(Obraz dołączony wyżej to tangowskie [od 618 do 907 r. n.e.] przedstawienie emisariuszy z koreańskich Trzech Królestw. Możecie na nim zauważyć pewne różnice w strojach, choćby w nakryciu głowy. Zbliżony fason wynika z wpływów chińskich, które widać także w strojach japońskich itp.).

W poprzednim wpisie skończyliśmy na zaostrzającej się rywalizacji pomiędzy Trzema Królestwami. Każde z nich przeszło swój okres rozkwitu, ekspansji oraz wojen obronnych. Rozwój administracji, kodyfikacja prawa oraz swoiste zamrożenie hierarchii społecznej świadczą o pewnej dojrzałości feudalnej państw koreańskich. Nadszedł więc czas zerwania stanu równowagi, aby spośród trójki wyłonił się lider, ten który podbije cały Półwysep i zdominuje współbraci.

~*~

Silla i Tangowie vs. Baekje.

W 532 roku Silla podbiła Geumgwan Gayę, trzydzieści lat później wchłonęła wciąż opierającą się Daegayę. Jasnym stało się, że państwo Gimów rośnie w siłę, co skłoniło Baekje do zerwania z nim rozejmu.

Zachodnie królestwo starało się wzmocnić swoje powiązania z Chinami, przenosząc stolicę do Sabi, grodu położonego nad rzeką Geum. Obecność przyjaznej żegludze rzeki wpłynęła korzystnie na handel oraz relacje dyplomatyczne z państwem Tangów.

Jednakże zdało się to na niewiele, gdyż chińską dynastię znacznie bardziej interesował alians z Sillą, która była korzystniejszym sojusznikiem. W obliczu takiego układu Goguryeo sprzymierzyło się z Baekje.

W 660 roku zjednoczone wojska Silli oraz Tangów najechały na Baekje. Przewaga liczebna przesądziła o losie bitwy nad Hwangsanbeol. Sabi upadło niedługo po tym. Baekje zostało zdobyte.

Król Ulja i jego syn, Buyeo Yung, zostali zesłani na wygnanie do Chin. Natomiast znaczna część arystokracji rządzącej salwowała się ucieczką do Japonii.

Rozbite wojska Baekje doświadczyły jeszcze krótkotrwałego zrywu, gdy Silla skupiła swoją uwagę na znacznie trudniejszym przeciwniku, Goguryeo.

Podbity lud wykorzystał tę chwilę swobody. Pod wodzą mnicha Dochima oraz byłego baekjeńskiego generała, Buyeo Boksina, wybuchło powstanie. Na wieść o tym z Archipelagu Japońskiego przybył książę Pung, który na krótko objął tron w Juryu jako król.

Wojska powstańcze rozpoczęły oblężenie Sabi, gdzie stacjonował tangowski generał, Liu Renyuan, ze swoimi żołnierzami. Cesarz Gaozong wysłał generała Renguiego z odsieczą. Razem chińscy żołnierze byli w stanie przerwać oblężenie Sabi, ale ich zjednoczone siły nie wystarczyły, żeby stłumić rebelię.

Król Pung udał się do Japonii z prośbą o wsparcie w konflikcie i powrócił na czele pięciotysięcznego wojska japońskiego. Tymczasem bitwy na stałym lądzie wciąż trwały...

W 663 roku siły powstańcze Baekje oraz japońska flota skonfrontowały się z wojskami sillańskimi w bitwie nad Baekgang. Sillę wspierało siedem tysięcy tangowskich żołnierzy oraz sto siedemdziesiąt okrętów bojowych. Po pięciu starciach na wodach rzek Geum i Dongjin, wojska sojuszu Tang-Silla zwyciężyły. Władca pokonanego Baekje zbiegł do Goguryeo.

Silla i Tangowie vs. Goguryeo.

W późnych VI oraz VII wieku Goguryeo często popadało w konflikty zbrojne z chińskimi dynastiami Sui oraz Tang. Jego relacje z Baekje oraz Sillą były trudne i polegały głównie na wymiennych sojuszach z jednym lub drugim w celu osłabienia trzeciego. Jedynym stosunkowo stałym sojusznikiem Goguryeo były barbarzyńskie plemiona Gokturków na północnym zachodzie.

W wyniku tych konfliktów oraz trudnej geografii Goguryeo osłabło. Wojna ze sprzymierzonymi Baekje i Sillą o dominację nad doliną rzeki Han przyczyniła się do utracenia przez Goguryeo dobrych ziem uprawnych.

Baekje także wykrwawiło się w tym konflikcie, Silla zaś zyskała dogodny szlak handlowy oraz dyplomatyczny z Chinami. Szybka sinizacja przyniosła królestwu Gimów korzystne reformy oraz nowe technologie, które przesądziły o wzroście jej potęgi.

