Dòng Sông Mía - Phần I : Lửa Hoang

Gió bấc thổi xiết trên mặt sóng, táp làn hơi lạnh buốt lên cái mặt ngươì trắng sáp, nhợt nhạt , bợt thếch vô hồn như xác chết. Cái đầu nhô lên, ngụp xuống , mất hút trong làm nước rét buốt thấu xương , cặp môi tìm tái và hàm răng đánh vào nhau lập cập, thỉnh thoảng một làn hơi thở như đông đặc , quánh lại đưa là là trên mặt sóng. Nhìn cái gáo to tổ bố , quấn ngang cái áo nâu rách tã, đứng trên bờ sẽ lầm tưởng là cái thây chết trôi nếu khi hắn nhô người lên không nhìn thấy cái dây thừng bện bắng vỏ cây bắt chéo qua vai. Sợi dây thừng dài , nối hắn với cái giỏ to kềnh đặt trên hai thân chuối ghép lại trôi bập bềnh. Bên trong cái giỏ lèn chặt những con trùng trục, cọc giậu và đám trai to khụ.. Cuối đông , nước sông Châu xuống thấp, lui hẳn ra xa thềm sông, chỗ giáp với vực cánh Diễm sâu hút , ngụp xuống mò hắn vớ được những con trai vè , trai cơm vào hàng cụ kị họ nhà Trai. Miệng lúc nào cũng thè lè lưỡi thịt rắn chắc, vỏ màu đen bùn, lớp vè trên lưng lâu ngày tở ra , sáng óng ánh.Người ta bảo kẻ dận trai đến bậc thợ nếu có số may còn gặp được trai ngọc, bên trong đám thịt bầy nhầy còn ẩn gấiu một viên ngọc quý. Chưa bao giờ hắn vớ được ngọc, có thể người đời bịa ra hoặc số kiếp chưa mỉm cười với kẻ mạt hạng như hắn. Dùng chân tinh nhậy sục vào bùn thấy vè trai khẽ chạm vào hắn dùng bàn chân tinh nhậy như vòi bạch tuộc bẩy lên khỏi bùn , bất thần đưa hai mỏm tay cụt lủn chộp lấy một cụ trai khự và bỏ vào cái giỏ có hom. Hắn thấy vui vui , cúi người tránh bớt gió bấc ngằn ngặt trên sông như ngàn mũi kim đâm vào da thịt hắn.

Thằng lẹp cúi xuống , miệng ngậm vào nước cười lục bục, hơi thở phụt ra làm cho nước nặng như chì bắn tung toé. Hắn sinh ra được mẹ hắn đặt tên Lẹp, một loaì cá ăn nổi ở sông Châu, giống cá thường ăn rỉa thây chó , xác mèo, gà con chết , phân trâu ...nổi lếu bều trên mặt sông, chúng còn cả gan kéo đến bến sông chỗ có các bà nạ dòng , cô gái tơ tắm táp để ăn ghét hoặc chui cả vào chỗ kín khiến các bà vừa nhột vừa sợ nhẩy ùa lên và kêu oai oaí . Thằng Lẹp hai mắt tròn, lồi ra trắng đục, một bên to một bên hiếng nheo nheo. Khi sinh ra trời đất cũng cho hắn đủ tứ chi, nhưng bây giờ hắn chỉ còn hai chi sau rắn chắc , bắp thịt lồi ra ụ ị, lớp da dầy như bì trâu, gót và những ngón chân nứt nẻ , chai cứng. Cái sự khiến hắn mất hai chi trước trời cho là sự kiện kinh hoàng mà bây giờ vẫn chưa có ai quên.

Thằng Lẹp vụt cười lục bục, miện tru lên khe khẽ:

- Con trai cơm này là của cô Bé. giống như cô Bé. Lục bục, lục bục! Tao sẽ mang về bến Lò đổi cho cô Bé. Ư ư ư Khậc khậc ...cô ơi , cho con xin bát cơm ngưội, con ăn vào cho nóng người nếu không thì con chết cóng mất. Đây này, con trai cơm của cô đây này, to mẫm, dầy ú ụ nhé. Ô hô, cái ấy mà trai cơm thì nhiều đứa thèm rỏ rãi , mà kinh lắm , hãi lắm. Con đếch sợ, đếch hãi, đếch kinh , đếch gớm...lục bục...lục bục...

Thằng Lẹp chập hai bàn chân vào nhau, nhún mình đạp vào nước, thân mềm mại dẻo như một cái đuôi cá nhô trên mặt sông.Hắn muốn hét thật to, mơ màng nghĩ về những lần xuống bến sông tắm, chơi trò xin muối với đám con nhà ông quỹ Nhất. Giỏi bơi như một chú cá kình, cu Lẹp chấp cả đám con nhà ông Quỹ chơi đuổi bắt " xin muối " chung.

Vào trò xin muối cu Lẹp đọc những câu ngây ngô như thần chú:

- Xin muối

Đám con ông Quỹ hét lên:

Muối ăn gì?

Lẹp cười tinh tích , đôi mắt cá mở to nhìn chong chong

Muối ăn dưa!

- Dưa nhà ai?

Lẹp cươì khùng khục:

-Dưa ăn trộm

- Trộm nhà ai?

Lẹp hét lên:

Trộm nhà mày! Hắn lộn ngươì về sau , nép xuống bùn , tránh những thân người-cá lao đến vồ hụt. Bọn nhãi con bị lừa quẫy đạp sục tìm. Hắn, ngực căng đầy hơi đạp chân vào bùn cát lao ra xa vào phía bờ, tới khi bàn tay chạm vào những vỏ ốc, hến là nhổm dậy, cố kéo con chim đã là của ngươì lớn lên khỏi mặt nước , miệng hô to : " Để b..u..ồi...i".

Lũ trẻ mất mồi ré lên réo tên Ông Chép ra chửi, chúng nắm kéo xô đẩy, dìm nhau trong nước vì thua mưu mất con cá Lẹp. Cô Bé đứng xa xa, quay mặt đi trong khi đôi mắt lá rắm vẫn liếc xéo về phía Lẹp.

Đôi lần bà Mến, mẹ thằng Lẹp ra bến sông , nhìn thấy thằng con trai bặm trợn đứng tô hô cười thắng cuộc, bà réo thằng mất nết lên chửi:

- Cha tiên nhân thằng quỷ dữ kia! mày tưởng mày còn bé lắm hở . Thử rờ lên đầu xem đã to bằng cái rành hốt cứt trâu chưa? - Bà quay sang bà hai Quyền , vợ kế ông Quỹ Nhất nói tô tô bằng cái giọng vừa bộc bạch vừa ngầm van vỉ:

- Trăm lạy bà Hai, xin bà cho nó lên bờ ở trong lò, làm thằng dắt trâu. Mỗi lần ra sông thấy con tôi là lại đứt từng khúc ruột. Đau đớn đẻ con làm ngươì mà đời nó trôi nổi rập rềnh trên sông như con cá con tôm, lặn mò như con chồn nước, rái cá. Bà chưa biết đấy! Khi xổ ra nó có hai mắt, hai mũi chân tay đủ cà mà tôi sợ hêt hồn viá, tôi tực đỡ cho con , lấy mảnh nứa cắt rốn, hai bàn tay bủn rủn , mắt tối sầm, mồm thằng bé như mõm cá, hai mắt giương tròn đùng đục như mắt cá, nó còn có lớp vẩy mỏng, nhơn nhớt nữa bà ạ. Mà nó nhớt, eo ơi là nhớt, lạy Chúa tôi sao da nó nhớt như da cá heo , cá bò vậy bà ạ.

Bà Mến rút miếng khăn gói trầu bằng vải trúc bâu trong túi áo cánh, lau quết trầu trên cặp môi trễ, rỉ rả:

- Hồi ấy , bà chưa về bên này , bà Cả mới bị cho điên cắn bóng, không bị một vết răng nào mà đùng đùng lên cơn, chui vào gầm giường cùng cái thai 5 tháng chết vật vã , đau đớn. Bà chưa là người của nhà này, lúc ấy ông Quỹ vào bếp lò thấy tôi run như ngóe phải thuốc , mặt mày xám ngoét , ông quát lên:

- Sao bà không quang cái giống quái này ra ngoài sông kia?

Nghe bà Mến kể đến đây, bà Quyền cũng quát lên:

-Thế lúc bà rặn đẻ, nằm tô hô ra ông ấy cũng ở đây à?

- Có còn ma nào đâu mà ông ấy chả vào?! Đám nhà chè chạy hết , đau quá tôi tru lên như chó. Tôi gào ông cá Trâu- ngài hiếp bóng tôi để bây giờ tôi sổ ra con quái này

Ông Quĩ uống hết nửa chai rượu đầu nặng cháy cổ, da mặt chín lịm, xoắn hai bên ria cho vểnh lên, ông khập khợi chống batoong xuống thùng bếp, mấy lần định cúi xuống xách hài nhi đem cho trôi sông. Bà Mến hào hển nói với ông Quĩ:

Ông ơi, người nó đầy rớt dãi thế kia, ông rửa bao giờ cho sạch!

Hài nhi gương hai mắt trô trố nhìn ông. Ông Quĩ hãi quá, chống batoong lùi ra cửa, hai chân run, vấp ngã phệt đít xuống lối trâu đi, chỉ tí tẹo nữa là ông lăn ùm xuống cái ang đựng nước mía.

Bà Mến thở dài:

-Lạy đức Mẹ Maria lòng lành vô cùng. Con cầu Mẹ Đồng Trinh đừng cho ông ấy động vào chỗ mẹ con nhà con.

Bà Mến giống một con gà mái "vừa đẻ vừa cục tác", nói chuyện huyên thuyên xích đế, trên trời dưới sông bằng cái giọng khi thì thì thầm, khi thì van lơn, khi quàng quạc, có lúc lại xoe xoé, oang oác, chuyển từ cái chân cuả người ăn kẻ ở sang sự oai quyền cuả một bà mụ đỡ đẻ cho cả vùng, từ đầm Tái ra Câu Tử, sông Lấp, bến Diễm. Mỗi ca đỡ đẻ bà còn phải daỵ dỗ nhiều cho mấy "con mẹ " no ăn dửng mỡ, quen nằm ngưả ra v71i mấy " thằng " mặt dầy, mặt mẹt, mặt chì, cục súc , vợ chửa vượt mặt , con sắp tòi ra , đêm còn rúc vào buồng tí taý tí mẻ . Bà có thể chửi té tát mấy ông bà giàu có , quyền quý , thế mới lạ chứ!. Nghe bà chửi họ ngậm miệng im re , có một chút gì sung sướng được mắng mỏ vì chiụ ơn sinh thành, thử không có đôi tay bà xem , laị không lấy liềm mà cưa rốn hài nhi , sau ít ngaỳ người đưá trẻ cong lên vì sốt cao uốn ván hàm cứng laị chết thảm thương . Bà Mến mát tay, lành viá, dùng một mảnh nưá đã được sát trùng với muối và đường từ lò ông Quỹ, làm dấu thánh, laỵ Đức Chuá Trời, Đức mẹ Maria ban phước lành, bàn tay hộ pháp đưa mảnh nưá cắt xoẹt cái cuống nhau cho trẻ sơ sinh.

Người đàn bà đẫy đà, tính nết bộc tuệch, bỗ bã, xởi lởi và thật tốt bụng, nhà nghèo kiết xác, nghèo rớt mồng tơi, trên quãng đường từ cái túp qua đỗi ra lò ông Quĩ Nhất, bà đi lại hàng nghìn lần, hễ thấy đứa trẻ nào lê la, bẩn thỉu, hay đang đánh nhau bà dừng lại quát tháo, đứa quá bẩn bà bế xuống cái ao to nhà ông Quĩ rửa ráy, bọn đánh nhau bà giảng hoà, đã có lời bà mụ Mến chúng tản ngay, vía bố đứa nào dám đứng gan gây sự, có đứa đói quá khóc khản hơi bà quay về cái túp mở cái liễn sành sứt mẻ, lấy cục đường trầm nhặt được ở lò mỗi khi lái buôn Vĩnh đến mua cất đường trầm, dùng xà beng xả xuống gạch mật, đường trầm bắn tung tóe. Bà Mụ Mến đến đứng sau cánh lái buôn mót đường trầm.

Mỗi khi bà Mến nhặt trầm như vậy bà Hai thường lừ mắt hăm dọa, còn ông Quĩ chỉ cười khề khề vì ông biết vụn đường ấy bà mấy khi ăn, vẫn dành làn phúc. Đôi khi có mảnh trầm to to một tí bắn gần, ông còn cúi xuống nhặt, ném vào cái liễn cho bà.

Bà Mến chưa dám chửi ông Quĩ bao giờ, với ông ấy thì bà khen không giấu giếm, bà khen tài trai họ Đoàn giỏi kinh doanh buôn bán, ngợi ca cái sức mạnh đàn ông cuồng nộ ở ông, bà tiến sát bà Hai, giọng to như lệnh vỡ

-Ngày bà Cả bà ấy đi, bà còn ở tận bên kia sông, có cho ăn kẹo cũng không dám bơi qua sông, đến bến này. Nói cho bà biết bà có ghê gớm thế nào tôi cũng đếch sợ. Cái bụng bà ộ ệ thế kia thì lại tòi ra một đứa con gái thôi. Hết trai lại gái, khiếp cho nhà ông Quĩ, rượu nếp quít của nhà cất lấy uống rượu đầu, ăn thịt toàn ăn tái, nào tái bò, nào tái trâu, ăn cá toàn ăn gỏi, gỏi cá chày này, gỏi cá chép này, gỏi cá mè này, thế thì làm gì mà chả khỏe!

Cụ Bá bà nói lại với con cháu rằng vào thời các cụ mới từ chợ sông Lấp ra khai khẩn bãi đất sông Châu, vảo vụ tháng sáu làm mùa, tua rua mọc chưa quá một con sào ông Quĩ đã lăn từ trên phản xuống nền nhà, khuết qua cái mặt, súc miệng nước mưa, vội vàng mở dóng chuồng trâu, đánh con trâu bạc đi cày tận đồng Diễm . Đồng ấy có miếu thiêng, ma hay hiện ra bắt nạt ngươì, ông Quỹ cởi trần, đầu húi trọc lóc cho ma khỏi túm tóc , tay vung roi câỳ làm bằng cành tre gai già cứng và dẻo hơn sắt quất túi bụi vào đám ma mặc quấn aó trắng toát, vật vờ; ông còn xông vào vật nhau với con ma cứng viá , mắt to như bóng đèn, răng dài như lưỡi dao , da trơn nhầy nhợt, người kéo ma ra vụng nước vật nhau uồm uồm.

Ông cày một mạch tơí tận chuông nguyện mới về ngoaì bãi, tới nhà tháo dây và thừng ra , con trâu bạc run lập cập. Ông vào nhà, rưả mặt qua loa, uống một gáo nước mưa rồi vào bếp ngồi phệt xuống đất chờ. Cụ Bá bà vừa mổ xong con mè thiến úp dưới ao lên , cá xắt năm khúc thả vào nồi nấu mẻ, ông con giai cầm lăm lăm cái muôi làm bằng vỏ gáo dưà , chờ sôi góc nào hớt khúc cá ra bát , lấy đuã cả xới cơm ăn liền một mạch không ngẩng đầu , vừa ăn vưà kể chuyện giành nhau với ma rẻo ruộng đầu bờ. Xương cá mè vứt quanh đầy kín đất, ngươì đi chân không sợ xương cắm vào bàn chân không dám bước qua !.

Ông Quỹ thuộc dạng đàn ông dọc ngang giời đất , nổi tiếng cả hai bờ Châu giang. Lập trại mới chưa vững chân, cánh cướp bên kia kéo sang quấy phá dữ dằn. Những tưởng phải bỏ miền đất bãi Bạch Sa lui về chốn cũ.

Cánh cướp này hung ác có tiếng, tận giết tận phá, tận cướp tận diệt. Khắp vùng Mạc chúng diệt hết bả chó , rình chọ mù mắt trâu, dùng cả chục thuyền nan ào qua sông đốt trại. May sao họ Đoàn kịp sinh ra ông Quỹ, ấy là con cứu cơ nghiệp bố bố mẹ. Cụ Bá bà bảo rằng đời nào họ Đoàn cũng sinh ra được kẻ ngạo ngược như Qũy. Người xóm Trại phong là quỹ NHất- gan nhất, nhanh nhất, liều nhất, cơ mưu nhất, nhỏ con, từ bé đã lặn ngụp sông Châu, người rắn đanh như súc gỗ lim. Sau một lần một mình phá cướp, danh tiếng Quỹ lẫy lừng hai bờ sông Châu. Đận ấy Quỹ tắm khuya , bơi ra tận cửa đình Thái Hoà, lặn mò bắt cá bò trong những đám chà, lúc lên bờ thấy bọn cướp đã trói gô cụ ông vào gốc gạo, đang dắt con trâu bạc ra khỏi chuồng và từng đám đàn ông thì xúc thóc từ trong những cái cót lớn đổ xuống thuyền.

Tên tướng cướp tóm sát mũi trâu bạc, kéo hếch lên ép nó xuống bến. Con Trâu tinh khôn đánh hơi thấy hơi chủ, khuỵu hai chân sau ra gan. Tên tướng cướp rút phát chiếu rùi sắt nhọn , sắp làm một việc dã man, đê hèn là chọc mù mắt trâu, Quỹ Nhất hét to một tiếng lao vào vật ngang tên cướp cao lừng lững, hai hàm răng ứng như thép , ngoạm chặt vào gáy hắn, nghiến chặt. Thằng cướp kêu lên đau đớn, nhưng là một tên cực khoẻ, hắn gồng mình quay vòng vòng, người Quỹ Nhất bay ngang quay như chong chóng. Anh nhất quyết không nhả, càng nghiến mạnh, khiến tên tướng cướp gáy cứng đơ, phải đứng lại để Quỹ Nhất đu lủng lẳng như buồng chuối tiêu. Quỹ Nhất thò tay xuống túm chặt lấy bìu dái hắn bóp mạnh, chờ cho tên cướp thương lượng với cụ Bá ông xong hắn phải tha theo anh như đeo một cái bẫy xuống bến. Quỹ buông hắn nhảy ùm xuống sông , mất hút.

Sau đận ấy, Quỹ bí mật làm quen với con trâu đầu đàn cuả dân Mạc, anh thả rông trâu nhà tìm những đám cỏ non , giòn sừn sựt đút từng nắm cho con đầu đàn, anh còn đái vào gáo dưà cho nó uống, con trâu dái dữ có tiếng nhưng đã quen người, quenh hơi. Giống trâu có không thành tinh cũng vẫn là kiếp trâu, nhân một chiều mưa phùn gió bấc, trơì đổ tối nhè nhoẹt, đàn trâu cui đầu tránh gió về chuồng . Quỹ Nhất liều mình lấy hai tay nắm yếm, hai chân quặp chặt bìu dái con vậy đu tòng teng theo đàn trâu về chuồng nhà chủ. Đêm âý , Quỹ mở cưả chuồng , mở cả cổng làng cưỡi trâu đầu đàn dẫn cả đàn trâu vượt sông. Con trâu đầu đàn buộc ở gốc gạo bến sông, cụ Ông đánh tiếng mời dân mạc sang chuộc trâu. Cụ xưng danh đất lành, làm ăn đang kỳ phát đạt, trâu phá chuồng chủ cũ, sang tụ cả trên đất nhà cụ. Nhẽ đời trâu bỗng dưng đến ở như vậy là vô cùng qúy phải giữ lại để tôn sự hưng vượng đã thấy nhỡn tiền , trao trâu là mất lộc trời cho nhưng vì hoà hiếu với dân Mạc nên cụ ông giả trâu lại cho các cụ bên ấy.

Đám cướp Hương Mạc thời Bảo Nghiã Vương Trần Bình Trọng lập chiến tuyến đánh quân Thát Đát, đã quy phục theo cụ Bảo Nghiã Vương chống giặc dữ . Cụ vốn người vùng sông Đáy, sông Châu chỉ huy quân Thánh Dực triều đình liều chết chống giặc không cho chúng tràn qua bắt vua Trần ở hành cung Lý Nhân, trên đường rút về Thiên Trường cụ bị giặc bắt , Cụ nêu tấm gường ngàn đời cho con cháu với câu : " Ta thà làm quỷ nước Nam còn hơn làm vương đất Bắc ". Trận vỡ, nhiều nghiã binh ở Hương Mạc quy phục đã chết trong đám loạn quân. Sau giặc tan, vua luận công ban thưởng chỉ chú mục những người cùng họ, bè cánh laị còn nhũng nhiễu dân lành đã không tiếc máu xương để bảo vệ cương vực cho triều đình nên con cháu đám nghiã binh ngày xưa lại nổi lên đi cướp.

Hôm trả trâu, dựng hoà hiếu, đám trai Hương Mạc reo hò luà trâu về riêng con đầu đàn không chịu đi, nó còn xì cho đám thanh niên chại toán loạn, Quỹ Nhất phải cưỡi đến nửa sông rồi thay người mới đưa được nó về. Hai bờ sông đi lại nghĩa tình, nên việc bà hai Quyền con út cụ đồ Thơm bên Mạc chịu lấy ông Quỹ Nhất chết vợ bốn con chưa kể con bỏ non cũng nằm trong sự hoà hiếu ấy.

Khi bà Hai và bà Mến còn đang kể chuyện xưa ở hai bờ con sông thì thằng Lẹp lừa một miếng làm bọn trẻ nhà ông Quỹ nháo đi tìm. Nó lặn sau mất dạng, hơi lặn không thua gì ông Chép, Lẹp vẫn gọi vọng bằng Thầy, luồn đến chỗ co Bé đang tắm một mình chỗ gốc gạo mở choàng đôi mắt thô lố ra nhìn. Trời đất ơi, trong làn nước trong xanh hai cái đùi mập như cây chuối mắn, trắng nhoá rung rinh. Cả khoảng bụng dưới nõn nà hơi tối lại, phiá trên cặp vú tròn căng. Hắn run lên, bụng thót laị cắm hai cùi tay xuống bùn ngồi xổm gần sát hai chân cô gái. Bé đang ngoảnh đi ngoảnh lại tìm giúp đám trẻ con , phát hiện ra Lẹp đang giở trò lấy tay cọ nhẹ vào đùi cô chủ như kiểu đuôi cá chạm phải. Phải ngươì khác là rú lên chạy vào bờ , song đây lại là con gái Ông Quỹ ngang ngạnh, cô vục mặt vào làn nước mở mắt ra , ngay lập tự cô hiểu hết sự tình. Nhanh như cắt cô túm lấy hai tai hắn , dồn sức nâng người trong nước cưỡi lên đầu hắn, không cho nhô lên thở. Thằng Lẹp gần hết hơi, vẫy vùng uống mấy ngụm nước bùn cố giẫy đạp mong đánh thaó . Con gái mươì bảy bẻ gẫy sừng trâu, Bé lấy hơi gồng sức móc hai tay vào hàm và mang tai úp mặt thằng Lẹp vào trong đùi non , ý chừng cho chết ngạt. Lẹp xiết hai cùi tay vào ống chân, định cấu , cắn thoát thân. Đột nhiên Bé phì cười, ghé miệng vào làn nước nói ậm uồm:

- Lêu, lêu đồ con trai bèo đi nhòm L ...con gái. Thối tha!

Thằng Lẹp được tha , tưởng sắp ngất uống liền một hơi mấy ngụm nước cho đỡ tức rồi đạp một hơi ra xa mới nhô lên , kinh vãi ông bà ông vải.

Sau lần dại dột âý cu Lẹp chờn mặt không dám có ý định phạm vào cô chủ. Cô gái như một vật thiêng chiều chiều xuống bến tắm giặt, khoe sự trẻ đẹp rực rỡ xuân thì với gió , nắng và những cặp mắt nhìn xa xa cuả đám trai hai bên bờ. Đôi lần, đánh liều cu Lẹp lượn đến nhưng vẫn ở ngoài tầm với mở mắt nhìn cô gái non tơ nầng nẫng như cây miá Tuy Hoà giữa hạ. Hai kẻ mới xấc lên, một trai , một gái , như ẩn hiện,cách nhau một khoảng nước xanh, tưởng như kín đáo mà thực ra lại rỏ ràng trong mắt nhau, trần trụi, ngươì này nhìn người kia rõ mồn một trong làm nước xanh mờ.

Mặt nước xám ngắt màu chì nặng chịch, lớt lèo như sắp đóng thành băng dấu bóng hai bờ cây tôí sầm trải ra xa hút đến mờ mắt. Gió bấc táp xuống, đâỷ từng lọn nước nhấp nhô, võ oàm oạp vào thân cây chuối. Lớp lớp gai nước đâm vào da thịt, vỡ toé ra, gây cảm giác nhói buốt, tê tái. Thằng Lẹp gò người, cố kéo hai thân cây chuôí vơí cái giỏ đã đầy ự những con trai, con trùng trục, con cọc giậu về phía đình Thái Hòa. Nó đói lắm rồi, cái rét vào hòa với cái đói thâú tận xương, hai mắt đổ hoa cà hoa cải, hai hàm răng va vào nhau muốn vỡ, bụng sôi lên ùng ục, hai chân run, hai mỏn tay cụt lắc điên đảo, làn da khắp ngươì rung rần rật từng đợt như da trâu rung lên đuôỉ ruồi muôĩ; hai bắp chân đã bị chuột rút mấy lần. Cũng đã mấy lần cu Lẹp toan tính mở con trai cơm to nhất ra ăn sống. Ăn trai sống tanh khủng khiếp, bà Mến đã từng cho nó ăn như vậy, khi thấy con sắp chết vì đói trong căn lều lụp sụp bên bờ sông Châu. Trong nhà không còn lấy một hạt gạo, có thể nướng trai lên cho con ăn. Khốn nôĩ không kiếm đâu ra lửa giữa đêm đông đen đặc, gió bấc rít từng hồi lồng lộng như thú dữ. Vào nhà ông Quĩ xin lửa bà không dám, ông đang đòi vất đứa trẻ trôi sông. Bà vừa khóc vừa nhét miếng trai sống tanh tưởi, nhớt nhèo vào mồm con. Thằng Lẹp oẹ ra, bà cố nhét vào, mặt đứa nhỏ tím lại, ứa ra dịch mật vàng. Bà liền vứt con xuống manh chiếu rải dưới nền túp, xé raò chui vào bếp nhà ông Quĩ, ăn vụng cơm nguội với cá kho, về lấy sữa đầu cho con bú.

Bây giờ có một giỏ trai lèn chặt đấy cu Lẹp cũng không thể nào ăn được. Nó thấy người phát cuồng, vì sắp chết đói lả đến nơi, chỉ cần một cú bước sâu ngập đầu là thằng Lẹp có thể sẽ chìm luôn. Làm gì có mẩu sắt trong tay để bổ trai, có dao nó cũng không cầm mà khía miệng lũ trai cụ, hai vỏ ngậm vào nhau chắc như kìm, cu Lẹp đâu còn có tay. Hai bàn tay của nó đã để lại trong cái mõ hàng lò mật nhà ông Nhất Quĩ. Đôi bàn tay xương còn non bị nghiền nát bởi sức ép của hàng ông, hàng bà và đã nâú lên cùng với nước mía thành mật trầm, mật giọt, vàng thẫm, thơm phức, người ta đã vật mật đường vào những cỗ kiệu sáu tai, cao ngần ngât trong buồng bà Quĩ, thứ mật ngọt dẻo quánh để qua mùa không bị lên mem chua, đợi giá mật cao trong vụ hè nắng nóng khô khát, nhà nào có máu mặt đều cậy cục mua vài phân lào (đơn vĩ đong mật thời đó) về nấu cho con nồi chè đỗ đen. Ngươì ta đâu hay trong mỗi bát chè âý đều có xương thịt của thằng Lẹp.

Đã ngang đình Thaí Hoà, cu Lẹp thả chùng chùm dây thừng, chiếc bè theo đà xô về phiá hắn. Đôi mắt lép của nó nhìn chếch về bên trái, trên khu đất Giáo Điền, chỗ mấy mẫu mía Tuy Hoà nhà ông Quĩ đang chặt dần để kéo, còn sót lại một vạt mía lau, cây cao bị gió đánh đổ, không cắt lá, mùa này lá mía khô xác trong gió Bấc, tấp lên nhau rậm rạp um tùm. Hắn vừa thấy mừng, vừa sợ, trong lòng nó thấy rờn rợn thì đúng hơn. Cái đầu trọc lốc không còn tóc, chứ không tócđã dựng đứng cả lên, đám da trên đầu tê tê, rân rân. Bên kia sông mái đình linh thiêng như ngả nghiêng trong gió bấc, cảm giác sợ hãi, lạ lẫm như có điện tuyền trong nưóc. người ta bảo đình Thaí Hoà thiêng ghê lắm, dòng họ thuyền chài gốc gác nhà ông Chép từ mạn đền Trần lan lên đây đã dựng đình tụ hội và thờ cá thần ngay sát mép sông. Cu Lẹp không dám nhìn qua cửa đình, đôi mắt lép bị hút vào đám mía lau, chỗ ấy có thể lên trú rét tạm được, vừa tránh được rét lại có thể bẻ trộm được mấy đoạn miá, ăn vào sẽ thấy người khỏe ra như thường.

Sắp qua vũng sâu, Lẹp dìm hẳn người xuống tránh rét, gắng lên tí nữa, chân tay cóng hết rồi. Nó bỗng thấy oán mẹ nó, bà mẹ loác quác cả ngày đã sinh ra hắn trên đời. Nó oán ông bà Quỹ đã để cho nó mất đôi tay thành kẻ tàn tật, phải bò ra kiếm ăn trên sông nước giữa muà đông giá lạnh này. Nó phải bắt đền , ông Quỹ phải đền cho nó cái gì chứ ? Lẹp thấy khắp ngươì tê dại vì cảm giác sợ hãi, với mũi thính như loài rái cá nó phát hiện ra mùi cá lạ. Gắng sức, bị chuột rút ở bắp chân và hai cơ lưng khiến nó phải khôm người xuống. Bỗng nhiên thấy cái bè nặng trĩu như có người kéo lại, bất thình lình nghe đánh ùm một tiếng, một caí đuôi vàng chói , to khủng khiếp quật vào bè chuối, cái bè vỡ tung giỏ trai đầy tung lên không trung rồi tơi xuống nước , chỉm nghỉm. " Cá thần " Lẹp kêu lên, tiếng kêu thé thé không phải tiếng người mà là tiếng như cuả cá heo. Nó kinh hoàng hụp xuống, bộ quần áo cũ rách tuột ra , trôi lềnh phềnh. Mất hết , Lẹp quên đói và rét , quên sợ hãi lao bổ lên chửi ruả và lao về phiá cái bè chuối vì đấy - từ cái giỏ ấy là bưã ăn cuả nó. Nó phải tìm để mang về bến đổi cho bà Quyền, nếu bà không đổi thì nó sẽ đổi cho cô bé Hai, lâu nay vẫn vậy. Nó dùng hai cùi tay bươi, mò trong nước đen đặc. Đôi mắt cá cuả nó mở trừng trừng nhìn làn nước đen đục , tầng nước như đột nhiên sáng lên và rồi nó nhìn thấy một vật khủng khiếp, vừa như cá, vưà như người, nhưng cái râu dài như râu rồng ngoa nguẩy, cái miện ông cá to như cái thúng, ngáp ngáp, trên đầu có mấy chữ như chữ nho lấp lánh sáng, có tiếng hỏi vang vang trong đầu nó " Thằng này vẫn xưng là con lão Chép hả , thử hỏi xem lão có nhận không ?". Cái thứ khủng khiếp ấy lại gần Lẹp, hai vây trước to như hai cái quạt thóc nhà ông Quỹ đẩy nước khiến Lẹp đứng không vững. Bất ngờ, cái đuôi ông cá quẫy mạnh một cái quạt nước kinh khủng cuốn Lẹp vào một cái vực sâu , tối đen, xoáy ầm ầm. Thằng Lẹ ngất đi chỉ còn là một thây người chìm lặng lẽ xuống lớp bùn pha cát cuả dòng sông Châu.

Thằng Lẹp không chết, chỉ bị ngất vì sức nước ép quá mạnh, thêm nữa lại đang đói nên chỉ một cái hâỷ khẽ nó cũng nhào. Nó mê man, miệng cạp đất bùn trong cái hỗn mang trời đất, nước, bùn và máu cuả đất chảy ra hồng hồng tưói lên khắp người nó. Đến lượt nó , máu nó cũng tưá ra, máu người và máu đất hoà quyện vào nhau thực chất chỉ là một. Thằng Lẹp mơ mê thấy ai đó mang nó về Long cung và phủ lên người nó một cái chăn xốp , kêu loạt xoạt và ấm như hơ lửa. Bàn tay cung nữ rất đẹp đang cầm lấy hai cùi tay cụt lùi xùi cuả nó , thật lạ lùng từ hai cùi tay ấy lại mọc ra hai bàn tay thật vuông vức , đẹp đẽ. Hắn rên lên : " Cung nữ ơi, con rét ...cô ũ ấm cho con, đắp chăn cho con. Con xin cô , con lạy cô!"

- Lẹp! Mày tỉnh rồi à?

Tiếng một người con gái oai nghiêm hỏi .

- Ơ.. ơ ..cung nữ ơi , tiên nữ ơi con ở đâu thế này?

Ấy là thằng Lẹp goị theo kiểu trong chuyện cổ tích mà mẹ nó có lần kể cho nó và lũ con nhà ông Quỹ Nhất nghe. Nó mấp máy : " Tiên nữ ..con được tiên nữ giáng trần cứu thế "

Tiếng con gái lạnh lùng.

- Cung nữ nào ? Tiên nữ nào ? Tao đây. Cô bé đây!

Lẹp chồm dậy, nó đang nằm trong đống rộp miá . Cái hất đầu cuả đưá chuyên mò trai ở sông làm đám rộp miá văng tung toé.

- Nằm im. Không Được ngồi dậy! Bới rộp miá phủ lên người.

Cô con gái ông Quỹ có sức vóc hơn người đã từng làm nó suýt chết ngạt ở bến sông nên nó biết phận qua rộp miá phủ lên cái thân trần trụi cuả nó. Rộp miá lau không có lông rặm, mặt trong bóng như lụa . Cu Lẹp vẫn chưa hiểu đầu đuôi câu chuyện ra sao , có lẽ cô đã cứu nó từ vực sâu đưa về đám miá nhà giáo Điền này.

Hắn cất giọng run run:

- Cô Bé ơi, cô đã cứu tôi phải không ? Sao cô lại biết mà ra tay kịp lúc ? Nếu không có cô tôi đã chết vì con cá Trâu khủng khiếp ấy rồi.

Tiếng cô gái nghe vẫn nghiêm lạnh:

- Đúng, ta đã cứu anh và đưa anh về đây.

- Làm cách nào ...cô đưa tôi về vườn miá cuả ông nhà?

- Ta cõng. cầm hai mỏm tay cuả anh rồi ta cõng, chạy một mạch về đây.

- Cô ơi, cô từ sau hút lò nha cô chạy ra cứu ư? Ơn này biết lấy gì trả được .

Thằng con trai thấy nước mắt tưá ra, rồi nó bật khóc rưng rức. Tiếng khóc thô thiển cuả kẻ bần tiện nghe ngằn ngặt. Tiếng khóc chồn chột nghe lâu cũng thấm vì có chứa sự chân thành.

