Mỗi lần đến một thời không, nàng có trách nhiệm đi vá những hỏng hóc và biến cố trong lịch sử. Quỹ đạo thời gian tuyến tính cũng có thể sai sót ở một điểm nào đó rồi tạo ra hiệu ứng cánh bướm liên hoàn về sau.

Nàng dừng trước cấm cung, qua cánh cửa này lại gặp người khiến nàng không muốn gặp.

"Nếu ta sinh ra trước hắn, thì ta và nàng sẽ thế nào?"

Câu hỏi đó bén nơi xiêm áo, rơi xuống đất thành những điều vô hình. Với một người như nàng, những tình cảm dành cho một thời đại là điều phù du, không đáng nhớ, không đáng bận tâm.

Có lẽ lời im lặng từ nàng đã làm thiếu niên trẻ tuổi ấy biết mình nên phải ém thứ tình cảm kia xuống đáy lòng.
.

Nàng còn nhớ lúc theo hầu Ức Trai tiên sinh nơi cung điện, đứa trẻ năm đó đã cao lên không ít. Mà nàng lúc này, đáng tuổi mẹ để khuyên răn chăm bẵm cậu.
Có lẽ vì thương xót, nàng có để tâm đến cậu nhiều một chút.

Nàng còn nhớ khi ấy dẫm lên cái bóng của chồng nàng, dường như cảm thấy chính mình đang ngộ nhận giữa hư ảo thế gian.

- Em sao vậy?

Nàng đưa mắt nhìn người trước mặt, lòng dằn xé hỏi.

- Chàng đừng vào làm quan có được không?

Nàng biết chí lớn của người, biết tấm lòng của người, nhưng nàng lo sợ về cái chết, dẫu biết bọn họ chỉ là ảo ảnh trong đời nàng, nhưng từng cây hoa ngọn cỏ nơi đây đang sống, người trước mắt nàng hay người trong cung cũng đang chân thực sống một cuộc đời.
Người bước đến nắm tay nàng vỗ về, hệt như những năm tháng nếm mật nằm gai trước đây trấn an nàng.

- Tôi không sao, em đừng lo. Hoàng thượng còn nhỏ mà tiên hoàng mất sớm, tôi có nghĩa với tiên hoàng, không thể vì chút lo sợ cỏn con chốn quan trường mà không giúp hoàng thượng.

Đến cuối cùng cũng không cản nổi vận mệnh, nên nàng tự phải nương theo dòng chảy ấy. Nhìn bóng lưng của người phía trước cùng bàn tay đưa ra cho nàng nắm lấy, nàng chỉ biết thở dài.

Năm đó, đức thánh thượng mười một tuổi, tự mình nhấp chính. Đức thánh thượng mất cả cha lẫn mẹ, bị tình thế đưa đẩy bước lên ngai vàng, dù có đứng trên muôn người thì cũng chỉ là một đứa bé mà thôi.
Nàng khoác xiêm áo, chân mang hài thêu từng bước tiến đến cửa cung theo lời truyền dụ của nội hầu. Lần đầu ngước nhìn, nàng nhớ rất lâu về trước cũng đã từng gặp qua đứa bé này. Hoàng thượng ngự trên ngai vàng thoáng chút ngạc nhiên, cậu nhìn nàng dò xét.

- Trẫm nghe danh đã lâu, bên cạnh của tiên sinh có ái thiếp giỏi giang, từng cùng tiên sinh phân ưu chính sự. Tiên hoàng xưa cũng ca ngợi buổi đầu Lam Sơn nguy khó, ái thiếp của tiên sinh đã dạy dỗ các con em thủ lĩnh chuyện đèn sách.

Nàng cúi đầu, mi mắt rũ xuống, dường như lo sợ sự thật ngày một đến gần.

- Ban chức Lễ nghi học sĩ, ở lại trong cung dạy dỗ các cung nữ.

