CÂU 1: NÊU RÕ CÁC HÌNH THÁI TỒN TẠI CỦA CHỦ THỂ THẨM MỸ(CTTM)?

TRẢ LỜI: - NHÓM CHỦ THỂ THƯỞNG THỨC TM: nhóm chủ thể rộng lớn, tự nguyện

+ đặc trưng chủ yếu: phản ánh sự thụ cảm những quá trình TM xảy ra trong cuộc sống ,nghệ thuật

+ quá trình tiêu thụ, quan sát diễn ra trong 2 quá trình cơ bản: Tìm hiểu các giá trị TM rồi thâm nhập sâu hơn vào đó, tìm ra các quy luật nội tại của đối tượng TM. VD: xem triển lãm tranh;tìm hiểu về thơ trữ tình thì phải hiểu cái tôi trữ tình thường là chính bản thân nhà thơ

Khi tìm hiểu tác phẩm nghệ thuật đặt trong qhệ hiểu biết khám phá thì giá trị TM của tp đó cao hơn.

Trong sáng tạo nghệ thuật có những tài năng quá lớn đi trước thời đại, vượt quá sức tiếp nhận của chủ thể thưởng thức,phải có thời gian để sàng lọc những giá trị TM tiềm ẩn. VD: picátsô sáng lập trường phái lập thể vô cùng dị lạ,triển lãm của ông bị công chúng dùng dao rạch nát

Chủ thể TM phải ko ngừng nâng cao năng lực TM của mình.VD: tìm hiểu về âm nhạc,hội họa,văn học

- NHÓM CHỦ THỂ ĐÁNH GIÁ TM: đối chiếu, đánh giá giá trị của chủ thể sáng tạo. Cơ sở đánh giá thẩm mỹ thuộc vào nhiều quan hệ:

+ quan hệ thẩm mỹ của chủ thể

+ các chuẩn mực trong đánh giá

+ các đặc trưng thảm mỹ của đối tượng

Phân loại các loại hình cơ sở đánh giá thẩm mỹ:

+ đánh giá tình cảm xúc cảm: vd:xuân diệu

+…………….dựa vào các chuẩn mực xã hội nhất định: vd: chuẩn mực cái đẹp của người viêt:bình yên

+ dựa vào các thước đo các giá trị đã ổn định: vd: chân, thiện, mỹ

*(Đánh giá TM có các cơ sở khoa học khách quan, dựa trên lập trường của chủ nghĩa duy vật biện chứng và tôn trọng các chuẩn mực giá trị đã hình thành trong quan hệ TM.

 Cơ sở vững chắc của đánh giá TM và đánh giá nthuật: tính nhân dân,giai cấp,dân tộc, thời đại,nghệ thuật

 Chủ thể đánh giá TM giữ vai trò quan trọng trong việc liên kết các sản phẩm sáng tạo với người tiêu thụ.)*

 Tính chất của chủ thể đánh giá phụ thuộc:kiến thức,văn hóa,kinh nghiệm sống,tâm lí,thị hiếu,lí tưởng…của người định hướng.những nhà quản lí văn hóa nthuật,nhà phê bình có vai trò rất lớn.

*(Chủ thể đáh giá cũng là chủ thể stạo trên cơ sở cái đã stạo để nhấn mạh nhữg đặc tíh còn chìm của stạo)*

- NHÓM CHỦ THỂ SÁNG TẠO TM: đó là nghệ sỹ,họ đã phản ánh tgiới khách quan qua cái nhìn chủ quan của mình, *(là nhữg chủ thể nối tiếp quá trình tiêu thụ,quan sát của nhóm chủ thể thưởng thức để chuyển sang một quá trình mới: quá trình sản xuất.)*

Sáng tạo TM là sáng tạo theo quy luật của cái đẹp, gắn với tưởng tượng, hư cấu, phong cách và cuộc sống.

Sáng tạo nghệ thuật cần có năng khiếu và cần rèn luyện thường xuyên,Là qúa trình công phu đau đớn gian khổ của người nghệ sỹ,cần có ý chí đam mê lâu dài. VD: ivanôp vẽ 23 năm mới xong bức tranh Chúa xuất hiện trước công chúng; Mikenlăng giêlô treo người nằm ngửa 4 năm vẽ bức tranh khổng lồ Tạo trời tạo đất; Picatso chỉ dừng bút vài ngày trước khi từ giã cuộc sống với 50.000 kiệt tác

*(Bản chất sáng tạo: phong cách, gắn liền với cuộc sống tâm hồn trí tuệ trái tim người nghệ sỹ.VD: họa sĩ nguyễn phan chánh là tiêu biểu cho phong cách đậm đà tính dân tộc)*

- NHÓM CHỦ THỂ BIỂU HIỆN TM: nhạc công , ca sĩ, diễn viên,…

Nhóm này truyền đạt  1 cách trung thành bản chất của toàn bộ sản phẩm sáng tạo đến người tiêu thụ.