Goguryeo osłabło szczególnie po wojnie z dynastią Sui. Jego zwycięstwo było pyrrusowe i doprowadziło pośrednio do kryzysu w państwie chińskim, upadku dynastii i przejęcia władzy przez znacznie silniejszych oraz stabilniejszych Tangów.

VII wiek nie przyniósł Goguryeo pokoju. Król Yeongyu zmarł w wyniku zamachu stanu, zamordowany przez generała Yeona Gaesomuna, przeciwko któremu wcześniej spiskował. Yeon zabił jeszcze około stu innych urzędników czyhających na jego życie i intronizował siostrzeńca zmarłego króla. Nowy władca, Bojang, był królem tylko z nazwy. Prawdziwą władzę sprawował Yeon jako swoisty siogun (tj. dyktator wojskowy).

Gaesomun-przywódca nie wykazał się przyszłościowym myśleniem. Prowokował Sillę oraz Tangów, dokonując ataków podjazdowych na południowego sąsiada. Te prowokacje doprowadziły do zacieśnienia przymierza chińsko-sillańskiego i przybycia wojsk chińskich na Półwysep.

Trudno stwierdzić, co Yeon planował osiągnąć, denerwując dwóch militarnych gigantów, nie posiadając żadnych sojuszników poza słabym Baekje i nieprzewidywalnymi Gokturkami.

Inwazję na Goguryeo zainicjował cesarz Taizong. Zjednoczone siły chińskie i sillańskie podbiły ostatecznie Baekje, pozbawiając Goguryeo jego największego sojusznika.

Okazało się jednak, że pomimo dość nielogicznych posunięć, Yeon Gaesomun miał jeszcze kilka asów w rękawie. Zwyciężył Tangów i Sillę pod Sasu, a także zamordował generała prowadzącego ofensywę oraz jego trzynastu synów.

Cała defensywa Goguryeo opierała się na geniuszu strategicznym Yeona, który niestety zmarł cztery lata po swoim wielkim zwycięstwie. W państwie wybuchł konflikt na tle sukcesji. Słaba władza królewska nie była w stanie powstrzymać przepychanek o stanowisko dyktatora. Walki toczyły się pomiędzy potomkami Yeona, którzy nie cofali się przed morderstwem.

Cesarz Gaozong ujrzał w tym chaosie szansę, by dokończyć dzieło swego poprzednika. W 666 roku wysłał armię, by podbiła niesforne Goguryeo.

Osłabiony siogunat Yeonów nie był w stanie oprzeć się zorganizowanym wojskom tangowskim bez geniuszu strategicznego Gaesomuna.

Już w 668 roku Chińczycy przekroczyli rzekę Yalu i rozpoczęli oblężenie Pyongyangu wraz z dołączającymi żołnierzami z Silli. Król Bojang oraz Yeon Namsan zostali zmuszeni do poddania miasta. Inny z braci Yeon próbował utrzymywać jeszcze wewnętrzną dzielnicę przez jakiś czas, ale został zdradzony przez jednego ze swoich generałów, buddyjskiego mnicha.

I tak upadło Goguryeo.

Następstwa podbojów.

Historia nie jest usłana różami. Sojusznicy często zmieniają się we wrogów... lub niewygodnych sąsiadów.

Choć Tangowie nie zwyciężyliby Goguryeo bez wsparcia zbrojnego oraz logistycznego Silli, to nigdy nie traktowali koreańskiego królestwa jako równemu sobie. Najwyższą pozycją, jaką mogło się szczycić inne 'państwo' z perspektywy Chin, była pozycja wasalna wobec Cesarstwa.

Koncepcja "Państwa Środka" (中国, pinyin: Zhongguo, tłum. Chiny [dosł. Środkowe Królestwo]) sprawiała, że swoich sąsiadów Chiny zawsze traktowały jako ludy barbarzyńskie, żyjące na peryferiach cywilizacji (cywilizacja = Chiny). Wobec tego zwrócenie podbitych terytoriów Silli zwyczajnie nie wchodziło w grę. Cesarskie Chiny albo wasalizowały swoich sąsiadów, albo ich podbijały.

Tangowie napotkali jednak spory opór ze strony mieszkańców dawnego Baekje oraz Goguryeo wobec swojej władzy. Opór ten podsycany był również przez Sillę, która fundowała ruchy rebelianckie na podbitych ziemiach.

W 669 roku na rozkaz cesarza Gaozonga część populacji Goguryeo została zmuszona do przesiedlenia się w regiony pomiędzy rzekami Jangcy i Huai oraz na południe od Gór Qinling i na zachód od Chang'anu.

Miało to na celu szybszą sinizację Goguryeończyków, a także zmniejszenie lokalnego oporu. Część z przesiedleńców przysłużyła się później w wojsku Tangów, np. generał Go Sagye i jego syn, Gao Xianzhi.

(Ten drugi szczególnie wsławił się podczas bitwy nad rzeką Tałas, gdzie armia chińska starła się z siłami Imperium Tybetańskiego i Kalifatu Abbasydów).