Nàng tự hỏi, nếu không có ngày đi nhầm thời không khi xưa, thằng bé liệu có cố chấp giữ nàng lại cả đời không?
Nàng ở cạnh thằng bé, nhìn nó trưởng thành, cùng tiên sinh dốc lòng phò tá. Nàng không nghĩ đó là nghĩa vụ, chỉ là tiếng "mẹ" của thằng bé đã ấn những dấu triện thật sâu trong tâm trí nàng.

Có lẽ khi ấy, nàng gặp nó trong lúc nó khóc vì thái thượng hoàng vừa qua đời. Một đứa trẻ khóc một mình, ém những uẩn ức vào trong chỉ có bậc quân vương mới làm được.
Có lẽ khi ấy..., mà thôi vậy.

.

Nàng vuốt ve gương mặt tiên sinh, thầm cảm thán câu "Song mấn tinh tinh lưỡng nhãn hoa" của ngài. Chẳng biết thời gian còn bao lâu nữa để ở cạnh vuốt tóc mai cho người. Nàng không sinh đứa con nào cho tiên sinh, nhưng là ái thiếp được người yêu thương nhất. Nàng đối với người, từ đầu đến cuối là kính trọng, là chữ nghĩa.
Còn nhớ khi đó nàng xuyên vào thời loạn lạc, khởi nghĩa Lam Sơn cũng vừa mới bắt đầu. Cảnh nhà loạn lạc, gia đình ly tán, nàng đem các em lên Thăng Long kiếm kế sinh nhai. Thăng Long nô nức người qua kẻ lại, theo tầm mắt nàng thấy đứng trước sạp hàng là một đôi hài đã cũ. Ngước mắt nhìn, đầu nàng oang lên một ý niệm, nàng biết người trước mắt nàng là ai nhưng không khỏi ngây người trước khí chất của ngài. Lần đầu gặp, tiên sinh hỏi nàng.

Ả ở nơi nào, bán chiếu gon?
Chẳng hay chiếu ấy hết hay còn?
Xuân xanh nay độ bao nhiêu tuổi?
Đã có chồng chưa, được mấy con?

Nàng nhìn đôi mắt hiền từ của tiên sinh, cõi lòng tràn ngập trìu mến mà đáp.

Thiếp ở Tây Hồ bán chiếu gon,
Cớ chi ông hỏi hết hay còn?
Xuân xanh vừa độ trăng tròn lẻ
Chồng còn chưa có, hỏi chi con!

Khi nàng gặp tiên sinh, nàng tròn mười tám, tiên sinh cũng đã gần bốn mươi.

"Tiên sinh từng nói, nếu em sinh cho ngài một đứa bé gái, ngài sẽ trân quý nó như ngọc báu."

"Nàng bằng tuổi đứa con tôi rồi. Nên nếu không có thì thôi, tôi trân quý nàng như ngọc báu."

Nàng cảm khái thời gian như thoi đưa, rồi mai đây những người trước mắt nàng sẽ biến mất, trả lại cho quỹ đạo cái vô thường vốn có của nó.

- Chàng từng hứa với em cáo quan ở ẩn, tiên sinh...có thể không đi không?

- Thánh thượng đã cho mời, tôi cũng không thể kháng chỉ. Huống hồ, tôi và nàng đều biết người rất cố chấp.

Đứa trẻ đó vào năm mười sáu, đã không đơn thuần coi nàng là Lễ nghi thượng sĩ. Tiên sinh biết. Thế nên nàng cùng người gác lại việc chốn quan trường, xin về hưu nơi Côn Sơn bầu bạn với thiên nhiên cỏ cây. Bây giờ, đứa trẻ ấy đủ lông đủ cánh để mượn uy nghiêm đế vương ra lệnh cho nàng và tiên sinh trở về rồi.
Nhưng có lẽ, vận mệnh của ngài là như thế, mệnh của người trong cấm cung kia cũng là như thế.

.

- Trẫm biết nàng không muốn về cung, nhưng nàng không thể cắt đứt mọi thứ liên quan đến nàng được. Trẫm cũng là người biết phân biệt phải trái, tiên sinh lại là bậc hiền tài.

