"Ngoại cảnh phản chiếu tâm cảnh, bạn chính là những gì bạn nghĩ"

Nếu chúng ta thử suy ngẫm kỹ thì bản chất của thế giới này chính là hình ảnh phản chiếu qua lăng kính tâm hồn của chúng ta dưới góc độ của niềm tin. Chúng ta tin là gì thì sự thật sẽ là cái đó. Dan Ariely đã chứng minh điều đó trong quyển sách "Phi lý trí" của mình ông tiến hành hàng loạt các thí nghiệm về loại bia hơi pha giấm thơm và các loại bia bình thường và cho sinh viên uống thử. Trong đó một số sinh viên sẽ được thông báo là bia họ sắp uống là loại bia hơi pha 1 giọt giấm thơm trong 4,98 gam trong khi đó một nhóm khác không được thông báo gì về việc này.

Và kết quả là những ai được thông báo về loại bia có công thức chế biến kỳ quặc đều cảm thấy rất khó uống hay họ thậm chí còn bịt mũi khi uống với vẻ mặt có đôi phần cau có trong khi một nhóm sinh viên không biết gì về công thức pha chế thì lại rất thích loại bia ấy hơn cả loại bia bình thường. Vậy điều gì đã xảy ra ở đây? Phải chăng các sinh viên này đã đánh giá loại bia trước khi dùng nó?

Tôi tin rằng đó là câu trả lời vì các sinh viên được thông báo về thành phần đã dán cho loại bia pha trộn giấm thơm ấy cái nhãn tệ trước khi họ dùng thử. Niềm tin của chúng ta luôn đóng một vai trò rất quan trọng trong việc duy trì thế giới quan của mỗi người xung quanh. Bạn có từng nghĩ tại sao người bạn ghét cay ghét đắng thì làm gì cũng thấy chướng mắt còn có người bạn có hảo cảm  thì làm gì cũng dễ thương hơn rất nhiều không? 

Đó là vì với những người bạn ghét, bạn đã dán cho họ những cái nhãn dán tiêu cực như "lười biếng", "ích kỷ", "vô trách nhiệm" còn với những người bạn thích thì những tấm nhãn dán ấy sẽ là "vui tươi", "hòa đồng", "thân thiện",... Có thể bạn sẽ nghĩ rằng sự thật đúng là như vậy mà! Cái người X/Y này phải phải hành xử vầy vầy vầy thì tôi mới ghét/thích chứ nếu không tôi đâu có bị gì đâu mà đi ghét/thích người ta.

Đúng là như vậy nhưng sự thật là chúng ta nhìn đời tuân theo niềm tin của chính mình và khi ta đã gán cho ai đó cái mác tệ thì một cách tự động tâm trí ta hay là lăng kính tâm hồn của chúng ta sẽ như nhận được mệnh lệnh từ niềm tin tuyệt đối mà tìm bằng chứng để củng cố niềm tin. Đó cũng là lí do giải thích cho việc ở một số người ta chỉ nhận thấy toàn khuyết điểm và một số khác thì chỉ toàn ưu điểm. Và điều đó cũng đúng khi bạn áp dụng với chính mình.

Nếu bạn liên tục lặp lại nhưng lời nói tiêu cực phê phán chính mình về việc "Mình hậu đậu quá mà" hay " Mình dốt môn Lí chết thế này thì sao thi nổi đây" hay "Cái thế giới này thật tồi tệ và chả có cái gì tốt lành cả" như chương trước tôi đã nêu ra thì hơn 90% những lời ám thị ấy sẽ trở thành sự thật và bạn sẽ nhận được những kết quả giống với niềm tin của bạn hay những gì bạn đã tưởng tượng ra. Con người ta luôn hoạt động dựa trên nguyên lí niềm tin mà đôi khi ta vẫn chưa nhận thức ra được. Nhưng quan trọng hơn cả, niềm tin của chúng ta sẽ dẫn đến hành động và kết quả. 

Đó là lí do mà tôi đã nhấn mạnh ở chương đầu tiên rằng mỗi người chúng ta đều có quyền lựa chọn cuộc đời mà mình mong muốn vì chúng ta luôn có quyền lựa chọn niềm tin hay những hệ giá trị cho cuộc sống của chính mình! Và một chuyện đáng mừng là bạn có thể uốn nắn niềm tin của mình theo cách bạn muốn dựa trên những chân lí vĩ đại và bất hủ của cuộc sống! Vậy nên một lần nữa khi bạn nhận ra bên trong mình tiềm ẩn những niềm tin không tốt về bản thân hay cuộc sống thì bạn có thể sửa NGAY BÂY GIỜ. 

Không đùa đâu, là ngay lúc này đấy và hãy vững tin rằng bạn sẽ làm được thông qua sức mạnh quyền năng của thói quen mà tôi đã đề cập ở chương 6: Hành Động. Vậy phải làm như thế nào và làm sao để tạo niềm tin mới. Trước hết chúng ta hãy cùng kiểm kê loại một loạt các niềm tin của chúng ta. Bạn hãy xem thử những vấn đề trong cuộc sống mà bạn đang đối diện hay đang khổ sở vật lộn. Đó sẽ là cái gì? Liệu bạn có đang có mối quan hệ không được như ý với gia đinh? Cãi vả với bạn bè? Đạt điểm thấp trong các bộ môn tự nhiên Toán, Lí, Hóa? Ghét cay ghét đắng môn Văn? Hay lương thưởng trong công ty bạn làm chưa được như ý.