Cô gái vẫn đứng, mớ tóc xoăn, dày một cách khác thường , không vấn mà thả ra bay loà xoà. Cô chỉ mặc độc một cái yếm Ánh trăng bay nghiêng mờ tỏ, thằng Lẹp nhìn thấy cái cổ cao trắng mờ , đôi vai trần tròn lẳn mướt mát. Thằng trai nước bọt tứa ra đầy miệng, hắn nhận ra vi ngọt thấm sâu trong cổ họng hắn.

- Cô ơi, co cho em ăn miá à cô? Lạy Trời , sao cô nhân đức vậy?

- Ừ , ta chui sang vườn miá Tuy Hoà lấy miá ngon rồi nhai dập vắt nước vào mồm cho anh tỉnh lại.

Lẹp thảng thốt:

- Trăm lạy cô, đội ơn cô. Cô ngồi xuống đây với em cho đỡ rét.

Cô gái rấm rẳn :

- Không, ta làm sao ngồi với anh được.

- Thế thì cô chạy ù về nha thay quần aó kẻo rét bị cảm mất. Cô về chốc nhát rôi ra đây gia ân huệ trông nom em.

- Không, ta mà về thì Thầy ta đánh ta chết. Lúc ta ra với anh dì Quyền đã can mà ta đâu có chịu nghe.

- Lạy bà, lạy cô . Em sẽ cúi rạp xuống lạy bà để bà bỏ qua cho . Ông sẽ không mắng gì khi cô làm phúc cứu người. Cô ơi, cô đứng chỗ nào mà cô thấy em bị cá thần vật ngã.?

- Ta dắt dao vào người đi canh ruộng miá chặt dở. Đám miá này bị ăn trộm hơi nhiều. Chắc đám thuyền chài nhà anh ở xóm lão Nghệ chứ chả phải bọn nào khác. Bọn này tinh lắm nó cắt sâu trong vồng miá để người không tinh sẽ không biết miá bị mất.

- Em không biết kiểu ăn cắp ấy, em chỉ bẻ thôi rồi sước vỏ, răng em sắc hơn dao.

Cô gái này có gan cứu người mà Hà Bá muốn bắt, quan niệm kiên kị, ai cứu người sẽ phải đền mạng. Giọng cô nhẹ nhàng:

- Ta nghe tiếng anh hét kinh hoàng, cá thần thì ai chả sợ , chỉ ta gan ra cứu anh thôi.

- Dạ lúc ấy cũng nhọ mặt người, em cũng tính cố chui vào đám miá nhà ông tránh rét, ăn gỡ vài cây miá cầm hơi rồi mang giỏ trai qua đổi gạo cho bà.

- Đâý ta có nói vu cho thuyền chài không , lũ thuyền chài tanh tưởi là chuá hay ăn trộm

- Em lạy cô, xin cô , cô kết tội như vậy cũng có oan cho thuyền chài , suốt đời lặn hụp trên sông đến khi chết hồn cũng lặn vào sông naỳ.

- Ta nghe tiếng anh kêu cũng định mặc kệ cho anh mất xác, bơi ra Thái Hoà ta sợ. Cá thần đã quật chết tươi ông Chép nhà anh nên bây giờ có lẽ tới lượt anh. Nhưng có cái gì chả biết đã thúc giục ta cứu anh. Bây giờ mọi lời ong tiếng ve sẽ đổ lên đầu ta khi họ biết ta đã cõng một gả đàn ông hạ tiện vào ruộng miá nhà mình.

- Trăm lạy ơn cô, em ngậm cỏ chịu ơn cô. Ơn này em sẽ truyền cho đơì con cháu em.

Cô gái chợt mềm giọng:

- Anh Lẹp, anh nghe ta nói đây, chỗ này ta vẫn thường hay rình trông miá ban đêm. Bây giờ anh phải nằm im, ta sẽ phủ thêm một lớp rộp miá cho ấm, nhắm tịt mắt laị mà ngủ . Ta phải phơi quần aó ngoài gió bấc cho ráo. Thôi bây giờ nhắm mắt vào.

- Nhắm ngay bây giờ hả cô ?

- Phải, ngay bây giờ. Hễ lé mắt tí hí mắt lươn, thườn lườn mắt rắn là cắn L ...trẻ con, no đòn nghe chưa?

Thằng trai nghe lời cô chủ nhắm mắt. Cô gái ôm thêm rộp miá phủ lên ngươì hắn. Như con Tằm trong kén thằng lẹp nghĩ ngợi miên man về việc cô chủ hắn cứu hắn, rồi lại còn giặt cả bộ quần aó rách tã cuả hắn mang hong khô . Một cảm giác ấm áp len vào tận trong trái tim lạnh giá cuả kẻ hạ tiện không biết một chữ cắn đôi. Trong ý nghĩ đơn giản và nhiều u mê như hắn thì :" Phải thế nào thì cô Bé Hai mới giặt quần aó cho hắn chứ nhỉ?" Hay là ..cô Bé ...ừ!

Ở vùng đất mới thuần , lại cận kề dòng sông " nhất cận thị, nhị cận giang "naỳ nhiều người tới dựng lò kéo mật, đàn bà luôn mang quần aó ra bến sông giặt, mà quần aó toàn cuả chồng con hoặc ông chủ. Cô Bé cũng mang quần aó hắn ra sông giặt, mà ông chủ thì hắn không phải rồi . Hay là ! Thôi cô chủ ơi , phaỉ hơi nhau hay là phải lòng nhau chứ chơi à.

Một hơi lửa từ đất truyền lên sưởi ấm , đánh thức nhịp đập gấp trái tim hắn. trong cái đầu trọc lóc cuả thằng người được nuôi lớn bằng chai ốc nhiều hơn cơm gạo một ý nghĩ đen tối vụt đến làm hắn ngộp thở. Hắn nhích người trườn đi sột soạt.

Thằng Lẹp đưa cùi tay gạt đám rộp miá che mặt , nhìn sang một đống rộp khác cao lùm lùm, cũng trên một rãnh miá gần bên hắn.

Tiếng cô gái sắc lạnh:

- Làm gì thế hả anh Lẹp ? Đồ ma toi có nằm im không thì bảo?

- Em bị dặm ngươì quá cô ơi, với lại ngộp thở quá.

- Bới bớt rộp miá trên mặt ra cho dễ thở hơn. Ta có chỗ ngả lưng bên này rồi.

Lẹp nằm im mơ mơ , sau cú quạt cuả cá thần, được uống nước miá Tuy Hoà tinh khiến hắn thấy phấn chấn và thèm ngủ. Ngủ đi, ngủ đi ý nghĩ trở nên trong lành. Ngoài sông gió vẫn rít , một đàn chim miá bay về lao sầm xuống đám miá. Chúng đông đúc , chen nhau, vô số chim à vào đầm rộng, chúng tưởng không người , rúc rích tình tự. Một đôi chim làm cái việc truyền giống ngay trên trán Lẹp. Hắn vùng dậy , thấy động , cả ngàn vạn chim bay vụt đi nơi khác.

Đám miá lau và bãi sông lại trở nên hoang vắng. Lẹp kêu lên: " cô ơi em rét quá, không thể chịu được"

- Nằm im một lúc sẽ ấm, cứ nhoay nhoaý như thế hơi ấm bay hết còn gì.

- Cô ơi, cô Bé ơi cho em lại gần cô tý. Một tí thôi.

Hắn choài, bò tới và rên lên trong cuống họng như một phản xạ tự nhiên. Cô gái tung đám rộp miá bật dậy. Dưới anh trăng suông., đôi mắt cá thô lố trong thấy cái cổ cao và cặp vú trắng như ngọc. Ngộp thở và mê muội nó cứ choài đi trong họng phát ra tiếng rên thèm khát cuả thú vật.

Cô gái rút cây dao sáng loáng:

- Ta không đùa. Mày biết ta đã đâm mấy thằng bên sông đến trêu tao rồi đấy. Nếu muốn sống về với mẹ Mến mày thì nằm im.

Cô không đứng dậy hay không dám đứng dậy vì trên người không một mảnh vải . Lúc nãy vì cứu hắn nên bộ đồ ướt xũng còn đang được hong ngoài bãi miá. Cô vẫn ngồi im như tượng phật , tay vẫn giơ con dao .Thằng Lẹp hé mắt nhìn, cái cổ và bộ ngực đẹp mê hồn có sức mời gọi ghê gớm khiến hắn mụ đi. Cơn thèm khát khiến hắn quên phận hèn mọn, sợ hãi. Trong đầu hắn chỉ còn ý nghĩ rồ rại, phải chiếm lấy cái nõn nà naỳ. Hắn cứ choài tới, bò tới hai cùi tay sát nhau . Khi hắn vừa chạm cái cùi tay vào thân thể ngà ngọc thi cô gái như tỉnh giấc:

- Trời ơi! Ta chết mất. mà bàn tay mày đâu hả Lẹp ?

- Cô ơi, em làm gì còn bàn tay, bàn tay em đã nát như trong cối ép nhà ông rồi. Nói tới đây ý nghĩ trả thù hắc ám bùng lên trong đầu hắn, hắn đang đòi nợ hai bàn tay cuả hắn. Hắn hùng hục lao tới, lại lui, rên rỉ gầm gừ.

- Sao như trâu như chó vậy Lẹp ?

Vưà nói cô gái vưà co chân đạp thẳng vào mặt , hất hắn ngã ngửa ra sau. Hắn học lên, lè máu trong mồm , điên khùng lao thẳng vào người cô. Cô gái kêu lê :

- Trời ơi! Ai cứu ta. Ta chết mất.

Hắn rít lên ằng ặc, răng nghiến kèn kẹt như tiếng nghiến răng cuả bầy cá nheo thèm mồi. Cô gái nắm chặt chôi dao giơ lên thẳng cánh. Cô hực lên rất mạnh, đâm bổ xuống nhưng khi lưỡi dao chạm vào ngực hắn thì cô dừng lại nhưng vẫn ấn mũi dao lên vai hắn. Một dòng máu tưá ra nóng hổi, cô lấy tay quệt ngang.

- Cô ơi , em không sợ chết . Dù chết em cũng cam lòng, chỉ cầu cô thương em. Bà Mến mẹ em cũng là người đỡ cô ra đời . Đây ,cô đâm đi

Cô gái ấn lưỡi dao , người hắn giật lên duỗi ra, mê mụ.

- Nếu cô định giết em...cô cho em....em sẽ chết.

Cô nhấn thêm lưỡi dao , lưỡi dao không chuyển động, cánh tay mạnh mẽ cuả cô đả chuội hết sức lực.Uy quyền, sự phân cách sang hèn, lòng kiêu hãnh đã không thắng nổi sự khát khao cuả cuộc sống. Cái ngọn lửa hoang dại bùng lên trong tim và cháy khắp người cô. Cô chưa kịp định thần thì ngay lúc ấy, cô hét lên một tiếng kêu đau đớn, vứt dao,vụt ôm choàng lấy cái đầu trọc nhẵn thím như một cái đầu lâu.

Người đàn ông đứng im như một cái cây cụt ngọn, khuôn mặt khuất mờ trong đêm đông, ông im lặng như từ ngàn xưa những người đàn ông làng chài vẫn vậy.

Gần bên ông, người đàn bà ngồi dự vào gốc gạo gù trên bến sông khóc hờ gọi tên con. Đó là bà Mến, bà quay mặt ra bến sông , mái tóc dày , loăn xoăn sợi bạc, bay rối trong ngọn gió thảng thốt. " Con ơi, Lẹp ơi, ba hồn bảy viá con chết oan uổng dưới sông nghe mẹ gọi hồn , gọi viá con về ăn nắm cơm chim chim, ăn tấm miá ngọt, ăn bát cháo hoa ăn quả na hồng niên..." " Con ơi, Lẹp ơi, sống khôn chết thiêng về đây với mẹ "

Giọng bà đã khản đặc, mớ tóc xoã ra bay tơi bời trong gió bấc. Như kẻ mất hồn bà lội xuống sông , một tay túm quần chúc bâu một tay cầm cái sàng chao viá con. Bà đếm từ một đến bảy , đàn ông bảy viá , chín viá đàn bà. Bà chao viá đưa con lên bờ cho mát vong linh. Chao đến lần thứ bảy khi nâng cái sàng lên bà rụng rời . Đúng con bà chết rồi, nó linh thiêng hiện linh đây này. Ới con ơi là con ơi, khúc ruột cuả mẹ nỡ ào bỏ mẹ ra đi. Con là con xin của Chuá, bây giờ lại bỏ ra mẹ ra đi.

Chập tối , lúc bà đi đỡ đẻ cho một người trên làng Gòi trở về tới túp lều cuả mình , bà Mến nhìn thấy một ngươì làng chài ngồi xây lưng lại phiá bà, tóc lõa xoã những sợ to chiã ra xung quanh như những cái răng thép chĩa cá. Người làng chài không động đậy, cất giọng vang trầm hỏi:

- Thím đã về ư? Tôi đang khấn ông anh tôi, bà về muộn thế ?

- Bác Nghệ đấy ạ, em cứ tưởng ai. Thoạt trông em lại nghĩ ai mang Hà Bá tới nạt mẹ con em

- Thím nói đúng đấy, Hà Bá mới hiện, bắt tươi thằng Lẹp dưới sông rồi.

- Giê Su ma lạy Chúa tôi, cháu làm sao rồi hả bác?

- Nó mò trai ngang cửa đình Thái Hoà , cá thần vật chìm nghỉm không thấy lên nữa.

- Lạy Mẹ Maria lòng lành sao không đoái thương chúng con. Con chỉ có mình nó, dù xấu xí, què cụt cũng do con rứt ruột đẻ ra . Hu hu hu hu ! Tại sao người vạn chài không ai ra cứu nó. Giọng bà tru tréo.

Ông Nghệ điềm tĩnh:

- Ai dám ra đấy mà cứu hả thìm. Cá thần quật chếtn chú Chép em tôi , bây giờ Cá lại quật nốt thằng con ông ấy. Hay là chú Chép lên đón con chú âý xuống thế chỗ để chú âý lên bờ?

Bà Mến nghe ông nói thì im thin thít , tay quăng toạch cái gói đồ nghề đỡ đẻ vào góc cái chõng tre . Ông Nghệ nói xong thì đứng dậy về vạn chài, bà theo ông ra tới bến sông ngồi khóc hờ thằng con cả buổi tối.

Hầu hết các bà vợ những ông chủ lò mật bên bờ sông này đều nói cá thần đã phủ bà Mến đẻ ra thằng Lẹp. Nhữngt ông chủ trong các bữa rượu thì lại cho rằng khác, họ bàn nhiều tới cặp vú gáo dừa và tấm lưng lợn nái cuả bà Mến, thứ đàn bà ấy chỉ để dành mang tới cho các ông lúc sau bữa gỏi, tàn cuộc rượu đầu, các ông chỉ cần quệt qua cũng ra khối thằng Lẹp.

Thằng Lẹp thật sự là một sản phẩm cuả cái lò mật và những vụ miá đường. Còn nó là con ông Chép, con ai nữa, hay con cuả cá thần , xung quanh thằng người dị tướng những ý niệm dân gian đã đắp điếm lên nó những huyền thoại. Huyền thoại cá thần sông Châu giang, ở đây họ không nói hoa mĩ là dòng Châu giang thơ mộng hay nôm na là sông Châu mà họ gọi Sông Châu Giang.

Khi trước người ta chưa đắp hai con đập như hiện nay, một việc làm đại ác với thiên nhiên. Một hành động ngu muội cuả con ngươì đã biến dòng sông tấp nập , sầm uất suốt đêm ngày những thuyền đinh tới chở miá lên bến, chở mật xuôi nam trở thành một dòng sông tù.

Người ta cầm tù cả một dòng sông xanh ngắt giàu có thành một dòng sông ô uế gày còm còi cọc, ép nó trở về thuả hoang sơ. Người ta quay đít iả một bãi vào mặt mẹ thiên nhiên mà hành động ngu muội nhất là tìm cách bắt đôi cá trâu, ở đây người ta gọi nó là cá thần.

Hồi đó người Pháp xây một cái cống 12 cửa , xe cộ qua được mà nước vẫn thông thương , thuyền bè vẫn tự do. Con đập kéo dài từ đường 63 trên Phủ Lý xuống bến phà sang phố Hiến bên Hưng yên.

Ông Quỹ Nhất sau bữa cơm rượu thịnh soạn buổi tối thường vê cặp ria mép, ngồi giữa cái sân gạch rộng mêng mông kể đi kể lại không biết bao lần chuyện cái năm đê Gọng Vó bị vỡ, nước trào dâng như nạn hồng thuỷ được kể trong Kinh thánh. Vùng Bạch sa, bãi Giáo điền, cốt đất cao hai mét so với mặt sông mà cũng ngập ngang cổ. Nước đỏ ngầu như từ hoả ngục trào lên, chỉ một đêm mà mấp mé công mười hai cửa. Quan coi đập vác cái bụng lặc lè đi uống rượu trong mấy cái lò bên bến sông , say bí tỷ, mò về đến nhà là ngủ say như chết . Khi nước dâng lên tràn qua mặt lão mới bừng tỉnh, bật dậy hò hét bắt thợ mở cưả cống . Đám thợ tỉnh rượu trước quan nên đã bỏ chạy hết cả. Ông Quỹ đập tay xuống chiếu gọi thằnmg Khuê là con anh cả Thuần đến ngồi cạnh. Thằng Khuê là cháu đích tôn , thằng bé luôbn ngước cặp mắt dài , sáng lấp lánh nhìn ông nội đầy ngưỡng mộ.

- Ngồi im đây ông kể cho mà nghe! Hồi ấy ông bằng ngần này, vừa nói ông vừa đặt nhẹ bà tay nặng chình chịnh lên vai Khuê. Cụ ông dắt ông chạy vào lối chợ. Bỏ cà, bỏ hết , chả còn bụng dạ nào mà nghĩ tới cuả nả, trâu bò. Nghe nước đổ ầm ầm tưởng như tới ngày tận thế , ông ngoái lại đằng sau thấy cây nước cao như núi , cuốn phăng những cột lim bịt sắt vạt nhọn, phónmg đi như những mũi tên , cách mấy cây số ông còn nhìn rõ mà. Ngọn nước cuốn xoáy thành một vực lớn , dồn hết chỗ cọc lim ấy xuống chỗ cống 12 cưả. Về sau có ông Chép có tài lặn mò cọc lim lên bán, ông xuất tiền mua trong mấy năm gom lại làm chuồng trâu. Những cái dóng chuồng trâu dài suốt ba gian đến tận dinh cơ nhà thằng Khuê ở là ông mua cuả ông Chép đấy.

- Ông Chép có tài lặn bắt cá vo, tức là bắt bằng tay không . Cứ cởi trần , đóng khó lặn xuống vực Diễm hai tay ôm ghì con cá lên bán cho ông. Ông ấy sống bằng kho cá vô tận, coi việc bắt cá như trò vui, không mong làm giàu bằng cuả trời. Nhưng rồi ông âý bị mê hoặc bởi trò điên rồ là đi bắt cá thần rồi bị chính cá thần vật chết.

Thế đất làng Thanh Khê là thế rồng cuốn, sông Châu uốn lượn ôm hết gần cả làng Khê rồi bay lượn quanh tổng châu Khê tạo nên vùng bãi quý hiếm giữa ngàn ngàn vùng chiêm trũng. Cách đây chưa lâu vùng này cũng như đất đai phương nam còn chìm dưới biển. Khi nổi lên nó thành thế đối với đê Gọng vó ngoài sông Cái- đoạn đê uốn cong, ngọn nước chất ngất sức Trời thúc vào chỗ cong lõm, nhiều lần bứng cả đoạn đê dài ném về phiá ô trũng. Thế đấy này tạo nên sự giàu có , thông thương ra cả vùng bể Đông , tạo nên chí làm giàu cho cho đời đời con cháu, song có một thực tế mà phải tỉnh táo chấp nhận là có thế mất sạch sành sanh vì thuỷ thần. Rồng hay lấy nước, mùa hè bão giông , chân trời đang phong quang bỗng có chiếc vòi rồng nối xuống biển , ấy là rồng lấy nước là mưa" Rồng đen lấy nước được muà , rồng trắng lấy nước thì vua đi cày ". Những vòi rồng khủng khiếp đã làm đồ cây nước từ trên cao xuống làm vỡ đê, gây lụt lội. Không biết có phải vòi rồng đã mang cá thần từ biển vào hay không ?

....Chẳng ai biết từ lần nào, khi đê Gọng vó bị vỡ, một đôi cá rất lớn từ sông Cái theo dòng vào bơi dọc sông Châu. Bấy giờ hai bên bờ sông lau sậy mọc ken dày, đi thuyền có tểh bơi lên tận bãi sậy bên Hưng Yên. Đôi cá đã chọn vực Diễm có xoáy sâu ba bốn chục mét để ở. Vực Diễm sâu nhất , rộng nhất sông Châu, người ta nói đáy vực thông ra sông Cái, ném quả bưởi xuống mấy ngày sau thấy nó trôi ra ngã ba Tuần Vương. Tất cả gạch vữa , đá hộc , cọc lim chồng đống lên nhau thành hang hốc làm nơi ở cho các lòai thủy tộc. Và, vực Diễm thành cung của các thần.

Cá thần di chuyển như thế nào không ai biết rõ, chỉ thấy dân gian đồn thời nọ có hai ông bà nổi lên đen sì, to khủng khiếp. Mấy ông đồ nho thủ cựu, các nha chức dịch gọi một cách cung kính là cá thần, còn dân gian gọi một cách mộc mạc bằng cá trâu vì người ta cam đoan rằng hai ông bà to bằng con trâu cực lớn nhất trong lò ông Quĩ Nhất.Đôi lần cá trâu nổi lên bóng nhẫy bơi theo con đò ngang, những chữ nho trên mình cá đỏ như lửa, chị lái đò sợ quá chết ngất, để mặc cho con đò bập bệnh, chòng chành không người chở, trôi dạt về phía bến lò ông Quĩ. Hai vợ chồng ngài bơi hai bên lúc như giữ con đò lại, lúc tăng tốc đẩy thuyền đi nhanh như thuyền máy. Đám nhà chè thấy vậy hò nhay vác gạc nung đỏ, xẻng hót cứt trâu, máng hứng nước đái trâu, là những thứ bẩn tưởi, thần linh, ma quái kiêng sợ, họ ra bờ sông hò hét, đập phèng la, đốt lửa, đôi cá mới đủng đỉnh lặn xuống,cái đuôi to bằng cái máng ra mật trầm, cuộn nước lên manh như đưôi thuồng luồng. Tuy nhiên đôi cá chỉ vờn bóng vậy thôi, hai ngài rất hiền, chưa có ý hại ai bao giờ.

Cho tới một lần ông Chép lặn xuống cung cá thần, nơi bà cá mẹ đang nuôi con. Lão chép có tài lặn sâu hàng vài khắc là thường, chẳng ai hay lão chỉ lấy hơi, nhịn hơi rồi lặn tít cù lịt dưới đáy hay lão già có bí quyết gì, nghe nói lão ngậm một cái bong bóng trâu đựng nửa rượu , nửa hơi, lão như đi chơi dưới đáy sông , lát sau mang lên vứt phạch giữa sân nhà ông Quỹ một con cá nheo to bằng gốc cau , lần khác là một con ba ba đặt vừa khít một cái thau đồng.

Những bữa gỏi cá, tiệc rượu linh đình nhà ông Quỹ giống như cái thùng không đáy làm cạn cá tôm vực Diễm. Lão Chép được tâng lên mây xanh ngồi uống ừng ực, ăn gỏi cá tì tì giữa đám nhà chè. Lão tướng cá - con vua Thủy tề, đám nhà chè bốc lão như vậy. Tay bốc gỏi cá bỏ mồm, tợp hết chén rượu nếp quýt châm lửa cháy bùng bùng, lòng đê mê, lâng lâng, lão ngã dúi dụi trong cái thùng bếp cạnh lão bếp Rỗ với thằng cha Râu đen . Tay Râu đen dội cho lão một gáo nước mưa, vừa uống vừa dội ,tỉnh người. Nghe hai thằng cha tỉ tê lão lại chạy ra sông , mất hút. Mò mẫm. vơ vét cho bằng sạch các loài thủy tộc. Đến một chiều, lão Chép ướt lướt thướt từ dưới sông lên, ném vội con cá bò cụt đuôi do lão làm dấ thả xuống vực , con cá đầu hói trắng, thế là đã cạn giống cá bò:

- Các ông ạ, con cá trâu cái nó nằm ngay trong cái cống sát chân trụ bị gẫy ngang chừng ở giữa sông. Nó đang nuôi con, bơi chậm lắm, tôi đã sờ vào mặt nó.

- Ấy đừng dại mà trên vào cá thần, đấy là đấng linh thiêng, tối thượng. các ông làm gì Ngài óan mười đời chưa hết tội. Ông Nghĩa em ruột ông Quỹ nghiêm giọng: - Các ông ăn uống thừa mứa phí phạmcủa Trời thế đủ rồi. Có những thứ linh thiêng không phạm tới được.

Lão Chép cục cằn văng tục:

- Linh thiêng, thần thánh cái củ đếch gì! Đang say nên lão quên mất phải nể ông Nghĩa:

- Linhn thiêng cái củ C..., tôi đã sờ vào mặt nó rồi, nó còn há ngóac mồm như mõm lợn nói chuyện với tôi. Con mẹ đang ở cữ , trông con.

Cả bọn nhà chè vây quanh lão Chép, bốc máu:

- Nó hiền thì móc mẹ nó dây chão vào mang , thít lại , trên này bọn tớ dô hò kéo lên cho nằm ễnh bụng ra giữa sàn lò này , bàn dân thiên hạ tới xem đồ quái lâu nay nhát đàn bà trẻ con rồi xã thịt bán cho mấy lò cụ Phó Ái, bà phó Hai, ông lý Thung,.....Mẹ nó, đến cả cụ cá trâu cũng hết. Còn Cụ Quỹ với chúng con sẽ say túy lúy cả tuần, ơ hờ, rượu nếp quýt với thịt cá trâu, no căng bụng thì bu cháu đầu hàng, xách váy chạy te khỏi giường.

Bà Quyền kêu lên cực trọng:

- Lạy Chúa Cha , Con, Thánh thần, cá gì mà to đến thế! Đó là thiên thần hiển linh , các ông đừng có bậy bạ, uống rượu với ăn con cá bò to thế kia chưa đủ sao?

Lão bếp Rỗ tới bên bà Quyền, chắp hai bàn tay lại:

- Bà ơi, bà lòng lành. Xin bà lên nhà trên cho chúng con nhờ. Ở đây tòan thằng ăn tục nói phét.... Uống rượu với ba ba , trông cái mai nó khum khum, tối về lại khổ mẹ đĩ.

Đến gần lão Chép , bếp Rỗ giọng kẻ trên:

- Này ông Chép, mang nó lên đây, dao mía kia sắc như nước , xả ra , cho mấy miếng vào bếp tôi nướng cháy lên thì, mẹ nó, các lò khác điếc mũi thèm rỏ rãi.

Ông Quỹ ngồi vê ria mép, lò ông đang phát đạt. Ông không thích thói rởm đời tôi đòi kẻ dưới miệng mồm luôn phải thưa bẩm. Ông hỏi lão Chép:

- Chú Chép này, hỏi thật nhá, chú có gan thò tay vào miện nó rồi à?

- Vâng , thưa ông , miệng nó to như cái thúng , nhớt nhèo, tôi còn nhẩm tính là buộc dây vào có kịp thắt nút lại không ?.

Lão Bếp Rỗ cái que cời bếp chuyên dụng, cán bằng tre đực, trên đầu cong cong hình vầng trăng dùng nâng bã mía hay cây bổi trong bếp lò, lão huơ cao , vừa nói vừa nhẩy như sắp phát rồ:

- Đ. mẹ đồ cá trâu, hãi đếch gì nó, bắt cóc con vợ già đem về xơi tái , nếu thằnmg chồng nhô lên làm phách , que cời tôi nung đỏ, xiên xèo một phát là thủng luỗng bụng, rồi kéo về đây băm nốt.

Cả đám đàn ông cao lớn , thô ráp , hay ăn, hay rượu túm đầu bàn định, có tay hăng quá chạy đi mượn chão rong trâu khuân về vất đống ở gốc gạo.

Bà Mến đang làm công cho ông Quỹ , không biết ai mách hớt hải chạy về:

- Ông ơi là ông , tôi van ông , lạy ông , đừng có báng bổ thần thánh. Dù là cá thì sống lâu như thế, to như thế thì cũng là thành tinh rồi. Ông to đầu mà dại, vợ chồng mình ăn ở chưa có mụn con, ong đi nghe lời mấy thằng mặt thịt xui trẻ con ăn cứt gà.

Ông Chép được đám nhà chè đổ trước cho mấy chén rượu , nóng mặt:

- Ơ cái nhà bà này, có buông người ta ra không , người ta đi bắt cá về cho bổ dưỡng mà còn gàn. Nó là giống cá, tôi là giống người , tôi sợ con củ c...

- Ai bảo ông nó là cá. Trời đấy!

- Trời tao cũng không sợ! Tao là người , tao đã cầm được cái gì trong tay thì trời đất gì tao cũng diệt.

Nói rồi lão xô bà ngồi phệt xuống bến sông, coi như không có bà ngồi đấy lão khóac chéo qua vai cuộn chão trâu , thả dần đám chão như một con mãng xã, lão nhảy ùm xuống sông lặn mất tâm, dây chão căng dần, căng dần. Bà Mến quỳ trên bờ sông chắp tay lên ngực , cúi đầu đọc kinh cầu nguyện....

Người ta kể lại rằng , lão Chép xuống sông gặp cá thần chồng ở nhà, lão giả vờ đùa giỡn rồi lấy dao nhọn nảy được một cái vảy hay cái gì đấy tương tự như một cái đĩa tây rồi trồi lên bơi vào bờ. Vật lạ sáng óng ánh, cả bọn nhà chè như phát điên, hú hét chạy quanh.

Bà Mến vẫn quỳ bên mép nước , mắt nhắm miệng đọc to khinh Laỵ Cha , kinh Kính mừng." Lạy Cha chúng con ở trên lời..." " Kính mừng Maria đầy ơn phúc , đức chúa Lời ở cùng bà. Bà có phúc lạ hơn mọi người nữ..."

Lão Chép mo phú tất, mặc vợ đọc kinh, hai tay lão vỗ bụp vào đùi , tợp thếm mấy chén rược được lão Rỗ thúi cho , lão lao mình xuống nước tiếp.

Xuống nước mà uống rượu là đại kỵ, Nhưng lão Chép quen ở dưới nước như quen sống trên cạn, vài chén đối với lão chẳng mùi mẽ gì. Xuống nước rồi, lão men theo cái trụ cống lần mò xuống sâu. Bên trên mặt trời sắp lặn nên ở dưới sâu tối đen đặc. Cả đáy sông sôi lên như điềm gở. Ging61 như trên bờ, dưới thêm cung của nước có tiếng gọi đêm của nó. Tiếng bầy cá ăn đêm gọi nhau đều đều. Tiếng nước réo đưổi mồi bởi những con cá kìm cực lớn, nặng bốn năm chục cân phóng như tên bắn. Bầy cá mè lưu niên đầu to như cái nơm, thân dài tày đòn gánh, cái đuôi vát hình lưỡi rìu, chém nước vàn vạt. Lão Chép cũng thành một con cá, con cá người, lững lờ. Lão như mê đi trong cái xã hội loài cá, vừa yên bình thơ mộng, vừa ác thú, rình rập, săn đuổi, ăn sống nuốt tươi của kẻ mạnh, sự yếu đuối ngây thơ của kẻ yếu, mạng sống của kẻ yếu trong chớp mắt trở thành bữa ăn ngon của kẻ mạnh. Luật đời như vậy ư? Lão hốt hoảng! Tuy nhiên lão không quên công việc tày đình đã đưa lão xuống thủy cung. Lão Chép vẫn như in trong đầu chỗ con cá me nằm cữ. Lão lần tới vuốt ve âu yếm bằng thói giả vờ mị dân độc địa. Cá mẹ đáp lại bằng tình thân, cọ sát người vào Chép, đầy vẻ tin cậy. Chép sờ tay vuốt dọc thân, cá mẹ hơi ngửa người hưởng ứng bằng động tác riêng đặc biệt của giống loài. Bất ngờ, lão Chép hung hăng xỏ cái dây chão lớn qua miệng cá, rút thật nhanh, rồi thắt ngay nút chó lại. Lão rung dây chão, ranh ma nép vào cái vòm cống gạch khổng lồ.

Lẽ nhà Chè trên bờ hò hét một cách rồ dại, ngả người,choãi cẳng kéo dây. Con cá mẹ đang nằm, bị kéo tuột ra khỏi cung, quẫy đuôi dẫy dụa quằn quại. Nước dưới tầng sâu cuộn lên, sủi ầm ầm. Cá mẹ phát ra tiếng kêu ai oán., ra sức quăng quẫy chống chọi với lũ nhà chè tay nào cũng to khỏe như trâu điên. Bọn nhà chè choãi chân, vừa kéo, tay nào môi cũng mím lại, những cái mặt ngấm rượu đỏ tía lia. Lão Bếp rỗ miệng hô to "hai ba, này" lấy đà. Cuộc kéo co giữa đám người có trí khôn, tham lam , ngông cuồng với đại diện cho thần linh, thiên nhiên, hay chính là tự nhiên đã sắp vào hồi kết cục. Lão bếp Rỗ chạy vào bếp lấy ra cây gạc cời đỏ chói , thép như sắp tan chảy, phóng ra mép nước chờ cá thần lên sẽ phóng vào bụng cho thịt cháy xèo , thủng luỗng ra.

Những tưởng cá mẹ sắp bị kéo lên bờ đến nơi, nó đã nhược lắm rồi, đuôi quạt nước hết sức vất vả. Lão Chép nán ở dưới để chứng kiến dây phút cá mẹ được kéo lên , ghi lại công lao của mình. Lão không ngờ cá chồng nghe được tiếng kêu ai oán của vợ phóng về như một mũi lao cực mạnh. Nó phát hiện lão Chép , người quen đang nép mình bên miên cống, cả sức lực của đòn thù đã tông thẳng vào ngực lão làm lão bật lộn đi trong nước sâu. Lão chép bị vật lên vật xuồng trong cống bằng những cú đập đuôi giống như cái vỏ chai bị lia đi trong nước, lão chết giấc , chìm xuống bùn.Cá chồng tiến lại phía cá vợ đang bị giằng kéo , ra sức cắn đứt sợi chão đang kéo vợ nó.Cái chão bị ngấm nước, bở bợt , đứt tung.Trên bờ , cả lũ người có cả ông Quỹ Nhất đang chống chân trì kéo bị mất đà ngã bổ chửng , chồng lên nhau la oai oái.

Cá chồng cẩn thận nâng vợ về thủy cung, nó địng lao tới cắn xé lão Chép nằm im như chết hẳn. cá vợ nhân từ đã ngăn bớt cơn điên của chồng. Nó mệt mỏi đến bên lão Chép, khéo léo đẩy lão lên . Thân tểh lão như vật vô tri, nhũn nhẽo trôi lập lờ. Cá mẹ đưa lão sát bờ , đập đuôi ầm ầm đánh tiếng. Trên bờ lũ người há hốc mồm kinh hãi dựa vào gốc gạo , quên cả những vú gai gạo đang đâm vào da thịt. Chỉ có bà Mến lao ra , quỳ xuống miêng kêu :

- Con dạy Đức Mẹ hiển linh!

