giᠴr? d?u tu th?c hi?n c?a cᣠd? ᮠFDI ? v௠m?c 2-2,5 t? USD/nam, nhu v?y v?n c򮠴h?p hon m?c b쮨 qu⮠trong giai do?n 1995-97. N?u gia nh?p WTO th젖i?t Nam r?t c󠴨? tr? thந m?t noi quan tr?ng trong vi?c thu h?I hu?ng v? xu?t kh?u. Nh?n d?nh c?a cᣠnhࠤ?u tu l?n cho th?y lao d?ng Vi?t Nam h?c h?i nhanh, c󠮡ng su?t cao vࠣhi ph�h?p. ? dⵠc󠭴i tru?ng qu?n l𠮨࠮u?c h? tr? t?t cho doanh nghi?p th젨? d?u tu nhi?u v௠noi d󮠃ᣠdoanh nghi?p d?u tu nu?c ngo੠chi?m 52% kim ng?ch xu?t kh?u trong 5 thᮧ d?u nam 2003. So v?i c?? nam 2002, kim ng?ch xu?t kh?u kh?k? d?u th?a cᣠdoanh nghi?p c󠶿n d?u tu nu?c ngo੠tang 45% so v?i t?c d? 20% c?a cᣠdoanh nghi?p trong nu?c. R?ng, d⹠l࠭?t ngu?n ti?m nang d? th?y tang tru?ng v࠶i?c lୠnhanh ch󮧮 Щ?u quan tr?ng l࠴h?m ch�?i v? tr�uong d?i th?p trong cᣠx?p h?ng v? kh? nang c?nh tranh, nhung Vi?t Nam v?n thu h??c m?t lu?ng dᮧ k? FDI. Щ?u n๠c󠴨? lࠤo s? khᣠbi?t quᠬ?n gi?a cᣠt?nh trong cᣨ d?i x?v?i nhࠤ?u tu cho nꮠVi?t Nam kh?c?n cᣨ x?p h?ng c?a qu?c gia mࠣ?n x?p h?ng theo t?nh. N?u t?t c? cᣠd?a phuong ? Vi?t Nam d?u d?t m?c FDI th?c hi?n nhut?nh B쮨 Duong trong nam 2002, th젤?u tu d㠣󠴨? vu?t 26 t? USD! T?t nhiꮠdi?u n๠lࠫh?th?c t?. Nhung r?ng c󠴨? tang g?p d?o?c g?p ba m?c FDI hi?n t?i n?u h?i d? di?u ki?n.4. C⮠d?i kinh t? vi m􍿴 y?u t? quan tr?ng trong s? thந c?c?a Vi?t Nam cho d?n hi?n nay lࠫh?nang gi?m th⭠h?t ng⮠sᣨ, duy tr젬?m phᴠth?p vࠧi? l㩠su?t, t? giᠨ?i do᩠g?n v?i m?c h?p l𠶿 m?t kinh t?. Nhu th? v?n chua d? ? h? th?ng t੠ch� c?n th?c hi?n cᣠkho?n cho vay t?t d?i v?i nh?ng doanh nghi?p d?u tu v௠d? ᮠcho ph鰠h?tr? n? mࠫh?c?n b?o h? d?c bi?t, tr? giᠨay d?c quy?n (hi?n nay n? x?u cao hon nhi?u so v?i bᯠcᯩ. ?n d?nh kinh t? vi m??c ch?n lࠣ?n thi?t. Nhung di?u n๠d㠤u?c b?o d?m ? m?c d? n௿ N?u can c? v௠b੠tr쮨 b๠c?a Susan Adams, th젣ⵠtr? l?i ? ? c?p d? c?a IMF ? th젫h?c󠶿n d? g젶? ?n d?nh kinh t? vi m?? l?m phᴬ du?ng nhu d󠫨?ph?i l࠶?n d?. Cᣠm?c tang giᠤu?c bᯠcᯠg?n b?ng 0 ho?c ch? c󠭿t ch? s? vࠫhᠴh?p. Th⭠h?t c?a ch� ph? theo bᯠcᯠkho?ng 2,5% GDP ? nhung th⭠h?t n๠kh?t� chi ph�ho vay l?i vࠣ?i cᣨ t?ngu?n vi?n tr?. Th⭠h?t th?c t? cao hon kho?ng 1% d?n 1,5% GDP, vࠤi?u n๠c󠴨? dang t?o ᰠl?c d?i v?i l㩠su?t, khi