Chiny ustanowiły w miejscu Goguryeo i Baekje swoje protektoraty, a zarządzanie im powierzyły generałowi Xue Renguiemu w ramach nagrody za zasługi militarne.

Zjednoczona Silla.

Niemal dekadę zajęło Silli odbicie Baekje oraz części Goguryeo. Jednakże regularny opór oraz wojna podjazdowa wkrótce zniechęciły Tangów do kolonizacji.

W 676 roku ostatnie wojska chińskie opuściły Półwysep Koreański, a Silla osiągnęła długo wyczekiwaną unifikację. Początkowe trudności związane z opozycją szlachty dawnych królestw Baekje i Goguryeo zakończyły się czystkami politycznymi. Po nich Silla mogła wreszcie wkroczyć w swój złoty wiek.

Sukces podbojów pozwolił na wzmocnienie monarchii i osłabienie wpływów arystokracji jingol. Jak można się było spodziewać, szlachta nie zamierzała przyjąć tego ciosu w pokorze, dlatego VIII wiek upłynął pod znakiem rebelii arystokracji przeciwko autorytetowi monarchii.

W ramach odwetu dwór wystosowywał coraz to wymyślniejsze podatki na majątki szlacheckie.

Jednakże taka alienacja arystokracji od dworu królewskiego wpłynęła ostatecznie negatywnie na dystrybucję potęgi w kraju oraz lojalność wobec władzy.

Rebelie prowincjonalnego rodu Gimów były kroplą, która przelała kielich i złamała autorytet władcy. Koniec okres świetności Silli przypieczętowało zabójstwo króla Hyeogonga. W ten sposób przerwana została linia sukcesji pochodząca od króla Myeola, zjednoczyciela Półwyspu Koreańskiego.

Śmierć Hyeogonga doprowadziła do eskalacji rewolty w wojnę domową między wysokimi rodami arystokratycznymi. Od tamtego momentu rola króla stopniowo się zmniejszała, aż stał się zaledwie figurą.

Odmieniło się to na chwilę za rządów Wonseonga, który doprowadził do krótkiej konsolidacji władzy w rękach monarchii.

Balhae.

Balhae to państwo, które powstało na terenie Mandżurii. Zostało założone przez uciekinierów z Goguryeo i uważało się za prawowitego spadkobiercę Goguryeo.

Początkowo niepozorne urosło w siłę. W 705 roku jego istnienie oficjalnie uznali Chińczycy. Balhae zostało, oczywiście, przez nich zwasalizowane. W 713 roku dynastia Tang nadała jego władcy tytuł Głowy Komanderii Balhae.

Przetrwało prawie dwieście trzydzieści lat, miało piętnastu władców, którzy wywodzili się od zbuntowanego generała Goguryeo.

Balhae nie było jednak spokojnym państewkiem rolniczym, toczyło nieustanne wojny z Sillą i ekspandowało swoje terytorium wgłąb Mandżurii.

Rozwój królestwa nie skupiał się tylko i wyłącznie na militariach. Balhae inwestowało w budowę szlaków handlowych oraz edukację. Na jego terenie powstało kilka uniwersytetów konfucjańskich.

Nie zachowało się niestety zbyt wiele źródeł pisanych o Balhae, a już tym bardziej pochodzących z samego Balhae. Poza tym jego położenie do teraz utrudnia prowadzenie badań archeologicznych.

W 962 roku Balhae zostało podbite przez kitańską dynastię Liao i przemianowane na marionetkowe Królestwo Dongdan.

Jego dziedzictwo w pewien sposób przetrwało. W późniejszych czasach Dżurdżenowie odwoływali się do dziedzictwa Balhae i brali sobie kobiety z rodów balhaeńskich za żony.

(Królewska pieczęć z Silli).

~*~

Rodzaj transkrypcji: Transkrypcja poprawiona języka koreańskiego.

Źródła: Kronika Dynastii Wei, Samguk Yusa czyli Legendy z trzech królestw, "Historia Korei" Joanny Rurarz, Encylopedia Britannica, Wikipedia, "Historia Japonii" Kennetha Henshalla.

Disclaimer: Używam formy "Kitanowie" i "państwo Kitanów" zamiast formy Kitajec, która w naszym języku jest obraźliwym określeniem na Chińczyka lub po prostu osobę o wschodnioazjatyckich cechach wyglądu. Słowo to przywędrowało do nas z języka rosyjskiego, bowiem spośród ludów azjatyckich Rosjanie w pierwszej kolejności nawiązali kontakt z Kitanami właśnie i to od rosyjskiej nazwy tego ludu (Kitajce) pochodzi polska forma. W naszym języku słowo to ma najczęściej wydźwięk pejoratywny lub prześmiewczy, więc nie zamierzam go wykorzystywać. Ponadto chociaż słowniki mają problem z zaakceptowaniem słowa "Kitanowie", to nazwa ta jest używana w środowiskach naukowych.