- Lạy Đức Bà Maria cứu rỗi linh hồn vẩn đục của chồng con. Con biết ngày tận thế trong kinh thánh đã tới. Lạy Mẹ, trong ngày tận thế xin ãhy nhận phần hồn và xác chúng con.

Cá mẹ nói gì với bà Mến xong từ từ lặn xuống. Bà Mến run hãi, lẩy bẩy loay hoay trước thi thể trần trưồng của chồng. Thấy cả đám người người lóng ngóng, bà quát ông Quỹ Nhất , lão Rỗ và đám nhà chè:

- Chúa sẽ phạt các người, lũ tham lam , còn đứng trơ mắt ra đấy àh? Cầu cho đức Mẹ hiển hiện quật chết lũ các người. Các người đã phạm tội trọng, cả gan xúc phạm Đức Bà

Lũ nhà chè để nguyên lão Chép trần truồng như vậy khiêng vào lòng thùng bếp, bà lấy chiếu chiếu và chiếc chăn chiên của lão Rỗ đắp lên người lão. Hơi than trong bếp còn ấm sực, bà Mến không e ngại gì nằm ké xuống cạnh chồng.

Ông Quỹ Nhất lần vào cái dây vắt quần áo cũ trong buồng , lấu bộ quần áo nâu cũ cho bà Mến mặc cho lão.Lão đã hồi, chân tay thõng thượt, sốt mê man thở khò khè, thổ hàng đấu huyết tươi.

Bà Mến lau máu cho chồng, miệng gọi ông Quĩ Nhất vào, bắt ông nằm xuống bên cạnh lão, bây giờ không còn là ông chủ nữa, chỉ còn người sống và người sắp lìa đời, ông Quĩ Nhất phải nghe lời bà mụ nằm xuống một bên.

Lão Chép chỉ còn thở thoi thóp, hai mắt thất thần người như vậy sắp đi, phải có người thân thiết bên cạnh cho mát vong linh. Bà Mến tay vuốt ngực cho chồng, thút thít khóc. Lão Chép bỗng mở mắt, trong ánh mắt đã bạc ánh lên một chút gì như hối hận.

- Mình ơi, tôi không sống được. tôi ngông cuồng giết hại , tàn phá sinh linh mu61n sống hiền hòa với mình. Giờ nghĩ lại muộn quá rồi. Mình ơi, nhớ... không phải cái gì ở đời cũng ăn được, cũng lấy được về làm của mình. Không phải cái gì cũng giết được, cũng phá được. Giết hết thì mình sống với ai. Phá hết thì mình ở chỗ nào.... Tôi bị Trời phạt. Mình !!!

- Ông ơi, tôi đi đỡ đẻ cho bao người . Người ta con đàn cháu đống , duyên cớ làm sao ông lại không cho tôi một đứa con. Tôi sẽ là gái già cô độc. Tôi làm người ở góa ...người ta sẽ nhổ vào mặt tôi, những hài nhi tôi đỡ không sống được óan tôi, bắt tôi gánh tôi, ông Chép ơi.

Mệt mỏi rã rời, lòng nặng trĩu mối hờn tủi đau đớn, bà mụ thiếp đi . Bà mơ thấy những cây nước đổ xuống, nạn đại hồng thủy.Nước từ dưới bể lên, từ trên trời xuống tràn lên tất cả. Một con cá bơi đến, chân tay bà cứng đờ. Con cá phủ lên người bà. Một cái gì đấy to lớn , nóng bỏng dội lên người bà. Bà cố rên lên và mở mắt , hình như ông Quỹ Nhất hay lão Bếp Rỗ đang năm trên người bà. Nhưng chỉ hình như thôi rồi bà lại mê đi trong con khoái lạc. Từ lâu, ở với lão Chép bà không có cảm giác ấy, Lão như loài cá , suốt ngày lặn bắt đồng loại. Không ai nhớ được có bao nhiêu thủy tộc đã bị lão bắt. Lão biến thành cá và cuối cùng lão lại ăn thịt chính lão.

Từ lâu lão không còn là người . Hình như lão cố với bà lần cuối cùng. Lão mệt nhọc lăn lên người bà , người đàn bà nổi tiếng nhất làng Khê, nổi tiếng ví đã nắm đầu biết bao đứa trẻ từ trong tăm tối ra làm người. Bà nổi tiếng vì bà là bà mụ có thể cả vú lấp miệng em, chửi bới tất cả. Vin vào lũ trẻ mà có thể chửi từ hạng cùng đinh đến nhà quyền quý. Bà còn dám ra lệnh và tát yêu cả ông Quỹ Nhất...

Người đàn bà đang hồi xuân, khát khao bỏng rát ruột gan. Bà ôm lấy con cá hiếp bóng bà...Giời ơi là giời, bà ngửi thấy hơi rượu, thấy mùi gỏi cá, thèm thuồng hơi hành sống, cả vị gừng cay của món tái bò. Các mùi ấy hòa quyện vào nhau thành thứ sức mạnh tàn phá ghê gớm.Cái thân cá - người đang không ngừng truyền vào bà những giọt máu lóng lánh như ngọc.

Sáng ngày ra bà mụ mới giật mình tỉnh giấc. Trong lòng bếp chỉ có bà và lão Chép. Lão đã chết tự bao giờ, thân mình cứng đơ như thân chuối, từ miệng rỉ ra một giòng máu nhỏ, thâm sì.

Sau đêm ấy, bà mang thai thằng Lẹp.

Thuận theo lời bà mến cậy xin, ông bà Quỹ Nhất bằng lòng cho Lẹp về lò mật làm dắt trâu. Thằng Lẹp sinh ra do bà mụ Mến tự đỡ lấy, trong cơn hỏang lọan không có ai bên cạnh bà gọi chị cả Thuần là con dâu cả ông Quỹ Nhất lo giúp nồi nước tắm bằng lá bưởi, lá sả , hương nhu. Bà còn nhờ chị Cả tìm giúp bà một thanh nứa sắc. Khi thấy đầu thằng Lẹp chui ra chị Cả thất kinh hồn vía chậy bán sống bán chết nên bà phải hò ông Quỹ tới bên như đã nói ở trên.

Thằng Lẹp lớn lên trong khu lò nhà ông Quỹ, tự nhiên như cây cỏ và nghịch như quỷ sứ. Thằng bé lê la bốc đất, sung rụng bỏ vào mồm, quả sung bị cắn nát , lũ muỗi bay ra đậu vào cặp môi dầy vêu ra của nó, có con đậu cả vào mắt làm nó không thể mở được. Con chó nhà chị cả Thuần thường sang chơi đùa với Lẹp, làm như có ai sai nó sang canh cho tằhng người cá này không rớt xuống ao vậy. Hai đứa, một chó , một người chân thân với nhau , có khi còn ngủ chung trên manh chiếu rách rải giữa túp lều mát lạnh.

Lũ con ông Quỹ Nhất cũng chơi với Lẹp, trí não non nớt của chúng chưa có chỗ phân biệt con cháu ông bà chủ và con cháu kẻ tôi đòi. Trong bữa cơm khi chúng ăn ngon đầy đủ thì thằng Lẹp ngồi dưới bếp ăn cơm nguội với tương. Bà Mến ứa nước mắt , giấu bà Quyền nở vội nồi cá lấy một con cá giếc kho giừ cả xương bỏ vào bát cơm cho con. Thằng Lẹp tinh ranh vùi con cá xuống đáy và vội hết hai bát cơm nguội và con cá.

Xong bữa, đám con ông Quỹ lại ào xuống chỗ thằng Lẹp, chúng tranh nhau sát vào người nó, lén bỏ vào bát cơm thằng Lẹp những con cá mương kho nhội, dấu trong túi áo giờ mới dám lấy ra. Có đứa còn để dành một miếng thịt trong góc mồm, giờ móc ra. Lẹp không chê, xơi tất, cười hềnh hệch. Chúng xúm vào búng tai, véo mũi , chúng yêu thương nhau như có sự liên hệ bí ẩn nào đó của huyết thống mà người lớn không thể hiểu nổi.

Thằng Lẹp cứ vậy lớn lên trong phận tôi tớ, nhưng nó đâu chịu yên như vậy. Nó đã được lão Rỗ chuyên tâm truyền cho nghề hóa đường, là cách biết pha "nước vôi " để có thể ra được đường từ mật chè.Lại thêm vì có tài bơi lặn nên bà Quyền còn giao cho nó việc vớt mía rơi ngòai bến.

Mỗi khi thuyền mía về bà Quyền đứng trên đầu bến, tay xách hờ hai ống quần lụa Hà lên lửng ống chân , đứng sát ngay đầu thuyền sai phái . Bà còn trẻ, miệng ăn trầu cắn chỉ, môi đỏ rau rảu, hai má cứ rục lên và đôi chân nửa trắng mờ dưới nước, nửa hồng hào mỡ mượt ở trên cạn. Đám nhà chè độc miệng thường không giấu giếm, hay tán láo cái tạng người trường túc, má đỏ ửng của bà Quyền. "Trường túc bất chi lao", người mỡ màng, rờ rỡ như thế chỉ tổ nhanh đau lưng ông Quĩ Nhất thôi. "Vợ đẹp đau lưng" các cụ dậy cấm vứt đi câu nào, muôn năm các cụ nhà ta, chỉ những thằng nứt mắt ranh học được mấy chữ Tây, nhặt được mấy cục cứt ngoại lai khen ầm lên thơm rối rít rồi vỗ đít bảo các cụ phong kiến, bảo các cụ cổ hủ lạc hậu, quay ngoắt cái lưỡi rắn phì ra giọng điệu rắn liu riu rằng người mình là cái giống A nam mít ngu đần cần phải giáo hóa,dạy dỗ, cần pahỉ đổi thay. Bọn họ nhác thấy ông Quĩ vừa cúi lưng, chui ra khỏi cái mái che lợp lá gồi, ốp nan cật tre ở phía đuôi thuyền đinh, liền ồ lên:

-Trông ông Quĩ cúi đã có vẻ bị đau lưng. Xin mời ông cứ xơi gỏi cá thường xuyên đẻ chữa cái ống...xương sống. Ông ơi, gỏi cá, hành sống, tái bò bóp gừng, giúp đỡ cài khoản ấy mạnh hơn bổ củi.

Bà Quyền rất hách không như bà Cả đã quá cố, bà quát đám nhà chè đã đi quá xa , vuốt mặt không nể mũi . Bà mắng thế nhưng rồi bà lại cười ngay với họ, nụ cười xuân tình khiến các tay lực điền cứ hộc lên, rông lên hùng hục, quên mệt, quên nghỉ.

Thằng Lẹp giống như một con Cốc , cứ lặn hụp xung quanh bến thuyền, lâu lâu lại vứt lên một cây mía bị rơi hay một tên thuyền chài ranh ma nào đấy vứt xuống.

- Dưới ấy còn nhiều mía không Lẹp. Ôi cây mía như cây sào thế kia! Đứa nào gian manh thế kia thì tôi khuynh gia bạn sản mất thôi.

- Còn nhiều lắm bà ơi! Ở tít ngoài kia còn chât đống lên cơ.

- Giê Su Ma lạy Chúa tôi! Mày mò hết lên cho tao nghe chưa!

- Bà Hai ơi! Con mò hết mía chìm thì tối nay bà phải cho con cầm cây cơ

- Được. Tao cho. Hỏi lái thuyền xem đứa nào vút mía xuống nước để tao cắt công.

Được " cầm cây" tức là bắt đầu vào làm trong nhà chè, đâm mía cây vào hàng ông , hàng bà để ép nước. Lẹp mừng rơn vì như thế là bà Quyền chính thức phải tính công cho nó, nó là người lớn. Trong nhà lò ông Quỹ nắm quyền tiếp khách . Khi có khách tới mua đường trầm thì ông thù tiếp, đãi đằng họ . Vội thì mấy chén nếp quýt, thong thả thì sai người vớt cá dưới ao lên, làm bữa gỏi cá với lá sung, lá đơn , vọng cách ông đã giồng sẵn quanh bờ.Ông luôn giữ vị trí niềm tin trong lòng khách , còn việc mua bán cân đong tỉ mỉ đã có một tay bà Quyền. Cả việc tính công người làm , ăn uống cho đám nhà chè cũng do bà định đoạt cả. Các lò khác thế nào không biết , chứ lò nhà ông thì có hai cái đầu. Ông vạch hướng gì , bà bằng lòng. Bà tính tóan sao ông phải nghe, "lệnh ông , cồng bà" của người đất bãi là như vậy .Bà Quyền bằng lòng thì thằng Lẹp đã được chính thức tập sự làm người lớn, không còn cảnh sống nửa đứa ở, nửa thằng hầu, làm dân hạ tiện ăn cơm rơi, cơm vãi của con cháu nhà người.

Thằng Lẹp quyết định phải ngồi ngang bằng với lão Rỗ, lão sai hớt bọt nó không làm như mọi khi mà chăm chăm mở to mắt nhìn lão Rỗ đang gẩy bã mía trong lò, bã mía khẽ được gẩy lên, gió hút, cháy to nhất, tỏa sức nóng mạnh nhất. Nó hiểu ra vì sao lão Bếp cầm gạc bao giờ nước mía trong chảo cũng sôi to hơn nguời khác.

Rủi thay, đêm đầu tiên trong đời chính thức đi làm thuê đã xảy ra sự cố bi thảm cho cuộc đời mới bắt đầu của nó. Nếu có sự sắp đặt của Thượng Đế, Chúa Trời thì thật thiệt thòi cho hắn biết bao, mê cung tàn nhẫn của cuộc đời đã dấn hắn sâu vào miền tăm tối mà động vật đi bằng hai chân như nó phải chịu.

Buổi sáng thằng Lẹp đi làm tập sự, bà Mến kéo con lại dặn :" hai Ông Bà hàng là linh thiêng lắm, mày đừng có táy máy sờ vào vú ông, vú bà nghe chửa? Người Tàu đã yểm ma khách vào đấy rồi. Tao vẫn nghe vào tiết xuân dạo này , trong đêm khuya mưa bụi giăng giăng , có bóng người con gái mặt đẹp tựa ngọc tóc lòa xòa ngồi chải ngay chỗ hàng ông hàng bà. Lâu lâu lại có con cáo trắng chạy vọt ra! Đấy là hồ ly , khi hiện thành người , khi hóa thành cáo , là vật thờ trong ông bà hàng."

Bà Mến đi đạo theo cách của người vùng này, nghĩa là tin Thiên Chúa và tin ma quái, thần thánh. Đạo Chúa của người tây dương đã hòa vào tín ngưỡng đa thần của người bản địa. Ngay cả nhà ông Quỹ Nhất cũng vậy, đến đời ông được coi là đạo gốc nhưng kỳ thực thì nhà ông là lưỡng đạo. Nhà Cụ sinh thành ra bà Cả là đạo Phật, lại có của nên đã bỏ tiền xây một ngôi " tự" cách vụng Diễm hơn hai cây số, để các con gái cụ tập tành hát diễn Chầu văn. Tiếng đàn nguyệt thánh thót, giọng ca cao vút đã làm chiếc cầu nối ngôi tự với vùng bãi , ông Quỹ mê mẩn tiếng đàn, tiếng hát nên lui tới ngôi "tự " thuờng xuyên , theo đuổi tiếng hát rồi lấy một trong ba cô gái về làm bà Cả. Ngay cả con dâu cả của ông Quỹ cũng là Phật tử, gọi là đi lương. Ở đây cứ ai không đi đạo Chúa đều gọi là đi lương. Lũ trẻ con ông Quỹ vẫn tụ lại chửi nhau với con ông Nghệ :" Đi Đạo ăn gạo trắng, đi lương ăn xương người chết". Ấy thế nhưng khi ngồi vào mâm cơm thì lại thấy lương giáo hòa đồng, người không có đạo sẽ ngồi chớ người có đạo làm xong các thủ tục rồi mới :" con mời ông, bà xơi cơm ". Tôn giáo đến đây, vẫn giữ được sự sạch trong, những giáo lý nhân bản đã hòa vào những ý niệm trong sáng , sơ nguyên bản địa. Chưa có mưu mô, chiếm đoạt. Chưa có tranh hùng tranh bá , tự coi một triết luận , một tư tưởng du nhập là trí tuệ cao nhất , nhân bản nhất, là tối thượng , thống soái lên mọi sinh linh. Sự xúi bẩy độc địa ít được hưởng ứng.

Bà Mến chưa buông tha thằng con:

- cấm đái bậy gần ông bà hàng. Thằng nào uống rượu thịt chó vào cầm cây là phải nói ngay với tao để tao bảo ông Quỹ.

Đúng lúc ấy thì ông Quỹ đi qua , bà Mến chỉ cho ông thấy thằng Lẹp. Ông sững lại, vê ria mép, bà liền đấy vào lưng để ông đi với những công việc kinh doanh của ông .

Những đôi hàng đá không rõ xuất xứ từ đâu, to lớn và nặng nề , hết vụ mía được ngả xuống nằm cạnh nhau cẩn thận. Lũ trẻ con nghịch như quỷ sứ nhưng chưa bao giờ dám táo gan ngồi lên ông bà hàng. Vào vụ , ông bà được dựng dậy uy nghi giữa lò, quay chầm chậm theo bước trâu đi. Người ta đục sẵn các vú đá có các khe nhỏ đều nhau , những tay thợ lão luyện , tài ba với những dụng cụ chuyên dùng đã ghép khít khịt vào đấy những cái vú gỗ . Khi con trâu được to mộng kéo chiếc cần kéo làm quay hàng ông thì các vú này truyền lực kéo hàng bà kin kít quay theo.

Cách hôm thằng Lẹp vào tập sự ít hôm thì mõ hàng bị hóc. Bã mía bị dồn chặt trong mõ , đẩy không đi, rút không ra , con trâu mộng choãi bốn chân gò thấp người mà kéo cũng không được. Lão Râu đen điên tiết rút roi quất trâu túi bụi, con trâu nổi sung hộc lên :" nghé ọoooooo" , lồng lên. Cổ hàng ông gãy đánh rầm. Mới vào mùa bị gãy cổ hàng là tối kị. Mía bầu , loại mía thu hoạch sớm đang chất đống dưới bến.. Việc ùn lại chưa biết khi nào, lại phải lên Lỗ Hà để rước thợ, thợ hàng qúy hơn vàng, nên tìm được còn phải năm bẩy lần câu cạnh chưa chắc thợ đã đi.

Hồi ấy ở quê chưa ai nhìn thấy cái máy nổ là gì, công việc nặng nhọc tòan làm thủ công. Bây giờ có chỗ vẫn ép mía thủ công nhưng họ cũng ép bằng những cái lô sắt co gắn vòng bi, quay nhẹ vèo. Cách mới có mấy chục năm mà mọi sự đã khác đi nhiều quá.

" Nhất nghệ tinh, nhất thân vinh" , khác xa bọn thợ mộc vẫn làm dạo, thợ hàng không được uống rượu khi làm, quần áo sạch sẽ và tránh xa ô uế. Tay thợ moi được cổ hàng ông bị gẫy là điều cực kì khó , nhưng việc đưa cổ mới vào còn kì công hơn nhiều, nó vừa linh thiêng , phù chú hút vào đó rất nhiều tâm lực của người thợ cả. Người thợ cả không mó tay đục đẽo , lão như một vật thiêng của phường nghề , mặc bộ đồ nâu sồng mà từ dáng người đã toát ra sự khéo léo tuyệt đỉnh. Lão đứng chụm chân, ngửa mặt khấn :

Lạy ông linh thiêng

Lạy bà linh thiêng

......

.........

Đang vụ ăn làm

Chủ nhà mắc tội

Ông bà nổi giận

Xin ông xá tội

Xin bà thương tha

Con là thợ cả

Cúi đầu khấn xa

Lão xoắn hai bàn tay bàn tay vào nhau bắt quyết, mắt quắc lên, miêng hô: " Vào cổ"

Người thợ thứ hai đứng choãi chân trên cao, giơ chiếc vồ bằng gỗ tứ thiết nặng hàng tạ , rướn người vỗ mạnh " Ùynh, Uỳnh...". Tiếng vồ vỗ uỳnh ùynh như tiếng cứu sinh cả khu lò. Cả nhà bỏ hết việc phục dịch các ông thợ. Bữa ăn thịnh soạn, kiêng kị cá mè, thịt vịt, thịt chó, nấu nướng phải là các cô gái tân, đàn bà góa như bà Mến thì đến đưa củi rác vào bếp cũng không được.

Thằng Lẹp vào làm được tiếp nhận một đôi hàng có cổ mới tinh, trơn tru, hòan hảo vô cùng. Lão Râu đen mới đi tí tởn ở đâu về, hơi rượu nồng nặc. Lão không dám bén mảng tới ông bà hàng, kéo cái chiếu cũ rải cạnh ngay bếp lăn ra ngày khò khò. Một mình thằng Lẹp xoay trở với thôi trâu, một thôi làm trong vòng ba con trâu mộng. Nó hát véo von, cho mía vào cây đâm rậm rồi vòng ra sau kéo bã về ép nước hai. Cái mõ kéo bã mía thun thút, một mình nó làm không biết mệt.

Ông Quỹ Nhất phải vào buồng bà Quyền, hồi này bà hay bị đau lưng , nhức đầu nhưng ai cũng biết đó là cách bà giữ ông vì bà Mến, người đàn bà phốp pháp tuy là người ăn kẻ ở nhưng lại có uy quyền của bà Mụ , và còn cái gì nữa đang gần gần ông nên bà phải dè chừng.

Chắc buồn ngủ nên thấy tiếng thằng Lẹp nhỏ dần , khê nồng . Mệt quá hay vì chính là đang tuổi ăn tuổi ngủ nên đểnh đoảng. Khuya, lũ ma trơi vât vờ hai bên bờ sông, những con ma nhỏ như cái bóng đèn Hoa Kì lâu lâu lại hiện ra , tỏa ra thứ ánh sáng xanh yếu ớt, lạnh lẽo, cái thứ ma hay nhập vào người, một thứ ma lực nào đó nhập vào người khiến thằng Lẹp mụ mị đầu óc , hai tay đang cầm nắm bã mía đang hút thùn thụt vào cái mõ lớn đóng bằng gỗ nghiến. Mấy cây bã rút tụt luôn hai tay nó vào cái mõ.

Thằng Lẹp choáng người hét lên, con trâu nghe tiếng hét lại gò lưng kéo. Hai bàn tay bị rút vào cái khe rất xít giữa hàng ông hàng bà.:" Ối Bu ơi! Ối Ông Quỹ ơi"

Khi lão Râu đen lao vào trước mũi trâu quát dừng lại thì ông Quỹ cũng lao ra khỏi buồng bà Quyền chạy xuống lò. Bà Mến từ trong túp lều chạy tới :" Ôi con ơi..." rồi lăn ra ngất xỉu.

Thằng Lẹp không chết được, cụ y tá làng đã cắt hai bàn tay nó bằng những đố nghề chích nhọt. Làm một kẻ tàn tật, cu Lẹp càng trở nên dị dạng, đi đâu cũng đưa ra hai cùi tay ngó ngoáy, người ta thất kinh càng tránh, lòng nó càng tăm tối, da mặt xám như chì, hai mắt lồi ra nhiều hơn.

Dù bà Mến có van lạy thế nào thì bà quyền cũng không cho nó ở lại nhà lò. Nó như một tai ương giáng xuống nhà bà đang phát đạt. Bà quyền cho một ít gạo gọi là đỡ đần khi tay nó còn đau. Lẹp xin một cục đường có thịt xương của nó nhưgn bà cũng không cho.Cơn giận đang lên nên bà đuổi thẳng. Ông Quỹ cũng không có cách nào nhận alị nó vì tại bà Mến và nó xin bà Quyền chứ nó chưa tới tuổi làm công .

Thằng Lẹp thành một thằng ăn mày tàn tật, mãi sau nó mới kiếm ra kế sinh nhai, trở xuống lài chài làm nghề bắt trai , trùng trục mang về đổi gạo cho bà Quyền. Thật kỳ lạ, cả bà Quyền và cô Bé đều thích cháo trai. Người ta bảo những loại chai ốc tính âm, đàn bà mà ăn vào thì dục tính mạnh mẽ ít ai bì kịp.

Trở lại khu lò lần này thằng Lẹp đã là một kẻ khác, thân phận nó chỉ là thằng dắt trâu. Ban ngày làm đầu sai cho lão Rỗ, ban đêm ngủ vạ vật chờ đám nhà chè quạt gọi dậy đổi trâu khi hết một thôi trâu. Bà Mến phải ngâm nước gio bếp bộ quần áo rách bươm của nó mất hai ngày rồi mang ra sông vò mỏi tay. Phơi nắng thêm hai ngày cho nó bay mùi tanh, khắm lặm.

Gặp ông Quỹ đi ngang chuồng trâu , thằng Lẹp hơi cúi người chào vẻ sợ sệt. Ông khẽ chào lại, tay vê vê bộ ria. Cùng đi với ông còn có người đại đội trưởng đơn vị bộ binh của trung đòan 64 quân đồng bằng hoạt động trong vùng Pháp tạm chiếm từ Hưng Yên mới vượt sông Hồng sang Hà nam hồi đêm. Anh đại đội trưởng cao lớn, quắc thước , hông đeo khẩu súng lục, mắt nhìn vẻ nghiêm nghị. Nhìn theo ông Quỹ đi thâm thấp bên người Đại đội trưởng, thằng lẹp cười đắc ý. Trước đây nó sợ ông như sợ cọp, giờ thì lại thấy ở ông có vẻ gì hiền hiền , yêu yêu như máu mủ. Thằng ở cười khích khích, trong đầu óc mê tối cằn cỗi vừa lóe lên một tia chớp, nó thấy sướng ngầm,thỏa mãn vừa trả được món nợ thù. Thằng Lẹp nghĩ một cách chắc nịch, ông muốn coi tôi là gì cũng được, thằng ở, thằng hầu, bốc cứt gì cũng được nhưng tôi đã lấy trinh con gái ông rồi. Đứa con gái là niềm kiêu hãnh của ông trong cả ba huyện này đã từng ôm lấy cái đầu trọc của tôi sung sướng rồi mãi một lúc sau mới bỏ ra khóc ti ti ...

Làng Thanh Khê ôm ngã ba sông, đất An Mông trồng dâu nuôi tằm, các cô gái với vẻ đẹp danh tiếng,óng chuốt lượt là. Qua sông sang đất Vân Quan, những vườn cây lưu niên ngút ngát đến tận chân Đọi Sơn, Đệp Sơn, với quít hương ngon Vân Phát, hồng đỏ không hạt Vân Trung, đỏ thắm một dải bờ sông, con gái xứ ấy má thắm, da đỏ, môi hồng, thơm tho nhu quả chín cây. Con gái ở hai ngã ba sông có tiếng đẹp từ xưa tới giờvậy mà so với con gái rượu ông Quĩ vẫn phải cắp áo chạy theo, ở vẻ đẹp mạnh mẽ, rờ rỡ, đang lên đầy quyến rũ. Cái của đáng giá nghìn vàng đã rơi vào tay thằngLẹp, một thứ người đời vất đi, ai cũng coi thường, xa lánh, thế mới biết mọi sự ở đời đâu có phơi bày như người ta vẫn thường đắc ý. Thằng Lẹptủm tỉm cười, giơ cùi ty gại gại trên d8ầu. Trên cái gáo to tổ bố tóc đã mọc lún phún, gây cảm giác dặm dặm, nó lại cười thầm.

Kẹp hai cùi tay ở gíng mở cửa chuồng trâu, đến thôi con trâu Cục. Con trâu hung dữ "xì" một tiếng, hai mắt chiếu thẳng, đầu thấp xuống rồi hất lên vẻ như đe dọa. Thằng Lep ngọt giọng với con trâu:

- Con Cục mày quên tao rồi hả?

Con trâu gương đôi mắt to như bóng đèn nhìn trân trân.

Lẹp lấy cùi tay đập khẽ vào má nó, gịong rưng rưng:

- Sao con Cục quên nhanh thế? Tao đây, Lẹp đây! Vì mày nay tao thành thằng cụt, Cục ơi! Mày thương tao, hay ghét tao hả Cục? Tao yêu quí mày, bái phục mày sát đất. Mày ghê gớm , cô chủ mày cũng ghê gớm. Cục ơi , mày thương tao không ? Tao chẳng còn bàn tay để vuốt ve yêu thương mày, để vuốt ve cô chủ ghê gớm của mày.

Con trâu nghếch mũi, hình như nó hiểu lời thằng Lẹp, đôi mắt vằn đỏ ầng ậc nước. Cu lẹp quấn chiếc thừng trâu vào cùi tay định dắt , con trâu tỏ vẻ không bằng lòng, hất mạn đầu tự bước về phía lò đụn. Biết sắp phải làm việc ực nhọc, con trâu dừng lại , choãi chân , cong đuôi, thấp người. Cu Lẹp nhanh nhẹn chãy đi lấy cái thúng hứng phân trâu.

Giúp lão Râu mắc chão xong, thấy con vật ọ lên một tiếng Lẹp lại nhanh nhẹn lấy cái máng bằng nửa ống bương , đặt dưới bụng con vật cho nó xổ hết nước trong bụng. Con Cục tinh khôn, trước khi cào thôi nó tuôn hết đồ thải ra ngoài rồi bước vào đĩnh đạc, chắc chắn đi liền một mạch không dừng đến khi nghe tiếng hô :" Hết , đứng lại"

Lẹp cúi đầu tránh mái gianh chui vào lò nấu, việc thấy mình cao lớn phải tránh mái gianh khiến Lẹp cảm thấy hãnh diện. Nó thấy lão bếp Rỗ đang quái tay ra sau lấy vôi bột để pha vào nước mật đang sôi. Nghề nấu bếp đường là nghề cha truyền con nối, được chủ trọng vọng. Lão còn cho mỡ lợn lúc mẻ đường bắt đầu " giật ". Pha vôi và cho mỡ lúc nào là bí quyết riêng của lão Rỗ.

Những lúc đánh vôi vào nước mía , có ai vào lão cũng đuổi quầy quậy. Ngay cả ông Quỹ mỗi khi có việc ghé vào lò thì dù lão Bấp có đang pha cũng dừng ngay lại lấy cớ tiếp ông chủ cho phải phép. Ông Quỹ giục , lão Rỗ vẫn lấp liếm :

- Không sao,!Không sao! Cái " anh " vôi này đánh làm hai tua thì nước vôi càng chắc, không bị hơi khói bốc nhiều mù mờ cả mắt. Ông cho mẹ Mến mua trữ sẵn nhiều vôi thật nạc để dành.

Ông Quỹ ngờ ngợ cái cách lão Rỗ gọi " mẹ " Mến, rồi cũng cho qua. Thằng cha này ma lanh, môi dầy, mắt via, vớ được đàn bá nó ăn cả gấu váy cũng nên.

Thấy cu Lẹp vào , lão đổ vội sạn vôi vào góc bếp rồi vẫy vẫy:

- Lẹp hả , vào vào đây tao bóc mật máng cho mà ăn! Này ở đây mật máng ê hề, chén thỏa thích đi cho bõ lúc lặn ngụp dưới sông. Tinh ý một chút , thấy bà Quyền thì lánh đi. Mật mía bón thúc vào thì chỉ một tháng là lại người thôi con ạ. Ăn đi, rồi ngủ ở cái chõng của tao kia kìa.

Bây giờ thằng Lẹp về dắt trâu ở lò, bà Mến sẽ qua lại nhiều hơn. Thằng oắt con nầy lấc xấc , lão nẹt cho vài bận là xẹp hơi ngay thôi. Với sự từng trải lõi đời lão nhận thấy thằng Lẹp trở lại khu lò với vẻ xấc xược và bạo dạn hơn, trong giọng nói có hơi hướng của kẻ thắng cuộc. Để đấy xem.

Một lần thằng Lẹ dắt trâu ra sông đằm thì ba Mến tới, lão đon đả:

- Bà động chân động tay cả ngày, đầu tắt mặt tối, chổng mông ngoài ruộng mía phát ngọn, vơ rộp . Cả ngày thế thì mỏi lưng đau cổ lắm. À mà hôm nọ bà vơ rộp vớ được một ổ cáo con hả.

- Ai nói mà ông biết? Tôi nhặt được ba con cáo con, lông mịn màng lắm, giống gì mà mõm chó nhưng lại kêu như mèo. Nhưng con mẹ về đánh nhau với tôi, tôi lấy liềm bổ nó thế nào cũng không sợ, mồm nó đầy răng chỉ chực cắn tôi. Thấy bà cáo dạn người quá tôi lại trả con cho nó, nhìn nó cho con bú , nó nhìn lại tôi giống như là nói với tôi vậy " Chị nhìn gì tôi, tôi cũng đẻ và nuôi con chứ" Tôi cũng nghĩ " Ừ , giống đàn bà mà không biết đẻ thì thành giống đực cho rồi"

- Bà thấy cáo về đẻ ruộng mía là lành hay dữ?

- Người đi đạo bên tôi, thêm người thêm của thêm vật là được Chúa thương

- Sao bà không đẻ thêm một đứa nữa như con cáo ấy?!

- Nỡm nhà ông này , ông bảo tôi đẻ con với cáo à?

Bà đến bên máng cậy mật để ăn, vừa ăn vừa khen ngon như bà chủ. Lão Rỗ vẩy mỡ vào mật cho khỏi bén chảo . Thóang nhìn thấy nỗi u uẩn trong ánh mắt bà Mến, lão để bát mỡ xuống, giả say ôm ngang người bà ấn vào thành bếp, bà Mến khuỵu hai chân như gà mái chịu sống:

- Đồ quỷ , có buông người ta ra không ?

- Hề hề , lão Chép mục xương lâu rồi . Sao đằng ấy không sang với tớ?

- Lạy Chúa tôi, quỷ Sa tăng hiện hình, đàn bà có đạo không lấy hai chồng?

- Này Chúa này, tớ có đi đạo đâu, tớ chả có đạo đếch gì. Vừa nói lão vừa ôm bà Mến chặt hơn, tay lão tính luồn xuống làm trò mách qué:" Chúa có giữ cái này không ?"

- Con giai tôi về kìa, nó lớn rồi ông ơi . Làm người có thèm đến mấy cũng phải tránh mặt con ra chứ.

- Tớ có là người đâu, tớ là ngựa. Con ngựa cái vẫn cắn ngựa đực rồi mới cho mà

- Đồ phải gió, đồ quỷ ! Muốn thì cũng phải có chỗ chứ, mật mỡ dính đầy rồi này.

- Chỗ kia...Lão chỉ cái thùng bếp :" chỗ ấy vừa ấm vừa êm. Lão Chép chết trên đất lạnh chứ có phải ấm êm thế đâu"

Bà Mến thoắt run lên, bà định kêu gào:

- Tôi kêu ông Quỹ Nhất bây giờ

- Bây giờ bà kêu thế nào được, bị bà Quyền nhốt kỹ lắm rồi. Nào xuống bếp với tớ, tháo váy ra. Nhẽ ra bà phải của tớ từ cách đây hơn mười năm rồi. ngay lúc lão Chép hấp hối...bà xin một đưa con.. tớ tính chạy ra ngay nhưng lúc ấy ...ông ấy là ông chủ lại giỏi võ nên tớ mới chuồn. Nuốt hận mãi, nhưng hôm nay thì đừng hòng chạy thoát nhớ.

Lão luồn tay trên dưới, giữ vào chỗ hiểm. Bà Mến kêu lên:

- Lẹp ơi , cứu mẹ với ...con ơi

Khi ấy thằng Lẹp chưa về, nó còn đang buộc trâu vào gốc gạo gụ và đi về phía cánh đồng với những con cáo cùng cái tổ của nó.