ph?i th?c hi?n cᣠd?t phᴠhந tr᩠phi?u l?n d? t੠tr? cho cᣠkho?n chi ph�๮ N?u chuong tr쮨 c?i cᣨ vࠣho vay l?i t? vi?n tr? du?c thi?t k? v࠴h?c hi?n t?t th젴h?m ch�h⭠h?t ? m?c 4% cung l࠴?t. N?u l?a ch?n kh?d??n cᣠkho?n d?u tu ho?c n?u cᣠbi?n phᰠc?i cᣨ mang t� n?a v?i vࠫh?t?o ra thay d?i nhi?u, th젫hi d󠭿c th⭠h?t s? g⹠ra r?c r?i trong giai do?n sau.6Th⭠h?t cᮠc⮠thuong m?i, n?u d?t d?n m?c 10% GDP ? mࠤi?u n๠c󠴨? x?y ra ? th젣h?c ch?n s? l࠴쮨 th? nguy hi?m. Cᣠgi?i phᰠr?ng l࠰h?i lୠch?m l?i m?c tang tru?ng t�d?ng hi?n ? v௠kho?ng 20%/nam; di?u ch?nh l?i t�d?ng v௠cᣠho?t d?ng hi?u qu? hon d? nhanh ch󮧠t?o ra ngu?n thu hay ti?t 5B੠tr쮨 b๠bu?i trua c?a ?y ban Щ?u ph?i Phᴠtri?n, ?Ti?n tri?n c?a IMF t?i Vi?t Nam?, ng๱2/3/2003 hi?n c󠴲ꮠtrang Web Vi?t Nam c?a IMF. Bࠁdams dᮨ giᠣao s? ?n d?nh vi m?y.6кng l࠮hi?u nu?c giൠdang th⭠h?t 3-4% GDP, nhung nh?ng nu?c n๠thu?ng c󠴨? tru?ng t੠ch� s⵬ c󠴨? d? d஧ t੠tr? cᣠkho?n th⭠h?t mࠫh?g⹠tᣠd?ng n⮧ l㩠su?t vࠫ쭠k㭤?u tu tu nh⮮ D?di n?a, ch� sᣨ ng⮠sᣨ t?i cᣠnu?c n๠thu?ng mang t� di ngu?c chu k?.

--------------------------------------------------------------------------------

Page 7

7 ki?m ngo?i t?; ho?c cho ph鰠t? giᠨ?i do᩠gi?m giᮠGi?m th⭠h?t ng⮠sᣨ cung l࠭?t kh? nang. B?i v젴ang tru?ng nhanh lࠤi?u mong mu?n vࠣ?n thi?t d? t?o ra nhi?u vi?c lୠhon nꮠgi?i phᰠt?t nh?t l࠴i?p t?c c?i cᣨ m?t cᣨ hi?u qu?, b?o d?m r?ng cᣠkho?n cho vay vࠣhi ti굠ch� ph? kh?ph?i gi?m quᠮhi?u, mࠬ࠰h?i du?c s? d?ng m?t cᣨ hi?u qu? hon. Do v?y, quan di?m c?a m?t ngu?i ngo੠cu?c v? s? ?n d?nh vi m? mang t� c?nh bᯠthay v젫hen ng?i. 5. Cᣠch? s? x㠨?i v࠮gh诠kh?N?u s? d?ng m?c ngh诠kh? qu?c t? th젴? l? ngh诠d㠧i?m m?nh t? kho?ng 75% v௠kho?ng th?i gian b?t d?u пi m?i xu?ng 37% nam 1998 vࠣ󠬿 c򮠳2% nam 2001. Vi?c c?b? k?t qu? di?u tra 2001-02 s? cho ph鰠ph⮠t� chi ti?t hon theo cᣠnh󭠴hu nh?p v࠶??a l𮠔uy nhiꮬ du?ng nhu quᠴr쮨 gi?m ngh诠d㠣h?m h?n l?i v௠l?c u?c t� ch� th?c v? tang tru?ng t? ra khᠴ?t.Cⵠh?i d?t ra lࠤi?u g젤㠴hay d?i. Cⵠtr? l?i c󠴨? l࠭?c suy gi?m th?c t? v? t?c d? tang tru?ng GDP cao hon nh?ng g젴h? hi?n qua s? li?u ch� th?c. Tang tru?ng �hon c󠮧hia l࠴i?n b? �hon trong vi?c n⮧ cao thu nh?p c?a ngu?i d⮠s?ng trong t쮨 tr?ng