Bây giờ nàng không là ai cả.

Hầu hết thời gian, nàng luôn là "một ai đó." Những năm tháng lớn lên của nàng đồng hoá với quá trình học cách hoá thân, trui rèn khả năng giả hình để bước vào cuộc đời. Nàng học để là bất kỳ ai. Nàng niêm phong bản thân kín kẽ, rồi tiếp thu hình dáng cùng tính chất những dạng người nàng muốn hoá thành. Càng lớn lên, nàng thấy mình giả hình càng giỏi.

Cũng không phải chỉ có nàng học cách hoá trang. Mọi người đều thế. Bây giờ những khái niệm như "trưởng thành" hay "thay đổi" hầu như không còn nữa. Mọi quá trình, dù phức tạp đến đâu, đều đã được chuẩn hoá, quy về những thao tác lặp đi lặp lại như một giải thuật máy học. Chúng ta sống trong các hình mẫu và không còn ai là nguyên bản. Dù có nổi loạn hay khác người đến mấy đều có những kiểu hình chung, dễ mặc vào, dễ bắt chước. Chúng ta chọn kiểu hình như chọn quần áo phù hợp với hoàn cảnh và giai đoạn nào đấy trong đời, khoác lên người với ít nhiều đau đớn về thể xác không thể tránh khỏi, rồi khi cơn đau qua đi, chúng ta bước vào xã hội chất chồng những khuôn thức lên nhau.

Nàng cũng thế thôi. Kiểu hình của nàng là người phụ nữ chưa đến ba mươi. Mỗi ngày nàng đi làm ở cửa hàng ô tô. Nàng bận rộn suốt. Tổ chức những cuộc giới thiệu xe, lập các báo cáo doanh số. Nàng có đủ thu nhập để ăn mặc nền nã, thỉnh thoảng còn mua được vài món đồ sang trọng. Nàng đi đó đi đây mỗi cuối tuần. Với khách hàng, nàng là một người hoà đồng, dễ trò chuyện, dễ mến, dù hơi nghiêm khắc với bản thân quá đà. Nàng là một kiểu tế bào chức năng cơ bản, thực hiện đúng nhiệm vụ đã dành ra cho nó. Có hàng triệu tế bào khác giống nàng trong đô thị mênh mông này. Nàng không là gì.

-

Lúc mười hai giờ, trong hình dạng không là ai cả và chưa khoác lên một kiểu hình mới, nàng rời khỏi cư xá của anh nhà văn. Nàng bước ra bãi đỗ xe bên kia đường, ngồi vào trong chiếc Elise và khởi động. Bây giờ nàng chưa thể là Elise, bởi Elise cần nhiều tốc độ và không gian hơn những con đường chật như nêm trong nội thành để được tự do. Nhưng Elise để sau nhé, giờ đây nàng phải đến gặp một khách hàng. Nàng lái xe độ nửa giờ đến một nhà hàng cạnh bờ sông, đỗ xe trong bãi đậu gần bến phà, bước ra khỏi xe nhìn mặt nước lấp lánh, hít thở những đợt gió sông cho lòng bình tĩnh lại. Nàng cần phải thắng được hợp đồng này.

Nhà hàng ấy không lớn, thoạt nhìn thì theo lối tiện lợi hơn là sang trọng. Mái màu đỏ gạch. Nền lót gạch giả cổ màu nâu. Những bộ bàn ghế mây bện nằm dưới những tán dù che màu trắng ngà.

Một người đàn ông đang đợi nàng. Ông ta thoạt trông đã ngoài bốn mươi, đeo kính gọng nâu vàng, vai rộng, lưng thẳng, áo quần phẳng phiu, vừa nhìn đã biết là một người nghiêm nghị và có tiền. Ông ngồi khoan thai đọc nhật báo. Khi thấy nàng bước đến, ông đứng lên chào, người cao lớn, dẻo dai như cây dương trong gió cát.

"Chào cô, tôi là Lữ." Ông đưa tay ra. Nàng bắt lấy, nhẹ cúi người chào khách: "Chào ông. Tôi... tôi không biết nên xưng hô với ông như thế nào nữa."