Từ hôm cu Lẹp về làm đứa ở, cô chủ Bé luôn tìm cách tránh mặt hắn. Cô gái đi từ nhà trên, bước hụt cái bậc cao xuống nhà dưới, thậm thõm như người ngây, bước chúi về phía khu lò nấu. mới được dăm bước người giật thót, vội vã quay ngoắt lại, tay chân chả biết mó vào cái gì, không hiểu mình định đi đâu, ai vừa sai bảo gì, không nhớ, hình như có một việc gì dở giang chưa xong, dường như có ai gọi đâu đây. Hai má cô gái đỏ ửng, nét mặt đăm chiêu nghĩ ngợi người thẫn thờ như bị ma bắt vía. Người ta bảo con gái mà như vậy là phải lòng trai.

Ông Quĩ bận công viêc kinh doanh, cả ngày đưa đón khách đến giam tiền hẹn lấy nước chè hai, lò của ông nước chè hai nổi trội hơn về độ hóa đường trắng, thơm ngon, tinh khiết: có lò lấy tấc non đường hóa chậm, cách lì mặt, bỏ ra khỏi chỗ róc đem phơi chẩy xệ như bánh đúc. Ông còn bận túi bụi với đám lái buôn đường Vĩnh, quen ăn to nói lớn, chủ tớ kéo đến cả chục người, đánh đường từ gạch lên rồi khiêng đường đựng trong những thùng tôn lớn xuống bếp huỳnh huỵch, Thuyền đinh hai buồm của rieng nhà chủ, mới trong nửa buổi họ đã khiêng đi cả mấy tấn đường trầm, đám ấy giong buồm mang đường xuống tận bể bán cất xong lại chạy dong buồm về thẳng lò của ông. Cả đám khách tìm bán mía đi chân đất, đội nón lá sáng sớm từ mạn dưới đền Trần lặn lội tìm lên, nhờ ông mua giúp mía sớm,họ chỉ tạm của ông ít tiền, hẹn trông nom vườn thật cẩn thận, đất mía trồng cả năm mới có một lần thu , chủ vườn muốn có một ít vốn chạy chợ, vượt sông Cái sang tận Hưng Yên, Thái Bình buôn gạo chuyến về bán cho dân bãi đang vào vụ giáp hạt. Khi khách đã vãn ông lại sà vào đám nhà chè tán chuyện đồ khú, chuyện trên trời dưới bể, khách đi phương xa mang về khu lò nhộn nhịp, người đông đúc suốt cả ngày. Chuyện biển tiến ở vùng bờ Văn Lý , Xương Điền cuốn đi cả một khúc đê, lở đất, đổ nhà thờ, chím ngỉm cả cây thép cao ngất. Và chuyện biển lùi ở bãi Gót Chàng, do cô con gái nhà chủ phải lòng thằng ởkhông lấy được nhau, chàng trốn đi, nàng theo tìm, đi mãi , đi mãi, khóc đỏ mắt, mãi sau thấy một doi đất hình gót chân người, đó là gót chân của chàng. Nàng quyên sinh, mủi đất là sự hòa hợp thân xác họ, tiến ra biển, đó là biển lùi.

Ông ít có thời gian để nhận ra sự thay đổi của con gái. Bà Quĩ ngắn số thiệt phận, người đàn bà kinh doanh tài ba, một nhà hai lò, đang làm ăn tấn tới lăn ra chết vì bị chó điên vặc mõm phải hôm bọn nhà chè mua chó dưới làng chài ông Nghệ khiêng về lò ngả thịt, đánh đụng, chia lấy phần đem về nhà mừng vào vụ đường mới. Bà Cả được với ông mấy người con, đã gây dựng cả, chỉ còn mình con Bé nên ông rất thương con và còn ngầm nuông chiều con nữa. Con Bé đẹp nức tiếng, nhiều người khen, mặt mày ông nở nang, vui sướng ra mặt. Tuy thế, tính nết nó thất thường, đôi lúc dữ dội. Nó dám cãi nhau với mẹ kế, cũng xỉa xói, đánh tay vào nhau chan chát. Vỗ quần đùm đụp và nhẩy lên như con cào cào. Bà quyền giận quá, túm lấy con chồng tát một cái thì nó đánh lại, đấm đá như con trai, rồi bỏ vào ở với mẹ con chị Cả Thuần.

Bé trở nên ít nói,có ý lảng tránh chỗ đông người, hay lẻn vào một góa khuất nào đấy làm gì không ai rõ. Nếu cái góc ấy có người để ý, cô lại chuyển góc khác, trong hai khu nhà, khu lò rộng mệnh mông thiếu gì các góc khuất với xó xỉnh.

Có hai người nhận ra sự thay đổi của cô gái, người thứ nhất là thằng Khuê, cháu đích tôn ông Quĩ Nhất. Bố mẹ nó đã ra ở riêng, ông nội để lại cơ ngơi cũ cho người con trưởng, cơ ngơi ấy kể ra cũng bề thế ở trong vùng, có nhà trên bằng gỗ quí năm gian. Nhà ngang chín gian, hai gian buồng trước đây nuôi tằm, ba gian vừa đặt bếp vừa vừa là nơi ở cho kẻ ăn người làm, đàn bà con gái, ba gian chuồng trâu, một gian cổng. Ông chỉ sở hữu ba gian chuồng trâu khi cần dẫn bớt trâu ở lò, hoặc vãn vụ cho cả mấy con trâu mộng vào nằm trong khu chuồng kiên cố, nhai rơm, nhai cỏ, nghỉ ngơi. Ông Quĩ bắt tay gây dựng một cơ ngơi mới để ông ở với bà Hai Quyền cùng lứa con sau của bà làm công việc kinh doanh trọng đại theo di huấn của các cụ. Bố chết, thằng khuê sống nhờ vào ông nội và cô bé , nó rất thương cô bé. Mẹ thằng Khuê bảo: " Nhà mình với nhà bác Gái có giang có phận cả , chỉ có mình cô út sống trong đám nhà lò nhộn nhạo, phường mèo mả gà đồng bắt nạt , nhiều hôm về thâm tím mặt mày, vào xúc cơm nguội , con phải thương quý cô"

Thường ngày thằng Khuê hay ra lò ông nội cho dễ tắm sông, vì lò của ông ngự ngay mép sông. Ở đấy thằng bé vừ trông lò vừa trông mía cho ông . Không có hang hốc nào do bã mía chồng lên mà thằng Khuê không biết . Có hốc rộng rãi , nó còn rút bớt bã mía mang thêm rơm vào thành cái ổ vừa ấm vừa êm.Ngủ ở còn sướng hơn ở nhà.

Thằng Khuê phát hiện một cái ổ lớn , trong hốc giải đầy rơm và được chèn buộc cẩn thận bằng dây đay. Chắc chắn đây là ổ cô Bé làm vì mấy lần nó thấy cô từ đây đi ra và còn dáo dác nhìn quanh rồi mới cúi người chạy vào đám mía lau.

Người thứ hai theo dõi cô Bé là bà Quyền, với sự trải đời và tinh nhậy đàn bà , bà biết rằng con bé đã phải lòng trai. Bà nhớ một buổi sáng rét như cắt thịt Bé dậy sớm từ tinh mơ : " nó mới ngủ dậy hay đi đâu về ?"- bà nhớ tối qua nó chạy ra phía sông chỗ thằng Lẹp bị cá trâu vậy chìm. Con bé mặt mũi xây xát, môi dập tím , lén lén ra sông giặt quần áo...

Những ngày sau bà hay thấy bé đứng ở khóe buồng, lợi dụng ánh sáng qua khe cửa soi gương . Đôi lần còn thấy Bé cởi áo xoa xoa đầu vú cương rắn , mặt thần ra. Thôi chết! Con Bé phải lòng giai rồi , mà con bị giai nữa. Mà nó phải lòng ai mới được? Chẳng lẽ lại là thằng Lẹp.

Vì một lẽ gì chưa rõ nhưng hôm nay cô thấy thương con trâu Cục quá, cô xuống chuồng trâu vuốt ve , nựng nịu nó, từ trực giác của mình cô biết mình sắp phải xa nó, nước mắt cô bỗng trào ra , nóng hổi.

Lão Bếp và bà Mến chưa về, có lẽ hai người lại rủ nhau xuống sông tắm chung. Thoắt cái , Bé đã ở trong cái ổ của thằng Lẹp, cô khẽ nhíu mày khi thấy Lẹp ngáy sòng sọc:

- Lẹp ơi, dậy! Dậy ngay

- Dậy thay trâu hả ông ?

- Ông nào? Tôi đây. Dậy ngay có việc

- Làm sao thế cô ? Người ta đánh cô àh?

- Đánh đâu , ai đánh? Dậy ra sau hút lò tôi bàn việc.

Con Bé đẩy thằng trai đứng sát tường , sợ có người nhìn thấy. Thằng trai đưa cùi tay quặp lấy lưng cô gái, nó thấy hai con mắt thâm quầng , mọng nước. Nó không biết nói gì, im lặng. Trong ánh đèn mờ mờ nó lại thấy cô gái có sức hấp dẫn mê dại. Nó đưa cùi tay lần tim chỗ nào đấy. Cô gái nghiêm giọng:

- Không làm trò ây ở đây! Tôi có việc này bàn với anh, giỏng tai lên mà nghe này

- Việc gì thế ? Thưa cô

- Đừng gọi thế nữa. Này , dì nghi rồi đấy!

- Thế thì chết cả lũ, cô ơi. Ông sẽ đánh cô rồi đuổi mẹ con tôi đi . Thế thì làm sao sống được cô ơi! Người ta bêu riếu xỉ vả cô thì tôi nhảy xuống vực Diễm tôi trầm mình

- Đừng có hấp tấp, cuống lên là tôi với anh bán xới khỏi đất này. Này, lỡ có con thì sao? Tháng rồi tôi không bẩn mình.

- Cô ơi , chỉ một đêm ấy mà có sao cô?

- Đồ ngốc ạ! Chả đêm ấy thì đêm nào? Sau đó tôi có gặp anh nữa đâu.

- Ối cha mẹ ơi, có con thì nuôi. Mẹ tôi bảo nàh cô có phước, Chúa ban phước lành, con cháu người nào cũng sáng láng, ăn nên làm ra cả.

- Mụ Mến nhà anh bao giờ chả nói thế! Lúc nào cũng quang quác , đẻ đái với cả cắt rốn nhặng xị lên.

- Thế thì cô đẻ đi! Tôi sẽ bảo mẹ tôi đỡ con thật cẩn thận không ốm đau gì sất.

- Không được gọi thế nữa! Đần thế không biết

- Tôi xin nhớ lời cô dậy, cô có học cô dậy tôi. Đầu tôi ngu muội, tôi sẽ đọc kinh, tôi với Bé sẽ có con. Lạy Chúa, mong nó đừng giống tôi. Nó phải giống cô như lột, chắc sẽ kháu lắm.

- Cô dậy tôi, dạy cả ăn nằm sao cho đúng cách

- Anh giấu cái tay cho tôi nhờ! Mỗi lần trong thấy nó là tôi lại hãi.

- Không còn tay thì anh còn miệng đấy, hôn tôi đi. ...Thôi, anh làm như cá Ngão đớp mồi. Chú Nghiã tôi bảo ở bên Tây người ta yêu nhau, hôn nhau công khai chỗ đông người, không giấu diếm vụng trộm. Họ mặc váy đầm,tóc lại phi-dê nữa. Sát vào đây! Đấy , hôn như thế ...thế. Cô gái bỗng vạch áo:

- Anh bú tí tôi đi! Người ta bảo vợ chửa chồng phải bú tí cho thông sữa.

Thằng Lẹp hùng hục trên bộ ngực đẹp như tạc, bản năng đực hắn nổi lên cào cấu ruột gan hắn. Hắn không biết sau cái công việc loài động vật nào cũng làm được thì loài người phải làm tiếp những gì. Hắn nghiến răng, cô gái bật kêu đau đớn . Cô bỗng dữ dằn đẩy đầu hắn ra với một cái tát nảy lửa:

- Lẹp, không được làm việc ấy ở đây. Anh không nghe tôi cho anh xuống thùng cứt trâu ngay bây giờ. Giấu ngay cùi tay kia đi. Sát cây gạo gù có sẵn một cái ổ . Vào đấy! bây giờ anh chạy trước đi ! bà Mến và lão Rỗ về kìa.

Hết thôi trâu kéo, lão Râu gọi thằng ở hai ba lần thay trâu khác mà không thấy. Lão "họ " con trâu bạc, hai tay chồng vào hông dứng dậy, ngồi lâu đau hết cả lưng. Lão ra sân đi về phía cây gạo gù, ngó quanh rồi quát to :

- thằng tử tiệt con lao Chép đâu? Làm ăn như cứt chó thế này a?

không có tiếng trả lời, lão thấy đống bã ngay gốc gạo có tiếng rên rên :

- thằng cụt đâu? Mang cho tao cáo sảo để bắt lũ cáo chỗ gốc gạo .

Lẹp đang thở hồng hộc , hỏang hồn định nhảy ra , Bé phải ôm ghì nằm im lại. Lão râu đen mắt hoắm nhìn đống bã chợt nảy ra ý nghĩ , quát to:

- Thằng cụt mò trai đâu ? mang cho tao cái gạc cời nung đỏ ra đây , xiên một phát cáo mẹ toi đời đem nấu riềng, đàn con nhốt lồng , chấm mật dần.

Đống bã gốc gạo im phăng phắc . Nghe như có tiếng người hổn hển, lão lùi lại vạch chim đái lung tung . Lão vùng chạy vào bếp, vắng ngắt. Thằng Rỗ cáo thật, cho nước trên thùng nhỏ tỏng tỏng giống như lão vẫn có nhà , tí về cứ chụm lửa to là xong. Lão râu đen bỗng thấy tức sôi máu, quát um :

- Thay trâu, thay trâu, làm ăn thế này à? Sáng mẹ nó rồi

Nghe tiếng quát , con trâu Cục dậm chân bình bịch trong chuồng như ngầm bảo " đến lượt tôi, tôi đây, làm gì quát nhắng lên thế ?" rồi tì bứt dây thừng tiến về phía lão. Râu Đen gào lên:

- Đ. mẹ chúng mày , kéo nhau đi đ. trộm ở đâu để trâu bò thế này?

Bà Mến chạy từ bờ sông về , nước trên tóc rỏ tỏng tỏng. linh cảm người mẹ thấy điều không lành bà quay ngược ra bến sông, vồ lấy lão Rỗ:

- Đồ chết giấp, thằng Lẹp nhà tôi nó đâu hả ?

Lão Rỗ kéo bà chạy vôi về chuồng trâu, không kìm được bà kêu lên :

- Lẹp ơi , ở đâu?

Khi ấy bà Quyền mới kéo ông Quỹ dậy, mếu máo:

- Ông ơi , con Bé nhà mình nó đi ngủ hoang với thằng Lẹp

Ông Quỹ đang cơn ngủ say, giật bắn mình quát lên:

- Bà nói cái gì thế? Con Bé nó đi đâu?

- Con Bé nhà mình với thằng lẹp kéo nhau ra hút lò rồi rủ nhau đi ...

- Trời đất ơi , ông bà ơi , khổ tôi rồi! Sao lại thế được? Chúng nó ở chỗ nào ?

- Dưới lò đang tìm nháo nhào lên kia kìa

Ông giơ bàn tay hộ pháp lên

- Thế bà biết chỗ nào không ? nói mau không tôi đập chết như chó bây giờ.

- Trong đống bã chỗ gốc gạo gù . Con Bé nhà mình làm tổ ở đấy mấy hôm nay rồi

- Sao bà không nói với tôi ngay

- Tôi sợ ông chiều, lại bênh con

Bốp! một cái tái mạnh làm bà Quyền ngã ngồi xuống đất. Ông nói như khóc:

- bà xem có đáng mặt làm mẹ không ?

Ông Quỹ lăm lăm con dao mía , tay kia hất bó bã sang bên. Vì ở sâu trong đống bã lại chèn kín cửa nên đôi trẻ không biết ở ngoài đang náo động. Thằng Lẹp đang lúc hăng nhất, chỉ có Bé hét lên kinh hãi.

Bà Mến chạy đến quỳ sụp xuống , ôm chặt lấy hai chân ông Quỹ, mồm há ra như sắp ngất. Ông Quỹ không giữ được bình tĩnh, người run lên bần bật tay giơ con dai mía như chực phạt xuống đứa nào lao ra. Ôn hét đuổi lão Rỗ với lão Râu vào trong lò.Tiếng hét của ông làm con trâu Cục đang chờ thay thôi phải cúi đầu xuống. Giọng ông gằn xuống:

- Tao cho mỗi đứa thành hai khúc

Bà Mến tru lên những lời khiếp đảm:

- Con cắn rơm cắn cỏ lạy ông , ông tha cho các con. Ông chém con đi, con nhận lưỡi dao này thay cho chúng. Chúng còn trẻ người non dạ chưa biết gì .

- Mụ có im đi không ? ta cho luôn mụ một nhát bây giờ. Thằng kia , con kia mặc quần áo vào rồi ra đây.

Ông quỹ giằng con dao ra khỏi tay bà Mến vung lên.

Bà Mến mấy cục năm là kẻ ăn người làm sống trong nhà ông, bà biết cơn nóng của ông thật khủng khiếp. Lưỡi dao oan nghiệt kia có thể chém rụng đầu hai đứa trẻ. Ông có niềm kiêu hãnh không bờ bến, là một nhà kinh doanh đầu óc cần tỉnh táo không ngoan, ưu thời mẫn thế, sắc sảo lanh lẹ hơn đối thủ từng phút trên thương trường. Dù vậy trong người ông còn rừng rực máu một kẻ hùng cứ từng đánh lui , làm nản chí bọn cướp bên Hương Mạc, giữ yên khu đất mới khai khẩn cùng mấy cái lò mật con cháu dồng họ Đòan tạo dựng, ông là người oai phong có tiếng cả vùng nể sợ.

Thấy Bé chị kéo áo quầ n che người, không mặc vào, ông lại gầm lên:

- Con kia, mấy đổ đốn từ bao giờ? Mầy còn ngồi đấy phỏng?

Ông bước dấn tới đặt một chân lên cái cửa tò vò bằng miệng thúng, lưỡi dao mía vung lên cao hơn

Bé không khóc, không van xin trở nên một cô gái gan lỳ kiểu mặt dày. Dòng máu ông Quỹ chảy cuồn cuộn trong người cô gái. Cô tính : "có thể mình không mặc quần áo chạy ra , mọi người dạt đi , mình cứu Lẹp chạy thoát".

Thằng Lẹp măc xong quần áo , lết lại chỗ ông, lạy như tế sao

- Con lạy ông ! tại con hết , không phải tại cô.Con ngu si, đần độn ông giết một mình con , con chịu.

Ông Quỹ cong người lấy sức, bà Mến nắm chặt tay dao ông Quỹ, bà quyết cứu bằng được thằng con. Sức mạnh của người đàn bà quen xốc vác không thua gì sức mạnh của người đàn ông ngũ tuần, người bà bừng bừng bốc lửa, hai cánh tay rắn chắc . Bà bỗng bù lu , bù loa:

- Ông ơi , xin ông tha cho nó, cho thằng Lẹp, hàng ông hàng bà lò nhà ông đằn ăn nát hai bàn tay nó. Ông có chặt hai chân thì nó cũng là đứa tần tật rồi. Ơng giết nó thì cả tôi và ông đều mang tội! Ông ơi, nếu tôi ở trong lò thì đâu xãy ra nông nỗi này. Ông Quỹ ơi- bà chỉ tay vào lão Bếp Rổ đang lấp ló ở xa, miện lu loa: - chỉ tại các lão dâm dê kia kìa, nó lôi tôi ra sông dằn tôi xuống bụi dứa, nó cưỡng ép tôi, ông ơi là ông!

Sự khôn ngoan đàn bà đã thắng, ông Quỹ Nhất sững người, lơi tay dao, cơn ghen chợt ùa đến chóan người ông. Người đàn bà này ông đã từng...không một chút dắm dúi, hoàn toàn theo ý nguyện của bà ta. Mấy chục năm, chuyện ân ái bất chợt, éo le, dữ dội và nhẫn tâm, được nhòa phủ trong cõi mơ hồ thần thánh, mười mấy năm ông cố giữ một khoảng cách đủ để xung quanh thấy bà vẫn chỉ là kẻ ăn người làm trong nhà, còn bà vẫn ngấm ngầm đặt mình vào chút quyền đã một lần làm vợ ông, dù phải dấu diếm. Người đàn bà hai số phận, gắn với gia đình ông vừa sâu nặng vừa trớ trêu, đã rơi vào tay lão Bếp Rỗ kia à, ông há mồm không nói được lời nào, buông rơi con dao. Con dao mía to bản mạnh hơn gươm không phải tham dự vào chuyện oan uổng, phạt đứt mấy mạng người rơi bập xuống đất. Bà Mến mừng quýnh chồm dậy chỉ còn thiếu không ôm chầm lấy ông Quỹ Nhất. Lúc ấy bà Quyền bỗng vứt cây đèn chai xuống đất, ôm mặt khóc tu tu:

- Tôi...tôi phải đi khỏi đây. Lạy Mẹ Maria lòng lành vô cùng, sao cái lò này trở nên ô uế, nhơ nhớp đến tận cùng thế này. Lũ các nguời đổ đốn hết cả rồi!...

VII.

Nhân lúc cây đèn chai bị tắt, trời tối đen mắt những người bên ngòai bị hoáng không nhìn thấy gì, thằng Lẹp leo qua cửa tò vò. Nó cũng bị hóang mắt, lại vì quá sợ hãi luống cuống nên húc vào bà Quyền đang tru tréo không phòng bị gì khiến bà ngã chổng kềnh. Lẹp thụt chân xuống thùng cứt trâu ngập tới háng, mặc kệ, nó phóng vụt ra bến, hình như có ai đang đuổi gấp, sắp túm được lưng, hoảng hồn, nó vận sức nhảy ù xuống dòng sông, nước sông đen như mực.

Bà Mến hốt hoảng chạy theo con, vừa chạy vừa khóc. Gió thổi ào ào trên đầu bà trên vòm lũy tre và những thân tre già lã ra ngòai mặt sông vặn mình trong gió, rên lên kẽo kẹt xiết vào nỗi đau trong lòng người mẹ. Đã gần Tết Nguyên đán sương sa mờ mặt sông. Bà Mến quỳ xuống không sao cất nổi tiếng khóc đầu bà gục vào mấy gốc tre cụt, các gốc tre nhẵn nhụ chẳng hề có chiếc gai nào, như tựa vào một sự vững bền.

Nỗi sợ hãi, sự xấu hổ và cơn đau đớn dằn vặt khủng khiếp khiến lòng người mẹ tăm tối. Bà cầu nguyện:

- Lạy mẹ Maria nhân từ soi sáng cho cõi u tối trong lòng con. Con trai của con đã phạm vào tội lỗi, phạm vào điều răn của Chúa. Miệng đời sẽ chửi nó cay độc dám động đến thân xác tinh khiết con ông chủ, phạm vào ân nhân, phạm vào máu huyết; con xin xưng tội trước Mẹ hằng tin, hằng phúc, đồng trinh, xin Mẹ tha tội cho con trai con, cầu cho nó vẹn toàn thân thể, các lòai thuồng luồng, cái ông giải đùng phạm vào người nó, cá thần đừng giận giữ quật nó như đã làm chết chồng con.

Bà lầm rầm cầu khấn, đến khi nghe tiếng lóc bóc mờ trong gió bấc, như tiếng cá quẫy dưới sông, bà Mến im bặt, tiếng động ngày càng ám ảnh, thóang như từ rất xa có tiếng gọi mẹ, bà bật kêu lên:

- Lẹp ơi, con của mẹ ơi, lên đi đừng sợ! Mẹ Mến đây. Lên đi con, mẹ sẽ lạy ông Quỹ để ông tha cho con. Mẹ sẽ nói hết với ông...để ...ông không...nỡ...giết con.

Tiếng người đàn bà hìm sâu trong gió bấc, trên bến chỉ còn sợ im lặng rùng rợn, gió bấc thốc mạnh hơn, đổ xiêu xiêu người mẹ. Thôi, thôi, con bà chết chìm rồi thân xác nó sẽ làm mồi fho lũ cá nó sẽ không bao giờ lên nữa. Tình mẫu tử cháy như lửa trong người, quên hết mọi nỗi đời bà vén váy lội xuống ước, dùng chân quờ xung quanh, người run rẩy chỉ sợ vấp vào thây con, trong cơn hốt hoảng bà hụp cả người xuống khua loạn hai tay trong nước với ý nghĩ điên dại sẽ chạm vào ôm được thân xác đứa con.

Thật tội nghiệp cho bà, một người mẹ quanh năm đi làm người ở cho người, đi lám bà mụ giúp đời, ít có lúc nào chăm sóc con giờ mới vỡ ra rằng có thể mất nó vĩnh viễn. Bà khóc hấm hức, sóng nước tràn vào họng, tiếng khóc hậm hực vạ vào sóng tan hòa trong tiếng vọng muôn đời như vô tình của dòng sông. Bà quờ tìm uổn công, thằng Lẹp lúc đó đã bơi nhẹ như một con cá kìm ra tới cái hủm nước sông chỗ cửa đình Thái Hòa.

Đứng trong đám chà, thằng Lẹp đã thấy về nhà nó, tới làng của nó, mệt mỏi rã rời với sự an tâm tuyệt đối vế nơi ẩn nấp, khuất gió nó ngã đầu vào đám bèo tây tốt lợp ngủ thiếp đi.

Xin bạn đọc hãy yên tâm về thằng Lẹp cụt không chết trở về làm ngư ông trên đám bèo trong khu chà ở cửa đình Thái Hòa, xin mời hãy quay lại chỗ cô bé, cô gái rượu đẹp một cách cao sang lộng lẫy và cũng thật hách của ông chủ đang phất trong vùng mía đường đứng hàng đầu cả chục là mật suốt ngày đêm cuồn cuộn khói tấp nập bên bờ sông Trâu.

Cô con gái nằm nghiêng, kéo chiếc quần che ngang hông, chiếc áo nâu non che ngực. Mái tóc mây óng ả giờ rối bù, đôi môi bị cắn giập sưng vều rỉ máu. Thay vào thói đỏng đảnh hồn nhiên là một sự kì lợm ngang ngạnh bất cần, sẵn sàng liều thân, một người đàm bà rơi vào cảnh huống điếm nhục không có gì biện minh được, cô đâm ra trơ lì, nằm nguyên đấy như một kẻ ăn vạ. Bố gọi cô không ra, cô để ngòai tai mọi lời than khóc của bà mẹ kế.

Ông Quỹ Nhất đứng chết lặng như trời trồng, râu tóc dựng ngược, thở một cách khó nhọc. Đám người ở sau lúc bà Mến mách ông chuyện lão Bếp Rỗ cưỡng đọat hãi ông bỏ đi cả. Bà Quyền thấy đứng mãi ở đây cũng thêm ê chề, có cái gì đấy trái cảnh, kích thích thêm tính ương bướng của cô con gái riêng của chồng cũng lặng lẽ lui về nhà trên. Ông bố chưa biế't tìm một cách xử sự nào cho êm thuận thì lúc ấy thằng Khuê đùng đùng xuất hiện. Nó đang ngủ mê ở trại trong nghe tiếng huyên náo ở bờ sông lồm cốn bó dậy hỏi mẹ:

- Người ta làm gì ở nhà ông mà ầm ĩ thế hả mẹ?

- Ông đang đánh cô mày đấy, con ạ!

- Làm sao ông lại đánh cô? Cô thương nhà mình thế mà , bà xui ông à?

- Khẽ mồm chứ, cho em ngủ. cô ấy phải lòng thằng Lẹp

Thằng bé khóc tu tu. Mẹ nó mắng :

- Mày lo thân mày ấy. Cô ấy lớn rồi. Cảnh mẹ ghẻ con chồng trong nhà nó sinh quái ra thế !

Thằng Khuê không khóc nữa mà nó gào lên :

- Con yêu cô Bé nhất . Mẹ ở nhà , con ra nhà ông đây

Thằng bé nhào khỏi giường chạy lật đật theo tiếng gọi huyết thống.nó vừa chạy vừa khóc hờn tủi, phóng qua ông nội lao vào cái hổ , ngã sõng xoài, lồm cồm bò dậy ôm lấy cô::

- cô ơi, cô làm sao mà để ông đánh hở cô?

- Nín đi con ngoan nào. Mẹ con với các em ngủ hay thức?

- Mẹ cháu đang thức. Mẹ cháu bảo ông đánh cô vì cô phải lòng thằng Lẹp cụt. Cô ơi cháu sợ quá.

Hai cô cháu khóc như mưa gió. Khóc vì hờn tủi, xấu hổ, vì chuyện đã đến tai chị dâu cô- người đàn bị được coi là chính chuyên nhất làng. Lúc sau cô gái ôm chặt lấy cháu, dù thế nào hai cô cháu cũng không ngồi đây mãi được.

- Đừng sợ con chả ai làm gì nổi cô đâu.

- Cô ơi sao cô lại đi với thằng cụt ấy. Trông hai cái tay cụt của nó cháu hãi lắm.

Giọng cô ngùi ngùi:

- Con ơi tay người ta bị ông bà hàn nhà mình nghiến mất đấy- nhà mìnhcómật đườngbán còn người ta tàn tật. Từ đây cháu đừng gọi người ta là thằng nữa nhé.

- Cô ơi thế bây giờ chú Lẹp chú ấy ở đâu vậy cô?

- Chú ấy xuống sông về với cá thần về với hà bá rồi.

- Cô ơi cô có đi theo chú ấy không?

- ...

Ông Quỹ Nhất đứng ở ngòai nói với vào:

- Thằng Khuê nói cô mầy mặc áo sống vào rồi về trong nhà mầy mà ở nghe chưa

Đã khuya lắm, Ông Quĩ Nhất mới sang nhà ông Nghĩa em ruột ông. Ong Nghĩa chưa ngủ đã biết mọi việc tường tận xẩy ra trong khu lò, đang nằm vắt tay lên trán nghĩ ngợi, thấy a sang nhà, ông vội nhỏm dậy, tay với aqm61 tích nu87ớc vối ủ đem rót mời tiếp ông Quĩ ở cái bàn gỗ mộc. Hai anh em gnồi đối diện nhau hồi lâu mà chưa ai nói câu gì. Ông không lập gia đình, ở vào tuổi gần ngũ tuần như ông, không có vợ con giúp rập việc nhà, ra vào có một mình, xung quanh trống vắng, trách nhiệm về đường con cái, có thể giơ hai tay phủi nhẹ được rồi, mọi yêu cầu của thân xác đã giảm, ăn không cần ăn nhiều, đêm ngủ không sâu, giấc ngủ thất thường, giật mình, trở giấc không có ai lên tiếng vỗ về, giục giã, ngủ nữa cũng không được, hai mắt chong chong chờ trời sáng, thần kinh mỏi mệt, dần dà sinh hâm han, lẩn thẩn, người đời gọi là bệnh đàn ông thiếu hụt. Lẽ thường thì như vậy đấy, còn ở ông Nghĩa thì có sự khác, ông hướng tâm tâm thần mình vào những niềm vui khác. Khác hẳn với nhà ông Quĩ Nhất lúc nào cũng ồn ào cộng việc kinh doanh, đón tiếp cánh lái buôn đường dài, ồn ào như vỡ chợ. Nhà ông Nghĩa chi tiêu gì cũng tùng tiệm, rau muống chấm tương, nồi cá ngần kho lá gừng, một mình ông ăn mấy ngày chưa hết.

Ông Nghĩa suốt ngày ngoài vườn bới đất trồng dâu, từng lứa có người đến hỏi rồi tự hái như vườn nhà họ. Tự tay ông mua hay xin củ gai về gây giống sau này phát triển nghề trồng gai lấy sợi cho cả vùng. Chính ông đã mang giống mía Tuy Hòa không có lông nơi cuống lá dân quê đặt tên giống mía phấn, có độ đường cao, thịt mía vàng tươi mầm mềm, chứa đầy nước ngọt, nổi tiếng là mía giống quí.

Ngày trẻ ông Nghĩa được thầy cho vào nhà dòng học thầy cả, học thi gần đỗ linh mục, sau ông bỏ đường tu về làm ông giáo làng, mê ruông vườn. Người dân quê thấy việc ít học thấy việc gì tốt đẹp thì quí hóa, tábn tụng, khoác vào cái áo giá trị cao quí, còn việc chưa thông tỏ thì đồn thổi, khuyếch lên thành li kì, khó hiểu. Chẳng hạn viện ông Nghĩa lấy một bà vợ Tây lai đưa về Thanh Khê không biết thật giả như thế nào mà đến bây giờ, dân vùgn bãi còn ì xèo quanh con mụ đó. Ông Nghĩa dẫn ả sang nhà anh Cả Thuần vì anh giỏi tiếng tây, nó chửi dân An Nam dị mọi đến nỗi đi ỉa đái cũng không có chỗ tử tế. Đông Dương thuộc Pháp có xứ bọn mọi hai chân làm cái vịêc đại phế thải xong, ngồi xuống lấy gót chân xoay quanh mà chùi. Còn An Nam cọ chỗ ấy bằng rơm và lá chuối khô.

Đến bữa con mụ đầm lai nhón tayxách bát tương lên ngửi ngửi rồi vẫy tay quạt mũi.

Dẫn đi xem bể nước mưa, có lá cây rơi vào, nó cười mỉa dân An Nam ngâm lá cây cho rữa để lấy nước uống.

Ông Nghĩa đưa vào thăm Chùa và đền Gội, ngôi đền cổ nhất vùng thở hai bà công chùa khởi nghĩa Hai Bà Trưng. Mụ đầm lai xì xồ:

-An Nam còn sống trong mẫu hệ. Đi đến đâu cũng thấy thờ đàn bà nặc nô cưỡi voi, vung gươm chém người.

Nó cười khành khạch: "Cưỡi voi như thế, nó lồng lên hỏng bộ phận sinh dục thì đẻ con thế quái nào được!"

Những lời thóa mạ của con đầm lai lại được người con lớn của ông Quỹ Nhất dịch lại tới tai cụ thân sinh của ông Nghĩa . Cụ bắt ông Nghĩa nằm sấp trước mặt con đầm , lấy roi dâu quất bươm quần tây, mông tóe máu rồi đuổi cả hai ngươi đi. Ông Nghĩa cúi đầu chào cha, cụ không nhận lễ, nói từng lời như dao chém đá:

- Mày nghe con tà đười ươi tóc xù, mắt mèo khinh người Nam, nước Nam đến mức để nó nói như vậy mà cứng họng , im mồm. Mày đừng bao giờ về nhìn mặt tao nữa.

Ông Nghĩa quay về làm nhà nông học nghiệp dư, đơn giản vì ông mê công việc ấy, trọng nó hơn cả bản thân mình. Làng Thanh khê sau này thành vùng rau lớn là nhờ ông - nhà nông học- Thày Cả Nghĩa. Việc nông tang quần quật suốt ngày , ngoài vườn sạch gọn , tinh tươm , trong nhà chất đầy cuốc , thuổng , mai , dầm, nồi cơm ăn xong đẩy vào góc nhà có khi mấy ngày quên chưa rửa. Ông Quỹ thương em, sai thằng Khuê sang cọ rửa, dọn nhà giúp ông trẻ. Thằng bé vừa làm vừa hát liu lo được ông khen sáng dạ. Ông Quỹ cũng tranh thủ lúc vãn việc, đầu óc thư thái cũng sang dọn giúp cho em cái " chuồng trâu " đồ đạc lỏng chỏng. Vừa làm ông ông vừa mắng :

- Người ta đi Tây đi Tầu về thì như công như phượng, còn ông đi Tân Thế giới chứ có đi Mỹ về thì cũng nhu cú nhu cáo ấy thôi.