ngh诠kh? hay m?p m頭?c ngh诮 M?t kh? nang khᣠlࠧiᠭ?t s? m?t h஧ n?s?n gi?m d㠿nh hu?ng d?n n?d⮠ngh诠? c࠰hꬠg?o vࠣao su l࠮h?ng m?t h஧ trong di?n n๮ Kh? nang th? ba l࠴ang tru?ng d㠴h⭠d?ng v?n nhi?u hon v࠴h⭠d?ng lao d?ng �hon so v?i tru?c d⹠? ho?c l?i nhu?n t? n?nghi?p d㠧i?m, nhung thu nh?p c?a lao d?ng ngh诠d㠫h?du?c b? m?t cᣨ d?y d? b?i cᣠngu?n khᣮ Cho d? b?t k? l𠤯 g젴h젳? lu?ng h?c sinh di h?c gia tang cho th?y r?ng nguyꮠnh⮠kh?ph?i l࠮gu?i lao d?ng kh?du?c d௠t?o t?t. T? l? di h?c ti?u h?c d?t g?n 100%, c򮠴? l? di h?c trung h?c co s? v࠴rung h?c ph?th?cung g?n 2/3 v࠱/3, cao hon m?c tuong ?ng ch? cᣨ d⹠m?t v੠nam.V?n d? thi?u r?ng hon lࠬi?u ch?t lu?ng giᯠd?c c󠤵?c b?o d?m hay kh? Chua c󠢿t k? b੠ki?m tra tuong duong v?i tr쮨 d? qu?c t? n௠du?c ti?n hந d?i v?i h?c sinh cho nꮠb?t k? nh?n d?nh n௠dua ra cung d?u mang t� ph?ng doᮮ Tuy nhiꮬ r?ng d󠬠 ph? huynh h?c sinh r?t quan t⭠d?n vi?c t쭠ki?m tru?ng t?t hon, t? cᣠtru?ng qu?c t? chi ph�ao t?i Hࠎ?i hay TP.HCM cho d?n Tru?ng Amsterdam, Tru?ng Lꠈ?ng Phong vࠣ? d?n vi?c g?i con di du h?c. Nh?ng quy d?nh c?ng nh?c v? chuong tr쮨 h?c c?a B? Giᯠd?c lୠh?n ch? t� d?i m?i, th�i?m v?n r?t c?n thi?t. Vi?c ti?n hந thi ki?m tra ch?t lu?ng ? m?t vi?c lୠc?p thi?t ? s? cho ph鰠quan sᴠnh?ng g젣󠨩?u qu? v࠮h?ng g젫h?t?i cᣠtru?ng khᣠnhau. V?n d? ch?t lu?ng th?m ch�uan tr?ng hon ? b?c d?i h?c, vࠣᣠkho?n chi l?n hi?n nay c?n du?c t᩠di?u ch?nh cho cᣠchuong tr쮨 mang l?i k?t qu? ? m?t di?u mࢢy gi? h?u nhu kh?th? bi?t du?c. V?i cᣠkho?n chi c?a ng⮠sᣨ v࠴u nh⮠cho giᯠd?c ng๠c஧ tang, v࠶?i t?m quan tr?ng c?a giᯠd?c d?i v?i nang l?c qu?c gia v? c?ngh? vࠫh? nang c?nh tranh th젣h� ph? ? c?p cao c?n d򩠨?i h? th?ng giᯠd?c ph?i ch?u trᣨ nhi?m cao. Y굠c?u trᣨ nhi?m n๠c?n xu?t phᴠt? B?Giᯠd?c. B? Giᯠd?c ph?i du?c khuy?n kh� tham gia cᣠchuong tr쮨 ki?m traqu?c t? vࠣ?b? cᣠb?n bᯠcᯠc󠰠nghia hon v? m?c d? hi?u qu? c?a giᯠd?c. Cᣠch? s? y t? th젣󠣡i t?t, c󠣡i kh?t?t. Du?ng nhu tu?i th? dang tang lꮠ(68 tu?i nam 1997; 69,4 tu?i nam 2001), nhung t? l? t? vong ? tr? so sinh v࠴r? em l?i kh?du?c c?i thi?n. M?c 34? d?i v?i t? l? t? vong ? tr? du?i 5 tu?i l࠴?t - t?t hon so v?i c? Trung Qu?c (39) v࠸?p x? b?ng v?i Th᩠Lan (33), nhung v?n c򮠣ao hon