Nàng đứng cạnh người thiếu niên hai mươi tuổi, nước mắt bất chợt lăn dài. Người thiếu niên nọ ho khan, cũng đổi cách xưng hô thông thường.

- Ta biết nàng không phải người thường. Tiên sinh hẳn cũng nghĩ như ta.

Nàng lắc đầu, chỉ do lần đó nhầm lẫn mới lộ thân phận, chứ tiên sinh nào biết nàng là ai.

- Tiên sinh nói nàng nhạy cảm với thời cuộc. Đến tiên sinh nhìn xa trông rộng cũng không bằng nàng. Huống hồ, vận mệnh của ta cùng tiên sinh luôn gắn chặt với nàng.

- Trời đã khuya, thần xin lui ra để thánh thượng nghỉ ngơi.

Tay áo nàng dường như bị một bàn tay nắm lấy thật chặt.
Lửa trên ngọn đèn dầu vẫn cháy bập bùng, khoảng không tịch mịch trói hai con người nặng tâm tư kia lại, đủ nghe tiếng côn trùng kêu ra rả ngoài kia lẫn trong nhịp thở của người nằm trên giường.

Nàng đưa người một bóng lưng đạm bạc, cố nén lại những giọt lệ đang sắp tròn trên má.

" Năm ta mười tuổi, có người nói ta không sống quá hai mươi. Ta không tin chuyện ma quỷ, không tin số mệnh như vậy.
Nhưng cũng năm ta mười tuổi, người đó bảo ta không được si mê nữ sắc. Ta nghĩ với lý tưởng minh quân của mình, chuyện nữ sắc làm gì đả động được ta. Thế mà, ta si mê một người thật. Ta có hoàng hậu, có ái phi, có những đứa con kề cạnh, nhưng ta chưa bao giờ biết đủ.

Lễ nghi thượng sĩ, ta cách người hai mươi ba năm. Hai mươi ba năm đó, đủ để ta ém xuống giấc mộng của chính mình.
Người từng nói tình cảm ta dành cho người là vì bản thân ta từ nhỏ đã thiếu bóng dáng mẹ. Người nói đúng, thuở ta mười ba, mười bốn ta nghĩ nếu người làm mẹ ta thì thật tốt, người bảo ban ta, dạy dỗ ta, nhẫn nại với ta. Hơn hết, mọi người coi ta là hoàng đế mà nuôi dạy, người coi ta là một đứa trẻ mà bảo ban.

Thế nhưng, Thị Lộ, khi ta mười lăm, trong mơ ta cũng muốn ôm nàng.

Nhưng có hề gì, ta từ nhỏ đã biết phải bỏ xuống những điều mình yêu thích khi gánh trên vai mối nợ với nước non.
Ta đã thông suốt nghĩ, thấy nàng là được, cần gì việc cầu ở cạnh.

Qua đêm nay, ta còn có thể thấy nàng không?"

Bóng lưng gầy guộc kia run lên, đáp trả người nằm trên giường sự lặng im.

"Lúc nào, ta cũng là người nhìn theo cái bóng của nàng. Nhưng chí ít lần này, nàng không đột ngột biến mất như lần đầu gặp ta. Chí ít lần này, nàng để ta biến mất trước nàng được không?

Nàng có thể ôm ta không?"

Tiếng nói run rẩy pha tiếng ho đứt quãng của người thiếu niên vẫn không làm xoay chuyển bóng lưng nàng. Đến cuối cùng, nửa tia hy vọng cũng keo kiệt không cho cậu.

Nàng cứ đứng đó, để cậu nắm lấy gấu áo mình, rồi cảm nhận đôi tay ngày một lơi dần, lơi dần, trượt khỏi xiêm áo.