Ấy là ông Quỹ nhắc lại chuyện ông Nghĩa sang Tân thế giới , sang Tây học trường dòng, đến gần 7 chức thánh sắp ra linh mục thì lại vướng vào con đầm lai.

Hôm nay ông sang ông em để bàn chuyện đứa con gái. Ông Nghĩa vào đề trước :

- Thưa anh , em vẫn có ý lo . Cháu nó ngỗ nmgược mà anh thì bận cả ngày , chả có lúc nào hỏi han, căn vặn tâm tư cháu.

Ông Quỹ thở dài:

- Gia phả để lại thấy rằng dòng họ Đòan Thanh Khê đời nào cũng có đàn ông bị phạt tự, làm ông mãnh , đàn bà phá phách rồi suốt đời làm bà cô.

- Em thì đành phận, bướb quá chân rồi , không ượng lại được nữa. các cháu thì phải để mắt lo cho chúng nó, răn dậy giúp nó chọn lựa. Bác Cả chẳng may mất sớm, bác Quyền kế mẫu thì lại ngại va chạm dì ghẻ con chồng. Con Bé có trong người dòng máu oanh liệt của các cụ. việc xảy ra như thế rồi , chứ con bé mà có chồng con, cơ ngơi thì nhất định nó hơn người.

Ông Quỹ lại thở dài than trách chuyện lão thầy địa lý Tàu ngày xưa đặt đất cho gia tộc chỉ phát về con dâu con giai, nghiệt về đời con gái :" con trai họ Đòan hữu quan hữu lại, vạn đại anh hùng . con dâu đảm gia tài chợ, làm vợ sướng thân. Con gái lấy quan quan cách, lấy khách khách về Tàu. Làm giàu chết khổ"

- Em đọc sách nhiều thấy dân ta bây giờ theo nhiều đạo, thứ nào cũng giúp mình tốt lên thôi. Người ta tốt rồi phải có lễ , hiểu lể mới giúp mình biết hết bổn phận của mình. Các cụ nhà ta có tài, có chí lớn làm giàu, quá trọng làm ăn mà không chú ý dạy lễ cho con cháu, nên con gái khi về làm dâu nhà người chưa hiểu lễ nên mới sinh thế chăng ?

Ông Nghĩa dừng lại , kín đáo nhìn ông anh, hình như ông Quỹ cũng nhận ra lới trách kín đáo của em, hai ngón tay cứ vê vê bộ ria mép. Ông Nghĩa tiếp lời:

-Em thấy con bé nhà mình thả xuống ao để tìm cách cho tiền thằng Lẹp, đối xử với con trâu Cục như bạn. em tin nó sẽ biết cách làm người.

- Bà chị chú bảo là quỷ sa tăng nhập vào người nó rồi, chú định sao đây?

- Em chỉ thấy cách là bác phải tách chúng ra một thời gian cho lòng chúng nguôi đi rồi mới nó phải trái với chúng được

Đến tận chuông nguyện lần hai thì anh em ông mới đứng dậy đi vào trại trong. Hai con mực thấy sủa lên ông ổng, nhận ra chủ , mỗi con nhẩy lên bá chân, bá cổ một người, con đằng trước , con đằng sau rít lên ư ử.

Cô Bé đang ngủ say mệt trong buồng. căn buồng này là nơi anh Cả nằm trước lúc lâm chung, chỉ có một cửa sổ và hai cửa r avào cực kỳ chắc chắn. ông Quỹ Nhất nghiêm giọng bảo chị Cả đưa khóa hai cửa ra vào cho ông. Chị Thuần lưỡng lự giây lát, ngước lên nhìn thấy nét mặt hai ông trĩu nặng , chị rụt rè đưa cho bố chồng. Ông Quỹ bước tới khóa luôn hai cửa ra vào , nói nhỏ:

- Mẹ Cả cứ để nguyên nó trong đó không được mở nghe chưa ! nó cần gì thì đưa vào cho nó. Mà mẹ Cả phải để ý thằng Khuê , không cho cô cháu nó bàn định gì với nhau. Dặn thằng Khuê nếu làm trái lời là ông nội đánh chết.

trước khi ra về , ông Nghĩa quay lai dặn :

- chị Cả sáng mai cho cháu Khuê sang nấu hộ ông trẻ ấm nước, ông có quà cho cháu yêu của ông đấy.

thằng Khuê đã tỉnh giấc từ lâu, nó nghe hết lời người lớn. Nó thầm nghĩ: " hay là ông nội định đánh cô một trận nhừ đòn như ông dọa . Không , nếu đánh thì ông đã đánh lúc cô còn nằm ngoài cái ổ kìa. Nghe tiếng ông nội lắc cái ổ khóa lách cách xem đã chắc chưa , thằng bé phát hỏang ngồi nhổm dậy, mắt cay xè. Chị cả Thuần vào nằm kế bên con , chép miệng:

- Chuột chù chép miệng , nhà gặp điều hung hiểm rồi. Khuê nằm xuống ngủ đi con.

Bé cố nén gịng phía cửa buồng lớn, ngoài hè cô không dám gọi ở cửa nhỏ, sợ chỉ cả Thuần nghe tiếng. Việc này không bàn với chỉ Cả được. Chỉ Cả Thuần sợ oai bố chồng như sợ hùm, ông cụ đã dặn như thế, chị đâu có dám trái ý. Việc này chỉ có bàn riêng với thằng Khuê, nó yêu cô, coi cô như người thay mặt bố. Cô gái giọng lào phào:

-Khuê ơi, cô đây. Cô ở ngoài cửa hè này cơ mà. Ra ngoài này với cô. Cháu!

Thằng Khuê hỏi ngay:

-Cô ơi, cô muốn ra à? Để cháu nghĩ kế xem đã.

-Ừ, cháu ngoan của cô. Cô nhờ cháu việc này nhá.

-Cô định đi tìm thằng Lẹp cụt à?

Cô gái giật mình, cố nòi giọng ngọt ngào:

-Không. Cô không tìm bây giờ...Mà Khuê này...cháu lấy cho cô đoạn thừng...

-Cô lấy thừng làm gì? Không được! Ông nội đánh chết cháu mất.

Không, con ơi! Con còn nhỏ dại mồ côi, ông nội yêu nhất nhà. Ông không đánh cháu đâu mà sợ.

Thằng Khuê phụng phịu:

-Cô ơi, cháu xúc cơm nguội cho cô ăn nhé. Nhà cháucòn cá kho, còn cả trai xáo rau răm. Cô nhịn thế thì cô chết đói mất.

cô Bé rưng rưng:

-Cô không ăn cơm bây giờ được cháu ơi.

Thằng bé dỗ cô:

Thế cháu chặt mía cho cô ăn nhé! Cô đanh mệt ăn mía cho tỉnh người.

Nước mắt cô gái ứa ra ướt má, cô cố nén giọng:

-Ní khe khẽ chứ Khuê, mẹ cháu tỉnh giấc nghe thấy bây giờ thì hỏng việc của cô cháu mình. Không, cô không ăn mía. Cô hỏi nhé: Khuê, cháu có thương cô Bé không?

Thằng Khuê sụt sịt khóc, ở trong nhà nó thương cô Bé' hơn các chú các cô khác. Bố chết, thằng bé tìm thấy ở cô mình tình máu mủ như tình cha con, cô thay bố, thường ban đêm don dẹp xong cô lại vào trại trong ngủ với mẹ con chị Cả Thuần.Cô là chỗ dựa cho chị Cả khi chi phai buôn bán ngược xuôi. Nhiều khi chi liều mình đi chợ tỉnh Hưng Yên mua nước mắm lu về bán lẻ, ở lại qua đêm chờ lấy hàng, giao cả mấy đứa cho cô Bé. Thằng Các ngủ đêm hay ỉa đùn, đái dầm, có đêmcứt đái dây cả vào đầu hai người phụ nữ, chi Cả Thuần tay phát con miệng khóc, cô không hề nặng lời mắng cháu. Cô thay bố, lại như người mẹ thứhai của mấy đứa vì vậy cô nhờ gì thằng bé chẳng từ nan.

-Cô ơi dây thừng mẹ cháu buộc quang cất lên góc bếp, lấy xuống bây giờ mẹ biết gọi ông nội thì ông đánh cả hai cô cháu mình.

-Khuê, cháu vào cởi dây thừng ở mũi con trâu Cục ấy.

-Nó húc cháu. Trẻ con không sờ vào mũi nó được đâu.

-Đây cháu đắp cái này vào mũi nó.

Cô gái xé vạt chiếc áo nâu, nhét qua khe chửa cho thằng Khuê. Thằng bé chạy rón rén như con mèo tam thể vào chuồng trâu. Con Cục thấy bóng trẻ con "xì" môt tiếng dọa nạt. Thằng Khuê chui qua dóng vào bên trong, nắm dây thừng nhấc cao, tiến sát vào đặt vạt áo lên mũi nó. Quả nhiên con trau Cục hít hít vào mqnh3 áo và trở nên hiền lành,dễ bảo vô cùng. Thằng Khuê là đứa nhà nghề trong thuần phục các con trâu dữ, Nó vỗ nhẹ vào hai bên má, rồi nắm chắc hai cái sừng to kềnh càng khẽ ấn xuống. Con trâu gằm mặt, đưa mũi ra. Khuê nhanh nhẹn cởi nút mũi con trâu Cục. Nó rút miếng gỗ tròn đệm cho mũi trâu khỏi bị xay xát làm toét mũi. Thằng bé dụi đầuvào đầu con trâu để chào, rồi quay lưng, thoắt một cái , nó cởi xong nút buộc ở chiếc dóng lim. Nó đứng thẳng người, cuộn nhanh sợi thừng qua bàn tay.

Thằng Khuê quay trở lại cửa buồng, đừng sững lại, run lên nghĩ nhỡ cô nó dùng sợi thừng này quyên sinh thì sao, cô bị làm nhục, uất quá cô có thể treo cổ tự tử, cái xà ngang trong buồng bằng cây xoan ngâm nước ao, chắc vô cùng, đưa dây thừng cho cô cô tự vẫn thì tội nó to bằng cái đình. Thằng Khuê đừng ngó về giường mẹ , lưỡng lự nơi cửa buồng. Cô Bé khẽ gọi nó:

-Khuê...Khuê...mẹ con hết nói mê ngay bây giờ đấy. Đừng sợ, lại đây con. Lại đây với cô...

Cô ơi dây thừng buộc con Cục đây rồi...

-Ôi trời, cháu tôi giỏi quá.

-Nhưng...nhưng cô định dùng thừng để làm gì? Cô không được thắt cổ thì cháu mới đưa.

-Không! Không khi nào! Cô còn phải sống với các con chứ.

Thằng Khuê luồn dây thừng cho cô, nó vẫn giữ một đầu giao hẹn.

-Nếu cô thắt cổ bằng dây thừng này thì cháu gọi ông ngay đấy nhé.

Bé cuống quít:

-Cháu oi! Con trai của cô ơi. Cô không làm gì dại dột đâu. Cô thề với chàu như vậy. Dây thừng giúp cô ra với cháu đây.

Lưỡng lự giây lát rồi bé buông nốt đầu dây, giao tòan bộ sợi dây thừng cho cô. Cô Bé khóc:

-LẠi gần đây cháu. Cháu là con trai yêu quí của ta. Lai đây, ghé' má để cô thơm một cái. Ôi trời ơi, cháu ta. Cháu yêu của ta.

Cô gái hôn mà không cham được má cháu., cô nghiền răng đấm khẽ vào hai cánh cửa, những giọt nước mắt lớn tuôn ra, chảy ròng ròng. Cọ khóc không thành tiếng, người rung lên đau đớn. Cô khóc với một nỗi tiên cảm rằng có lẽ phải lâu lắm, hoặc không bao giờ cô gặp lại đứa cháu mà cô đặt nhiều hi vọng nhất trong nhà.

Ở bên ngoài cửa thằng Khuê cũng khóc thầm, áp sát mặt vào khe cửa, nó cảm nhận một cách máu thịt hơi thở của cô nó, nó giơ hai tay chống vào cánh cửa lim lớn, như ôm chặt cô nó, sở tuột ra cô sẽ xa nó mãi mãi.

Ở ngoài cửa ngõ con chó mục già sủa lên mấy tiếng canh chừng. Cô gái vôi vã cầm dây thừng đi lại, đứng dưới cái xà nhà.

VIII.

Bé ngửa cổ nhìn xà nhà, đôi mắt nâu đen đẫm tình thường ngày đốt cháy bao gã trai con những ông buôn đường giờ nhìn muốn đốt cháy xà nhà. Thằng Khuê ép sát ngực vào cánh cửa lim bên ngoài, nghẹt thở , mắt không chớp chờ xem nếu cô thắt gút dây thừng là sẽ kêu ầm lên gọi ..ông nội.

Cô gái rướn người tung dây vắt qua cây xà ngang, túm chặt hai đầy dây, đu lên, hai chân đưa về phía trước , hai tay nắm chặt, leo thoăn thoắt như con mèo cái. Tới xà nàh cô nhanh tay gỡ bỏ mấy hòn ngói tây, chui người lên trên mái nhà , bò ra bờ trụ. Tới mái hiên , cô đứng lên nắm nhành ổi mỡ nhảy bay sang, tí nữa hụt , rơi xuống thì tan xương. Cot rúng người túm được cái cành cụt. Hòan hồn, cô ôm thân cây tụt xuống không một tiếng động.

Cô dẫm bừa vào những gốc mía chị cả phơi làm củi, đạp lên cả những mảnh sành, gạch vụn, băng qua cả đám tre gai cắm làm bờ rào , phóng ra bến sông. Một thoáng lưỡng lự, rồi cô quả quyết cởi áo mắc lên bụi tre, cởi quần quấn quanh đầu, cô lao vào dòng nước buốt như kim châm. Cái buốt ngay lập tức ngấm vào ngũ tạng, trái tim đang thổn thức trong một giây như ngừng đập khiến cô không thở được, ngực muốn vỡ tung. Cô đứng lại, lấy hai tay xoa ngực, chợt thấy hai vú đau, căng nhức hơn trước. Ta chửa thật rồi , ý nghĩ sợ hãi ấy cứ bám riết trong đầu cô. " Lẹp ơi- cô thoắt kêu lên- Lẹp ở đâu?"

Không biết bằng sự giao cảm ma quỷ hay kinh nghiệm sống nước khiến cô phán đóan Lẹ chỉ có thể ẩn trong đám bèo tây chỗ đình Thái Hòa. Mặc cho cái rét thấu xường, cô rướn người , sải tay vun vút.

Cô gái bơi bằng một tay, tay kia xoa xoa đôi bầu vú, cô bỗng bật khóc nưc nở:-

- Lẹp ơi ! còn sống hay đã chết? Lẹp chết thì tôi với con sẽ sống sao đây ?

Cô bơi mải miết, trên đầu có hai con chim chèo bẻo cứ vừa bay vừa hót chà cheo cheo quýt ( chờ anh em nhé). Cô cất tiếng gọi to hơn, tha thiết , tha thiết đến nỗi cu Lẹp nếu có chết rồi cũng phải sống lại:

- Lẹp ơi !Anh ở đâu ...u..u...?

Ngay lúc ấy có tiếng đáp lại , hốt hỏang :

- cô bé ơi! Tôi đây! Lẹp đây!

Cô bé giống như con cá chuối mẹ , bất chấp hiểm nguy, quày mình bơi chí chết về phía có tiếng gọi. Cô tràn người qua cái nẹp tre giữ bèo rồi lăn mình vào đám bèo tây tốt ngợp. Lẹp nhòai người , giơ hai cùi tay đỡ vào nách cô gái. Hắn đứng vững chân trên chạc đa , miệng gọi tên cô gái , Bé nhòai người tới gục đầu thổn thức trên ngực thuyền chài.

- Cô còn đến với tôi, thằng hèn hạ này ư? Cô không sợ ông Quỹ à cô Bé?

Cô gái ngẩng mặt lên, tràn trề hạnh phúc:

- Tôi đã nói với anh rồi, đừng gọi tôi như thế nữa, hay hôn tôi đi!

Chàng trai hất đám bèo để lộ ra một vùng nước trong, hắn để cô gái đứng thế vào chỗ chạc cành đa, hai cùi tay ghì chặt lấy cô gái, ghì rất chặt.

Hắn để cô gái đứng trên chạc cây chắc chắn nhất, bất ngờ bơi lả người ra, bơi một cách điên cuồng xung quanh.

Cô gái đứng trên chạc cây sung sướng nhìn hắn . Lần đầu tiên hắn cảm nhận được sự ấm áp của ngọn lửa tình yêu. Không phải là ngọn lửa của dục vọng. Hắn mất hết vẻ hung hãn , thầm mong cô gái xinh đẹp nhất vùng đừng bao giờ bỏ rơi hắn. Cô gái nhìn theo hắn đang thể hiện sức mạnh, thể hiện tình yêu như loài cá. Cô thấy yêu hắn vô cùng.

Chờ cho ông Quỹ ra khỏi nhà ông Nghĩa , khuất hắn , bà Mến rẽ hàng cây ô rô trồng làm hàng ra vào nhà ông Nghiã. Con chó già thấy người quen không buồn sủa. Tuy nhiên bà Mến phải đến để trình diện con Lài, bà bạo dạn đưa ống ch6an vào sát mũi con Lài cho nó hít hít rồi mới bước vào :

- Lạy Cha ạ!

Ông Nghĩa lúng túng một lát rồi lấy giọng từ tốn:

- Tôi bây giờ không còn là người của nước Chúa nữa , xin chị cứ gọi tôi như mọi người.

- Thưa... cứ cho tôi được coi Thầy Cả lả người chăn dắt linh hồn cho xứ tôi.

Ông Nghĩa lại bàn, rót nước vối ra cái chén tống mời bà Mến:

- Khuya thế bác không đi nghỉ, còn sang đây có chuyện gì nữa?

- Thưa... Tôi muốn nói với Thày cả một chuyện. Tôi muốn xưng tội.

- Chuyện thằng Lẹp với con Bé chứ gì ? Bác Quỹ vừa nói với tôi xong.Nếp nhà danh giá mức ấy tránh sao được miện thế chê bai . Tôi không có ý nói môn đăng hộ đối gì, chúng nó còn trẻ chưa thấu lẽ đời. Bác cũng biết, trai ấy, gái ấy, làm sao lấy nhau được. Bây giờ phải tách chúng ra. Mà bác cũng phãi răn chúng cho đúng mực.

- Thưa ... tôi vẫn biết mình kẻ mọn. Nó xấu xí....mà bây giờ tôi cũng không biết nó ở đâu nữa?

- Sao bác Quỹ bảo nó nhảy xuống sông .

- Vâng , tôi ra bến kêu khóc khản tiếng mà không thấy nó đâu. Hay chỉ sợ nó sợ quá , lặn sông quá hơi thành trẫm mình , làm mồi cho cá thần.

Bà lấy khăn chấm mắt :

- lạy mẹ Maria , hằng thương xót chúng con! Xin mẹ đừng bỏ rơi đứa con tôi lỗi này.

- Đàn bà mau nước mắt, chuyện tày đình bác chả lo. Nó là dòng giống ông Chép, về với sông là về với nhà nó. Có khi bây giờ lại đang ngồi đâu bẻ mía ăn cũng nên.

Bà ấy úng:

- thưa Thầy Cả , cho tôi xưng với Thầy một điều tối hệ trọng.

Ông Nghĩa khuyến khích :

- bác đã tin tôi thì cứ nói, đừng ngại

Người đàn bà nuốt nước bọt, liền nói ra điều hệ trọng:

- Thưa cha ! Thằng Lẹp không phải con ông Chép

Người đàn ông bật cười, có đượm chút diễu cợt:

- Thế nó là con cá thần vực Diễm thật à? Thiên hạ nó bác nằm mộng rồi đẻ ra nó mà

Đôi mắt hiền từ nhẫn nhục của bà Mến bỗng long lên, phát ra ánh sáng quyền uy của kẻ bề trên:

- Thưa Thầy Cả! cho tôi được xưng tội trước Thiên Chúa... Thưa Thầy Cả ....thằng Lẹp là con tôi với ...ông Quỹ Nhất.

Giống như một tiếng sét vừa giáng xuống căn nhà, ông Nghĩa bật dậy nhìn thẳng vào bà Mến, cái nhìn kì lạ, vừa ngỡ ngàng dò hỏi, vừa thóang nhanh nỗi buồn. Ông nhìn lên tượng Đức Bà Maria trên cao, đây là việc hệ trọng, quá nghiêm trọng với gia đình, giòng tộc nhà ông. Trước tới nay ông thấy bà Mến ra vào lò ông anh như người nhà , đôi lúc đối đáp ngang bằng bà Quyền , ông cũng sinh nghi , song chỉ thóang qua vì ông nghĩ bà lấy quyền uy bà mụ của cả làng, đã đỡ cho tất cả đám con chàu nhà ông. Ông không thể ngờ sự việc lại đẩy ông khiến phát uất trong lòng, thuần phong chân quê, đạo đức bị xỉ nhục.

Bà Mến khóc tấm tức kể lể:

- Chú ơi tôi cũng chẳng đi lại, vụng trộm của bà Quyền đâu, tôi là bà mụ, tôi cần một đứa con. Mẹ Maria sinh ra Chúa hiển linh bằng giấc mơ . Tôi cũng mơ thấy cá thần , lúc mở mắt ra thì gặp ông Quỹ. Tôi cầu xin và tôi đã được. Chú ơi ! cũng chỉ có duy nhất lần ấy thôi . Tôi xin thề trước Chúa mầu nhiệm, sau đó không ăn nằm với ông Quỹ hay với ai khác hết.

- Thế đã bao giờ chị nói với bác Quỹ chưa?

- Thưa chưa... ông ấy cũng chưa rõ, tôi định nhờ chú nói lại với ông ấy.

- Không ! Chị không được nói , chuyện con bé đã thế, bây giờ lại biết chuyện chúng nó loạn luân cuồng mê thì bác ấy điên mất. Không ! Tôi cấm chị không được nói , phải mang điều khủng khiếp, nhơ nhuốc này chôn chặt trong lòng theo xuống mồ. Ông Nghĩa quả quyết

Ông dừng lại, run run :

- Tại người lớn chúng ta không nói ra những điều cần phải nói, giấu diếm vụng trộm đến khi không thể nói được thì vật vã , tự sỉ vả mình. Chúa đã cho con người biết nói thì phải có gan dám nói sự thật. Chiên lành phải xưng tội. Tôi không còn là người của nước Chúa nữa nhưng tôi vẫn thấy con người cần một cái gì đấy linh thiêng, cần phải tôn thờ. Phật tử thờ Phật, người theo Đạo thờ Chúa, người thường thờ tổ tông , dân nước thì lập đền thờ người có công . Cần phải có một điều linh thiêng sâu kín trong lòng để ta tôn thờ. Nếu không còn sự linh thiêng nào nữa thì con người cũng như cái cây phải ra hoa kêt trái , như súc vật truyền giống sinh sôi, như cát bụi trần trụi mà thôi. Anh em ruột thịt ăn nằm với nhau thì đạo lý là nồi cám lợn. Chị ôi , sự sống và cát bụi gần nhau lắm, chỉ cần ngưng thở thì đời sống đã về cát bụi rồi. Vì thế chị không được nói ra điều ấy, vì nó là tội lọan luân , nó sẽ diệt các mầm sống sáng láng của dòng tộc và của cả giống người.

Bà Mến ngẩng lên, đôi mắt ráo nước. Ông Nghĩa chắp hai tay lên ngực:

- Tôi hứa với chị, tôi chỉ nói với anh tôi điều này trước khi tôi nhắm mắt đời đời, đời đời chẳng cùng. Amen

Nếu không có cơ đau bụng nổi lên bất chợt, quằn quại thì không biết đôi trẻ co đứng thế đến bao giờ. Con bé ôm bụng, trán vã mồ hôi, hai hàm răng nghiến chặt. Thằng Lẹp sợ hãi , nó chẳng có chút kiến thức nào về chuyện đau bụng của phụ nữ. Con bé cắn chặt vai thằng lẹp, cố nốt đi tiếng kêu rên, cô sắp lả đi đến nơi.

Trời chuyển sương sa , hình như Trời chỉ cho hai đứa một khoảnh khắc bình minh trong sáng vậy thôi; mới qunag thế mà bây giờ sương giăng mờ mặt sông. Ngoài đám chà , xa xa có một chiếc thuyền te đang tiến lại, bồng bềnh. Đó là chiếc thuyền đi te cá cá ngần buổi sáng tinh sương. Cá ngần - hình như loài cá đặc biệt chỉ có trên sông Châu, những chú cá nhỏ bằng đầu đũa làm bằng cây len đun bếp lò , mềm mượt, trắng muốt. Cá ngần không xương , chỉ có một dây sống, thịt nạc như giò lụa , cá ấy mà kho với tương đặc, rắc lá gừng thái nhỏ sẽ là món ăn thanh thú của miền quê.

Chiếc thuyền te tiến vào trong sương mang theo cả nỗi đói khát của hai kẻ si tình. Bất chợt , một chiếc thuyền con xuất hiện sau tiếng "vạt uồm ". Cô gái chèo thuyền lướt nhanh như bay. Cô cho thuyền vòng qua đám chà , hai mái chèo té nước đuổi cá, chân đạp sanh " uồm" để đuổi cá vào trong te. Cô Bé đau quá không nhịn được , kêu lên :

- Ôi mẹ ơi, con đau quá.Thế rồi cô bật khóc như mưa, hay tay đấm bầm bập vào vai Lẹp.

Cô gái làng chài thính tai , cho thuyền đi chậm lại. Cô nhìn thấy hai cái đầu như trôi đi trong sương , giữa đám bèo.Cô tự hỏi người ở đâu mắc tội mang thả trôi sông hay sao? Cô hỏi với vào :

- Rét mướt thế này ai trong chà nhà tôi thế ?

Im lặng , không có tiếng trả lời. Lẹp tưởng Bé sẽ đứng im, mắt đau đớn nhìn theo con thuyền mong tìm một chỗ ngồi khô ráo. Bất đồ cơn đau lại nổi lên, cô gái đấm Lẹp mạnh hơn, thúc cả đầu gối vào bụng hắn: " Tại mày! Tại mày! Bà đã cấm mà mày còn bò đến chỗ bà ...."

Không thể nhịn, đứng im được nữa, Lẹp gọi với ra :

- Cô chài ơi, nhờ cô làm ơn cứu chúng tôi với.

Cô gái làng chài nghe rõ tiếng con gái khóc, chắc có điều uẩn khúc gì đây, cô cho chiếc thuyền con lướt nhanh về phía thuyền của nhà:

- Mẹ ơi , có tiếng người kêu cứu trong chà nhà mình, con nghe có tiếng con gái khóc

- Ở phía nào hả con? Coi chừng nhầm tiếng oan hồn nương nhờ đình Thái Hòa, trời chưa sáng hẳn đâu

- Con không nhầm đâu , chỗ đám bèo tây thầy con hay xuống bắt cá chép vật đẻ ấy

- Sao con không nói với thầy con

- Con sợ thầy cho là người đắm đò hay trôi sông, thầy kiêng không cứu. Sợ Hà Bá bắt đền mạng.

- Nhà ta theo Đạo, cần làm phúc thì làm phúc. Phải cứu người ta lên chứ. Thầy người gặp nạn không cứu, người ta chết, mình tôi lòi mắt ra.

Bà đi lại sát mũi thuyền, lựa lời nói với chồng:

- Ông Nghệ cho thuyền vào đám chà tôi nhờ một tẹo!

Cô Bê lớn kéo được cô gái ướt lướt thướt, da mặt tím tái lên thuyền thì bà Nghệ đứng không vững :

- Ối trời đất ơi, lạy Chúa tôi, lạy Mẹ Maria lòng lành vô cùng. Cô Bé nhà ông Quỹ nhất giời ạ. Sao lại đến nông nỗi này con ơi !....

Cô Bé ngất đi từ lúc được kéo lên thuyền. máu lõang chảy ra ướt nhòe hai chân trắng nhợt nhạt. Cô Bê lớn thì thầm:

-Mẹ ơi, máu ở cửa mình cô ấy chảy ra nhiều, hay là cô ấy bị sẩy thai...

Bà Nghệ quát đuổi thằng Bê con ra ngoài điều khiển tay lái thuyền te cá,còn thằng Có, con Má đang ngủ ở sạp thuyền, thấy nhộn nhạo lồm cồm bò dậy bị mẹ đe nẹt bắt nằm xuống ngủ tiếp. Bà Nghệ bảo cô Bê Lớn.

-Lấy cái quần khô của con ra đây thay cho cô, rồi đặt cô ấy nằm yên một chỗ đi con.

Bé nằm thiêm thiếp mê man, khuôn mặt từ tím tái chuyển sang trắng sáp, đôi môi nhợt nhạt, mớ tóc lòa xòa dính bết vào cái trán dô.

Thằng Lẹp tự leo lên được cái thuyền con. Ông Nghệ quang cho nó cái quần đùi cũ, giọng ồm ồm:

- Tưởng ai hóa ra mày , thằng Lẹp. lần trước tưởng mày làm mồi cho cá thần rồi, sao còn cả gan ra chỗ đấy.

Nghe ông nói bà Nghệ giật mình:" Sao cái thằng cụt mắt thôi lố như thế lại có thể lôi được con gái rượu nhà ông Quỹ ra dìm ở đám chà khi trời rét thấu xương thế này? Chắc anh chị phải lòng nhau lâu rồi . đứng ngâm nước lạnh thế này sổ thai đây" . Bà Nghệ lau máu cho cô gái bằng một cái khăn sạch, miêng chửi : " Tiên nhân cha thằng thiên lôi, giời đánh. Đứng dưới nước nó còn húc người ta thế này ! con ơi ! không khéo rồi tuyệt đường sinh nở con ơi! "

Bé lớn nghe mẹ nói , xấu hổ. Cô khẽ khàng:

- Máu vẫn chảy không cầm được, cô ấy chết mất u ạ.

- Mày bảo thằng Lẹp chạy về kêu bà Mến xuống đây, nhớ đừng nói cô Bé dưới này, ông Quỹ ông ấy giết tươi nó

- Con chịu thôi, u ra bảo với anh mắt cá ngão ấy

Thằng Lẹp sợ cuống quýt:

- Tôi về sao được bà ơi, nhìn thấy tôi là ông Quỹ cho một dao mía xong đời ngay.

Bà Nghệ thấy thằng trai có lý, bảo con gái:

- Con lên bờ giúp mẹ đi con ! cô ấy là ân nhân nhà mình . Dạo năm kia nước to, cô ấy mà không giấu cho thúng khoai với mấy đấu ngô thì nhà mình chết cả rồi, con nghe chưa ? Đi đi con.

Bà Mến cầm máu cho cô Bé bằng môn thuốc bí truyền. Bé nằm mê man , cái thai còn non tháng đã ra từ lúc cô con ngâm dưới nước. Làm bà mụ gần cả đời người bà biết con bé ngâm lâu hơn tý nữa sẽ chết. nói dại, bà không nhanh chân xuống thuyền cô cũng sẽ chết vì mất máu. Bà cũng hiểu từ nay cô gái đẹp nhất vùng sông Châu này sẽ khó lòng có khả năng sinh nở được nữa. Cái thai, kết quả của cuộc tình điên rồ đã ra, đáng lẽ phải giữ gìn thì thằng vai u thịt bắp lại thúc ép nó quá đáng.

Bà Mến bắt thằng Lẹp mang cái chiếu rách ra ngủ trên cái thuyền con, bà cũng xin bà Nghệ cho bà được ngủ lại cùng cô Bé. Bà nắm xuống, nâng đầu Bé lên , luồn tay cho gối đầu lên, bà ôm Bé vào lòng. Cô Bé đã tỉnh nhưng vẫn lìm lịm, cô được bà Nghệ bón cho bát cháo gạo nếp , đánh vào một quả trứng gà. Vợ chồng nhà chài vẫn nuôi gà ở cái chuồng con phía sau thuyền.

Bà mẹ thấy cô gái, sau chuyện tày đình vừa xẩy ra xấu hẳn đi, da mặt tai tái nhợt nhạt, vầng trán hơi dô,cặp môi tím lịm và đôi mắt thăm thẳm, nhìn hơi tối lại. Bà thấy thương cô gái đến rát lòng. Giây phút này bà đã quyết không thể để cho chúng nó kéo dài cái chuyện tình điên loạn đáng cấm kia. Và trong giây phút ấy bà quên đi lời thề, bà đã phản bội lời thề với ông Nghĩa. Ngay nếu bà có nhớ đi chăng nữa, dù có giữ thì lời thề độc địa với bà cũng nhỏ bé, hèn hạ làm sao! Bà lựa lời nói với cô gái:

-Bé, con đã thấy trong người khỏe lại chưa?

Cô gái xác động nghe tiếng "con" của bà Mến. Me cô mất sớm, lòng cô luôn thiều hụt âm vang sâu thẳm của tình mẹ. Cô gị dì Quyền bằng dì, người đàn bà đầu tiên cô nhận làm mẹ, gọi bằng u, lại là bà Mến, người đàn bà từ trước tới nay cô coi như kẻ ăn người làm trong nhà mình. Cô gục mặt vào ngực bà:

-Con khỏe hơn rồi u ạ.

Bà Mến để cô nằm im như vậy, bàn tay to lớn vỗ nhẹ vào lưng:

-Bé này, u muốn nói chuyện này...con có muốn nghe không?

Cô Bé mở mắt nhìn bà nghi ngại:

-Vâng chuyện gì u cứ nói, con tỉnh rồi, con chờ nghe đây!

Bà mẹ ngồi lên, giữ tay cho cô nằm im và nói nhỏ, rất nhỏ như sợ bà Nghệ và cô Bé lớn ở góc thuyền đằng kia nghe thấy:

-Con phải binh tâm nghe u nói hết, u biết con là đứa con gái gan góc. Ngày bà Cả sắp "đi", ai cũng sợ bỏ chạy cả, chỉ có tao dám nằm lại bên chạnh. Bà ấy bị chó điên cắn bóng khi đang mang thai đứa em mày đã được bảy tháng. Lên cơn điên bá Cả cứ rú lện vì đau đớn và sợ gió. Chui vào gầm giường mà nằm miệng xểu dãi ra. Cái thai trong bụng càng quẫy đạp làm bà càng đau đớn hơn. Bà ấy giữ chặt tay tao nước mắt rơi lã chã. Lúc sắp lìa đời bà ấy tỉnh ra, nói với tao: "Em ơi, chị đi, chị mang theo cả đứa này mà đi. Đáng lẽ ra nó cũng được làm người. Sao thần phật không đoái đến lời cầu khấn, van xin của tôi. Ma quỉ làm tôi đau đớn, sao nhục mạ cho tôi thế này! Em ơi thằng Cả đã lớn, có gia thất rồi, chị còn con Bé nó là con gái, em để mắt tới cho chị"

Bà Mến khóc: "Con ơi, tao đã đỡ đẻ cho mày ra đời làm người. Tao nhận lời với bà Cả ci mày như là con tao, mà tao không làm tròn lời giăng dối với bà ấy. Tao chỉ là kẻ ăn người làm, mắt tao mù lòa không để ý được tới mày. Con ơi, con cắn răng lại mà nghe tao nòi ra điều này.