--------------------------------------------------------------------------------

Page 8

8 cᣠnu?c nhu Sri Lanka (18) vࠍalaysia (11). Suy dinh du?ng ? tr? em gi?m t? hon 50% nam 1993 xu?ng c򮠳4% nam 1997, nhung du?ng nhu ch?ng thay d?i g젭?y k? t? d󮠓? ch?ng l?i c?a m?t s? xu th? t� c?c cho th?y r?ng, Vi?t Nam d㠤?t du?c nh?ng ti?n b? ?d? d஧? d?i v?i nh󭠴hu nh?p trung b쮨 ho?c cao. Nh?ng nh󭠮๠c󠴨? t? tang chi ti굠v࠭ua th?c ph?m, cham s󣠹 t? ho?c d?t di?u ki?n v? sinh t?t hon cho gia d쮨 m쮨. Nh󭠮h?ng ngu?i ngh诠hon c?n c󠳿 cung c?p cᣠd?ch v? c?r?ng hon ho?c c󠢿o hi?m y t? v?i tr? c?p d? du?c cham s󣠤?y d?. Nh?ng ti?n b? ti?p theo d򩠨?i ho?c cᣠco h?i d஠tr?i r?ng hon d? gi?m ngh诠hon n?a ho?c c󠣡c chuong tr쮨 t?p trung d? dua d?ch v? d?n cho nh?ng ngu?i hi?n nay kh?th? chi tr? d? d஧. C? hai phuong phᰠd?u dem l?i k?t qu?, trong d󠣡c d⮠t?c thi?u s? v࠮gu?i t஠t?t c?n tr? c?p ? m?c d? l?n hon, c򮠮h?ng nh󭠫hᣠc󠴨? c󠫨? nang t?t hon hon trong vi?c n?m b?t co h?i lୠvi?c m?i. Lu?t qua t?t c? nh?ng con s? trꮠth젭?t cⵠh?i d?t ra l࠴h? h? ngu?i lao d?ng m?i s? ch?n noi dⵠd? sinh s?ng. Thu nh?p d?? hi?n cao g?p ba, b?n l?n thu nh?p n?th?vࠣᣠd?ch v? d?? cung thu?ng t?t hon cho d? hon. Ta c󠴨? lu?ng tru?c du?c vi?c gi?i tr? v?i tr쮨 d? h?c v?n cao hon s? th� ra thந ph? thay v젿 n?th?X㠨?i r?t c?n ph?i ph⮠tᮠh? ra nhi?u noi khᣠnhau, thay v젴?p trung v௠m?t s? �d?a phuong. Tuy v?y, di?u n๠c?n du?c khuy?n kh� ch? kh?ph?i b?ng bi?n phᰠhந ch�. N?u h? th?ng giᯠd?c v࠹ t? du?c hi?n d?i h󡠴h젨i?u su?t c?a ch?? du?c c?i thi?n vࠤ?ch v? s? du?c cung c?p t?i nhi?u noi, ch? kh?ph?i m?t s? �noi nhu hi?n nay. Mu?n v?y c?n ph?i c?i cᣨ th? ch? trong cᣠlinh v?c x㠨?i, cung nhu c?i cᣨ kinh t? ? c?p d?a phuong. C?n khuy?n kh� vi?c thu th?p vࠣ?b? s? li?u v? ch?t lu?ng giᯠd?c, y t?. Cᣨ lୠn๠l?u s? g⹠kh󠣨?u, nhung d?n d?n c?tᣠt? ch?c vࠣung c?p d?ch v? s? t?t lꮮ Щ?u n๠d?c bi?t d??u cho ph鰠th? nghi?m, r?i theo d??t qu?, v࠴hந c?du?c nh⮠r?ng. Hu?ng d?n m?t n?n kinh t? ch� tr? hi?u qu?Ch� sᣨ ngo?i thuong c?a Vi?t Nam dang theo du?i chi?n lu?c h?i nh?p v?i n?n kinh t? th? gi?i. T?c d? tang tru?ng xu?t kh?u nhanh v࠳? s?n c󠣿a h஧ nh?p kh?u