"Trông cô hơi xanh xao. Cô không được khoẻ à?"

Nàng lắc đầu, mỉm cười: "Không... Không hẳn. Tôi chỉ đang... Không sao đâu. Thỉnh thoảng có vài ngày sẽ như thế, cũng không phải là bệnh lý gì cả. Vài ngày là hết thôi."

"Cụ thể?" Lữ đưa tay đẩy mắt kính lên cao trên sống mũi, đằng sau kính là ánh mắt ông nhìn nàng, nửa tò mò, nửa khoan khoái.

"Ba ngày thôi." Nàng thở hắt ra, cố dặn lòng bình tĩnh. Nàng không được lây nhiễm thứ cảm xúc trồi sụt kỳ quặc của anh bạn nhà văn. Nàng còn công việc.

"Thứ lỗi tôi hơi đường đột. Nhưng tôi có linh cảm rằng sự bối rối của cô có điều gì đó làm tôi lo lắng." Lữ nhìn nàng, ánh mắt đã chuyển sang bao dung một cách bí ẩn: "Cô có ngại chia sẻ với người lạ không? Biết đâu chừng sẽ làm cô nhẹ lòng hơn, mà cũng để chúng ta có thể thuận lợi bàn tiếp hợp đồng mua xe nữa. Tôi cũng không muốn đổi người tư vấn bán hàng đâu, vì mỗi lần đổi lại phải hẹn lại giờ. Mà tôi thì không có cái xa xỉ ấy."

Nàng giật mình, nhìn vào ánh mắt hơi hấp háy cười của người khách lạ. Người đàn ông này bỗng dưng cho nàng cảm giác rằng nàng có thể tin ông, dù nàng lẽ ra không nên như thế.

"Cũng không có gì quan trọng đâu. Khi tôi biết đến thì triệu chứng đã ở đấy rồi. Tôi cảm thấy cuộc sống của mình hoàn toàn yên ổn, không có gì để phàn nàn. Tuy nhiên, vào vài lúc không báo trước, như có một cái giếng nằm ngay trước mắt mà tôi không nhìn thấy, tôi cứ bước tới và rơi vào trong giếng."

"Tôi biết như thế này là không phải phép lắm... Nhưng rơi vào giếng là thế nào nhỉ?"

Nàng nhắm mắt, cảm thấy hơi thở đang dần đặc quánh lại trong lồng ngực. Nàng nghe thấy tiếng người khách lạ vẫy bồi bàn đến, gọi cho nàng một cốc nước dâu dại, đừng bỏ quá nhiều đường: "Cô ấy không uống ngọt đâu." Nàng mở mắt ra, sững sờ: "Sao ông biết tôi không uống ngọt?"

"Linh cảm." Lữ tiếp tục mỉm cười, khoan thai dựa người vào ghế, dường như rất chắc chắn rằng cô gái ngồi trước mặt sẽ kể hết những gì thẳm sâu trong đáy lòng cho ông.

Sự liên kết bất ngờ này thật kỳ quặc, làm tim nàng run lên.

"Ông từng khóc vì một con chim chưa?"

"Chưa. Tôi không nhớ chính xác mình đã khóc bao nhiêu lần và cho điều gì. Nhưng xin cam đoan rằng không phải vì chim chóc."

Nàng lắc đầu, lơ đãng nhìn về phía mặt sông lấp lánh. "Một ngày hồi còn bé, tôi ra vườn, không nhớ để làm gì ngoài ấy. Chỗ mấy chậu hoa nguyệt quế bố trồng, tôi bắt gặp một con chim sẻ. Nó nằm trong bụi hoa, gãy cánh. Từ chỗ gãy, da rách toạc, máu bết vào lông. Con chim còn thoi thóp, mà bầy kiến cả ngàn con đã bâu vào chỗ gãy lìa đó để xé thịt. Ông hình dung được đoạn này phải không, ông Lữ?"

"Ừ."