Bà Mến ngừng lại, nét mặt méo đi vì đau đớn và hốt hoảng, hai giot nước mắt lớn từ đôi mắt to đem rầm, mi mọng vì mất ngủ, lăn chảy dài trên má. Bà Mến nấc lên.

Bé ngồi nhỏm dậy. mặt ngơ ngác. Bà Mến giữ lấy cô khẽ khàng đặt cô xuống:

-Tao đã thề độc với ông Nghĩa không nói ra điều này, nhưng nếu không nói thì tội lỗi còn nặng hơn, thôi thì tao chịu tội nuốt lời thề trước Chúa, nhưng Chúa sẽ tha tội vì tao dám bước qua sự tăm tối đặng cứu rỗi kẻ bị quỉ dữ cám dỗ. Con ơi...B2 Mến lại nấc lên hai hàm răng như cứng lại.

Bé chăm chăm nhìn bà Mến, sự tinh nhậy của người con gái giúp cô lờ mờ nhìn thấy một điều gì đó thật dữ dằn, thật kinh khủng. Cô thầy tức thở, phải nghển cổ hít hơi lạnh từ mặt nước ùa vào, bộ ngực còn non nớt như sắp vỡ tung. Bà Mến gục xuống ngục cô gái, nức nở khóc.

-Con ơi con, Thằng Lẹp nó là con của mẹ với ông Quĩ! Chúng mày là anh em ruột với nhau.

Cô gái hét lên một tiếng ghê rợn, vật mạnh hai chân xuống sàn thuyền và ngất đi...

Bà Mến tính nát nước, sau cùng chỉ còn một cách gửi thằng con lánh mặt đi một thời gian là hay hơn cả. ngay trong đêm đó bà Mến nhờ ông Nghệ là chỗ họ hàng với ông Chép, tìm cách đưa thằng Lẹp xuống ngụ dưới làng chài định cư đọan đền Trần chỗ thông sang Tức Mạc. Được ông bà Nghệ chấp thuận, chờ cho Bé ngũ yên bà sang chỗ thằng Lẹp, lựa lời:

- Con Bé hiện giờ có chửa, đang bị đông thai , cần tĩnh dưỡng ít lâu, con không được gần gũi nó. Con phải nghe u , dòng giống nhà ông Chép độc đinh chỉ có mày, không lo tính trước , tuyệt giống thì sau này mày phải gánh chịu. Chúng mày phải cách ly nhau một thời gian, con về quê gốc dân hạ bạn, trên này chừng nào việc êm thắm thì u đón về.

Bà giấu tiệt chuyện tày đình đã nói vế con Bé. Thằng Lẹp chưa hay hấn gì, cả ông bà Nghệ cũng không biết, chỉ cho rằng đó là cách hay nhất bây giờ để tránh cơn thịnh nộ của ông Quỹ Nhất.

Cuộc ra đi được thu xếp êm thuận, cô Bê lớn và thằng Bê con lấy một cái thuyền con đưa Lẹp đi xuống đê Hữu Bị, lối thông ra sông cái. Lúc đầu ông Nghệ cũng hơi e ngại, nhìn khuôn mặt gớm ghiếc của thằng cháu quái ông thấy sợ. ông lo cho cô Bê lơn ngang tuổi với cô Bé đi đường xa trong đêm gió rét. Nhưng nể lời bà Mến và thương ông Chép vắn số nên ông miễn cưỡng bằng lòng. Để cẩn thận , ông gọi thằng Bê con ra sau lái dặn dò:

- Cái thằng thiên lôi mắt trắng , môi thâm này tao cũng thấy sợ. Mày đi với chị, có chuyện gì thì lấy ngay mái chèo phang thẳng vào gáy nó cho tao. Nghe chưa!

Thằng con vâng một tiếng dứt khoát ra dáng đàn ông , rồi nhảy phắt sang cái thuyền nhỏ gọi to:

- Chị Bê lớn ơi, đi thôi! Em dẫn đường.

Cô Bê lớn ngại ngùng nhìn sang chòm chà lớn cửa đình Thái Hòa, trong lòng phấp phỏng, cô ngơ ngẩn đứng im lát sau mới dùng chân kéo con thuyền nhỏ lại gần thuyền lớn rồi bước xuống.

Thuyền hai mái chèo, cô chở bằng hai tay, cu Lẹp mệt mỏi ngủ khu khoeo trên thuyền, đầu quay về phía cô. Người con gái làng chài không biết lấy một chữ , mọi chuyện ý tứ giữ gìn đều do mẹ dạy. Cô sống , lớn lên theo bản năng. Đời người bó gọn vào hai chiều ngược xuôi của những chuyến đò. Đẻ ra trên dòng sông , lớn lên với dòng sông, ăn uống giặt giũ và thải loại cũng xuống sông.

Cô nhìn thằng người dị dạng , dáng đi ngổ ngáo, lòng thấy sợ sợ, nhìn vào mặt hắn cô phải vội vả quay đi. Vâng lời bố lên thuyền, nhằm hướng Hữu Bị, mong thuyềnchóng đến , đẩy được hắn lên bờ rồi nhanh chóng quay về vụng Diễm. Thằng Bê Con chở mái chèo mũi vẫn ngoái cổ nhìn Lẹp, canh chừng cho chị.

Đêm đen đặc, bà Mến đứng im lặng nhìn theo con thuyền cho đến khi khuất dạng mới trở vào nằm cạnh con Bé. Cô gái nằm thiêm thiếp, hơi thở đứt quãng , bộ ngực phập phồng trong lần chiếc ao nâu đã cũ của Bê Lớn.

Nằm gối đầu lên cánh tay người đàn bà te tái, xởi lởi , tốt bụng của làng Thanh khê, cô Bé nhắm mắt như ngủ say, kỳ thực đầu cô rất tỉnh táo , nhưng đang bị xáo trộn bới tung lên. Cô thấy cuộc tình của cô như một cơn ác mộng. Kẻ ấy bây giờ là anh em cùng cha khác mẹ với cô, thật nhục nhã , ê chề. Ta phải quyên sinh , ý nghĩ đó lớn dần lên trong đầu cô. Vứt thuốc là bà Mến đang cho cô, quần cái ruột tượng của bà bên cạnh , thắt gút nó lại, lăn qua mạn thuyền, thế là xong, làm ma đoạn sông Châu chảy qua nhà mình.

Bà Mến chợt lẩm nhẩm nói mê, cô gái run lên trong nỗi sợ hãi và hồi hộp. Cô thổn thức ngồi dậy, xung quanh mênh mông, thấy lòng bàng hòang sợ hãi. Chợt cô thấy cả khúc sông đang sáng lên vì những bó đuốc bã mía lớn , mỗi bó do một người giơ cao cháy đùng đùng, tàn lửa bay tỏa ra khắp mặt sông. " Lạy Chúa tôi " cô kêu lên, - cà nhà cô, xóm cô người ta đang đổ ra sông , thuê cả thuyền chài để thuê vớt xác cô.

Bà Mến vẫn thở phù phù mê mệt. Cô gái nhổm lên tinh ranh như một con cáo, hành động bột phát, đu hai tay thả người xuống rồi mất hút trong làn nước lạnh.

X

XX

Sau ngày cô Bé mất tích ít lâu thì thằng Lẹp lù lù dẫn xác về Thanh khê, nó nốc rượu như nốc nước mưa. Một bên cặp nách chai rượu, đi một đoạn lại dừng, dùng khủyu taiy kẹp chai tu một ngụm lớn, chân nam chân xiêu, cái mặt xạm da cá giờ đỏ phừng phừng. Hai cái mắt tròn , một to , một bé nhìn trô trố trông như thằng Chí Phèo trong chuyện của ông Nam Cao. Có khác chăng là nó không về một mình, hắn đem theo một người đàn bà, đó là cô Bê Lớn. Bê Lớn đi chân đất, ngón tòe rộng , trông người đã hơi đẫy ra.

Thằng Lẹp dẫn cô Bê Lớn vào nhà bà Mến, nó giục cô gái vào trong túp lều, bảo ngồi xuống chõng, dùng hai cùi tay rót nước vối ra bát thành thạo, đưa cho cô gái:

- Mình uống nước đi, nụ vối đấy. Bà mến này hay uống nụ vối cho mát ruột. Nụ vối nhà Cà Thuần năm nào cũng ủ rồi đem cho.

Cô gái nhìn hắn, đối mắt dại khờ, không nói năng gì . Lẹp vồn vã :

- Mình nằm xuống nghỉ đi một tẹo! " Nhà " này là nhà tôi, mình không phải e ngại giữ gìn, không phải sợ ai cả

Sao họ lại gọi mình xưng tôi, họ thành vợ chồng bao giờ vậy? Cô gái kia sao lại như người giở câm giở điếc ra như vậy?

Xin trở lại cái đêm con thuyền nhỏ trôi xuôi gió về quê nhà ông Chép. Thằng Bê con đằng mũi, chốc chốc ngoái cổ canh chừng thằng giời đánh. Đến lúc mỏi cổ quá, hai tay mệt mỏi khuều khào như tay muợn, nó đòi nghỉ, buông tay chèo lăn kềnh ra cạnh cu Lẹp. Bê Lớn cũng mỏi, khi ấy Lẹp cất tiếng nho nhỏ:

- cô Bê nghỉ tay một lúc , để đến phiên tôi chèo.

- Anh cứ nghỉ tự nhiên, bố tôi giao đưa anh tới tận quê hương bản quán mới quay về . Hai tay anh như thế, chéo làm sao được. Bê Lớn nghi ngại.

- Tôi chèo bằng chân. Dân chài chính gốc đây, từ ngày mõ hàng nhà Quỹ ăn hai bàn tay thì hai chân tôi đã làm nhiều việc cáng đáng cho hai bàn tay. Cô để tôi đỡ cho một chốc.

Bê lớn buông mái chèo, hay tay mỏi rã rời . Cô mệt mỏi nằm xuống cạnh em, lấy cái buồm rách phủ lên người.

Thằng Lẹp dùng hai chân hùng dũng điều khiển hai mái chèo, đẩy con thuyền lướt đi ào ào.con thuyền cũ nát chòng chành vượt sôn dài, chỉ một chốc sau cô Bê lớn đã ôm đứa em trai ngủ lơ mơ. Lẹp gò lưng chèo, hai chân dẻo như tay gấu. Bữa cơm cá Ngần , cá Đỏ nhà ông Nghệ đầy chất bổ làm hắn hồi phục sức lực nhanh chóng. Gần sáng thuyền đến giang phận làng chài con thuyền nhỏ nhoi đi giữa đêm tối mông lung, Lẹp thấy đi nữa sẽ cạn sức, nó cho thuyền trôi không lái, bò đến nằm sát vào cô Bê lớn. Trời rét căm căm, ba người nằm sát nhau trong lòng thuyền. cô gái trở mình quay người mở choàng mắt, thấy Lẹp, thằng con trai đang nhìn cô chằm chằm. Bê Lớn sợ, cứng hết chân tay, đôi mắt nhìn hắn không chớp. lẹp không bỏ lỡ cơ hội, hai chân to khỏe lực lưỡng quặp chặt lấy cô gái. Cô gái không thể giẫy dụa, chịu phép giúp hắn làm những việc cần thiết trong lòng thuyền chật hẹp bên đứa em đã đủ khôn, mà một kẻ cụt tay như hắn khó lòng làm nổi.

Thằng con trai đang hùng hục chiếm lấy cô thì thằng Bê con thức giấc, sợ hãi thấy chị bị thằng Lẹp cưỡng nhục . nhớ lời bố nó lao về đầu thuyền rút mái chèo. Thằng Lẹp bỏ lơi con chị lao theo đè nghjiến thằng em xuống lòng thuyền, dùng hai cùi tay xiết chặt cổ thằng bé. Sức cuồng thú dồn hết lên đôi tay,thằng Bê con chỉ giãy được một lát, uốn con người lên mấy lần rồi nằm im. Cô Bê lớn choàng mắt, chừng chừng chưa kịp hiểu ra chuyện gì thì thằng người thú đã chồm người sang cô , điên cuồng hành lạc.

Sáng ra các nhà chài định cư trên bờ thấy chiếc thuyền con dạt vào bến, hai kẻ ôm chặt lấy nhau trong mưa phùn gió bấc. Thằng Bê con nằm cứng queo. Dân làng chài đắp cho thằng bé một nấm đất con con bên dòng sông Châu.

Thằng Lẹp trâng tráo nhắn ngườim về báo cho ông bà Nghệ biết thằng Bê con bị cảm lạnh chết trong đêm. Lẹp với cô Bê lớn đã đồng ý lấy nhau, người nhà ông Chép đã đồng ý làm hôn lễ cho hai đứa.

Đoạn sông Châu gần phía Hữu Bị nhỏ hẹp, lòng cạn dễ lội dọc và sang ngang. Hàng ngày thằng Lẹp đẩy thuyền dọc sông trở về với nghề mò trai, trùng trục. Nó xin được cái phên chằm lá gồi che mưa nắng. Cô Bê lớn ngồi trên thuyền đặt hai chân thủng thẳng chèo. Cu Lẹp giữ chịt cô ở trên thuyền, nó sợ cô xúông nước bị sẩy mất đứa con.

Lẹp lúc cúc đi, hai bàn chân tinh nhạy của hắn không bỏ qua một con trai nào, trừ những con còn quá bé còn quá bé để nuôi. Lâu lâu hứng lên hắn còn hát lên những câu hát tục tĩu" hỡi cô bắt ốc bắt trai, có con trùng trục để ngoài miệng trôn...." Ngậm miệng vào trong làn nước thằng cụt cười , nước sủi lên ùng ục. Con vợ nằm ngửa trên thuyền, với tay cốc nhẹ vào cái đầu có mái tóc rễ tre, nắm lấy lắc lăc ra chiều thú vị lắm. Lẹp đu người nhảy lên thuyền, cởi truồng nồng nỗng, dụi dụi cùi tay vào bụng vợ, hỏi : " có thấy con đã máy chưa?". Bọn chúng lăn cù vào, cấu véo nhau cười sằng sặc trên quãng sông vắng xem như trên đời chẳng còn ai. Chúng chẳng mong gì thêm , bằng lòng sống với nhau trên con thuyền nát, đẻ ra một lũ con nhếch nhác, bẩn thỉu, mù chữ, thô tục. Mọi chất thải lại thả xúông sông, đứng mũi thuyền tè xuống sông, đi ỉa chổng đít lên bờ như một lời tuyên bố thù ngịch giữa sướng và khổ, tù túng và tự do.

Những kẻ như Lẹp đâu có ngờ, những sự kiện lớn đang diễn ra, các làng chài dọc hai bờ sông, theo các vùng xung quanh đang truyền đi những tin tức ghê gớm, sắp đổi đời tới nơi rồi. Lẹp giấu vợ , vận bộ quần áo cóc cáy lên bờ, sà vào các đám đông đang bàn luận, rồi mang về thuyền những câu nói lạ lẫm : " đánh đổ địa chủ cường hào ác bá "; " những thằng theo Quốc dân đảng bị lôi ra vạch tội bắn vỡ óc, chết như chó "...những tin về xự đạo khiến các làng chài theo đạo cồn lên, Tây đã rút từ Hà Nội về Hải Phòng tập kết 300 ngày. Đàn chiên lành từ các mạn trên và mạn bể, Bùi Chu, Phát Diệm , Văn Lý- Xương Điền, Giáo Tòan, Quỹ Nhất di cư vào Nam theo Chúa. Đức Mẹ ôm Chúa hài đồng hiển linh trước cây tháp nhà thờ lớn Hà nội sau đấy Mẹ lại hiển linh trên tháp nhà thờ sông Lấp ... Thôi thì đủ thứ đồn thổi. những tưởng trên đời không còn gì khác nữa ngoài lời đồn thổi về sự đổi ngôi địa chủ, phú ông xuống dưới, bần nông , cố nông cưỡi lên trên

Cu Lẹp cồn cào ruột gan. Mối thù khắc cốt ghi xương giữa nó và Quỹ Nhất phải trả nợ. Tao sẽ đòi lại đôi bàn tay. Ta sẽ giành lấy người con gái còn rực rỡ hơn Đức Mẹ Maria. Ô hô! Phải đè đầu lão Nghĩa Tây để có mảnh vườn to hàng mẫu trồng đủ thứ cây lưu niên quý hiếm. A ha ta sẽ lấy cái lò mật và cả con trâu Cục, chặt hết vườn cây nhà lão Nghĩa, cho tuyệt các giống cây lão tha ở đâu về.

Chưa thèm hỏi xem vợ có đồng ý hay không , cu Lẹp bán văng chiếc thuyền nát của ông Nghệ cho cặp vợ chồng trẻ. Tiền dắt cạp quần, vứt cái nồi đồng điếu cũ méo, mấy cái bát cóc gặm xuốc sông, cu Lẹp dắt vợ, cuốc bộ về Thanh Khê.

Lũ trẻ xóm bãi thật thò xung quanh túp lều nhà bà Mến để rình xem mặt cô ả bụng ỏng đít beo, theo cách chúng gọi, người làng chài, thằng Lẹp cụt mới nhặt được đưa về làm vợ. Cô Bê Lớn nằm trong cái chõng giấu mặt vào tay nải đựng quần áo ấm ức khóc. Đám trẻ con cháu ông Quĩ Nhất túm vào tặng cho Lẹp đủ thứ xấu xa, nào là"đồsấp mặt", "đồ đểu", lại còn đồ "ăn cháo đái bát", "đồ mắt trắng môi thâm". Chúng ấm ức vì thằng Lẹp lù lù dẫn xác về còn cô Bé thì tuyệt nhiên không thấy tăm hơi. Thằng Khuê đứng bên vườn nhà nó "hai, ba" cho lũ trè òa lên"Rốn lồi quả quít, má hồng trôn niêu, tưởng rằng cô em ái ố mĩ miều". Tưởng rằng của quí đâu xa, hóa ra đồ bò bê nhà lão chài Nghệ. Thằng Khuê cất giọng tử tế gọi:

-Chi Bê ơi, chị còn nhớ nhời hẹn em xuống cho bát cá ngần không?

Cô Bê lớn òa lên khóc. Lẹp điên tiết kẹp con dao vẫn giắt trong cạp quần ra, con dao bài Bê Lớn vẫn dùng mổ cá, mổ trai, hắn chém chém trước mắt dọa:

-Mẹ cha lũ con chùa nhà địa chủ. Phen này thì ông quyết cho chúng mày ăn cứt. để bù cho cả đời chúng mày ăn cơm trắng, cá béo.

Thằng Khuê đáo để không hề sợ cu Lẹp, dòng máu ngỗ ngược của cô nó chảy trong huyết quản, nó nhấy ra trước mặt Lẹp, "hai, ba"cho lũ trẻ gào: "Thuyền chài, thuyền chải, thuyền chai, ăn cơm thì ít ăn khoai thì nhiều..."

Hai, ba: "Chém cha thằng cut mắt lồi. Đẻ ra giống cá, làm gnười được ru"

Thằng Lẹp ngậm con dao ngang miệng, đuổi theo thằng Khuê, thằng bé tréo tót lên ngọn cây duối um tùm cành lá rậm rạp, lấy trứng chim bồ cu ném trúng mặt thằng Lẹp, trứng vỡ, lòng đỏ, lòng trắng, toe toét trên khuôn mặt bì bì da cá nheo.Lẹp tức tối gầm gào như con trâu dái bị chọc tức chạy quanh gốc cây, kẹp con dao nhọn vô hai cùi tay tung lên. Con dao không tới rơi hoạch xuống đất. Thằng Khuê cười lên khanh khách vạch quần đùi đái tồ xuống gốc cây, khiến cu Lẹp phải rời ra xa.

Thằng Lẹp gầm lên:

-Mẹ cha tiên nhân thằng Quĩ Nhất, thằng Cả Thuần đẻ ra mày. Ông thì giết mày. Ông đốt nhà mày.

Chị Cả Thuần đi chợ tỉnh bên Hưng Yên vừa về, bỏ cái thúng đội lên đầu xuống sân, rút khăn vuông trùm đầu xuống hỏi Lẹp:

-Chú Lẹp, duyên cớ gì mà chú đánh con tôi.??

Lẹp nhổ bãi nước bọt trong mồm ra, chửi:

-Phải đánh cho chết cha cái giống địa chủ nhà nó đi.

Chị Cả thuần nói mát:

-Bay giờ bà con nông dân vùng lên, Chú đánh ai mà chả được. Cóc ngóe cũng có lúc nhảy ra làm người. Chả bù cho lúc ngửa tay ra xin từng bát gạo, con cá lẹp kho tương:

Thằng Lẹp sấn sổ đến gần chị cả Thuần. Chị cũng bước dân tới, bóng chị bao trùm gốc duối, sẵn sàng cấu xé nếu Lẹp xông lại chỗ con chị. Lẹp đã giơ hai cùi tay lên, thấy chị Cả sẳn sàng liều, vội thu tay lại, Chị Cả chồm bước tới. Lẹp lu loa:

-Á á, nhà chị này xỏ xiên chửi bóng, chửi gió. Được rồi nhà chị cứ nhớ lấy

Chị Cả Thuần có tiếng hiền thục, lúc này cũng nóng mặt đốp lại:

Rõ cái đồ mặt dày. Nhớ thì chú làm gì được mẹ con tôi. Chú có ăn thịt mẹ con tôi thì ăn đi.

Chị Cả quát to bắt thnằg Khuê trèo xuống. Chị sấn ra đứng trước mặt Lẹp. Thằng cụt ngac nhiên trước hành động quyết liệt của người đàn bà. Nó bỗng nhận thấy người đàn bà ba con vẫn mặn mà duyên. Con mẹ này mới ngoải ba mươi chứ mấy, nó nghĩ nhanh, người cao ráo, mái tóc dài tới khoeo chân, đen như mun, vẫn còn thắt đáy lưng ong. Người như thế ở góa, thằng đàn ông nào chả tìm cách lươn vo ve ong bướm. Nó chửi, mẹ nó, thằng Cả Thuần đẹp trai, học giỏi nhất vùng, vội chết bỏ phí con vợ mỡ màng.

Lần đầu tiên Lẹp dám nhìn kỉ chi cả Thuần, và nhận ra điều từ trước tới nay nó không nhận biết, vợ Cả Thuần là một người đàn bà đẹp.

XI

Nhà ông Quỹ Nhất hôm nay làm bữa gỏi cá mè ăn mừng vụ mía đường năm nay trúng lớn. vụ này đường trầm nhà ông cánh đều , to tăm tắp, óng ánh xanh, ráo nước chắt, bếp Rỗ cam đoan nếu có mẻ nào rão cánh xin đuổi thẳng lão, thay bếp khác. Cánh nhà chè thay nhau dùng xà beng bổ đường trầm trong gạch thằng tửng tảng lớn vuông thành sắc cạnh vật lên ba tấm phản lim đặt sát nhau trên sân lò. Lái buôn Vĩnh Niên nhận phần cho người khiêng xuống thuyền để xuôi mạn bể. đường Thanh khê còn ngược lên Hà Nội, Việt trì, Phú thọ.... " Bể " hồi ấy là tên gọi chung cho các hhuyện phía nam của Nam định như Hải hậu, Xuân trường, Giao thủy.... Dân Vĩnh Niên nổi tiếng có tài buôn bán lớn , lắm mưu trong nghề buôn, có gan lớn dám dong buồm đi xa.Đám này là doanh thương có nòi, không cò kè vặt. Họ đưa trước hẳn một nửa hay một phần ba số tiền vụ tới cho ông Quỹ để giam mật trầm, mật giọt, chè hai ... để lái khác khó bề tranh được. Họ cũng thích làm ăn với ông Quỹ Nhất , vì ông là nhà làm mía đường tiếng tăm, làm ăn rộng rãi, trọng tình nghĩa , trọng tín. Hôm nay ông Quỹ mời các ông Cả Giới, ông Phó Liên...lên dự bữa gỏi cá đánh lên từ ao nhà.

Cá được vớt lên, ông Quỹ tự tay làm những công đoạn khó nhất, đánh vảy, lựa lưỡi dao mổ cá , rút bỏ ruột thật khéo để tránh giập mật, cá bị đắng. rửa con cá trong ch6ạu nước vo gạo rồi tráng lại bằng nước sôi, ông lại dùng con dao mía lạng cá nạc thành từng miếng mỏng tang. Liễn cá nạc màu hồng thẫm đặt giữa mâm được ông rắc lên từng lớp thính rang bằng nếp quýt, loại nếp thơm ngon nhất. thịt cá không bóp bằng tay mà chỉ xóc cho đều , thấm thính. Món dấm ông cũng tự làm, chọn mẻ loại ngon, , các loại cá nhỏ như lành canh, cá ngần, cá diếc trộn vào, băm nhỏ cho vào nồi. Vừng rang già giã nhỏ, hành hoa, ớt sừng thái lát, tỏi già đập giập , tất cả cho vào nồi đun chín kỹ, đặc sánh, thơm phức múc ra bát tô đặc sánh , thơm phức. món dấm gia giảm này nếu không có thì không thể là gọi cá mà chỉ là ăn sống nuốt tươi. Ông sai phái lũ con cháu đi lấy lá sung, vọng cách, đinh lăng....inh ỏi cà nhà. Bà Quyền trách khéo ông chỉ cười: " Có thế mới vui, cả vụ mía tối mặt, nay vãn vụ ngồi khểnh với bạn bè , cùng kẻ ăn người làm uống chén rượu tăm gọi là gia đình xum họp mới thấy hết cái sướng thi thỏang mới đến với đời người."

Bà Quyền cũng phải vào bếp, không có cô Bé bà trong nom nồi cơm gạo ỏn cho chín tới. Lão Râu đen mang về thêm mấy con mè thiến vứt oạch xuống sân giãy đành đạch chuẩn bị cho vào cái " máy thái " của ông Quỹ.

Đâu vào đấy xong, ông sai trải hai cái chiếu đậu lớn ra sân rồi vào mời các vị khách tử trong tràng kỹ ra sân cho nó thân tình.

Ông múc nước bể rửa mặt, lay bằng cái khăn mặt cũ rồi xoa chân ngồi vào giữa hai cái chiếu. mấy ông khách ngồpi xếp bằng, ai nấy cười tươi tắn, lão Bếp rỗ, râu đen cùng mấy người đàn ông làm nhà chè ngồi cùng một bên với ôn quỹ. Ông đưa mắt một vòng, thấy thiếu ông Nghĩa liền cho người đi mời , ông lại thấy thiếu anh em thằng Khuê. Ông thấy nhói trong tim, giá có con Bé ở nhà nó sẽ thay ông sang dắt tay mấy đứa cháu mồ côi ra cho ông. Nước mắt chực trào ra , ông cố nén, cầm chém rượu lên ngang mặt, ông mời khách:

- Thưa các ông các bác, chúng tôi ăn nên làm ra là nhờ tài giao du của các bác, các ông bên Vĩnh. Chỗ chúng tôi với các Cụ bên ấy làm ăn đã nhiều đời, là thông gia, máu mủ. Các bác các ông đi nhiều nơi, gặp nhiều sơn hào hải vị, bữa nay có cá ao nhà gọi là cây nhà lá vườn. Món này các cụ chế ra vì đất mình sông rộng , ao sâu, nhiều sản vật sông nước. Vậy mời các bác, các ông cùng các con cháu trong nhà ta cùng động đũa.

Trong câu chuyện nở như ngô rang , cả nhà ai cũng thấy thiếu cô Bé. Bà Mến lén lau giọt nước mắt.

Ông cửu Giới thay mặt đám lái đường Vĩnh Niên có lời đáp từ:

- anh em chúng tôi có lời cảm ơn thịnh tình của ông Quỹ đây. Bữa gỏi cá ông mời chúng tôi ngon thì có chết cũng không thể nào quên được. Gỏi cá ao nhà thật đặc biệt, thật ngon, ấy vậy mà gỏi cá ngon một thì tấm lòng của ông lại làm tăng lên hai, ba phần.

giọng ông giới đưa đẩy, âm vang. Mà lạ cho giọng nói vùng Vĩnh , đất lỵ phủ xưa, có giọng nói cứ vuốt lên, vuốt xuống, đặc biệt thích hợp với các buổi trao đổi, thương lượng kinh doanh.

Giọng ông Giới vẫn chậm rãi, tách ra từng âm, rơi xuống bật lên như hòn chì:

-Anh em chúng tôi đi nhiều nơi, gặp bao đất lề quê thói, tiếp xúc với bao hạng người, nghe ngóng thời thế, nhận thấy cơ ngơi lò đường của ôngnhà đây có thể hùn vốn với các lò khác, lập một công xường sản xuất đường Tây. Cái "anh" đường Tây có hai loại, một thứ làm bằng củ cải đường, ở xứ họ đóng gói mang sang ta; cái "anh" này ăn chỉ man mát, còn một thứ khác làm như cây mía cuả ta. Ở trong Nam Kì, ở Tuy Hòa, Trung Kì, người ta cho nước mía nóng vào máy quay, làm ra thứ đướng Tây trắng không thua "anh" đường củ cải, lại ngọt hơn nhiều, thơm hơn nhiều.

Ông Giới dừng lại, tớp hết chén rượu, gắp miếng gỏi cá ăn ngon lành, rồi lại nói tiếp:

-Ông Quĩ đây có tư chất để trở thành một nhà kinh doanh lớn, xin ông cho tôi nóithật lòng, không dám có ý khen lấy lòng ông, ông Quĩ làm ăn trọng chữ tín, hơn người bằng cái trí, sự tinh nhậy trong doanh thương, chứ không bằng mẹo vặt, hại bạn làm ăn. Hôm nay đông đủ anh em chúng tôi, cùng con cháu, họ hàng, xin ông lưu ý tấm lòng chúng tôi, nghĩ tới vài vụ nữa, hiệp lực với bạn lò, có cơ ngơi công xưởng làm ra được đường trắng để tranh bán với các loại đường của Tây. Xin ông uống hết chén rượu này để mừng ông và tất cả các cụ, các ông, các bà và con cháu.

Ông Quĩ Nhất đưa ngang chén rượu ngang mặt đáp lễ ông Cựu Giới, gịong ông cảm động:

-Các cụ bên Vĩnh khi nào cũng có con mắt nhìn xa, trông rộng. Ông em tôi có ở bên Tây về, đôi lần giục tôi nghĩ tới một cái công xưởng, chế ra đường trắng từ cây mía Tuy Hòa. Việc lớn sau này có thành cũng nhờ chí hướng, công sức, tiền bạc của các cụ bên Vĩnh. Xin mời các cụ nhắm rượu tự nhiên cho.

Ông Quĩ ngừng lời, ông không biết lúc đó thằng Khuê đang ngồi khóc ở cầu ao. Hai đứa em đang chơi với hai con chó mực ở sân bể. Thằng Khuê phải trông hai em trông ổ lợn sề, đến bữa cho em, cho lợn ăn, để mẹ nó chạy chợ, buôn bán kiếm thêm về nuôi chúng nó. Thằng Khuê khóc, thầm gọi thầy nó, rồi lại gọi cô Bé. Nhà ông đánh quấy được bao nhiêu là cá, thế mà chớ có ai nhớ quăng lên cho anh em nó một con. Nếu cô Bé còn sống, ở nhà cô không quên như vậy. Thằng bé ấm ức khóc tủi, thấy anh khóc, con Vân, thằng Các chạy lại hỏi

-Làm sao anh Khuê lại khóc.

Con Vân dỗ:

-Anh mà khóc nữa em cũng khóc theo anh đây này!

Khuê đứng dậy nói:

Cô Bé cô ấy chết rồi, anh em nhà mình bị bỏ rơi. Nhà ông đánh được bao nhiêu cá, chả để lại cho nhà mình con nào.

Thằng Các bị thịt (biệt danh của nó là bị thịt) góp lời:

-Sao anh Khuê không đem nơm xuống ao mà úp cá!

Gợi ý của thằng em làm Khuê sướng rơn. Đúng rồi, mang nơm nhà ra tự úp cá, có thế mà thằng Khuê nghĩ không ra. Ao bị đánh quấy, bị đùa ngầu lên, bọn cá còn chưa hoàn hồn, nhào nhác chạy, con thì đậm xuống bùn, con thì nấp dưới chân bèo, con nép vào bờ ao, mình mang nơm xuống úp cũng kiếm được vài con:

Khuê bắc chiếc ghế đẩu trèo lên, với tay lấy cái nơm trên gác bếp xuống. Từ ngày thầy nó chết, cái nơm vứt chỏng chơ trên đó. Khuê đội ngửa cái nơm trên đầu, nhảy qua các bậc cầu ao, ngoi ra giữa ao úp ùm ùm. Đã sang cuối mùa xuân có mưa rào, ao sâu đứng ngấn nước đến cằm, úp cá mè chúng nhảy vọt lên lao xuống chùm chũm như trêu ngươi. Khuê nhẩm tình chỉ giống cá chép khôn, sợ người rúc xuống bùn ở chỗ gốc cây sung, úp trúng thế nào cũng được một con to đem về mổ ra vứt hết ruột có trứng để lại, cá đực có sữa cũng để lại, đổ tương ngập cá, kho khô, mẹ về chắc mừng lắm. Ý nghĩ thôi thúc thằng bé cố lôi cái nơm, tay run run vì hồi hộp. Đàn mè tanh núp trong chân bèo cái thấy động nhẩy túa lên, húc vào cả ngực thằng bé. Nó nghĩ giống mè ăn gỏi có dấm mới ngon, nhà mình kho tương mẹ lại hay kho nhỡ, để dành nước chấm rau muống, nước cá mè kho nhỡ ăn tanh hoét. Thằng Khuê đưa bàn chân khẽ lùa vào trong chân bèo, chân bèo hôm nào chả phải lội xuống vớt rồi rửa sạch, đổ vào cối máy giã cho lơn sề ăn. Bỗng vụt một cái, con cá sộp nhảy vụt lên bờ, nó lách mấy cái , lao tuột xuống nước, mặc mẹ mày, ông không màng, giống cá sộp đầu bẹp, miệng đầy răng, dữ như chó, quơ tay bắt không khéo nó còn đớp cho chảy máu ròng ròng, tôi xin kiếu.

Thằng bé nghiêng nghiêng cái nơm, lừa khe khẽ chân trái đưa ra đạp mạnh nước thành tiếng đánh "ùm", bất thình lình một con chép cụ chạy thúc vào bờ, cài lưng gù gù vàng sầm giơ lên, lách ve ve, thấy lộ trên bờ ao, con chép hốt hoảng lật nghiêng, quật cái đuôi đỏ chóe lao ra, húc thẳng về phía thằng Khuê, thằng Khuê rú lên, úp chụp cái cái nơm xuống, đè cả người lên, ấn mạnh.

Răng nơm chìm sâu dưới bùn đến cả gang tay, Khuê tì ngực lên miệng nơm, hai bàn chân dận mạnh vòng quanh bên ngoài. Nó cười sung sướng, kêu toáng lên"Hai nhóc con ra mà xem tao úp được con chép cụ". Thằng Các bị thịt và con Vân đen tay chân như bún thì làm qué gì được. Con cà húc rất mạnh, tuống như sắp đội nơm lên mà chạy mất, giống cá chép nó thế khỏe như lực sĩ, có thế nó mới đủ sức để thi hóa rồng chứ. Con chép cũng thay đổi chiến thuật, có lẽ húc mãi vào chân nơm chỉ tổ sứt đầu, nó nhẩy húc ngược lên miệng nơm làm cho Khuê đau tức cả ngực.