Nàng ngã khuỵu xuống đất, không dám nhìn, cũng không đủ sức để khóc. Thần trí nàng đờ đẫn, dường như vẫn chưa tin sự cố chấp của người kia đã biến mất.
Vần vũ xoay chuyển, nàng dường như nghĩ tiếng mưa đã át mất tiếng nói của cậu, khí lạnh cũng đã làm lòng nàng lạnh lẽo hơn. Chứng kiến cậu ngày một trưởng thành, lẽ nào nàng không khổ đau? Cậu mãi là một đứa trẻ thiếu thốn tình thương, khát cầu sự yêu thương ấy từ nàng. Lẽ ra, không nên cho cậu mật ngọt, lẽ ra không nên ôm cậu như ngày ấy, lẽ ra không nên bất trắc xảy ra duyên gặp gỡ của vần vũ khi ấy, biết đâu sự quyến luyến này với nàng không sinh ra. Biết đâu, vị hoàng hậu kia không tức giận...
Trong tiếng mưa to, màn giường khẽ lay động, nàng cho cậu một giọt nước mắt. Lệ Chi Viên còn chứa giọt nước mắt của nàng.

Đêm hôm ấy, nhành hoa thược dược được thấm nhuần cơn thuỵ vũ, rồi rạng ngày mồng 5, Thị Lộ trong màn ngự nhảy ra kêu thất thanh. Vua Thái tông lạnh dần. Ngự y dùng đủ mọi phương để cứu chữa nhưng vô hiệu.
Sử ghi!

.

Trong tiếng khóc than ai oán của người người, tiên sinh vẫn nắm tay ta đi về phía trước.

- Đây là vận mệnh, không trách nàng.

Ta bắt đầu sợ việc lãng quên từ khi tiên sinh dắt tay mình, đốt nến đỏ ban cho ta ân huệ làm thiếp thân kề cận ngài. Liệu những tháng ngày ở nơi đây khắc sâu trong ta bao nhiêu điều, khắc được bao nhiêu lâu?

Khởi nghĩa Lam Sơn khó khăn, ngài nắm tay trấn an những lo lắng nơi ta, ta cùng ngài đi qua khói lửa, đi qua những đêm trường chẳng biết ánh sáng nơi nào. Cũng chính ta cùng ngài pha ấm trà nóng bên nơi Côn Sơn nhìn nước chảy mây bay. Ta nhìn chí lớn, nhìn tấm lòng của người, ta nhìn thấy nỗi cô độc và khát vọng làm chim trời biển bắc. Ta nhìn sự dịu dàng của tiên sinh với vạn vật cỏ cây, lại nhìn sự dịu dàng của ngài đối với mình. Cũng như khi hơi tàn của thiếu niên kia dần tắt, ta tự hỏi lẽ nào mình không đau lòng sao? Khi hoàng hậu hỏi ta, một trái tim hờ hững với mọi sự và một trái tim đố kỵ sinh thù hận, cái nào đáng trách hơn?

Ta siết chặt lấy bàn tay tiên sinh, mong cho lòng mình bớt đi lạnh lẽo. Có lẽ lòng ta đã chết khi biết trước kết quả không thể cứu vãn, lòng ta đã chết khi trách nhiệm để lịch sử diễn ra theo nó vốn là đè nặng trên vai. Bỗng nhiên ta như điên dại, lòng người kia chết từ khi nào? Để rồi những đêm nằm mộng, ta thấy người nắm lấy gấu áo mình mà u sầu
"Năm ta mười tuổi, có người nói ta chết vào năm hai mươi."
Có lẽ vì vậy, mặc cho những âm mưu tranh đoạt chốn cung đình, mặc cho thân thể ngày một héo hon với chất độc, mắt thánh thượng vẫn hờ hững xem như tự nhiên.
Nhưng sự cố chấp và quyến luyến nàng đến khi nhắm mắt vẫn không chịu xua tay. Thánh thượng quả là đứa trẻ bướng bỉnh.

- Ức Trai, chàng là chân thực phải không?

Người như hiểu ta nghĩ gì, gật đầu. Hóa ra người biết.

- Lòng tôi nặng với chúng sinh thiên hạ, lòng với nàng cũng bao gồm trong đó.