"Tôi cố sức dùng mấy chiếc lá rụng trong vườn gạt bầy kiến khỏi con sẻ, mặc cho kiến trèo lên lá, lên tay rồi cắn mình đau điếng. Nhưng vẫn còn rất nhiều kiến đỏ hung hãn ngoạm sâu vào con sẻ. Tôi vớt con sẻ trong lòng bàn tay, mang đến vòi nước dùng để tưới cây trong vườn, mở nước xối vào con chim để rửa hết bầy kiến đi. Bây giờ nghĩ lại thì chuyện ấy ngu ngốc nhường nào, nhưng lúc ấy tôi chỉ biết làm thế thôi. Một kiểu phản xạ dại khờ. Vòi mở to và nước tuôn mạnh. Bầy kiến lúc nhúc trôi theo nước khỏi lòng bàn tay xuống đất. Bàn tay tôi đựng thứ nước đỏ loãng máu con se sẻ. Nó líu ríu kêu thêm một lúc rồi nằm tim. Khi ấy tôi mới sực tỉnh, tắt vòi, sững sờ nhìn con sẻ nhỏ trong lòng bàn tay mình đã mất máu mà chết."

"Cô không cố ý mà."

"Tôi đặt con chim vào một chiếc khăn mặt, cứ để trước mắt mình, nhìn nó rồi khóc tức tưởi. Cả ngày, cả đêm. Đó là gì nhỉ? Tôi chẳng thể định danh. Một lỗi lầm nghiêm trọng? Nhưng đó chỉ là một con sẻ cơ mà. Mỗi ngày có biết bao nhiêu chết chóc trên đời, một con sẻ thì có đáng gì đâu? Nhưng tôi ngập trong một cơn đau rát, từ ngoài da rát đến tận xương. Mấy ngày sau đó tôi làm gì cũng nghĩ đến con chim chết trong lòng bàn tay mình, cánh gãy trong nước đỏ. Tôi cứ khóc mãi, bố mẹ không dỗ được, họ nghĩ tôi đau do kiến cắn và cứ thế đưa cho tôi biết bao nhiêu thuốc men. Tôi cũng giấu chuyện con chim sẻ đi, không kể. Tôi nghĩ hẳn đó là lần đầu tôi rơi "xuống giếng." Những lần sau đó đều tương tự thế thôi. Một việc bé con xảy ra do lỗi của tôi, dù cố ý hay vô ý, rồi thốt nhiên quãng thời gian yên ắng trước đó sụp đổ. Khi tôi trở lại trạng thái bình thường, tôi cảm thấy đã có cái gì đó không thể nào níu kéo được nữa. Có phải do tôi có một mặc cảm mình làm gì cũng không đúng hay không? Có phải tôi nhạy cảm quá mức không? Hay là một điều gì khác đã bỏ tôi mà đi, không bao giờ lấy lại được nữa?"

Nàng kể không ngừng nghỉ, gần như chìm đắm vào giọng nói của chính mình. Lữ gọi thêm cho nàng một ít thức ăn, nhưng nàng không ngó ngàng gì đến. Khi nàng dứt chuyện, có cảm giác như mình đã hụt một hơi rất dài. Nàng thở dốc như cá mắc cạn và thứ cố nuốt vào trong phổi không thể trở thành dưỡng khí. Ngàng cố thở hồi lâu, cho đến khi hoàn hồn trở lại.

"Cô chỉ đa sầu đa cảm một chút thôi." Lữ vẫn nhìn nàng, bao dung kỳ lạ.

"Tôi nghĩ mình có những phức cảm tự ti chồng chéo theo một kiểu hình không thể lặp lại ở bất kỳ ai." Lúc này nàng mới chịu nhấp một ngụm nước dâu, vị chua của quả dại khiến nàng sực tỉnh lần nữa. Những gì vừa xảy ra tựa hồ một cơn váng đầu. Thật lạ.

"Nhưng mà ông này, chúng ta đang nói về gì vậy?" Nàng thốt lên.

"Về một bản hợp đồng."