Tôi sẽ ví dụ về một trường hợp của bản thân nhé. Một cô bạn học của tôi đã rủ tôi tham gia một club học tập STEM trên Facebook. STEM vốn là câu lạc bộ về những gì thuộc diện khoa học và thật sự thì tôi không thích nhưng dưới sự kiên trì rủ rê của cô bạn thì tôi đã đồng ý ngoài miệng. Vâng khi ấy tôi vẫn giữ niềm tin là từ chối sẽ khiến cho mối quan hệ của chúng tôi có phần xấu đi nên dẫn đến kết quả là tuy ngoài miệng tôi đồng ý nhưng thực chất khi các buổi học bắt đầu thì tôi không tham gia hay chuồn êm luôn.

Nhưng làm sao mà êm được, cô ấy nhắn hàng đống tin nhắn hỏi sao tôi không tham gia và ban đầu vì tôi bị nỗi sợ xen lẫn hổ thẹn chi phối nên tôi bảo rằng tôi không biết mà sự thật là tôi không biết thật vì tôi có quan tâm đâu. Nhưng cô ấy im lặng hồi lâu rồi gửi cho tôi một tin nhắn khiến tôi cũng phải đứng hình. Cô ấy bảo:

"Thực ra cậu có tham gia không vậy?"

Và vâng đúng bong luôn, tôi không tham gia. Lúc này tôi đã khá sợ hãi rồi nhưng mà tôi biết rằng tôi không thể sống mà cứ giấu giếm như vậy được vì cuối cùng thì nếu liên tục giấu giấu thì sẽ không thoải mái cho cả hai bên. Và một màn đấu tranh nội tâm cùng soạn tin nhắn và cuối cùng tôi nhắn được một câu ngắn nhưng rất nhẹ nhõm:

"Phải đấy tôi không thích. Ấy ấy cậu khoan chửi tôi nha"

Thế mà cô ấy không chửi thật và đến lượt cô ấy im lặng nhưng sự thật ngạc nhiên sau đó là dường như cô ấy không hề để bụng chuyện này mà vẫn cười đùa vui vẻ với tôi rất đỗi bình thường. Thật sự chuyện trên đã dạy cho tôi bài học là tôi cần thay đổi niềm tin vô lí của mình. Cái gì cũng thuận theo người khác chỉ làm giảm lòng tự trọng của tôi cùng khiến đối phương khó chịu hơn thôi. Tôi tin chắc cô bạn trên của tôi lúc đó cũng khó chịu lắm khi tôi đã đồng ý tham gia cùng mà cuối cùng cho cô ấy leo cây nhưng tôi cũng tin rằng vì sự tử tế của mình nên cô không để bụng chuyện ấy.

Niềm tin của chúng ta định hướng hành động của chúng ta và chúng ta nghĩ gì thì sự thật sẽ chính là như vậy, không hơn không kém. Giờ thì tôi bật mí cho bạn một cách có thể khiến bạn thay đổi cuộc đời của mình hoàn toàn nhé, đó là niềm tin của chúng ta hình thành qua những từ chúng ta nói với chính bản thân mình và hình ảnh trong đầu chúng ta. Thế đấy, đơn giản như vậy đấy và cách để thay thế niềm tin xấu là thay bằng niềm tin tốt chứ không phủ nhận niềm tin xấu. Giống như khi bạn sẽ dùng hơi ấm để xua tan cái lạnh chứ không phải là tự nhủ không có lạnh gì cả vì khi bạn phủ nhận niềm tin tiêu cực của mình là bạn đang khẳng định mình có chúng và rồi tư duy của bạn sẽ làm đúng như những gì chúng nhận được đấy.

Có lẽ bạn sẽ nghĩ lời nói và hình ảnh hiệu quả như vậy à? Vậy không lẽ tôi bảo tôi là triệu phú tôi sẽ là triệu phú sao? Vô lí! Thoạt đầu nghe việc tạo lập niềm tin có vẻ quá đơn giản nhưng đó chắc chắn là những gì tư duy của chúng ta hoạt động còn việc bạn không trở thành triệu phú là vì mỗi lần bạn lặp lại câu nói đó thì ý thức của bạn không hề tin, do đó bạn không là những gì bạn bảo vì bạn đâu có tin đâu. Thế sao tôi lại bảo là niềm tin được tạo từ đó? 

Đó là bởi vì tôi vẫn luôn nói đấy, những gì to lớn được cấu thành từ những thứ nhỏ nhặt nhất, từ lần đầu tiên chúng ta làm vỡ một cái bát và nói với mình "Bản thân hậu đậu quá!" thì tiềm thức của chúng ta đã ghi nhận và cho đến khi chúng ta nói lần thứ 10 thì niềm tin đó đã quá vững chắc do nó được củng cố nhiều lần qua những bằng chứng ta tìm thấy trong thực tại. Vì thế mà khi chúng ta muốn tạo ra niềm tin rằng: "Mình giỏi Toán" hay "Mình giàu có" thì trước hết hãy tập trung vào những gì củng cố cho niềm tin ấy: đó có thể là những con điểm Toán 8 hay những lời khen của mọi người,... hoặc đơn giản hơn: đó là những hình ảnh mà ta hình dung trong tâm trí của mình vì sự hình dung là sức mạnh tuyệt vời của mỗi người chúng ta và tâm trí chúng ta rất dễ chấp nhận những hình ảnh kết hợp với xúc cảm.

Hãy tin vào bản thân bạn, tôi biết chắc rằng bạn đã có thể hành động ngay giờ phút này vì chính bản thân mình, vì cuộc đời tươi đẹp này. Thật ra sẽ không có một cuốn sách hay một buổi hội thoại, diễn thuyết nào có thể thay đổi cuộc đời bạn cho tới khi bạn hành động. Hãy chịu trách nhiệm với chính mình và sống trọn vẹn với những gì bạn có!