Điệu Chiết quế lệnh

Khúc phổ

Xuân tình - Tái Tử Tư

Nguyên văn:

平生不会相思, 才会相思, 便害相思.

身似浮云, 心如飞絮, 气若游丝.

空一缕余香在此.

盼千金游子何之.

症候来时, 正是何时.

灯半昏时, 月半明时.

Hán Việt:

Bình sinh bất hội tương tư, tài hội tương tư, tiện hại tương tư.

Thân tự phù vân, tâm như phi nhứ, khí nhược du ti.

Không nhất lũ dư hương(1) tại thử.

Phán thiên kim(2) du tử hà chi(3).

Chứng hậu(4) lai thì, chính thị hà thì.

Đăng bán hôn thì, nguyệt bán minh thì.

Dịch:

Xưa nay không biết tương tư, mới biết tương tư, lại sợ tương tư.

Thân như mây trôi, tâm như hoa liễu, thở tựa phun tơ.

Đây một chút hương thừa đọng lại.

Ngóng thiên kim lãng tử phương nao.

Bệnh đến bao giờ, khổ nhất khi nao.

Đèn lúc chiều tà, trăng lúc xế tà.

Giải nghĩa chữ khó: (1) dư hương: chỉ vật đính ước tình nhân lưu lại. (2) thiên kim: nghĩa quý lắm ở đây ám chỉ tình nhân của cô gái là con nhà quyền quý. (3) hà chi: đi đâu rồi. (4) chứng hậu: tức chứng bệnh, bệnh tật, ở đây chỉ nỗi thống khổ bởi tương tư. 

Dịch nghĩa: Chiết quế lệnh là một trong những khúc điệu của thể loại nghệ thuật gọi là Nguyên khúc tề danh cùng Hán phú, Đường thi, Tống từ. Nguyên khúc gồm có hí khúc và tản khúc. Điệu chiết quế lệnh là một tản khúc tức là một điệu khúc ngắn viết cho một người hát, thường dùng để bày tỏ nỗi lòng. Bài Xuân tình này kể về nỗi khổ tương tư của của một cô gái khi tình lang đi xa.

Bình sinh bất hội tương tư, tài hội tương tư, tiện hại tương tư. 

Cô gái lần đầu biết yêu cũng lần đầu nếm trải nỗi khổ tương tư, tương tư thống khổ, nàng bèn sợ tương tư. 

Thân tự phù vân, tâm như phi nhứ, khí nhược du ti.

Tương tư giày vò nàng làm nàng ngày một hao gầy, héo hắt. Cơ thể như lâng lâng ở trên mây, không chịu kiểm soát của nàng, trái tim nàng nhảy dựng lên như tơ liễu phất phơ trước gió vì tưởng có tin của người yêu mà chẳng phải. Nàng yếu đến mức hơi thở mong manh như tơ con nhện đang giăng.

Không nhất lũ dư hương tại thử. Phán thiên kim du tử hà chi.

Nàng chỉ có thể ấp yêu vật đính ước mà tình lang để lại và mong ngóng tin tức của chàng. Không biết chàng đã ở đâu rồi.

Chứng hậu lai thì, chính thị hà thì. Đăng bán hôn thì, nguyệt bán minh thì.

Tương tư thành bệnh mà khi cơn đau bệnh mãnh liệt nhất, khi nàng nhớ chàng nhất là lúc hoàng hôn, khi mới khêu đèn, ánh đèn mờ tỏ. Cơn đau không dứt, nàng thức trắng đêm, tận lúc hôn hoàng, trăng đã sắp tàn, trời đà tảng sáng.