(Gretchen'in kapısının önündeki sokak)

VALENTİN

(Asker, Gretchen'in kardeşi)

Otururken içki âlemlerinde,

Çoğu kimsenin böbürlendiği yerde,

Ve arkadaşlar güzelliğine

Methiyeler söylerken kızların yüksek sesle,

Kaldırırken dolu kadehlerini:

Masaya dayar dirseklerimi,

Kendimden emin huzurlu oturuyor,

Gevezeliklerini dinliyor

Ve gülümseyerek sakalımı sıvazlıyor

Ve dolu kadehi elime alıyor

Ve şöyle diyordum: Herkesin yaşamı kendine!

Ama var mı bir kişi daha tüm ülkede,

Benzeyen sevgili Gretel'ime,

Boy ölçüşebilecek kardeşimle?

Çin! Çin! Kadehler tokuşturulurdu!

Haykırırdı kimileri: "Doğru söylüyor,

Kardeşi bütün kızlara örnek oluyor!"

Başka kızları övenler sesini keser otururdu.

Oysa şimdi —Saçlarımı yolmak

Ve sinirden istiyorum duvarlara tırmanmak!

İğneleyici sözler, burun kıvırmalarla

Sövüyor her aşağılık adam bana!

Ahlâksız bir borçlu gibi oturuyorum,

Tesadüfen söylenen her kelimeyle terliyorum!

Ve hepsini benzetmek istesem de,

Yalancı diyemiyorum ki hiç kimseye.

Nedir bu gelen? Nedir sinsice yaklaşan?

Yanılmıyorsam iki kişiler.

Eğer oysa, yakalayacağım ensesinden:

Canlı kurtulamaz elimden!

(Faust — Mefistofeles)

FAUST

Oradan, kilisenin malzeme odasının penceresinden

Nasıl yükseliyor ışığı, sürekli yanan küçük lambanın

Ve yayılıyor yanlara doğru, cılızlaşarak gitgide,

Ve sarıyor karanlık her tarafı!

Öyle karanlık işte benim gönlüm de.

MEFİSTOFELES

Çelimsiz bir kedi gibiyim ben ise,

Dolaşan, yangın merdivenlerinde sinsice,

Sonra sürtünen duvarlara sessizce;

Buluyorum kendimi çok erdemli,

Biraz taşkınlık, biraz da çalma zevki.

Sardı bile şimdiden her yanımı

Muhteşem Walpurgis gecesinin heyecanı.

Geliyor öbür gün yeniden:

Anlayacağız neden uykusuz sabahladığımızı.

FAUST

Şurada, geride parıldadığını gördüğüm o hazine,

Çıkıyor mu acaba bu arada yeryüzüne?

MEFİSTOFELES

Yaşayacaksın yakında sevincini,

Çıkartınca topraktan küçük kasayı.

Baktım şöyle bir içine az önce:

Şahane aslanlı altınlar var içinde.

FAUST

Yok mu hiç bir takı, bir yüzük,

Sevgilimi süsleyecek?

MEFİSTOFELES

Gördüm sanki

İnce gerdanlığa benzeyen bir şey.

FAUST

Bu iyi işte! Üzülüyorum,

Sevgilime eli boş gittiğimde.

MEFİSTOFELES

Sıkmamalısınız canınızı

Karşılık vermeden de çıkartabilirsiniz tadını.—

Şimdi, alevlenirken gökyüzü yıldızlarla,

Duyacaksınız gerçek bir sanat eseri:

Söyleyeceğim edepli bir şarkı ona,

Daha rahat baştan çıkarma amacıyla.

(Gitar eşliğinde şarkı söyler.)

Ne işin var orada

Sevgilinin kapısında,

Küçük Kathrin'cik, burada

Sabahın ilk ışıklarında?

Sakın, sakın yapma!

Alır kız olarak

Sevgilin seni içeriye,

Dönemezsin kız olarak geriye.

Kollayın kendinizi!

İş olup bitince,

Diler size iyi geceler,

Ah, siz zavallı, zavallı şeyler!

Seviyorsanız kendinizi,

Hiçbir hırsıza

Yapmayın iyilik

Takın önce parmağınıza yüzüğü!

VALENTİN

(Öne çıkar)

Kimi tuzağa düşürmeye çalışıyorsun? Kahrolası!

Lânet olası fare avcısı!

Canı cehenneme sazının!

Sonra da canı cehenneme şarkıcının!

MEFİSTOFELES

İkiye yarıldı gitar! Yaramaz işe artık.

VALENTİN

Geldi şimdi sıra kafanı ikiye yarmaya!

MEFİSTOFELES

(Faust'a)

Sayın doktor, kaçmak yok! Davranın!

Sokulun iyice bana, yöneteyim sizi!

Çekin kılıcınızı!

Saldırın haydi! Karşılarım ben.

VALENTİN

Karşıla bunu bakalım öyleyse!

MEFİSTOFELES

Neden olmasın ki?

VALENTİN

Bunu da!

MEFİSTOFELES

Elbette!

VALENTİN

Dövüşen sanki şeytan!

Bu da neyin nesi? Uyuştu bile elim!

MEFİSTOFELES

(Faust'a)

Haydi sapla kılıcını!

VALENTİN

(Yere düşer)

Ah!

MEFİSTOFELES

Yola geldi işte alçak herif!

Kaçalım şimdi! Kaybolmalıyız hemen ortadan!

Başladı bile korkunç çığlıklar!

İyidir polisle aram,

Ama dökülecekse kan, yolumu bulamam.

MARTHE

(Pencereden)

Dışarı! Dışarı!

GRETCHEN

(Pencereden)

Bir ışık getirin!