"Nhưng nãy giờ chúng ta chưa hề bàn đến hợp đồng." Nàng ngượng ngùng rút từ túi xách ra tập hồ sơ giới thiệu xe và hợp đồng mua bán đã chuẩn bị xong.

"Chúng ta đợi cô bình tĩnh lại một chút. Khi chưa sẵn sàng thì đừng xem việc gì là quá quan trọng. Tôi nghĩ mình nên ăn trưa đi, rồi hãy nói về hợp đồng."

Nàng nhìn đồng hồ, đã hơn một giờ trưa. Nàng đã lấy hơn hai mươi phút chỉ để những chuyện không đâu vào đâu cho một người lạ mặt. Nàng không muốn ăn nữa.

"Tôi xin phép không ăn, vì lát nữa có cuộc họp." Nàng lại quay về với kiểu hình lịch thiệp của một người làm dịch vụ lâu năm.

"Không sao, vậy chúng ta nói về xe đi."

Nàng bày hồ sơ ra và bắt đầu giới thiệu. "Là chiếc CLS 350 coupé cửa xoay với màu sơn và nội thất trang bị riêng theo như yêu cầu ông gửi đến cửa hàng. Hãng vừa có thông báo xác nhận và gửi hình mẫu chiều qua. Do xe được đặt làm riêng và có nhiều chi tiết thủ công nên tôi e rằng không thể về ngay tháng này được. Chúng tôi sẽ theo dõi tiến độ chặt chẽ và báo cho ông."

Lữ nhìn loáng thoáng nhìn qua hồ sơ, dường như không quá để ý đến những lời giới thiệu sang trọng về chiếc xe đắt giá. "Không vấn đề gì. Tôi hài lòng rồi."

"Do đây là xe được đặt riêng, chúng tôi cần khách đặt cọc trước hai mươi phần trăm." Nàng mở hợp đồng mua bán đến trang điều khoản thanh toán. "Trong trường hợp khách huỷ hợp đồng nhưng không phải do tình huống bất khả kháng, chúng tôi rất tiếc là khách sẽ mất tiền cọc."

"Thoả đáng thôi." Lữ nói, lấy bút từ trong tay nàng, định ký tên vào hợp đồng. Những ngón tay to dài của ông chạm qua bàn tay nàng. Dường như trong tích tắc, ông dừng ở đó lâu hơn lẽ thường. Lữ không vội ký ngay. Ông mỉm cười, nhìn nàngchăm chú: "Trước khi tôi ký thì cô kể thêm về chiếc xe ấy đi. Cảm giác lái như thế nào? Trong thành phố có êm ái không? Trên xa lộ có rạo rực mạo hiểm không?"

Nàng bất giác có linh cảm bất thường, nhẹ lùi người về sau, vừa thu xếp lại tài liệu vừa nhẹ nhàng nói: "Do chúng tôi mới bán mẫu này lần đầu tiên, nên cũng không thể nói gì hơn ngoài những mô tả của hãng đâu. Nhưng linh cảm của người bán xe nhiều năm thì ngay từ lúc nhận được yêu cầu của ông, tôi đã nghĩ là ở trong ghế lái nhìn ra con đường phía trước và ngang tầm mắt mình là chân trời, giữa cảm giác tự do đến rúng động ấy, ông sẽ cảm giác như mình lại được là mình."

Lữ nghe đến xuất thần. "Cảm ơn cô."

"Tôi phải cảm ơn khách đã mời nước mới đúng."

Đã quá một rưỡi chiều. Nàng vẫn không ăn gì, bao tử co thắt. Nhưng nàng thà nhịn, để mặc cho bao tử mình sôi lên với dịch vị đắng nghét, nàng không muốn ăn, dù nàng biết như thế là một loại hành xác. Mây đột ngột kéo đến che đi hơn nửa vòm trời. Không còn chút nắng nào. Mặt sông cũng thôi lấp lánh. Thời tiết bỗng nhiên đổ lạnh một cách đáng ngờ. Gió thổi tới, làm những tán dù lung lay.

