Sau dịch bệnh, Thôn Cổ Lĩnh như một vết thương chưa lành. Không còn tiếng trẻ nô đùa, không còn mùi khói cơm chiều bay từ mỗi mái nhà. Nơi đây chỉ còn những mái nhà khói lạnh, bàn thờ nghi ngút nhang và ánh mắt thẫn thờ của người sống sót.

Ba ngày sau lễ tang tập thể, dân làng còn lại tụ tập dưới gốc cây đa giữa sân đình. Triệu An đứng trước họ – gầy gò, mắt thâm quầng, nhưng vẫn là người duy nhất trong đám đông có chút gì đó sáng lên trong đôi mắt.

Phía sau cậu là A Tiêu và A Lệ. Người Miêu cũng có mặt – im lặng, nhưng cử đại diện đứng phía bên phải. Hai cộng đồng cùng một làng, nhưng rõ ràng là đang cách nhau một khoảng vô hình.

Triệu An bước ra giữa, đứng thẳng người, trên tay cầm một cuộn giấy – là kế hoạch tái thiết làng. Nhưng chưa kịp nói, tiếng hét đầu tiên vang lên.

Một ông lão người Hán – họ Trương – mặt hốc hác, chỉ tay vào Triệu An.

"Mẹ ngươi mất vì bệnh này năm ngoái, ngươi biết rõ nó, vậy mà còn dám dẫn thuốc chưa thử nghiệm về cứu dân? Ngươi xem... con gái ta chết rồi! Vợ ta cũng không sống nổi!"

"Là ngươi gây ra! Ngươi kéo A Tiêu đi rừng, để lại dân làng không thuốc men kịp thời! Nếu ngươi ở lại, có khi còn cứu được ai đó!"

Một phụ nữ gào khóc từ cuối đám đông:

"Ta thấy hắn đi lại với đám người Miêu! Có phải hắn được chúng nó cho thuốc trước? Người Hán chết gần hết, còn bọn Miêu thì sao? Còn sống sạch sẽ, lành lặn!"

Tiếng bàn tán dồn dập vang lên:

"Hắn biết trước, hắn trốn."
"Hay hắn là người của đám Miêu ngầm?"
"Không, ta nghe nói hắn từng học qua chữ, có khi là gián điệp từ nơi khác."

Không khí rực lửa oán hận. Mắt Triệu An đỏ bừng, tay siết chặt cuộn giấy. Nhưng giọng cậu khi cất lên không hề run.

"Các người có quyền trách ta. Ta không trốn điều đó. Ta đã thất bại. Mẹ ta, người duy nhất còn lại trong đời tôi... đã không sống sót. Ta hiểu mất mát này."

Cậu nhìn thẳng vào mắt ông lão họ Trương, rồi đến từng người một.

"Nhưng nếu các người nghĩ ta làm việc này để hại làng, thì ta hỏi lại: Ai là người vào rừng, suýt chết dưới nanh sói hoang, để tìm được gốc nhân sâm chữa bệnh? Ai là người đầu tiên uống thử thuốc sắc, không biết sống chết ra sao? Ai là người đào hố, thiêu xác, gánh máng nước, chữa từng đứa bé bị sốt?"

Cậu bước lên một bậc gỗ, giọng dâng cao:

"Đúng, ta không cứu được tất cả. Nhưng nếu không làm gì, các người nghĩ giờ đây còn ai đứng ở đây sao? Đừng lấy cái chết để hủy hoại công sức của người sống!"

Đám đông im lặng trong khoảnh khắc. Nhưng sự oán giận chưa nguôi.

Một người khác gắt lên:

"Còn người Miêu? Sao bọn họ sống nhiều như vậy? Bọn họ có thuốc, nhưng không đưa! Họ không xem chúng ta là người!"

Triệu An quay sang A Lệ, gật đầu. Cô bước ra, tay cầm một nắm rễ thuốc khô.

"Thuốc của dân Miêu là thuốc truyền đời, không phải ai cũng biết cách dùng. Chính chúng tôi cũng không cứu hết người của mình. Nhưng khi Triệu An xin, chúng tôi chia ngay. Chỉ là... không ai tin lời người Miêu. Các người không nhớ sao?"