Nếu cũng bao gồm trong đó, sao ngài lại chịu theo ta cáo quan ở ẩn. Có lẽ, chúng ta đều khước từ trái tim của chính mình. Có lẽ ngài biết, ta sẽ không quyến luyến ngài cũng như người thiếu niên kia.
Qua đêm nay, trời lại sáng, một dòng chảy lịch sử khác sẽ mở ra. Ta ngồi cạnh tiên sinh như một ân huệ vị hoàng hậu kia ban cho. Đặt đầu lên vai người, cảm thấy lòng thanh thản đến nguội lạnh. Tiên sinh đưa ta về những chuyện cũ thuở hàn vi, đưa ta về những ngày nơi cung cấm còn có người kia ở lại. Hai mái đầu bạc, hai mắt đã hoa, nhưng khí chất ngay thẳng dịu dàng của chàng vẫn làm tim ta tràn ra những mật ngọt như ngày đầu gặp.

- Tôi luôn biết nàng có nhiều bí mật, nhiều điều chất chứa nhưng tôi không tò mò về những điều ấy.

Ta im lặng, dường như nghe hơi thở của mình cũng đang run rẩy.

- Nhưng nàng có từng dành cho tôi chữ yêu không?

Ta mỉm cười, ngước đầu hôn lên mắt tiên sinh, mong xoa dịu được những hạt bụi sắp làm cay mắt đắng.

Từ đầu đến cuối, ta dành cho tiên sinh chữ nghĩa. Dành cho ngài sự tôn kính vô vàn.
Hoặc nếu ta không biết ngài là Ức Trai, nếu ta không biết ngài là Nguyễn Trãi...có lẽ trái tim ta sẽ nhìn nhận khác đi.
Ngài mỉm cười, nắm tay ta, rồi như nỉ non van lơi.

- Ngày mai, để ta đi trước nàng được không?

Ta dường như thấy cả vị hoàng đế kia đang nói "Qua đêm nay ta có thể thấy nàng không?"
Ức Trai tiên sinh cũng có một đứa trẻ ngự trị trong lòng, ta chợt thấy hốc mắt mình hơi nóng, liên tục gật đầu.

- Giá mà gặp nàng sớm hơn một chút, khi nàng đến tôi mới thấy mười năm gió bụi trải qua trước đây rất cô độc. May cho Ức Trai, có tri kỷ hiểu mình.

Về sau này, ta hay mơ một giấc mơ.

Máu chảy đầu rơi, hai mắt tiên sinh nhắm lại thanh thản. Ta tê liệt muốn gắn đầu tiên sinh lại, nhưng cố chấp ghép nối cũng chỉ là mảnh máu xương be bét.

Khi thiếu niên kia mất, vì ta lo sợ nỗi ám ảnh bủa vây, cũng không dám quay đầu nhìn. Tiên sinh chắc cũng biết ta sợ, nhưng ngài vẫn muốn ta hứa.

Có lẽ, như vậy sẽ không quên.

Đại Bảo năm thứ ba, ta cuối cùng cũng hoàn thành nhiệm vụ của mình.

Đại Bảo năm thứ ba, ta chứng kiến Lệ Chi Viên xanh mướt sau một cơn mưa, còn người tóc xanh kia đã bị mưa đưa đi mất.

Đại Bảo năm thứ ba, ta quyến luyến cái nắm tay của tiên sinh, nhìn người xử trảm trước tầm mắt.

Đại Bảo năm thứ ba, thân thể bị nhấn chìm trong biển nước. Ta tự hỏi bao gương mặt ta nhìn thấy trước khi lìa đời?

Hóa ra, Ức Trai hay vị vua kia cũng không giữ được gì trong ký ức nơi ta ngoài những hư vô ráo hoảnh. Giống như ta bất lực trong thời thế này, vận mệnh này nhìn bọn họ biến mất. Ta cũng bất lực để những ký ức kia theo nước mà trôi.
Chỉ là tim ta đong một khối sầu, chẳng thể vỡ nát, cũng chẳng thể biến mất. Vĩnh hằng đọng lại nỗi đau văng vẳng về sau.

Chấp bút tại đây.