"Nhân tiện, quy trình thẩm định khách hàng của bên cô có phát hiện ra rằng tôi thực ra là tội phạm không?"

Nàng ngước lên nhìn ông.

"Tôi giết thuê. Hoặc nói đúng hơn, tôi điều hành một nhóm những người giết thuê tinh nhuệ nhất trong phạm vi vài thành phố lớn."

"Vậy sao?" Nàng nói, ngờ vực nhiều hơn tin tưởng. Khách bông đùa với nàng không hiếm, dần dà nàng cũng không mấy để tâm.

"Chúng tôi may mắn ăn nên làm ra. Và bởi vì đội ngũ toàn các anh em xuất chúng nên các cục cảnh sát không dễ dàng gì truy bắt. Chúng tôi luôn dọn dẹp xong rồi rời hiện trường với tổn thất tối thiểu. Thỉnh thoảng tôi cũng nhận vài yêu cầu dịch vụ, cũng tuỳ đối tượng."

"Vậy sao ông còn định mua xe? Không phải sở thuế sẽ có đầy đủ mọi thông tin của ông trong hợp đồng, phát hiện những đáng ngờ trong tài khoản hay trong thông tin nhận dạng, rồi chuyển sang sở cảnh sát sao?"

"Tôi nảy ra một ý định hay, cô nghe không?"

"Vâng." Nàng bật cười, nghĩ rằng ông khách sẽ kể mấy lời đùa cợt bình thường rồi cuộc gặp sẽ thuận lợi kết thúc ở đấy.

"Tôi mua xe vì em."

Nàng đứng dậy, há hốc mồm, toan bước đi thì bị người đàn ông kéo lại.

"Em, khoan đã. Hãy nghe tôi nói hết..." Lữ vẫn ghì lấy tay nàng không buông. Ông hạ giọng xuống, cơ hồ những lời thì thầm mà chỉ tình nhân nói cho nhau nghe trong lòng nước ấm, giữa nếp khăn mềm, vào buổi tinh mơ khi tiếng ồn chưa kịp trở thành hiện thực và lúc chiều tà khi hiện thực chưa kịp trở thành hồi ức.

"Tôi đến nơi này bởi có việc giao cho mình, một việc tôi không thể chối từ. Thế gian này có biết bao điều định sẵn mà chúng ta không thể lý giải, những sự chẳng đặng đừng mà có muốn hay không cũng phải hoàn thành. Em biết mà, phải không? Việc của tôi bắt đầu từ em, cô gái nhỏ hay mặc váy đơn sắc và hoa văn duy nhất em mang là từ những chiếc khăn buộc tóc. Buổi chiều bảy hôm trước, khi thoáng nhìn thấy em bước ra khỏi cửa hàng ô tô, giữa những bóng nắng phản chiếu qua lớp kính sắc lẹm của những toà cao ốc, tức thì mọi thứ đều đổ vỡ.

Tôi nhìn thấy trên gò má em, giọt mồ hôi lấm tấm nhỏ xuống như một giọt mưa rơi qua kẽ hở của tất thảy những thứ tan nát quanh mình. Tôi cảm nhận được hơi thở em chảy như dòng suối nhỏ len lỏi tìm đường ra biển lớn. Trong một tích tắc khi không còn gì nguyên vẹn, chỉ có em, hoang mang, lạc lối, bước đi ngang qua tầm mắt. Mà tôi đây, kẻ lọc lõi bao năm, cứ mãi dõi theo không dứt.

Mọi niềm say mê đều là hiểm hoạ. Em nguy hiểm hơn mọi loại vũ khí tôi từng biết. Em là bất ngờ ngoài dự kiến, là lỗi xảy ra trong một hệ thống trước giờ vẫn luôn hoàn hảo. Tôi hiểu cảm giác vô cớ và phi lý này phải dừng lại, trước khi tôi đi quá xa mà không thể quay về. Nhưng tôi biết làm thế nào đây, em ơi? Đã nói trên đời có những sự chẳng đặng đừng. Em biến mất vào đám đông, còn tôi ngơ ngác ở lại mà ngỡ đã nắm được chiếc khăn hoa em buộc tóc trong tay mình. Lúc đó, tôi biết mọi sự đã thành vô phương cứu chữa."