Một thanh niên trẻ người Miêu đứng lên, giọng nghẹn ngào:

"Cha tôi bị sốt, tôi mang thuốc đến cửa, nhưng người Hán ném đá đuổi tôi đi. Họ nói tôi gieo bệnh."

Cả sân đình im lặng. Gương mặt nhiều người Hán bắt đầu hiện nét bối rối. Có người cúi đầu.

Triệu An hạ giọng, ánh mắt rắn rỏi:

"Nếu còn tiếp tục thù hằn nhau, chúng ta sẽ mất nốt những gì còn sót lại. Nếu không thể tin nhau, thì hãy thử cùng sống. Nếu không thể quên, thì ít nhất hãy để người chết được yên."

"Ta không ép ai đi theo ta. Nhưng từ hôm nay, ta sẽ dựng lại làng này. Ai muốn sống, hãy cùng làm."

Sau buổi hôm ấy, một vài người vẫn rời khỏi làng. Nhưng phần đông ở lại.

Trong thôn chỉ còn chưa đầy 20 hộ còn sống, trong đó người Hán chỉ còn 2-3 nhà, còn lại là người Miêu, sống rải rác quanh vùng rừng phía tây bắc làng. Nhiều người vẫn còn sốt nhẹ, ốm yếu nằm trong lán trại tạm dựng bằng vải, tre và đất bùn. Trẻ con khóc vì đói, người già run rẩy vì sốt tái phát.

Triệu An đứng giữa sân đình, bên cạnh là A Tiêu và A Lệ – bắt đầu tổ chức cuộc họp công khai đầu tiên kể từ sau đại dịch.

Triệu An bước ra trước, giọng dõng dạc:

— "Trưởng làng cũ... đã mất. Làng chúng ta cần người lãnh đạo mới – người mà cả dân Hán lẫn dân Miêu đều có thể tin tưởng. Kẻ mạnh không phải là người to tiếng, mà là người dám đứng giữa khổ nạn mà không quay đầu."

Ông lão Trương im lặng nhìn, rồi gật đầu chậm rãi. Một cụ người Miêu chống gậy bước ra, nói bằng giọng Hán hơi ngọng:

— "Thằng bé Triệu... hồi bé theo cha lên núi hái thuốc, chẳng phân biệt Hán hay Miêu. Nay... cũng chính nó đứng lên đốt xác, chia cháo, cõng người bệnh. Nếu không phải nó... làng này đã chết cả rồi."

Không ai phản đối. Không ai đề cử thêm ai khác. Cuối cùng, Triệu An chính thức trở thành người đứng đầu Thôn Cổ Lĩnh, dù cậu vẫn chỉ là một thanh niên chưa đầy hai mươi.

Sau khi được bầu, Triệu An bước ra phía trước, mặc áo vải thô, chân trần dính bùn đất. Cậu không đứng trên bục cao, chỉ đứng ngang hàng với dân làng, để mọi người nhìn thấy rõ nét mặt mình.

"Chúng ta đã đi qua một cơn ác mộng.

Người thân không còn. Nhà cửa trống hoác. Có những người mà sáng hôm qua còn nói cười, giờ đã nằm sâu dưới đất lạnh.

Nhưng các vị vẫn ngồi ở đây, vẫn còn sống. Đó là điều đáng quý nhất lúc này. Chỉ cần còn sống, chúng ta còn có thể làm lại.

Ta biết có người trong lòng oán hận, có người mất niềm tin, có người nghĩ rằng đây là trời trừng phạt, là lỗi của ai đó.

Nhưng xin hãy nhớ: dịch bệnh không phân biệt người Hán hay người Miêu. Cái chết không chọn giàu hay nghèo, không màng quá khứ, không hỏi lỗi ai. Nếu lúc này chúng ta còn chia rẽ, còn nghi kỵ, thì chẳng cần dịch bệnh quay lại – chính lòng người sẽ giết chết nơi này trước.

Hôm nay ta không đứng đây để ra lệnh. Ta chỉ xin mọi người một điều:

Hãy cùng nhau sống.

Ai còn đi lại được – giúp người khác đứng dậy. Ai còn sức lao động – chia phần mình cho người yếu hơn. Ai còn tin – hãy làm chỗ dựa cho kẻ đang hoang mang.