Thằng bé đánh vật với con cá lớn, gan lì cho tay vào tóm đầu, đầu nó to quá bị trượt, túm lấy đưoi, con cà khỏe chỉ ngoảy đuôi là bung ngón tay.

Hai đứa em chạy quýnh quáng trên bờ ao. Bất chợt, thằng Bê nghe trên bờ có tiếng cười khéc khéc, kiểu cú rúc. Ngẩng nhìn Khuê thấy cu Lẹp đang giơ hai mỏm tay cụt ra giứ giứ. Lẹp cười chất chưởng :

- Cá Chép to hả ? Không biết cách làm ao bắt được nó. Lóng ngóng nó vọt ra miệng nơm là mất đấy

- Chú Lẹp ơi, chú bắt hộ cháu con chép này với. Nó to quá , mổ ra phải cắt năm, sáu khúc chú ạ.

- Mả mẹ nó! Chép hả - thằng Lẹp chợt nhớ tới ông bố hờ. Để đầy tao bắt cho.

Cu Lẹp không kịp xắn quần, lội à xuống ao, đưa hai cùi tay cụt ấn nơm cho thật chặt, rồi gạt bàn tay Khuê vẫn che miệng nơm. Thằng Lẹp thò sâu cùi tay cụt vào trong nơm ngoáy ùm ùm, khéo léo luồn tay qua mang cá, lách qua mõm và mang luôn cả cái nơm lên bờ.

Thằng Khuê sung sướng reo hò gọi hai đứa em. Nhưng ... sao thế kia? Cu Lẹp không giao con cá cho Khuê, hắn để nguyên con chép vàng nhẫy, giẫy dụa về phía gốc chuối, bấm ngón chân vào bờ ao, mắm môi cẩn thận leo lên . Cu lẹp quay lại, giọng dọa nạt:

- Của ông! Khôn hồn thì im mồm! mày mở miệng là ông đập chết như chó. Mày nghe thằng Bê con chết thế nào chưa?

Thằng Khuê khóc rống lên lập cập nhấc cái nơm đi về phía cầu ao. Hai đứa em thấy thế cũng ùa khóa theo anh. Nhìn hai đứa em sợ hãi khóc hếu háo, Khuê phát uất, bất ngờ quăng xoạch cái nơm lên gốc nhãn, nó đâu phải giống hèn, dòng máu ngang tàng chảy trong nó có thừa, thằng bé nhẩy phắt qua mấy bậc cầu ao, gạch xây nghiêng, một hòn gạch nửa bị sống đành tung vữa, nó lao đến nghiến răng bẩy cho hòn gạch bệt lên, cầm chắc trong tay rồi chạy vụt trong rãnh mía đuổi theo thằng Lẹp.

Cu Lẹp vướng con cà chép nặng, con cá giẫy giụa rất mạnh làm cho nó không chạy được nhanh. Tới ngang tầm thằng Lẹp, Khuê ráng sức ném hòn gạch. Sức trẻ con, hòn gạch vừa bén tới gót chân, Lẹp nhẩy thách lên tránh, chẳng ăn nhằm gì. Vả thằng Lep cũng không phải tay vừa, hắn lẩn ngay sang vống mía khác, đẩy mấy cây mía Tuy Hòa gẫy rời chắn ngang đường Khuê chạy. Thằng bé bổ xoài, mặt úp vào đám lá mía sắc như dao. Chỉ chờ có vậy, thằng ẹp ném con cá về túp lều, lao sang đè sấn thằng Khuê xuống rồi dùng hai cùi tay cụt cứng như thép xiết chặt lấy cổ. Bằng cùi tay ấy Lẹp đã kẹp cổ thằng ê Con tắt thở, khi nó mở mắt nhìn thấy Lẹp trần truồng nằm trên người chị nó, thằng bé sợ hãi kêu ú ớ định vùng dậy gỡ lấy mái chèo theo lới dặn của ông Nghệ phang thằng Lẹp. Nó đã không bao giờ dậy được. Lẹp cứ nằm trên Bê Lớn, bằng sức mạnh hung cuồng, kẹp cứng lấy người đứa trẻ chỉ to bằng bắp tay nó, thản nhiên tiếp tục công việc hành lạc. Khi cuộc làm tình tội lỗi xong xuôi, tỉnh ra cô chị thấy đứa em trai tắt thở từ lúc nào, cô chị chỉ còn biết tru lên như con chó cái mất con rồi hóa ra ngọng từ hôm ấy.

Thằng Khuê đã ngạt lắm, nó dẫy dụa, đạp tung đất dưới rãnh mía. Lát sau chân đã đờ ra, hai tay quờ cào trên đám là mía sắc lẹm, sức nó thấm vào đâu so với tấm thân hộ pháp, khỏe như cá trâu vực Diễm. Trong lúc gần ngất đi thằng Khuê vẫn nghe tiếng con cá chép vật mình giãy đành đạch trong rãnh mía. Nó kịp nghĩ đến sự đểu giả, trắng trợn của thằng Lẹp cụt hung hãn và chợt nhớ được rằng đánh nhau với người lớn trẻ con chỉ cần bóp dái là có thể thắng. Và, nhanh như cắt nó luồn hai bàn tay nắm lấy bìu dái to tổ bố của thằng Lẹp nghiến răng lại mà bóp.

Thằng Lẹp kêu lên đau dớn, giãy giụa, giận một chân lên đùi thằng Khuê, thằng bé vẫn không chịu buông. Lẹp cũng không bỏ cùi tay ra khỏi cổ thằng Khuê, sau cơn giât mình vì đau đớn, nó chỉ nới lỏng ra một ít. Thằng Khuê kêu to cầu cứu em: "Các ơi, cứu anh với, thằng Lẹp kẹp cổ anh chết". Thằng Các, vác cái liềm cắt cỏ chạy tới nhằm vào lưng thằng Lẹp bổ liên hồi. cái Vân đứng ngoài đầu bờ kêu khóc hết gọi ông nội lại gào ông Nghĩa.

Thằng Các còn bé đã gan lì, đứng lại gần Lẹp vừa bổ vừa kéo mạnh. Sức trẻ con chân tay khều khào, những nhát liềm bổ vào da thằng Lẹp dầy như da cá trâu chỉ thành những vết xước đỏ. Thằng Lẹp kịp đạp cho thằng Các một cái , hất thằng bé ngã bổ ngửa, thằng Các vào sát giơ chân đá đít Lẹp, giơ cao cái liềm nhằm đầu Lẹp mà táng. Thằng Lẹp giơ tay đánh mạnh cái liềm văng xa. Thằng Các lại xông vào dùng cái chân trẻ con đá thằng Lẹp cụt. Sự gan góc của đứa trẻ làm thằng Lẹp phải đối phó, nới lỏng cùi tay ở cổ thằng Khuê. Nó há mồm cắn được đầu cùi tay, nghiến chặt. Đau quá, thằng Lẹp dùng cùi kia đập vào mặt Khuê điên cuồng,.

Ông Nghĩa đang lúi húi nhặt cỏ, đánh luống đất, gieo trồng đậu Hà Lan. Chợt nghe tiếng kêu khóc của mấy đứa con chị Cả Thuần,tiếng con bé Vân gọi tên ông. Ông vội vã vứt cuốc chạy sang vườn mía đang xẩy ra cuộc "hỗn chiến". Thằng Khuê mặt tím tái, hai mắt như sắp lồi ra. Tức điên người bằng một thế đá như trời giáng, ông đá thẳng vào mặt thằng Lẹp, nó hộc lên, ngã bật ngửa ra vồng mía, thằng Lẹp rống lên như một con chó buông Khuê định lao vào ông Nghĩa. Ông Nghĩa cũng kêu lên, sup xuống nâng vội thằng Khuê lên vuốt ngực cho cháu thở. Ông quắc mắt chửi:

- Đồ vô đạo. Mày cút đi ngay không ông cho mày chết tươi bây giờ!

Thằng Lẹp biết ông Nghĩa võ nghệ không xoàng, ông còn học đánh bốc hồi còn ở Tân Thế Giới, nó nhổ bãi nước bọt lẫn máu, đi lùi về phía túp lều, miệng chửi:

- Mẹ cha thằng phản động đi bám đít tây, thằng đội lốt tôn giáo. Đồ gián điệp. Thời của chúng mày hết rồi

Hắn bỗng nhiên cười sằng sặc:

- Đời lộn tung rồi. Chúng mày hãi sun vòi lại rồi. Sẽ có lúc không còn vòi để mà sun. Ông biết bụng chúng mày toàn là cứt.

Lẹp giơ củi tay cụt chỉ vào mặt ông Nghĩa;

-Đấy ông giả con cá chép, cho chúng mày. Không thèm ăn cá của đồ địa chủ, đồ phản động/

thằng Các không hiểu hết những lời chửi rủa cay độc ấy, nó chạy tới khệ nệ ôm con cá chép theo rãnh mía, miệng nở nụ cười đắc thắng:

Khuê đã tỉnh lại trên đôi tay ông Nghĩa, nó nghe tiếng Lẹp chửi rủa và hiểu được phần nào sự hoang mang đầy vẻ ngơ ngác, hai tay quàng nhẹ lấy cổ, Khuê rúc vào ngực ông trẻ:

Ong Nghĩa bước đi lòng ngổn ngang "nó còn là giọt máu của dòng tộc ông", đi được mấy bước ông lại nghĩ "Nó sinh ra trong tà ám, nuôi dạy trong hận đắng và được giáo dục bằng cách khác, kích thích sự thù hận, phân chia. Nó được bồi đắp bằng sự hung hãn của cái ác". Ông không nói gì, thẫn thờ bước, ôm xiết chặt thằng cháu yêu, vỗ nhẹ lưng nó như một sự gửi gắm. Ông vẫn bước chậm canh chừng cho thằng Các kéo con cá lớn về sân nhà chị Cả Thuần.

Phiên tòa xử ông Đốc Thịnh, ông Phán Nhân và ông Nghĩa mở ngay tại cái sân gạch rộng bát ngát nhà ông Ký Cóp , cách xóm Lò Mật một thôi chạy. Ông Đốc Thịnh với ông Phán Nhân đã bị xử tử đắp chiếu đặt nằm ngay chân cột, các ông bị trói vào đó rồi xử tử luôn. Ông Phán Nhân người cao to , chiếu phủ không kín , từ cổ trở lên nhô ra ngoài. Món tóc lưa thưa xõa ra không che kín nổi hai con mắt vẫn mở trừng trừng.

Bà Mến cấu vội được tầu lá chuối bên bờ rào hấp hoảng chạy đến phủ lên mặt ông. Con chó Lài nhà ông Nghĩa sợ bị đánh cúp đuôi không dám chạy theo chủ, vẫn ngậm mồn vào gấu váy bám theo bà. Ông Nghĩa bị trói giật cánh khuỷu bằng sợi thừng gai do hai du kích điệu ra. Cách đã mấy hôm, hai ống chân nhà giáo gầy nhẳng bị thít vào cái cùm lim nặng hàng tạ nên ông đi rất chật vật. Một du kích dộng mạnh báng súng vào lưng " thằng phản động" , đẩy ông Nghĩa ngã chúi về phiá trước . Ông cố gượng dậy, thập thễnh đi như mê hoảng tới trước bàn xử tội.

Không để ông kịp hòan hồn, viên cầm đầu ngồi ghế chánh án quát to, trấn áp:

- Địa chủ phản động Nghĩa ngẩng mặt lên.

Ông Nghĩa giật nẩy mình, ngơ ngác.

- Nghe tòa hỏi đây.

Ông Nghĩa run run , đáp nhỏ:

- Dạ vâng...xin ...ông...cứ hỏi.

- Địa chủ phản động Nghĩa? - viên chánh án đứng phắt dậy quát lớn : Nhà mày có mấy mẫu ruộng?

- Dạ, thưa...vườn nhà tôi có năm sào các cụ để lại, tôi mua thêm ba sào, chưa kể đất thổ cư. Thưa...tòan đất cớm mớm thôi ạ.

Thằng Lẹp nhảy ra nhanh nhẹn, nét mặt không còn cái vẻ bì bỉ nằng nặng, mà bừng bừng khí sắc , đầy hào hứng. Nó và cô Bê Lớn được xác định là cốt cán, trở thành chỗ dựa vững chắc cho cuộc đổi đời này. Anh cu Lẹp- dân làng Thanh Khê giờ gọi hắn một cách trang trọng như vậy- được giao giữ chức du kích( người ta không gọi là đội viên mà gọi giữ chức) chuyên đến nhà bắt kẻ có tội đem giam giữ, rồi đưa đi xử ở các tòa án lưu động. từ ngày có bị cáo lãnh án tử hình, anh cu Lẹp còn được giữ chức tổ trưởng, giữ trọng trách cầm đầu mấy tay súng làm nhiệm vụ chuyên trách hành hình phạm nhân. Nghe thấy ông Nghĩa khai như vậy, Lẹp kêu lớn:

- Thưa đồng chí cán bộ, kiêm tòa, thằng địa chủ phản động Nghĩa nó khai man. Nó còn ruộng trên khu bãi Giáo Điền gửi địa chủ Quỹ Nhất trồng mía lau

Viên chánh án nói chữa:

- Tòa hỏi xem phản động Nghĩa có khai thật lòng không chứ ruộng đất của chúng nó có bao nhiêu đã nằm trong tài liệu cả rồi.

Viên chánh án đập tay vào tập giấy trên bàn , hỏi lớn:

- Địa chủ phản động Nghĩa, mi có phải tay sai đế quốc , được gài lại phá hoại ngầm phải không?

Thấy mình bị vu oan , ông Nghĩa trở nên cứng cỏi:

- Thưa ông tôi chưa bao giờ nghe đến cái tổ chức ấy.

Tiếp đólà những câu hỏi dồn dập:

- Địa chủ cường hào phản động Nghĩa , mày đội lốt thầy tu, che mắt chính quyền, chống lại bà con nông dân hả?

- " Thưa... tôi có đi học tới thầy cả, song tôi đã từ bỏ vị trí cao trọng giáo hội trao cho kẻ tôi tớ Chúa, để về quê làm vườn, dạy chữ cho con em trong làng xóm"

- " Tại sao mày sắp làm cha cố, đi đâu cũng được con chiên nhà mày gọi bằng " cha" , chào lạy "cha" xưng con, cho ăn béo hú béo hí, mày lại bỏ về đây. Như vậy tất mày phải lĩnh âm mưu gì của đế quốc ?".

- " Thưa ...nếu tôi đỗ "cha", tôi đã được hưởng quyền tự do tôn giáo của nhà nước. tôi học thầy Cả, chưa chịu đủ bảy chức thánh"

- " Tại sao mày bỏ về?"

"Nếu tôi đỗ linh mục, tôi chăn dắt phần hồn, dạy tín điều cho giáo hữu. Còn về làm hương sư tôi dạy chữ, con cháu nhà tôi, con cháu nhà ông phần lớn đều mù chữ. Dạy chữ cũng là dạy phần hồn cho dân nước. Tôi về quê dạy học, không phải là dạy phần hồn cho dân nước sao?"

Viên đội trưởng - chánh án đập bàn đánh sầm, gầm lên

- Thằng này láo! Dám bảo chăn dắt cho phần hồn bà con nông dân, gốc rễ của cách mạng. Mày là phần tử giới trí thức, chống phá cách mạng tới cùng!

"Đả đảo địa chủ phản động, cường hào gian ác, tay sai đế quốc Nghĩa, ngoan cố chống phá cách mạng". Viên đội nhảy lên hô đến rách cổ. Đám đông hô theo ầm ầm "Đả đảo! đả đảo Nghĩa! Đả đảo Nghĩa"

Viên đội ngồi xuống, lấy lại bình tĩnh hỏi:

- "Địa chủ phản động Nghĩa, mày lấy lòng bà con nông dân, mang giống mía, giống dưa hấu, giống gai, hồng không hạt, táo Thiện Phiến...về ươm cây con bán cho bà con nông dân, để xây dựng cơ sở phản cách mang phải không?"

- "Thưa tòa, đất quê tôi bãi ven sông, ít trồng lúa quanh năm lo hạt gạo, làm được đồng tiền nào đong gạo bữa cho vào nồi cả. Vì thế đất mầu mỡ, làng quê trù phú, sấm uất mà quanh năm vẫn đói. Tôi mang giống mới về, nay bà con trồng thành vườn cây, có quả bán, có đồng ra đồng vào,mong bà con không còn phải ăn cháo, ăn rau muống luộc trừ bữa, tối tối ôm cái bụng lép kẹp đi ngủ. Tôi chỉ dám nghĩ thế thôi ạ"

Thằng này lừa mị bà con nông dân, viên đội nghĩ vậy và lại nhảy lên:

"Đả đảo địa chủ Nghĩa mị dân!". Đám đông hô đả đảo đã thưa đi. Nhiều người cúi xuống lau nước mắt.

Viên cầm đầu thấy phiên tòa không được khí thế cho lắm, liền đánh đòn cuối cùng:

"Phản động Nghĩa, mày đã đi tu còn về làng giở trò dâm dê. Mày lừa bà Mến ban đêm sang nhà, mày hiếp bà ấy bao nhiêu lần?

Ông Nghĩa tỏ vẻ giận dữ, giọng trở nên "xấc xược"

-Tôi là người lành, không bai giờ làm việc vô đạo ấy! Bà Mến có sang nhà tôi một lần vào ban đêm nhưng để nói chuyện khác.

Anh cu Lẹp xin phép tòa chạy tới sát ông Nghĩa, nhảy chồm chồm trước mặt ông, cùi tay cụt thói lói:

-Nghĩa, mày là thằng dâm dê đểu cáng, lớn bùi, bé mềm, cứt không tha. Mày xui anh mày hành hạ tao, Bắt tao rửa chân cho con trâu Cục. Hàng ông, hàng bà nhà chúng mày kẹp nát hai bàn tay tao để bây giờ tao thành què thành cụt, tàn tật suốt đời. Thằng Nghĩa kia, may xui anh mày giấu con Bé ra Hà Nội, Hải Phòng rồi di cư theo bọn phản động Sài Gòn. Cái mặt mày thâm hiểm tao biết hết. Con Bé nó phải lòng tao, nó có chửa, anh em nhà mày hành hạ, cho nó trụy thai làm tao mất một đứa con.

Anh cu Lẹp cứ thế kể tội anh em ông Nghĩa không còn biết thế nào là ngượng ngùng, khiến bà Mến phải gục mặt giấu đầu xuống hai đầu gối.

Cô Bê lớn rúc sau lưng bà mến khóc không thành lời.

Ông nghĩa bình tĩnh hỏi:

-Thưa ông Lẹp, ông chiếm được cháu tôi như thế nào ạ?

- Tao bị cá thần quật ngã chìm, con Bé nó cứu tao đưa lên ruộng mía. Nó ướt hết quần áo, làm ổ bằng rộp mía để nằm, tao đè chiếm nó ở trong cái ổ ấy

giọng ông nghĩa nhẹ như giấy bản:

- Thưa ông Lẹp, vậy có phải là hiếp người không ạ? Người ta cứu mình khỏi chết đuối mà lại đè người ta ra hiếp thì có phải con nhà lành không ạ?

Anh cu Lẹp lúc này mới biết mình bị mắc lỡm ông Nghĩa vội khùng lên:

-đả đảo địa chủ phản động Nghĩa xỏ xiên! Thưa cấp trên, thưa bà con nông dân, thằng Nghĩa nó hiếp mẹ tôi, nó chối, thằng này đáng xử tội tử hình ạ.

Ông Nghĩa ngơ ngác cặp môi run run. Viên đội chậm rãi hỏi:

- mày nói không cưỡng hiếp người ta, vậy đang hôm khuya khoắt mày gọi người ta sang làm gì? Người ta là gái góa chồng!

Ông Nghĩa như sực tỉnh:

- Thưa...thưa...bà ấy tự sang để nói với tôi một việc hệ trọng...

- Việc gì mày nói mau! Quanh co mãi!

- Thưa...thưa...

Bà Mến trong đám đông chân tay bủn rủn, ông Nghĩa sắp phải nói ra điều ấy, điều khủng khiếp sẽ đánh gục ông Quĩ Nhất khiến không bao giờ gượng dậy được nữa. Ông ấy đã làm đúng như ông ấy thề trọng trước mặt bà. Bà lập cập đứng dậy, rút vuông khăn che mặt, đi ra khỏi đám đông. Viên chánh án không kìm được nữa, đứng hẳn dậy:

- Phản động Nghĩa! Mày thật là tên gian ác, ngoan cố đến lúc chết . Bà Mến sang nhà mày giữa đêm khuy để nhận chỉ thị gì? Bà Mến nói điều gì ?

- Thưa ông ...bà ấy nói...

- Nói cái gì? Sao mày cứ giả ngây giả ngô, mồm miệng lúng búng như ngậm hột thị thế kia. Nói mau!

- Dạ ...bà ấy nói... thằng Lẹp là con của ông anh ruột tôi với bà ấy ạ..

Cả đám đông ồn ào như vỡ chợ. Thằng Lẹp nhắy tới thúc cùi tay vào ngực ông Nghĩa, miệng quát tháo:

- Thằng nghĩa! Tao lại thèm làm con cháu giai cấp chúng mày à? Mày quen thói đổi trắng thay đen, dối trá với cả tòa hả?...Hả!

Viên chánh án nhắc :

- Anh Lẹp không cần làm thế, vi phạm điều lệ phiên tòa. Chúng ta là người chân chính đòi quyền lợi bị cướp mất, bởi vậy chúng ta làm gì cũng phải chính đáng, có chân lý. Nó xứng tội tử hình thì để tòa kết tội. anh là cán bộ du kích phải gương mẫu, lui ra cho tôi hỏi tiếp.

Viên chánh án cất giọng ôn tồn:

- Địa chủ phản động Nghĩa, bình tĩnh nghe tòa hỏi tiếp nhớ phải trả lởi cho rõ ràng, mi xui bà con nông dân không nên phá đình Tín Dân và chùa Gọi reo mê tín dị đoan , để dân u mê theo chúng mày phải không ?

Ông Nghĩa đứng thẳng người , ngẩng mặt nhìn đám đông:

- Thưa ông , chùa Gọi thờ Phật, trong khuôn viên còn có đền thờ hai bà con gái họ đoàn là Nga Nương và Hồng Nương cùng Hai Bà Trưng khởi nghĩa chống ách đô hộ phương Bắc, hai bà vốn người Thanh Khê , được bà Trưng khi lên ngôi phong là công chúa, khi mất triều đình chỉ dụ cho dân lập miếu thờ phụng. Còn đình Tín Dân do các cụ họ nhà chúng tôi và các họ khác đóng góp xây dựng để dân đến bàn định việc làng việc nước, đều là chỗ trọng sự cả. Vả , chùa Gọi, đình Tín Dân đều là chỗ thắng địa, cây cao bóng mát cho dân qua đường ghé vàohưởng cái u nhã , tĩnh tâm , tĩnh trí, lo nghĩ làm điều lành, phạm vào đấy có tội với tổ tông , thần Phật ạ.

Viên chánh tòa cố vẻ bình tĩnh:

- Chúng ta là người duy vật, theo chủ nghĩa mới, không tim ma quỷ, thần Phật, sẽ cho chặt hết cây xẻ gỗ đóng bàn và đặt nhà làm việc của ủy ban tại đình Tín Dân. Phải chặt cây to , đập bệ thờ, bỏ đồ thờ cúngở đền Ông đền Bà và chùa Gọi, kẻo dân quanh năm thắp hương , mê tín, ảnh hưởng đến việc sản xuất, nghe rõ không phản động Nghĩa!

Giọng ông Nghĩa trở nên khẩn khỏan:

- Thưa ông, thưa các ông, nếu các ông bắn tôi, trước khi chết tôi xin một điều, các ông đừng cho đập phá đền chùa miếu mạo, vì đó là tài sản ông cha để lại cho con cháu. Ông ơi, làm người cần phải dành chỗ để thờ, còn giữ cái để mà sợ. Không kính, không thờ thì con cháu sẽ đánh chửi lại cha mẹ ; không còn gì để sợ thì từ ngôi cao nhất đến tất thảy cùng đinh sẽ trở thành kẻ ác

Viên chánh án- không nén nổi nữa- chỉ tay ra lệnh:

- Im mồm! thằng này vô cùng ngoan cố, xấu xa đê tiện, dám mở miệng dạy đời, nói xấu thượng cấp. Thưa bà con nông dân, nếu để thằng này sống nó sẽ mưu hại chế độ chúng ta. Tòa kết án xử tử hình! Đồng chí Lẹp đâu, giải nó đi!

Anh cu Lẹp quặp quặp lấy dây thừng trói gật cánh khủyu ông Nghĩa kéo đi giật lùi đến cái cọc xử tử hình. Mấy anh du kích xúm vào cởi tay ông Nghĩa , rồi quấn người ông vào cọc bắn.

Ông không nói thêm câu gì, vầng trán hói tít đỉnh đầu trở nên nhợt nhạt. Mớ tóc còn lại xõa xuống che hai mắt ông đã bạc đi. Khi ấy, con chó Lài không biết bỏ bà Mến từ lúc nào , chui từ phía sau tòa , cập cọap đến sát ông Nghiã , nhảy hai chân trước ôm lấy ông tru lên đau đớn. Nó quặp chặt đến nỗi một anh du kích cầm một chân kéo ra không nổi.

Viên tòa kêu lên run run:

- Đồng chí Lẹp, lôi con chó ra mau!

Anh cu Lẹp bước chắc chắn đến sát cọc bắn, hai cùi tay trở súng, quay báng lại, vung cao, ghè liên hồi lên đầu con Lài. Con chó bốn mắt rên được mấy tiếng ăng ẳng, rồi đổ sụp xuống chân ông Nghĩa, hai chân trước với về phía ông. Thằng Khuê bịt chặt tay vào mồm ghìm tiếng khóc trong cơn sợ hãi hỏi chị Cả Thuần:

- Mẹ ơi ! con Lài chết rồi, người ta sắp bắn ông Nghĩa hả mẹ?

Chị Cả Thuần thều thào:

- Con ơi ! U lạy con! U van con, con nghe u cho em về đi, đừng để anh em nhìn thấy cảnh này

Thằng Khuê khóc:

- Con dắt em về trên ông ngoại xin cơm ăn, rồi cho em về nhà u nhá.

Đợi bọn trẻ ăn cơm xong, bà ngoại Khuê mới xúc mấy đấu gạo đổ vào cái khăn vuông vải thâm cũ kỹ, buộc múi lại, khóac lên vai thằng anh. Bà đã còng gập lưng, lại gọi con lợn là con " ợn" nên cái Vân cứ bụm miệng cười. Bà mắng yêu:

- Mẹ bố chị, chị cười tôi hả? Bà với tay tát yêu vào má : - Cha con mẹ mày, con gái phải giúp anh cho " ợn " ăn, con sề nhà mày tốt sữa, chịu khó chăm cho đàn con mau lớn, mang ổ " ợn " đi bán mà đong gạo, không thì chết đói cả nút con ạ. Con mẹ mày bây giờ suốt ngày người ta gọi lên dự tòa, rồi ra biết lấy gì nuôi bọn trẻ. Thôi về đi ! không xóm làng bận rộn, bọn trộm nó lại vào khua khoắng hết. Về đi.

Bà dẫn anh em chúng đi qua của đình cửa đình Tín Dân vì con Vân sợ ma ở cây đa cổ thụ, rễ trổ xuống to như những cột đình. Đình tín dân ông Nghĩa trước khi bị hành hình xin đừng đập phá là đình này đây.

Thằng Khuê vai khóac mấy đấu gạo, tay dắt con Vân, lưng cõng thằng Các. Thằng bé khác hẳn thằng Khuê và con Vân, từ vóc dáng đến tính tình, mặt suốt ngày xì xì, bị bệnh cam, chẳng biết là cam gì, da vàng bủng nên cả nhà gọi là thằng Bủng, nó to phục phịch nên còn gọi là đồ bị thịt. các thích ăn tường vôi, thường rình lúc không có ai liền lấy dao khoét tường để ăn. Khuê bắt được, quát mắng hay đánh em nó chỉ xì mặt ra chịu trận, nếu đánh quá tay nó khùng lên vác gạch vỡ, chày giã cua hay cả dao mía đánh lại, có lần thằng Khuê bị em vác dao đuổi chạy tuốt lên ngọn cây duối.

Thằng Khuê thả thằng Các xuống sân bể, lấy gáo múc nước từ cái bể xây cao ngang cằm. Gác cái gáo dừa lên thành bể, nó mở cửa đi vào nhà. Bỗng nó sững lại, hai mắt tròn xoe kinh ngạc, miêng lắp bắp:

- Các em ơi, trộm lấy hết của cải nhà mình rồi.

Hai đứa em sợ líu chân không dám bước vào nhà. Thằng Khuê cũng sợ đứng tim, không dám bước tới , nó đứng tựa cửa nhìn vào buồng.nó nhìn rõ cái hòm mẹ vẫn cất tiền đi chợ bị lật úp, hai mắt tối sầm . Thằng Khuê khóc lên tu tu:

- ối mẹ ơi, trộm nó lấy hết nhà mình rồiiiiii...

Trong cái đầu non nớt của nó mới nẩy ra một ý quan trọng,nó lau nước mắt rồi quát hai đứa em:

- Cái Vân , thằng Các hai đứa ở nhà không được ra khỏi ngõ, gọi con chó già với con chó con về trông nhà . Tao phải đi gọi mẹ về đây.

Thằng Khuê mặt tái xanh tái xám chạy lảo đảotrên con đường rải đá , nước đỏ đọc thành vũng sau con mưa rào. Nhà thằng bé vừa mất trộm và người ta vừa xử tử ông trẻ nó, hai cái sợ khiến mắt nó tối xầm, trái tim bé nhỏ đau buốt. Nó chạy tắt qua cánh đồng, nước mưa ngập đồng , có chỗ ngập tràn , thế mà ruộng vẫn bỏ không, chưa cấy. Vụ chiêm vừa rồi mấy nhà phú nông lo lắng không cấy hết ruộng, có cấy cũng bỏ lửng. Còn những người bần nông , cố nông không cấy tô nữa chờ vùng lên đòi ruộng. Cứ thế này thì chết đói cả làng. Đồng ruộng vứt hoang, nhà bị kẻ trộm lẻn vào lấy hết tiền nong, thóc gạo , thì lấy gì mà sống trong những ngày tới đây.

Nghĩ tới đấy thằng Khuê càng khóc to hơn, nó ngã trên cánh đồng ướt lướt thướt. Nhìn thấy chị Cả Thuần đang gục đầu xuống, nó gọi như gào:

- Ối mẹ ơi, kẻ trộm bẻ cửa buồng vào nhà mình lấy hết các thứ rồi!

Chị Cả Thuần sợ hãi bịt miệng con lại, giọng hốt hoảng đẫm nước mắt:

- Con ơi , đừng nói nữa , người ta bắt cả mẹ lẫn con bây giờ. Người ta vừa bắn ông Nghĩa nhà mình xong

Chị Cả nói xong khóc nấc lên. Thằng Khuê giẫy ra, nó không biết sợ là gì nữa. Người ta bắn ông trẻ của nó, ông vẫn dạy chữ a, b, c cho nó, ông dạy nó lễ nghiã, dạy nó cách đối xử với ông nội, bà hai, tại sao người ta lại bắn ông ? Tại sao ác như thằng thằng Lẹp mà người ta không bắn nó đi?

- Ai bắn ông hả mẹ?

Chị Cả ôm con vào lòng , ấn nó ngồi xuống, thì thầm:

- Ông Lẹp và mấy ông nữa, các ông ấy bắn. Ông ấy cụt tay đòi kẹp súng dùng que siết cò, bắn trượt mấy lần, sau các ông ấy dí súng vào mang tai ông Nghĩa để bắn.- Chị Cả khiếp hãi chắp hai tay vào khấn : - Lạy Trời, lạy Phật cứu độ chúng sinh! Cứu độ chúng sinh.- chị cứ lẩm bẩm mãi câu khấn này.

Thằng Khuê đứng phắt dậy, chỉ tay hỏi lớn:

- Thằng Lẹp cụt, thuyền chài kia, mày bắn ông Nghĩa tao phải không ?

Cu Lẹp xông đến:

- Dà , thằng cháu lão Quỹ Nhất. Đứa nào xui mày đến phá hoại hả? Anh em du kích đâu, trói nó lại!

Bà con bỏ chỗ xác ông Nghĩa xúm quanh lại chỗ mẹ con chị Cả Thuần. Họ xì xào, có người nói:

- Nó còn dại , nhà mất trộm. sợ quá nó khóc đi tìm mẹ chứ âm mưu gì. Tối mặt vu oan giá họa cho người ta lại chả tội lòi con mắt ra.

Một bà giục chỉ cả thuần còn như mê

- nhà chị kia, xin ông tòa về đi, cho con về nhà thay ngay quần áo kẻo cảm lạnh bây giờ

Ngay lúc ấy có tiếng viên chánh án quát lên:

- Đây là một âm mưu phá hoại. Bọn phản động nhiều âm mưu thâm độc, dựa vào miệng lưỡi trẻ con phát ngôn chống phá cách mạng. Bắt trói thằng này lại, đem giam , khảo cho ra đầu mối. Có thể từ thằng này tìm ra một âm mưu lớn đây.

Cu Lẹp xông đến dùng hai cùi tay kẹp chặt lấy cổ tay chị Cả Thuần. Một du kích đẩy lưng thằng Khuê, làm cho thằng bé ngã dúi dụi. Hai mẹ con khóc như mưa, tiếng khóc ai oán, xót lòng. Nhiều bà mẹ lén lấy khăn vuông lau nước mắt, họ không dám khóc ra mặt vì sợ ông tòa.

Người ta trói chỉ cả thuần ở trụ sở xóm, nơi ở thường trực của tổ du kích. Sau khi có lời xin của bà Mến, họ thả cho thằng Khuê về nhà, nó còn bé chưa đến tuổi bắt giam. Vả, trong nhà còn hai đứa em, giam cả hai mẹ com thì chỉ vài ngày là hai đứa sẽ chết vì đói hay ngã xuống ao.

Thằng Khuê thất thểu về nhà, nó không khóc được nữa, cả hai đứa em đã ngủ, thằng Các nằm gối đầu lên tay cái Vân. Cả hai đứa mặt đều nhem nhuốc,mũi dãi chảy xuống miệng, đọng thành vệt ở cằm. Có lẽ mong mẹ , mong anh mỏi mắt không thấy nên hai đứa khóc hêt hơi lăn ra ngủ, mặc cho muỗi bay đầy xung quanh. Cái Vân ngủ mà vẫn còn nấc khan, khóe mắt đọng nước. Thằng Khuê nhìn quanh nhà một lượt , thật lạ là lúc này nó không còn thấy sợ, nó đi quanh tìm cái quạt mo đuổi muỗi cho hai em rồi dọn dẹp nhà cửa. Nó đâm liều và cũng tự thấy phải làm người lớn lo toan trong nhà. Trời sẩm tối, thằng bé lấy chiếc đèn hoa kỳ vào bếp chổng mông thổi lửa. Trong lúc quẫn vẫn còn may, đống dấm vẫn còn, thằng Khuê vò rơm , dấn vào đống dấm ra sức thổi, lát sau ngọn lửa bùng lên. Nó cho thêm rơm vào, lấp tro lên trên lấy khói đuổi muỗi. Khói rơm thơm cay tràn khắp mấy gian nhà, đám muỗi như đám mây bay trên hai đứa trẻ, sợ khói, bay dạt ra ngoài vườn.