MARTHE

(Yukarıdaki gibi)

Sövüp duruyorlar, bağrışarak vuruşuyorlar!

HALK

Ölmüş bile birisi!

MARTHE

(Dışarıya çıkarak)

Kaçtı mı katiller?

GRETCHEN

(Dışarıya çıkarak)

Kim yerde yatan?

HALK

Annenin oğlu.

GRETCHEN

Tanrım! Ne felâket!

VALENTİN

Ölüyorum! Söylendiğinden bile

Daha çabuk oluyor bu iş.

Ne duruyorsunuz orada, ey kadınlar, ağlayıp yakarıyorsunuz?

Gelin buraya ve dinleyin söyleyeceklerimi!

(Herkes Valentin'in etrafına toplanır.)

Gretchen'im benim, bak! Gençsin daha

Akıllanmadın bile henüz,

Yapıyorsun kötü şeyler,

Söylüyorum samimiyetimden sana:

Oldun madem ki bir kere fahişe;

Yap hakkıyla öyleyse!

GRETCHEN

Kardeşim! Tanrım! Ne demek istiyorsun?

VALENTİN

Karıştırma Tanrı'yı bu konuya!

Olmuş olanlar ne yazık ki,

Ne olacaksa olacak bundan sonra da.

Başladın bir kişiyle gizlice,

Girer yakında sıraya diğerleri de,

Ve sahip olunca sana bir düzine adam

Sayılırsın tüm şehrin malı.

Doğdu mu utanç bir kere,

Getirilir gizlice dünyaya,

Ve geçirilir gecenin örtüsü

Başına ve kulaklarına;

Hattâ, vardır onu öldürmek isteyenler de.

Ve büyüyüp gelişince

Çekinmez çıplak gezmekten gün ışığında bile

Ve güzelleşmemiştir yine de.

Çirkinleştiği ölçüde yüzü,

İster o aydınlık gündüzü.

Görür gibiyim şimdiden

Bütün namuslu kentlilerin

Kaçar gibi hastalıklı bir cesetten

Kaçtıklarını senden, sen fahişeden.

Dursun kalbin

Bakınca onlar gözlerine!

Takamayacaksın artık altın gerdanlık!

Duramayacaksın kilisede mihrabın önünde!

Güzel dantelli yakalarla

Keyif danslarda!

Karanlık sefil köşelerde

Gizleneceksin dilenciler ve sakatlar arasına,

Ve affetse bile seni Tanrı,

Lânetleneceksin yeryüzünde.

MARTHE

Ruhunuzu Tanrı'ya teslim ederek affına sığının!

Küfür ederek daha çok suç yüklenmek mi istiyorsunuz?

VALENTİN

O kuru bedenini yok edebilseydim,

Seni rezil çöpçatan karı!

Umardım o zaman fazlasıyla

Affedileceğini tüm günahlarımın.

GRETCHEN

Kardeşim benim! Bu ne cehennem azabı!

VALENTİN

Sana söylüyorum, kes ağlamayı!

Namusundan vazgeçmenle

İndirdin yüreğime en ağır darbeyi.

Yatıyorum ölüm uykusuna

Kavuşuyorum asker olarak ve şerefle Tanrı'ya.

(Ölür)

(Âyin, org sesi ve ilahiler Kalabalığın arasında Gretchen. Kötü ruh Gretchen'in arkasında)

KÖTÜ RUH

Ne kadar farklıydın, Gretchen sen,

Henüz tamamen günahsızken

Burada mihrabın önüne gelip,

Yıpranmış kitapçığından

Mırıldandığın zaman dualar,

Biraz çocuk oyunları,

Biraz Tanrı sevgisiyle doluydu yüreğin!

Gretchen!

Nerede aklın senin?

Ya yüreğinde, hangisini

Taşıyorsun yaptığın kötülüklerin?

Dua mı ediyorsun ruhuna annenin,

Senin yüzünden uzun, çok uzun bir azap uykusuna dalan

annenin?

Kapının eşiğindeki kan kimin?—

Ve yüreğinin altında

Gezinmiyor mu o taşarak şimdiden

Ve korkutmuyor mu seni ve kendini

Sezgi dolu varlığıyla?

GRETCHEN

Ah! Ah!

Kurtulabilsem düşüncelerden,

İçimde dönüp dolaşan

Bana karşı olan!

KORO

Dies irae, dies illa

Solvet saeclum in favilla.

(Org sesleri)

KÖTÜ RUH

Yakalıyor seni Tanrı'nın gazabı!

Çalıyor kıyamet borusu!

Titriyor mezarlar!

Ve senin de yüreğin

Küllerin sessizliği içinden

Azap alevlerine doğru

Canlanıyor yeniden,

Sarsılıyor!

GRETCHEN

Ah, kaçabilsem buradan!

Org sesleri sanki

Kesiyor nefesimi

Eritiyor ilahi

Gönlümün en derin yerini.

KORO

Judex ergo cum sedebit,

Quidquid latet adperebit,

Nil ultum remanebit.

GRETCHEN

Daralıyorum!

Duvar sütunları

Sıkıştırıyor beni!

Kubbe

Eziyor!— Hava!

KÖTÜ RUH

Saklan sen! Günah ve utanç

Kalmaz gizli.

Hava mı? Işık mı?

Vay haline!

KORO

Quid sum miser tunc dicturus?

Quem patronum rogaturus,

Cum vix justus sit securus?

KÖTÜ RUH

Yüz çeviriyor senden

Namuslu insanlar.

Ürpertiyor temiz ruhları,

Uzatmak ellerini sana.

Yazıklar olsun!

KORO

Quid sum miser tunc dicturus?

GRETCHEN

Komşum! Verin şişenizi!—

(Düşer, bayılır.)