cho ph鰠nh?p kh?u tu li?u s?n xu?t vࠨ஧ ti굠d?h?t lu?ng cao, t? d󠴿o s?c 鰠d?i v?i cᣠnh࠳?n xu?t n?i d?a ho?t d?ng k魠hi?u qu?. Xu?t kh?u cung t?o ra nhu c?u d?i v?i cᣠd?ch v? ch?t lu?ng cao trong thuong m?i, truy?n th? ti?p th?, t੠ch� vࠣᣠlinh v?c khᣮ N?u theo du?i chi?n lu?c n๬ Vi?t Nam s? tang tru?ng nhanh hon v࠴r? nꮠgiൠc󮠔uy nhiꮬ c򮠭t t?nh tang tru?ng d?a v௠xu?t kh?u c?nghi?p ch? bi?n, cho nꮠh? th?ng ch� tr? ch?u ?nh hu?ng n?ng n? c?a cᣠt?nh ?ph? thu?c? ? nh?ng t?nh c?n d?u tu v࠶?n nh࠮u?c ? ho?c ch?u ?nh hu?ng c?a cᣠdoanh nghi?p nh࠮u?c k魠hi?u qu?. K?t qu? l࠭?t t?p h?p cᣠch� sᣨ thu?ng lୠch?m tang tru?ng vࠫh?nh?ng th? l?i kh?lୠdu?c g젤? c?i thi?n t� c?b?ng. Nh?ng ch� sᣨ n๠cung c󠴨? g󰠰h?n t?o ra tham nhung ? m?t v?n d? r?t dᮧ quan ng?i. Ch� sᣨ c?nghi?p ? hay du?c l?p lu?n trꮠquan di?m t? cung t? c?p ? thu?ng di ngu?c l?i ch� sᣨ thuong m?i. C󠭴 ngu?i ?ng h?t? cung t? c?p nh?n ra r?ng hi?n d?i h󡠣?n ph?i hi?u qu? m?i c󠴨? hi?n d?i. C?nghi?p h󡠣hi ph�ao v?a kh?ph?i phᴠtri?n, v?a kh?ph?i hi?n d?i. Quᠴr쮨 c? ph?n h󡠤oanh nghi?p nh࠮u?c dang di?n ra ch?m ch?p; c?i cᣨ t੠ch� cung r?t ch?m; c?ng v?i v?n d? kh󠫨an trong l?a ch?n cᣠd? ᮠd?u tu c?c?ng c󠨩?u qu? v? m?t kinh t?. Ch?ng n௠c򮠮?m trong ?v?ranh sᮧ, tranh t?i? gi?a k? ho?ch v?i c?i cᣨ th?c s? th젣h?ng d󠮿n kinh t? c򮠤?t k?t qu? th?p

--------------------------------------------------------------------------------

Page 9

9 hon ti?m nang c?a m쮨. Thந c?trong nh?ng nam g?n d⹠l࠳? lu?ng doanh nghi?p tu nh⮠m?i thந l?p tang lꮠnhanh ch󮧠v࠴?c d? tang tru?ng chung d?t m?c khᠣao. S? th?t b?i n?m ? ch? thi?u c?i cᣨ th? ch? vࠤo v?y, h? th?ng v?n c󠫨uynh hu?ng t?o ra nhi?u quy?t d?nh t?i (cho tang tru?ng vࠣ?b?ng). Ngay c?d?i v?i nh?ng quy?t d?nh r?t t? h?i, cung c?n ph?i c󠮨i?u cu?c d?u tranh hந ch� m?i c󠴨? ngan ch?n du?c. C󠭿t d?nh di?m,7t?i d󠭿t s? lu?ng t?i h?n cᣠt?nh vࠤoanh nghi?p lୠan hi?u qu? nh?n th?y du?c quy?n l?i c?a m쮨 v࠶?n d?ng d?c󠴨? d?t du?c ? v࠱uy?n l?i n๠s? tuong t? nhu l?i � to஠qu?c gia. B?t k? di?u g젣󠴨? lୠd? ti?n nhanh hon d?n d?nh di?m n๠s? cho ph鰠cᣠcu?c d?u tranh hந ch� trong tuong lai di?n ra v?i tr?ng l?c c?a cᣠquy?n l?i du?c k鯠v? hu?ng di