Khuê đánh thức cái Vân dậy, sai em cầm đèn soi, còn nó lấy hết can đảm chui vào buồng. Tên trôm chơi trò ngáo ộp, chắc phải một kẻ ranh ma, đổ hết cám ra giữa gian buồng, cho bọn trẻ trở về trông thấy chắc phải hãi đi gọi mẹ. Hay có kẻ nào mưu hại mẹ con nhà thằng Khuê? Một cao thủ có dã tâm chiếm đoạt chị Cả Thuần. Điều đó làm sao bọn trẻ biết được. Thằng Khuê chỉ biết được rằng cái nồi mười hai bị mất, tiền mẹ nó cất trong hòm không còn một xu. Thằng bé còn hiểu được rằng bây giờ nó phải thay mẹ nuôi hai đứa em, một ổ lợn sề, hai con chó mực, lại phải đem cơm hoặc nấu cái gì đó có chất hồ đưa cho mẹ, nếu chậm mẹ cũng đói lả trên trụ sở ủy ban.

Khăn vuông gạo bà ngoại cho, Khuê đem ra cởi nút buộc, đặt ở giữa nhà. Những hạt gạo đỏ tép bầu lúc này đối với anh em nó còn quý hơn vàng. Nó sai cái Vân lấy bát sành ao lại xem còn bao nhiêu bát. Ao xong, Khuê đong một bát đầy, lấy chiếc đũa gạt ngang,tính là bốn lẻ, ngồi thừ ra nhẩm tính một lúc sợ gạo hết nhanh, thằng bé học theo mẹ, vụm tay lại vục vào đống gạo để lùm lùm tính một lẻ, đem nấu cháo, bốn người, mỗi người một lẻ tay đủ cầm hơi.

Cái Vân giúp anh Khuê đặt nồi cháo, theo lệnh anh, nó lấy một đoạn rào tre làm que cời đè lên trên nắm rơm cho ngọn lửa cháy đều, cháo khỏi bị bồi ra ngoài, gạo đã ít, mỗi lần cháo trào là con bé thấy tiếc đứt ruột.

Thằng Khuê xúc cám bị đổ ra nền nhà mang ra chuồng cho ổ lợn sề. Đàn lợn con đói đang đánh đu hai hàng vú chảy dài nhẽo như sơ mướp của lợn mẹ. Con sề bị bỏ đói rên rít lên thảm thiết, cạp cái mõm vêu vào bờ tường cắn ra từng miếng nhai sột sột nghe rợn cả người.

Thằng Khuê múc lưng liễn cháo phần mẹ, cho em ăn cháo trừ bữa xong, thằng bé cho cái liễn sành chao vào rá, cắp ngang lưng mang đến " trụ sở" tiếp tế cho mẹ. Bóng thằng bé lũn cũn trên con đường làng ướt nhoét nước mưa. Thấy thằng con mang cháo đến , người ta mở trói cho chị Cả Thuần. Chị cầm cái thìa lên, ngón tay run tẩy cầm không vững, cái thìa rơi xuống nên đất, thằng Khuê vội cúi nhặt , chùi vào áo rồi đưa cho mẹ. Nhìn mẹ ăn, thấy cánh tay tê dại vì bị trói lâu, thằng bé lại bật khóc. Chị Cả Thuần cũng khóc, nước mắt rơi lã chã vào liễn cháo, chị bị nghẹn không nuốt được, mấy lần phải dừng. Thương mẹ đứt ruột, thằng bé cố nén, quay mặt đi khóc thầm để mẹ nó ăn hết bát cháo.

Buổi tối, chờ cho chị ăn cháo xong người ta bắt đầu thẩm vấn chị. Một bộ sậu khá đông đảo, gồm ông đại diện cấp trên, lão Râu đen mà chúng ta đã biết- bây giờ là phó chủ tịch kiêm công an xã, một ông đại diện nông hội, bà Mến đại diện phụ nữ, thay mặt đơn vị du kích có anh cu Lẹp.

Chị Cả Thuần được cởi trói , ngồi trên cái ghế băng bọn trẻ vẫn hay ngồi học vỡ lòng. Chị khó lòng chạy trốn, cũng không thể mong chờ lực lựơng " địch" đến mớm cung vì ông du kích Lẹp đã dựa sẵn trên vai khẩu súng trường đã lắp đầy đạn, nếu có động dạng gì là ông có thể tương ngay mấy phát.

Cuộc thẩm vấn này theo đánh giá của cấp trên là đặc biệt quan trọng, vì từ cái gút này có thể tìm ra được một âm mưu phá hoại lớn của bọn địch ngầm. Bà Mến vẻ mặt tươi tắn, cởi bọc vải chúc bâu cũ đựng sẵn một ít vôi, cau bổ miếng, vỏ quạch, vỏ chay, lá trầu. Bà nhón đưa cho chị Thuần một miếng trầu têm sẵn, giục:

-Ăn đi cho ấm người, có đứa nào nó xui thì khai ra , mình về với con!

Chị Cả tẩn mẩn mở miếng trầu , xớt đi một tí vôi cho vừa rồi cuốn miếng trầu cho vào miệng, lại lấy ra, nước mắt ròng ròng:

- Bà ơi, nhớ bà nói với các ông các bà nông dân, con phận đàn bà góa, con mồ côi, lo chạy ăn chạy mặc cho chúng đã đủ thân tàn ma dại , con còn biết cái gì nữa đâu.

Viên đại diện cấp trên lấn át:

- Im mồm. Ai cho thị nói. Quen thói mồm loa mép giải. Nghe hỏi đây: Đứa nào xúi con thị gây náo động khi đang xử bắn tên Nghĩa, nhằm kích động bà con? Đứa nào ? Thị phải biết chứ?

Chị Cả lại khóc sụt sùi:

- Thưa ông, con phận đàn bà con gái. Làm ăn chân chỉ, đẻ ở xóm gà gáy, cha mẹ con từ lúc gà gáy sáng đến trưa, từ trưa đến tối mịt ở ngoài đồng, bán mặt cho đất, bán lưng cho giời. Thưa ông dòng giống nhà con cục mịch chỉ biết làm ăn không biết dây dướng gì tới âm mưu gì đâu ạ. Xin ông rủ lòng soi xét.

- A ! con này láo ! Dám xỏ xiên không dây với âm mưu thủ đọan. Nó ngoan cố đến cùng.

Anh cu Lẹp chợt trở nên thông minh sáng suốt, vỗ tay đánh cạch một cái vào báng súng:

- Già đòn non nhẽ . Thưa các đồng chí cứ khiền cho con mẹ này một mẻ là nó phun ra hết

Lão Râu đen can khéo:

- Xin hãy khoan. Thưa các đồng chí, để tôi hỏi chị Cả mấy câu- Lão e hèm, hai cái lông mày cùn cụt vuông vuông, nhíu nhíu như cái bã mía mới ăn xong ném ra, miệng nhếch cười:

- Chị cả lắng nghe tôi hỏi nhé, giáo Nghĩa có hay sang nhà chị không?

Người đàn bà thấy bớt sợ trước câu hỏi ngọt nhạt của của lãu Râu đen , chị trả lời rành rẽ:

- Thưa các ông cán bộ, các bà nông dân, ông Nghĩa là chú ruột chồng tôi, ông ấy là người bị phạt tự, đã bỏ đạo sống không vợ con. Ông giữ ý thấy tôi đàn bà góa nên không sang nhà, chỉ có thằng cháu lớn nhà tôi thi thoảng sang đun hộ ấm nước.

Lão Râu đen nghiêng đầu, đôi mắt sâu he hé:

- Ông ấy dạy chữ cho cháu Khuê phải không?

- Vâng

- Dậy gì nữa nhỉ?

- Dạy giáo lý

- Còn gì nữa ấy nhỉ?

- Dạ, ông chỉ khen cháu nó thông minh, có chí thôi ạ

- Cháu có khi nào nói cho chị nghe ông Nghĩa cầm đầu họ đạo Xanh thôn âm mưu gì không?

Chị Cả Thuần ngẩng nhìn, thấy đôi mắt sâu đang xoáy vào chị. Nhận ra sự quỷ quyệt của lão Râu sau giọng nói ngọt nhạt kia, chị cả quyết:

- Thưa các ông các bà, tôi là người đi lương, cha mẹ đã bán cho chùa. Tôi không hiểu việc đạo.

- Chúng tôi biết chị là người đi lương, con nhà chân lấm tay bùn. Chị hơn chồng chị năm, sáu tuổi quỹ nhất mua bán chị về trước là có kẻ ăn người làm, sau mới đến làm vợ cho con giai. Bọn chúng hút máu mủ của bà con, âm mưu phân tán của cải ở đâu, âm mưu chống đối thế nào, chị phải nói ra cho chúng tôi biết với chứ che dấu chỉ tổ chuốc vạ vào thân.

- Tôi con nhà lành , bố mẹ dậy phải ăn nói ngay thẳng để đức lại cho con , không vu oan giá họa cho ai bao giờ

Lão Râu đen chớp hai mắt sâu hoắm:

- Thế nhà chị mất trộm, cháu Khuê nói mất những gì?

- Bọn táng tận lương tâm nó lấy mất cái nồi mười hai, có ít tiền hàng xáo nó lấy mất hết

Lão hỏi dồn dập:

- " Chị có muốn vay ít vốn để chạy chợ nuôi các cháu không?"

- " Tôi biết ngửa tay vay ở đâu bây giờ?"

- " Chị khai ra quỹ nhất xui chị những gì , chúng tôi sẽ bảo đảm cho chị vay đúng số tiền chị đã mất"

- " Bố chồng tôi không xui, tôi biết khai gì bây giờ ?"

- " Cháu Khuê có nói thấy vết tích gì trong buồng không?"

- " Thấy vết chân"

- " Có phải vết chân Quỹ Nhất không? Hay chân con hắn không?"

- " Không , vết chân to bè , ngón tõe ra , nhà tôi không có người có chân ấy"

- " Còn vết tích gì nữa?"

- " Có một cái bị bịt mắt trâu khi kéo mía"

- " Thế thì đúng Quỹ Nhất vào buồng nhà chị lấy nồi rồi, chỉ có hắn mới biết cách đẩy cánh cửa lim nặng hàng tạ lên để chui vào buồng. Chị phải biết là bây giờ Quỹ Nhất bơ phờ, lo nghĩ tới gầy sọp, rây tóc bơ phờ, sợ hai con chó mực dữ như hùm nhà chị không nhận ra , phải mang cái bị bịt mắt trâu theo để cho nó đánh hơi" . Lão cao giọng tiếp :-" Đúng Quỹ nhất đã tạo ra vụ trộm cho con chị sợ hãi kêu khóc , phá cuộc xử giáo Nghĩa, thằng anh hòng cứu thằng em, đúng không ?"

Chị Cả Thuần ngồi im nhìn đôi mắt sâu hoắm của lão, chị đã hiểu những gì lão Râu đen đang muốn. chờ lão dứt lời chị quả quyết:

- Ông nội thằng Khuê nuôi con chó mực già từ khi nó còn bằng củ khoai, ông chưa đến đầu ngõ nó đã biết mà nhảy ra mừng. Thưa các ông , bố chồng tôi không giữ cái bịt mắt trâu, chỉ có các ông nhà chè mới mang cái bị ấy về mà thôi

Lão Râu đen ngật đầu ra sau, hai hàm răng nghiến lại:

- Nhà chị không khai thật chúng tôi sẽ trói chị , bao giờ chị nói ra sự thật mới thôi. Nhà chị không thấy người ta cùm, người ta bắn gíao Nghĩa đấy à?

Chị Cả cũng không nhịn được, chị không còn biết sợ:

- tôi một nách ba con nhỏ, các ông bắt trói mẹ , thả đành cn trứng nước không có ai trông nom, cho ăn cho ngủ ở nhà. Đấy , ba đứa con tôi đấy, các ông đem mà bắn cả đi, rồi các ông bắn luôn tôi đi.

Bà Mến từ đầu ngồi im, lúc này đứng lên, lấy khăn vuông che mặt ra, giọng nằng nặng:

- Người ta đàn bà con gái, các ông kéo đàn lũ đến truy bức người ta. Người ta chết, vứt đàn con lại bơ vơ thì trời quả báo các ông.

Bè Mến miệng nói, chân bước thẳng ra ngoài. Bà đi đã xa, những người trong trụ sở vẫn nghe thấy tiếng khóc nức nở của bà mụ làng. Lão Râu Đen đi quanh chỗ chị Cả Thuần. Lão có tên là Quít, còn đằng sau họ gọi lão Quít. Lão Quít nổi tiếng thâm hiểm, có thuật giương đông kích tây. Lão đẻ con đặt tên là Chanh, Cam, Bưởi, Bòng, đẻ thêm mấy vịt giời nữa đặt tiếp: Na, Hồng, Nhãn. Lão có thằng Chang sau này đội mũ rơm đưa lão ra đồng, trong thâm tâm vẫn thèm một thằng con trai nữa để sau này anh em chúng nó hợp lực dựng cái lò còn to hơn của Quĩ Nhất. Lão Quít dừng lại cân nhắc định nói thêm điều gì, nhưng viên đại diện đã quát to:

- Trói con mẹ này lại. Trói bó giò thật chặt, cho bằng khai ra mới thôi.

Chị Thuần bị trói bó giò hai cánh tay, ngang bụng chị bị quấn dây thừng chập đôi, xiết vào cột nhà. Chị không còn khóc nữa, mặt tái bợt đầu dựa vào cột nhà, hai mắt nhắm nghiền mê mỵ, thỉnh thoảng đầu bị ngặt ra ngoài cây cột mới chòang tỉnh. Trói bó giò là sáng kiến đặc biệt của lão Râu Đen, khi còn làm thuê cho ông Quĩ, ông Râu Đen có tài bó giò sỏ, giò lục, giò pha bì, giò hoa. Ông Quĩ không những tin mà còn phục đôi tay xiết lạt giang giữ cho những khoanh giò chắc và mịn, nhà có giỗ chạp, ông Quĩ đều giao việc gói giò cho Râu đen. Lão Quít ứng dụng kỹ thuật gói giò vào việc trói tay chị Cả Thuần. Bốn cái nẹp tre cứng, vót qua loa nẹp bốn phía, rồi dùng dây thừng sợi gai thít từng lóng một, hai cánh tay đầu thừng giang ra buộc vào hai cột khác. Chị vốn người đi lương, làm dâu nhà đạo, nếu không người ta sẽ liên tưởng đến cảnh chùa Giesu bị nạn. Cánh tay tức máu sưng tấy lên, hai tay người đàn bà dỏng cao, trắng muốt mát giờ to phù, tím như hai bắp chuối. Đã mấy lần chị ngất đi, không còn thở, lát sau du kích phát hiện chị chỉ "ngủ quên". Chị thều thào:

- Ông du kích ơi cho tôi đi ra ngoài...không thì không nhịn được nữa!

Anh cu Lẹp chỉ cởi cái nút dây ở góc cột, dong chị đi ra đằng sau chái nhà. Người đàn bà van vỉ:

- Nhờ ông đừng xa một tí cho tôi nhờ. Tôi còn chạy trốn làm sao được, mà chạy đi đâu dưới gầm trời này, hả ông?

Chị làm công việc bài tiết một cách chật vật. trong đêm tối, anh cu Lẹp vẫn nhìn thấy một bóng trắng lôm lốp, hắn giật mạnh cái dây thừng, bóng trắng kêu lên: "Lạy ông, ông đừng giật nữa, đau tôi quá", anh cu Lẹp định kéo mạnh dây thừng lần nữa, hắn bỗng giật mình vì tiếng nói phí sau:

- Anh Lẹp, làm cái gì đó?

Hắn chột dạ:

- Tôi cho con mẹ này đi đồng.

Hắn quay ra vườn củ đao hỏi:

- Sao lâu thế?

Chị Thuần hấptấp:

- Lạy ông, xin ông chờ cho tí.

Cu Lẹp quay lại phía sau, lão Râu đen đứng sát hắn, cũng đang nhìn như hút về phía cái bóng trắng hếu ở đầu vườn đao. Lão nói nhỏ:

- Canh giữ cẩn thận, lấy cung chưa xong nhà Thuần tự tử là tôi với anh bị kỉ luật đó nghe chưa?

Anh cu Lẹp hỏi ỡm ờ:

- Bác Quít ra đây bao giờ thế?

- Tôi ra đã lâu, cũng phải kiểm tra xem các anh canh gác như thế nào chứ? Làm ăn không cẩn thận xẩy ra chuyện lộn xộn là cả tôi và anh đều bị thượng cấp khiển trách. Phải đề cao cảnh giác nghe chưa?

Lão chuyển giọng đầy vẻ uy quyền kẻ trên:

- Anh Lẹp, thượng cấp có chỉ thị cho tôi kiểm tra xem lời khai cùa giáo Nghĩa rằng anh là con của bà Mến với ông Quĩ Nhất, tôi sẽ thẩm vấn riêng mẹ anh. Về phần tôi, tôi vẫn cho anh gốc rễ bần cố nông. Chiều nay tôi bí mật đến khu trại nhà Quĩ Nhất thẩm vấn thằng Khuê xem lời khai của nó với con mẹ nó có khớp nhau không? Khu trại ấy rồi sẽ lấy ra, căn nhà trên năm gian làm trụ sở, nơi làm việc của công an, tôi sẽ đưa anh vào công an xóm. Bây giờ anh bí mật đến gốc duối rình xem Quĩ Nhất có phân tán của cải, giấu vào khu trại hay không?

Anh cu Lẹp thắc mắc:

-Thế con mẹ này để cho ai?

- Tôi trông - Lão Quít giọng vẫn bình thản - Tôi sẽ hỏi cung chị Thuần them một số điều nũa. Cu Lẹp hậm hực bước đi, đầu vẫn ngoái lại. Lão Quít cầm chắc chiếc thừng trâu, chờ cho Lẹp đi khuất hẳn mới đi tới chỗ cái bóng trắng lôm lốp trông giống một ruột chăn bông gấp lại. Chi Cả thuần bị tê chân tay không đứng lên được. Lão Quít cúi xuống nói nhỏ:

- Chị Cả để tôi đỡ cho nào!

Chị Thuần giãy nảy:

- Không! Không! Ông là ai, ông lui ra, tôi tự đứng dậy được.

- Tôi đây! Tôi là Quít đây. Chị làm gì mà ầm ĩ lên thế. Lúc chập tối không có tôi đỡ lời thì người ta cho cùm chân chị lại rồi đó.

Chị thều thào:

- Đội ơn ông! Chúng tôi đàn bà con gái chân yếu tay mềm, các ông trói thế này tay tấy máu không thể nào nhấc lên được. Nhờ ông chỗ nhân đức giúp phần nào tôi đỡ phần đó. Tôi mang ơn đến chết không dám quên.

- Lão Quít chạm vào cánh tay bị bó gìo, chị Thuần run run bảo lão:

- Nhờ ông nâng giúp tôi một cánh tay.

Lão nâng cánh tay nặng chịch lên, tay kia chị Thuần vất vả vận cạp quần thâm và cơ thể chị vẫn chưa kín hẳn. Lão Quít nói nhanh:

- Chị để tôi - vừa nói tay lão vừa lần quanh bụng chị Thuần run lập cập đứng không vững kêu nhỏ: - - Không? Ông để tự tôi làm lấy! Không, tôi làm được mà ông ơi!

Lão Quít vẫn nói nho nhỏ:

- Chị cứ cố chấp thế làm gì mà chả khổ vào thân. Nhìn các cháu còn dại, thổi nấu cơm chưa thao, tro than bay cả vào trong nồi, ăn miếng cơm cũng sống sít, nhất là cái thằng Các lúc nào cũng "mẹ ơi,mẹ ơi" , ai mà cầm lòng được.

Chị Cả Thuần lặng im thập thững theo lão Quít vào nhà. Trong lòng người đàn bà bỗng trào lên tình thương con xé ruột, khiến chị như tắc thở. Lão Quít một tay đỡ vai, một tay bên kia vuốt ngực cho chị thở. Người đàn bà tỉnh lại, chợt thấy mình như đứng trong vòng tay lão Quít, vội vàng van xin:

- Ông ơi, tôi lậy ông, tôi là gái có chồng ba mặt con rồi, xin ông đừng làm như thế, xin ông đứng lui ra cho.

Lão Quít lưỡng lự quấn dây thừng trói chị Thuần rồi lão hỏi nhẹ nhàng;

- Chị Cả này, chị có muốn được tha về với các cháu không?

Như kẻ chết đuồi vớ được cọc, chị cuống lên:

- Bác Quýt ơi, chỗ tình nghiã xóm riềng, bác giúp cho tôi về về vpới các cháu, tôi cắn cơm cắn cỏ tôi lạy bác, tôi đội ơn bác suốt đời

Lão xẵng giọng:

- Xin thế nào được, chị đang mang tội, việc hỏi cung đã xong đâu.

- Thế bác bảo sao cơ?

Lão Quýt nói như đóng đanh:

- Tôi nói gì với chị không được hở ra với ai. Nếu chị sai lời thì mạng chị khó bảo tòan. Chị nên nhớ bây giờ tôi là phó chủ tịch kiên trưởng công an xã

Lão chuyễn giọng ngọt nhạt cố hữu:

- Thế này chị Cả nhé, chị có nghe không ?

- Dạ , có nghe ạ!

Lão thong thả từng tiếng một:

- Chị bằng lòng làm lẽ tôi thì ngay sáng mai được thả

Như sét đánh ngang tai, chị Thuần rụng rời tay chân. Chị biết lão dòm ngó chị từ lâu, vụ mía này lão đã xin đất cắm mía Tuy Hòa ngay nhà chị. Lão hiểm độc, nếu trả lời vỗ mặt, lão cay cú sẽ hại các con. Nghĩ thế chị lựa lời:

-Ông ơi, tôi đã ba mặt con , có giai có gái cả rồi, chẳng còn nhan sắc gì nữa. Ông cũng có giai có gái cả, chú Chanh đã lớn rồi. Chỗ ân đức ông với ông nội cháu Khuê làm sao thế được ạ.

Lão không thay đổi ý định:

- Không cần cưới xin, chị bằng lòng cho tôi đi lại. Đêm nào tôi chả phải đi trong mía ở vườn sau nhà chị, chị cứ để cây đèn hạt đỗ, tôi qua đường gốc duối vào nhà

Chị tìm kế hõan binh:

- Ông cho tôi suy nghĩ đã!

Giọng lão chắc như chém gạch:

- Tôi cho chị nghĩ từ giờ đến sáng mai, tôi sẽ quay lại lấy cung

Lão vẩy ra từng lời tan vào gió đêm, rồi nhanh nhẹn khuất vào bóng đêm

Chị Thuần đang gục đầu ngủ gà ngủ vịt thì anh cu Lẹp hồng hộc hạy về, hắn nói trong hơi thở:

- Thằng Quýt nó lừa tôi tới gốc duối nhà chị, tí nữa thì hai con mực xé xác tôi ra. Nó lấy lòng hai con chó rồi lại lấy gáo dừa nhà tôi ném vỡ mõm con chó để trả thù tôi. Thằng mắt hoắm đâu rồi?

Quả thật lão Râu đen cao mưu ! Liên hoan với thượng cấp xong , lão gom hết tất cả xương xẩu thừa cho hai con chó nhà chị Cả Thuần. Hai con chó đang đói , bụng sôi òng ọc như bụng chủ. Đã lâu lắm chả có bữa nào ăn ra hồn. Đang háo hức nhai đoạn xương chân giò, bất đồ một cái gáo dừa đầy gạch táng ngay vào mõm con chó già, máu nó chảy ra không bõ mấy miếng xương vừa vào bụng. Đấy là cái gáo dừa vẫn úp trên chum nước trước túp lều nhà thằng Lẹp đã bỏ không vì người ta đã đồng ý cho mẹ con thằng Lẹp được sang ở tạm cơ ngơi nhà ông Nghĩa. Hai con chó túm lại đánh hơi, lúc sau cu Lẹp lò dò đi rình nhà thằng Khuê. Hắn đang khom lưng rình mò chỗ bờ dậu thì bị hai con chó tấn công ở phía sau. May cho hắn, nhờ có đôi chân khỏe như chân voi nên vừa đá vừa lùi , hắn kịp thoát thân.

Hắn hỏi dồn:

- Thằng Quýt nói với chị những gì?

Chị Thuần lúng túng:

- Ông ấy bảo có muốn về với các con không ?

- Chị trả lời nó thế nào ? Nói!

- Dạ, tôi nói nếu được về với các con dù các ông có đem bắn tôi cũng mãn nguyện

Anh cu Lẹp nổi khùng:

- Chị che giấu cho nó , tôi nấp ngoài kia tôi nghe hết

Bị hắn bắt nọn, chị ấp úng. Hắn cứ để cái mỏm tay cụt trên vai chị nặng trĩu. Đứng gần chị , cu Lẹp thấy từ cơ thể người đàn bà ngoài ba mươi tỏa ra một thứ mùi ấm dịu. Mái tóc dài xổ ra che kín tấm lưng còn thon thả. Tuy đã ba con chị vẫn là người đàn bà óng ả mặn mà, chính chuyên nhất làng. Hắn nhìn chị, hai cánh tay bị kéo giang ra, hai bầu vú to căng dưới lần vải chiếc áo cánh nâu đã cũ. Trong đêm vắng như đêm nay, hai tay bị trói giữa trụ sở, chị là miếng mồi ngon của nhiều thằng nhòm ngó, thằng Quýt tính phỗng tay trên, đẩy hắn đi cho chó vồ, hắn tự hỏi sao người đàn bà này không thuộc về hắn nhỉ? Mới nghĩ thế thôi mà trong con người không có nửa chữ để chứng tỏ sự có học của hắn bỗng nổi lên cơn khát khao kinh người. Cô Bê lớn nhà hắn lúc nào cũng phảng phất mùi cá. Cô nàng lại đang có mang nên mỗi lần nó lại gần vợ là bà Mến lại đổi quầy quậy. Ồ! nếu hắn không nhanh thì thằng Quýt sẽ phỗng mất, cả cái lão cấp trên mắt lúc nào cũng hau háu , biết đâu lại cũng đang quanh đây.

Anh cu Lẹp ngồi xuống trước mặt chị Thuần:

- Này, này , thằng Quýt nó nhỏ to gì mà lâu thế?

Chị Cả ngập ngừng:

- Dạ, ông ấy .....ông ấy...nói tôi...

Cu Lẹp quát nhỏ:

- Đừng có giấu tôi. Nó hẹn chị cho đi lại ban đêm, để đèn hạt đỗ, nó vào nhà qua chỗ cây duối phải không ?

- Dạ, dạ...dạ..

- Tôi cũng hẹn nhà chị như vậy, nhà chị có bằng lòng không thì bảo?

Chị thấy trong người cơn giận sôi lên, thấy rõ dã tâm của chúng , chị bật ra xối xả:

- Không! Không ! Tao không phải đồ đĩ. Cút đi! Đồ mặt dầy. Đồ sấp mặt. Đồ mặt L...ối giời đất ơi, ối làng nước ơi! Ặc...

Anh cu Lẹp lồng lộn thọc luôn cái mỏm tay cụt vào mồn chị khiến tiếng kêu của chị chỉ còn nghe thành tiếng ằng ặc. Mỏm tay kia của hắn thúc vào bụng hất tung múi vận quần ra , rồi cứ thế kéo mạnh cái quần thâm làm nó rách toạc. Chị giẫy dụa chống trả, co hai chân lên. Anh cu Lẹp cẩn thận quỳ hai gối to như hai gối trâu lên đùi chị làm chị không giãy dụa được nữa, chị phun bọt phì phì qua cái mỏm tay của hắn

Người đàn bà rú lên ằng ặc ngất đi. Bấy giờ anh cu Lp mới rảnh ranh ngghĩ tới việc cởi cái quần bị chó đớp rách toạc ống ra. Và , hắn một mình làm cái công việc ấy hùng hục, cắn xé, kỳ cho tới khi thỏa mãn , hắn mới lảo đảo đứng dậy bước đi...

Sáng tinh mơ hôm sau người đầu tiên phát hiện chỉ cả Thuần chết giấc, nằm lịm dưới chân cột trong trụ sở là bà Mến. Bà ngồi xuống lay gọi, người đàn bà bất hạnh vẫn mê man , thở khò khè, yếu ớt . Bà mụ ghé sát xuống lay gọi, chị chòang mở mắt, đôi mắt sợ hãi lạc hẳn đi:

- ối giời...ối giời ơi...tôi chết...làm sao tôi chịu nổi... các người...làm sao tôi sống được hở giời.....!

Bà Mến lay gọi:

- Nhà Thuần, nhà Thuần ! Tao đây ! Tao đây mà ! Làm sao đến nông nỗi này?

Chị nhìn trân trân một lúc , mãi sau mới nhận ra trước mặt mình là bà Mến, chị òa khóc:

- Bà ơi! Đến nông nỗi này con không thiết sống nữa . Bà ơi! Các con con còn non dại nhờ bà dạy bảo chúng nó cho con. Chúng nó mồ côi cha, bây giờ sẽ mồ côi cả mẹ nữa, chúng nó có sống được không bà Mến ơi!

- Làm sao ? Làm sao ? Gở mồm. Ỉa vào mồm ! Đái vào mồm vào miệng mày ấy , nói gở tao tát vào mồm bây giờ

Chị Thuần khóc to hơn:

- Bà ơi ! Người ta coi con như con vật thế này còn sống làm gì nữa.

Chị nói xong đập đầu vào cột bình bịch

Bà mẹ Mến ngồi xệp xuống ôm chặt lấy cái đầu chị, nhìn quanh, trong nhà còn tối nhập nhoạng, bây giờ bà mới nhìn thấy chị cả Thuần không mặc quần. Chiếc quần thâm rách tọac ướt lầy nhầy máu và nước bẩn vứt bên người. Đàn kiến vàng bâu đặc xung quanh mớ vải ướt và bậu vàng hai bên đùi chị Thuần. Mặt bà mụ Mến thất sắc, đôi mắt già nằng nặng , giờ nhìn hoang dại, bừng bừng như mắt người điên. Đã đi làm đỡ đẻ cho phụ nữ gần hết đời người, chưa bao giờ bà gặp cảnh như thế này. Bà cuống quýt dứt cái đám giẻ kinh tởm quăng ra sân, dùng bàn tay vét kiến ở hai bên đùi non của người quả phụ. Lũ kiến rơi xuống từng đám, vón cục , giận dữ quay sang đốt buốt nhói hai bàn tay bà. Tay bà run lập cậpcởi chiếc khăn vuông lớn trên đầu xuống, quấn che cho chị Cả Thuần. Nhìn hai cánh tay bị bó giò tím đen, máu dồn phình to bằng hai cây cột, đầu chị Thuần nghẹo xuống , hai chân duỗi ra , bà thấy người bàng hoàng, không còn tự chủ được, hệt như có người xốc nách bà, đẩy bà ra giữa sân.

Bà đứng xuống, đập hai bàn tay bà mụ, trải bao vất vả lam lũ vẫn thuôn hình búp sen, bà mụ Mến hào hển:

- Ối làng nước ơi, ối giời cao đất dày ơi. Bọn mù, bọn vô lương tâm! Bọn quỷ sa tăng hiện hình bắt người ta bỏ một lũ con ở nhà đến đây giam cầm, chằng trói, đánh đập. Những thằng mặt thịt nào đêm qua đến gạ gẫm, người ta bị trói bó giò , giở trò đểu cáng dã man, hiếp người ta chết giấc rồi để cho kiến bâu hả?

Bà chạy ra khỏi sân trụ sở, ra ngoài đường:

- Ối giời ơi! Lạy chúa tôi! Con chó nó đi tơ, con gà đạp mái cũng phải được con cái bằng lòng. Chém cha đẻ mẹ thằng nào mặt dầy, mất dạy. Ông cầm cớ đỏ đứng đầu giường, ông cầm cớ xanh đứng đầu ngõ , thu lấy hồn, tróc lấy vía cái thằng mặt thịt . Thằng mặt dầy, thằng sập mặt, thằng mặt L...nó đi nó cắn cả L... người ta . Hỏi khắp thế gian , hỏi khắp gầm giời này có còn ai như thế không? Hả giời ơiiiiii...?

Cô Bê Lớn vác cái bụng chửa to khác thường chạy ra bật lên tiếng nói ngọng líu:

- u ơi! U ien ! uời a bắt u bây ờ...

Bà Mến đánh hay bàn tay vào nhau đen đét rồi lại vỗ vỗ vào hai bên đùi:

- Tao điên đây! Tao điên rồi ! đã đến nước này thì cái thân già này đếch sợ đứa nào hết. Đến ông Nghĩa hiền lành người ta còn bắn vỡ óc ông ấy ra. Ông Quỹ Nhất đêm hôn qua quàng dây qua cổ treo lên xà nhà không chết được, chúng nó bắt mang đi cùm rồi.....Tao thì là cái thá gì? Mang tao bắn đi để tao khỏi nhìn thấy quỷ sa tăng hiện hình. Sao nó ác thế không biết? Sự ác bao trùm khắp gầm giời này. Người thôn quê chúng tao xưa nay có ác thế bao giờ đâu. Chết một người, khóc một người, chết hai người khóc hai người, rách lành đùm bọc nhau, no đói có nhau.- Bảo là thằng Tây , thằng Nhật ở gầm giời nào đến đây mà ác thì tao chịu. Đằng này hàng xóm láng giềng ra vào gặp mặt , tắt lửa tối đèn có nhau , hết gạo vác ra sang nhà nhau vay một bát , hai bát , cho nhau củ đao của sắn củ khoai lúc đói lòng , còn họ hàng máu mủ ruột thịt với nhau sao quay ra ác với nhau đến vậy ...giời ơiiii.

- Chúng nó mang cái ác ở đâu về ? Xui người ta ác, chúng nó mang cái ác hoang dại ở đâu về ề ề ề ề....?Cu Lẹp nấp trong lều không dám ló đầu ra . Viên đại diện cấp trên định thét du kích trói bắt bà bị bà con ngăn lại , nói rằng xưa nay bà mụ Mến vẫn cho mình cái quyền đi chửi người như vậy, ông ta cũng thấy bắt bà Mến lúc này là không có lợi, lúc này bà sẵn sàng chửi luôn vào mặt ông. Lão Râu Đen lông mày bã mía tránh mặt, lão ta vẫn sợ vía bà mụ đỡ này. Ngày vợ lão có mang thằng Chanh, đẻ khó , bà bắt lão leo lên dỡ dui nhà lão phải leo, con chưa ra được, bà bắt lôi xuống ao lão phải lội. Cái vía của bà mụ này không những cả làng thanh khê mà cả tổng, cả vùng còn nể vì.

Bà Mến vẫn vỗ hai tay vào nhau , đập vào váy bùm bụp, không vào nhà ông Nghĩa từ hôm qua mấy mẹ con ở tạm, bà về túp lều nhà mình, khát nước bỏng họng, bà tìm cái gáo dừa, cái gáo bị mất, bà lấy cái liễn sành trước kia đựng đường rơi nhặt ở lò ông Quỹ, giờ đã hết nhẵn, bà múc, uống hết cả liễn nước mưa, rồi vào lều nằm úp mặt lên cái chõng , nước mắt tuôn lã chã thành từng dòng rơi xuống cái chõng tre cũ kỹ, tụ thành giọt lớn rơi xúông gầm , ngấm nhanh vào chỗ nền đất đỏ bầm như máu chết, một nỗi buồn chưa vơi đi, còn ứ ngập trong trái tim già nua, bà khóc như chưa bao giờ được khóc.