Nếu các vị tin ta, ta sẽ dẫn mọi người trồng lại ruộng, săn lại thú, dựng lại nhà. Còn nếu không... ta vẫn sẽ làm. Dù chỉ một mình.

Vì nếu không có ai giữ lửa – thì làng này... sẽ tắt thật sự."

Một khoảng lặng dài phủ lên tất cả. Rồi từ đâu đó, một bà lão Miêu cúi đầu thật thấp. Một đứa bé người Hán đứng dậy, ôm lấy mẹ mình. A Lệ bước lên, đặt tay lên vai Triệu An. A Tiêu gật đầu, mắt đỏ hoe.

Từ trong tuyệt vọng, một mầm hy vọng vừa được gieo xuống.

Khi đống lửa giữa sân đình cháy lên, bóng người lay động như những bóng ma sống sót sau tận diệt. Trước ánh mắt mỏi mòn, Trần Anh – trong thân xác của Triệu An – đứng lên. Không đứng trên bục cao, không khoác áo trưởng làng, cậu chỉ mặc bộ áo cũ bạc màu, đứng ngang hàng với tất cả.

Giọng cậu không lớn, không hùng hồn, nhưng mỗi lời nói ra như một mũi kim cắm vào trái tim của những người còn sót lại. Không có kẻ thắng trong dịch bệnh, chỉ còn lại những người sống – và những khoảng trống không thể lấp đầy.

Khi cậu nói đến câu cuối cùng: "Nếu không có ai giữ lửa – thì làng này sẽ tắt thật sự", ngọn lửa giữa sân bỗng như cháy mạnh hơn một chút. Nhưng trong lòng mọi người, cũng có ngọn lửa nhỏ vừa chớm sáng.

Bà Lý – người Hán già nhất trong làng, tay run rẩy nắm lấy ống tay áo – nước mắt lặng lẽ chảy xuống nếp nhăn già cỗi. Bà nhớ mẹ Triệu An từng bẻ đôi chén cháo gạo để cứu bà lúc mùa đông thiếu ăn. Giờ thằng bé ấy, tưởng đã chết theo mẹ, lại đứng ra nói thay cả một làng.

Phía xa hơn, một phụ nữ Miêu trẻ ôm đứa bé gầy nhom trong lòng, im lặng hồi lâu. Chồng cô chết vì sốt rét, cha mẹ mất năm ngoái. Người thân lần lượt ra đi. Nhưng khi nhìn Triệu An, cô không còn thấy "người Hán" hay "người Miêu", chỉ còn một người cũng mất mát, cũng đang cố sống như cô.

Ngay cả A Thiết – một trai làng tính tình thô lỗ, từng đứng ra cản không cho dân Miêu vào giếng làng – giờ cũng không nói gì. Hắn cúi đầu, nhớ lại khoảnh khắc vợ mình sốt cao đến mê sảng, chỉ còn một bát thuốc từ Triệu An là cứu mạng.

Còn lũ trẻ thì ngồi co cụm, run rẩy nhưng ánh mắt không còn đờ đẫn. Một đứa bé Miêu thì thầm với bà: "Ca ca ấy cười với con, lúc cho cháo. Mẹ nói, người như vậy là người tốt."

Trong góc tối, ông Mã – người Miêu già từng làm thầy cúng, giữ lề tục cổ – yên lặng đốt một mảnh phù chú bằng gỗ. Ông không tin thuốc bắc cứu được cả làng. Nhưng hôm nay, ông tận mắt thấy thần chết bị đẩy lùi. Không cần nói gì, ông chỉ lặng lẽ thả mảnh gỗ vào lửa, rồi gật đầu thật khẽ.

Người Hán và người Miêu, từ chỗ ngồi xa nhau, bắt đầu xích lại gần. Một người Hán nhờ cô gái Miêu hướng dẫn phân biệt lá thuốc. Một phụ nữ Miêu chia bát cháo ngô với trẻ con làng Hán. Trong đêm, không ai bỏ về sớm, không ai quay mặt tránh nhau.

Dưới ánh lửa, một cộng đồng từng rạn vỡ đang nhặt nhạnh lại từng mảnh – không vì một người, mà vì tất cả.

"Dù chỉ còn mười người, chúng ta vẫn là một làng." – Triệu An