d??n. L?p lu?n n๠?ng h? cho vi?c d?y m?nh c?i cᣨ ? d?a phuong, c󠬿b?ng cᣨ b?t d?u tu?ng thu?ng cho cᣠt?nh thந c?v?i nhi?u d?u tu c?hon. п lୠr?n cᣠv?n d?, c󠴨? th?c hi?n nh?ng ho?t d?ng nghiꮠc?u sau d⹺ 1. Nghiꮠc?u giᠴr? gia tang c?a cᣠngந khᣠnhau theo m?c giᠴh? gi?i. N?u m?t ngந t?n k魠nhi?u ngu?n l?c hon d? s?n xu?t ra m?t s?n ph?m c?th? so v?i chi ph�h?p kh?u s?n ph?m tuong t? th젤󠴨?t s? l࠭?t gᮨ n?ng d?i v?i d?t nu?c v࠮?n kinh t?. C󠴨? nh?n th?y nhi?u ki?u h쮨 khᣠnhau theo v?s?n ph?m hay theo h쮨 th?c s? h?u. 2. T쭠cᣨ x?p h?ng cᣠt?nh theo m?c d? h? tr? doanh nghi?p. C?b? cᣠki?u h쮨 d?u tu tu nh⮠n?i d?a ch� th?c so v?i cᣠt?nh khᣠtrong v?Kh?ph?i t?nh n௠cung c󠴨? gi?ng nhu cᣠt?nh g?n v?i TP.HCM, nhung m?t t?nh ? khu v?c ven bi?n b?c trung b? s? g?p kh󠫨an trong vi?c gi?i th� v젳ao t?nh m쮨 ho?t d?ng k魠hi?u qu? hon nhi?u so v?i t?nh ngay sᴠbꮠv?i c?? tr�d?t dai vࠫh�?u. 3. Сnh giᠬ?i cᣠngந hi?n nay dang s?n xu?t v?i chi ph�ao hon giᠴh? gi?i vࠤ?t ra nh?ng v?n d? v? t᩠co c?u. Li?u c󠴨? nhanh ch󮧠gi?m chi ph�?n xu?t xu?ng t?i m?c giᠣ?nh tranh? C󠮪n d󮧠c?a m?t s? nh࠭ṿ C󠴨? bᮠc᩠n௠trong s? nh࠭Ṡchi ph�ao vࠧ⹠d?ng l?i b?ng d?u tu m?i? 4. X⹠d?ng cᣠch? s? v? giᯠd?c v࠸㠨?i th? hi?n r?i c?p d? d?a phuong ho?c th?m ch�?ng t? ch?c. пm b?o cᣠch? s? n๠c󠴨? d?? so sᮨ v?i cᣠqu?c gia l⮠c?n (c󠴨? m?t ph?n trong sᮧ ki?n ASEAN ho?c ESCAP) vࠣ?b? k?t qu?. 5. Ti?n hந th? nghi?m v?i cᣠlo?i chuong tr쮨 giᯠd?c hay y t? khᣠnhau v࠲? nh?ng b੠h?c t? thந c?hay th?t b?i. Vi?c phᴠtri?n cᣠphuong th?c qua d󠮧u?i d⮠c󠴨? c󠶩?c lୠt?t hon v࠭?c s?ng khᠨon ngay g?n nh࠭쮨 s? t?o ra t? do hon mࠫh?h?n lo?n, c?b?ng v? x㠨?i v࠶? d?a l𠴿t hon, v࠭?t x㠨?i v?ng m?nh hon. г l࠮h?ng c?i cᣨ s?c󠤵?c s? ?ng h? r?ng r㩠v࠴?o ra tᣠd?ng duy tr젿n d?nh. Щ?u n๠s? lୠcho cᣠch� sᣨ n๠h?p d?n hon d?i v?i nh?ng ai quan ng?i v? v?n d? ?n d?nh. 7?пnh di?m? (tipping point) l࠭?t kh᩠ni?m khoa h?c x㠨?i l?y t? v?t l𠨿c. C󠴨? lୠd?ch chuy?n m?t d?ng cᴠt?ng ch?t cho t?i khi th쮨 l쮨 n󠤿ch chuy?n m?nh. Trong khoa h?c x㠨?i, m?t s? nh? ngu?i ho?c d?a phuong di theo m?t con du?ng s? kh?t?o �tᣠd?ng cho t?i khi s? lu?ng c?a h? d?t t?i m?t m?c dᮧ k? nh?t d?nh, t? d󠨿 lୠcho to஠b? nh󭠴hay d?i hந vi c?a m쮨.