Nadszedł luty a wraz z nim... święto zakochanych. Ludzie mają różny stosunek do tego dnia. Jedni wyczekują go z wytęsknieniem, inni z kolei pragną ukryć się na cały miesiąc w domu, żeby tylko nie obserwować romantycznych dekoracji.

Święty Walenty zmarł czternastego lutego w roku dwieście siedemdziesiątym trzecim. Mężczyzna jest uważany za patrona zakochanych już od połowy piętnastego wieku. Osoby zakochane nie stanowią jednak jedynej grupy społecznej, której patronuje. Walenty jest również określany mianem opiekuna osób powracających do zdrowia [1]

Walentynki – skąd tak właściwie wzięło się to święto?

Według źródła [1] w kulturze chrześcijańskiej można doszukać się informacji na temat co najmniej trzech świętych noszących imię Walentine.

Jednym z nich był Święty Walenty z Rzymu. Był biskupem i męczennikiem chrześcijańskim. Nazywano go obrońcą przed chorobami [2]. Czternastego lutego każdego roku obchodzi się wspomnienie liturgiczne tego patrona. Co ciekawe, pomimo powiązania Walentynek z patronem kościoła katolickiego istnieją doniesienia, jakoby święto samo w sobie mogło pochodzić od tradycji rzymskiej – Luperkaliów[3]. Według niektórych źródeł obchodzenie święta pod imieniem kościelnego patrona w tym konkretnym dniu mogło być próbą chrystianizacji pogańskiego obrzędu[4].

Luperkalia były obchodzone między czternastym a piętnastym lutego. Co świętowano? Dzień Płodności ustanowiony przed Euandrosa [5] – fikcyjną postać, której pochodzenie jest dość niejasne: można odnaleźć doniesienia o tym, jakoby Euandros był synem Hermesa i Karmenty lub Echemosa i Timandry; jeszcze inne mity głoszą, że mężczyzna był synem króla Arkadii [6]. Co ciekawe nawet według tradycji starorzymskiej, święto to ewoluowało. W pierwszej kolejności skupiało się ono na postaci fauna Luperkusa (bóg plemion italskich, chroniący przed wilkami). Święto ewoluowało, aby z czasem pozostać zapomnianym. Zanikało, wraz ze zdobywającym poparcie chrześcijaństwem. Koniec końców rzymskie święto zostało ,,zinterpretowane" przez chrześcijan, zawłaszczone. I tak powstały Walentynki[5].

Romantycznie, co?

Walentynki w różnych krajach – Europa

Walentynki w wielu europejskich krajach wyglądają dość podobnie. Aby odnaleźć różnice, często trzeba skupić się na detalach.

We Włoszech początkowo świętowano dzień zakochanych, aby zachwycić się pięknem wiosny (jest to o tyle ciekawe doniesienie, że przecież walentynki świętuje się w lutym). Jedną z tradycji Włoszek, dedykowanych dniu świętego Walentego, była ekstremalnie wczesna pobudka. Dlaczego? Mawiano, że pierwszy mężczyzna, którego napotka na swojej drodze panna tego szczególnego dnia, będzie tym, za którego wyjdzie. Młode kobiety były zmotywowane. Bardziej ówczesnym zwyczajem jest zakładanie kłódek na mostach, symbolizujące miłość[7].

Ciekawsza w ujęciu celebrowaniu miłości może wydawać się Hiszpania. Pomimo podobieństwa tradycji walentynkowych do tych polskich, można się zdziwić, czytając o hiszpańskich zwyczajach. Wiedzieliście, że w tym kraju obchodzi się dodatkowo inne święto związane z miłością? Dzień świętego Grzegorza, datowany na dwudziestego trzeciego kwietnia. Celebracja ma swoje korzenie w legendzie o świętym Grzegorzu, który pokonał smoka, aby uratować księżniczkę. Ponoć ten dzień ma dla Hiszpan dużo większe znaczenie niż same Walentynki[7]!