Lữ cầm lấy tay nàng: "Tôi có vinh hạnh mời em làm người khách đầu tiên ngồi cạnh ghế lái không? Trên chiếc CLS 350 được làm riêng cho những lữ trình đi vào bóng tối? Có thể sớm mai sau chúng ta sẽ chết. Tôi sẽ giết em, bằng cách dịu dàng nhất trần đời, để cảm xúc dành cho em không cản bước nhiệm vụ của mình. Rồi tôi hoàn thành mọi việc, rồi quay về, nằm chết bên em như con sẻ năm xưa."

Nàng cố hết sức giằng co, giật lấy tay mình ra khỏi bàn tay người lạ. Nàng há hốc mồm, chưa hết bàng hoàng.

"Không. Xin lỗi ông. Tôi phải đi!"

Nàng hấp tấp bỏ hết hồ sơ vào túi rồi bỏ đi, quên bẵng việc hợp đồng còn chưa ký. Nàng bước vội về bãi xe rồi trèo lên chiếc Elise, lái nhanh hết có thể ra khỏi nhà hàng, len lỏi vào đám đông trên những con đường nội thành. Nàng không về cửa hàng, mà đi hết trục đường chính, luồn lách những phố buôn bán sầm uất nhất thành phố, chen những con đường nhỏ chỉ vừa đủ rộng bề ngang xe, vượt qua những ngã tư đầy khách bộ hành với sự hấp tấp chưa từng có. Nàng có thể đã gây tai nạn và chết dưới đống sắt thép nát vụn của chiếc ô tô tải. Hơn một giờ sau, nàng qua cầu và chạy ra mải miết về phía ngoại thành. Nàng tiến thẳng vào cao tốc, tiếp tục lái thêm ba giờ nữa, hạ toàn bộ cửa xe và trần xuống cho gió thốc lồng lộng vào trong. Giờ đây, nàng đã có đủ không gian và tốc độ để là Elise nhẹ bẫng, vun vút lao đi. Nàng nếm thấy vị vừa mặn vừa tanh trên khoé môi mình. Nàng đã nghiến môi đến bật máu, còn nước mắt đang tràn trong hốc mắt.

Gần xế bóng, bầu trời hạ dần xuống như một nắp áo quan khổng lồ trong suốt. Elise nhìn vài đám mây còn sót lại ở lưng chừng trời đất, tự hỏi nếu nàng nhấn ga thêm một chút nữa thì có thể bay lên trên đó hay không? Hẳn nhiên là không, nhưng nàng có thể tiếp tục lao đi cho đến sau khi mặt trời tắt lịm. Thế là ngày mười lăm tháng Mười sắp kết thúc. Một ngày dài thảm thiết. Một ngày mà lẽ ra không nên tồn tại trong chiều xoay vô hạn của thời gian và không gian. Hoàng hôn đẹp biết bao, với chân trời chuyển màu cam nồng đượm. Một góc trời bắt đầu chuyển tối, chìa những dải ửng tía sắc lẻm như móng vuốt cào lên trời, từ đó rỉ xuống những đợt không khí ấm như máu.

Khi nắng chỉ còn leo lét vài vạt mỏng ở tít xa ngoại thành, nàng dừng lại ở một đoạn đường tránh, cạnh một bờ cỏ lau trắng muốt dập dờn. Nàng ngắm nhìn hoa hồi lâu, rồi đưa tay mở nhạc. Trong xe tràn ngập những âm thanh đuổi bắt cuối đất cùng trời của Mad Rush. Nàng gục đầu xuống vô lăng. Elise ngắt kết nối với nàng khi không còn tốc độ nâng đỡ. Nàng biết mình giờ đây không là gì cả. Nàng nấc lên, rồi như có trớn, để nước mắt trào ra như suối.