Zwycięzcą odjechanych zwyczajów walentynkowych w moim osobistym rankingu jest... Francja. Francuzi czternastego lutego urządzali sobie miłosną loterię. Single dosłownie parowali się na zasadzie loterii. Nieźle, co? Losowanie niestety nie było do końca fair. Mężczyźni byli jak najbardziej utytułowani do zostawienia wybranek, jeśli nie przypadły do ich gustu. Oczywiście Francuzki nie pozostały potulne w obliczu takiej zniewagi i niewiele później doszło do rozróby – kobiety paliły zdjęcia mężczyzn. Tradycja odeszła w zapomnienie i teraz walentynki świętuje się w tym kraju bardziej ,,typowo" – przy dobrej kolacji, świecach, w romantycznej atmosferze[7].

Jak świętują poza Europą?

Sytuacja staje się bardziej nietypowa poza naszym kontynentem.

W Japonii dla przykładu zachowana została kultura wręczania prezentów, ale... Wręczają je jedynie kobiety. Tradycyjnym prezentem są czekoladki (giri-choco i honmei-choco) – są one wręczane nie tylko obiektom uczuć, ale również mężczyznom darzonym szacunkiem. Zwyczaj wydaje się wam nie fair? Spokojnie. Mężczyźni mają okazję, aby się odwdzięczyć dokładnie miesiąc później, podczas ,,Białego Dnia" – ten zwyczaj zapoczątkowała czysta komercja, jedna z firm spopularyzowała wręczanie kobietom prezentów w ten dzień, żeby zwiększyć swoją sprzedaż [8]. Niezbyt romantycznie, co?

Nieco sprawiedliwsze zwyczaje panują w Południowej Korei. Tam, oprócz walentynek i ,,Białego Dnia" obchodzi się również ,,Czarny Dzień", podczas którego osoby nieobdarowane przez nikogo celebrują same. ,,Czarny Dzień'' obchodzony jest równy miesiąc po,, Białym Dniu''[8].

Osobiście bardzo spodobała mi się koncepcja święta ,,Dia del Amor y la Amistad'' celebrowanego w Ekwadorze, Meksyku i Kolumbii. Dlaczego? Tradycje są bardzo podobne do tych w Polsce, jednak nie skupiają się jedynie na życiowym partnerze. Świętowana jest nie tylko miłość, ale też przyjaźń. Również data nie współgra z tą, którą znamy. Kolumbia celebruje dwudziestego września, z kolei Boliwia dzień później [9].

Podsumowanie

Jak widzicie, Walentynki są świętowane na przeróżne sposoby. Warte zauważenia jest to, że w każdym miejscu na świecie celebruje się miłość. Niezależnie od sposobu, daty, czy nawet pochodzenia tej tradycji – miłość jest ważnym elementem życia człowieka, czymś, czego pragniemy, a kiedy to dostaniemy: celebrujemy.

W tym miejscy chciałabym każdemu z was życzyć udanych Walentynek – niezależnie od tego, czy świętujecie dzień zakochanych, czy nie, oby czternasty lutego był dla was łaskawy i przyjemny.

Źródła:

[1] https://www.cm.umk.pl/aktualnosci-2/6134-milosc-i-choroba-oblicza-sw-walentego-2023.html

[2] https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Awi%C4%99ty_Walenty

[3] https://pl.wikipedia.org/wiki/Walentynki

[4] https://www.gotquestions.org/Valentines-Day.html

[5] https://historiamniejznanaizapomniana.wordpress.com/2016/02/14/luperkalia-prawdziwa-historia-walentynek/

[6] https://pl.wikipedia.org/wiki/Ewander

[7] https://www.happy.rentals/blog/261-how-do-they-celebrate-valentines-in-europe

[8] https://www.iamexpat.de/lifestyle/lifestyle-news/valentines-day-traditions-germany-around-world

[9] https://shangrilatravel.pl/blog/ameryka-poludniowa-walentynki