Có nhiều phương tiện để biểu đạt các loại hình nghệ thuật,…vd; nhạc công có phương tiện là nhạc cụ.

Năng lực nói lên trình độ của chủ thể biểu hiện, phụ thuộc vào kinh nghiệm, tri thức, sự rèn luyện.VD: có chủ thể biểu hiện đúng tinh thần sản phẩm nhưng có chủ thể lại biểu hiện dưới tinh thần sản phẩm    

Chủ thể biểu hiện cũng là một chủ thể sáng tạo,có khả năng nâng gía trị sáng tạo gấp 2 lần, khả năng này không có điểm đỉnh: nghệ thuật là sáng tạo vô tận, chỉ khi trở về cổ điển mới tới đỉnh

- NHÓM CHỦ THỂ TỔNG HỢP CÁC GIÁ TRỊ TM: nhóm này vừa là người thụ cảm, sáng tạo, biểu hiện,vừa là nhà phê bình.

Đặc trưng: khả năng đạo diễn,là người thông hiểu nghệ thuật không gian và thời gian.

Phương tiện thực hiện, thể hiện các hoạt động TM  của nhóm chủ thể tổng hợp các giá trị TM rộng lớn,bao gồm; các sản phẩm sáng tạo, thủ pháp sáng tạo, công cụ và bản thân chủ thể biểu hiện.

Khả năng sáng tạo của chủ thể tổng hợp các giá trị TM rất to lớn,vì sử dụng 1 khối lượng phương tiện cức kì đa dạng. Vd: người viết kịch bản đạo diễn…

CÂU 2: CHỨNG MINH VỊ TRÍ TRUNG TÂM CỦA CÁI ĐẸP TRONG ĐỐI TƯỢNG TM VÀ NGHỆ THUẬT?

TRẢ LỜI:

- Cái đẹp trong đối tượng TM: Cái đẹp luôn giữ vị trí trọng tâm trong đối tượng thẩm mỹ,là trung tâm của các quan hệ dùng để chỉ thực tại thẩm mỹ tích cực,khách quan. vị trí này do chính vai trò của cái đẹp trong cuộc sống quy định.cái đẹp làm chuẩn cho các giá trị; trong lao động , học tập, sinh hoạt học tập: cái đẹp như tình yêu và ánh sáng,cho cuộc sống thêm niềm vui,hạnh phúc; Đứng trước cái đẹp, con người cảm thấy dễ chịu, khoan khoái, xúc cảm về thế giới pha chút bàng hoàng ngạc nhiên và cảm thấy yêu đời hơn… các đẹp giữ vị trí trung tâm điều tiết cuộc sống, nó là nhu cầu, nó đã “cứu rỗi nhân loại” thoát khỏi cái xấu.

Trong mỹ học, phạm trù cái đẹp là cái để các phạm trù khác soi rọi vào, nương tựa vào.Cái xấu,cái bi,cái hài,cái cao cả đều dựa vào hệ chuẩn của cái đẹp mà nhận thức đánh giá và sáng tạo.

- Cái đẹp trong nghệ thuật: nghệ thuật – nơi hội tụ của cái đẹp, là một sản phẩm đặc biệt do người nghệ sĩ sáng tạo ra, mang tính điển hình được diễn tả bằng những hình thức nghệ thuật khác nhau với những thủ pháp khác nhau: hư cấu, cách điệu, mô phỏng,…để xây dựng nhân vật được tổ chức trong những bố cục, kết cấu thành những hình tượng sinh động trong mỗi tác phẩm nghệ thuật. chỉ trong nghệ thuật, con người mới có dịp tiếp xúc với cái đẹp rõ rệt và thường xuyên hơn cả. Vì đây là một lĩnh vực sản sinh ra cái đẹp một cách có ý thức nhất, chuyên biệt nhất.Cái đẹp trong nghệ thuật mang những nét đặc trưng: tính điển hình,tính biểu cảm,tính ước lệ

Tính điển hình trong nghệ thuật bao gồm 2 mặt; cá thể hóa và khái quát hóa,giữa cái chung và cái riêng. VD: Điển hình Mã giám sinh

Cái đẹp trong nghệ thuật mang bản chất xã hội sâu sắc: tính lịch sử,tính dân tộc,tính giai cấp,tính nhân loại

Thống nhất biện chứng giữa nội dung và hình thức để tạo ra tác phẩm có chất lượng TM cao. Vd: kết cấu Chí phèo

Cái đẹp trong nghệ thuật làm ta kinh ngạc và đi từ bất ngờ này đến bất ngờ khác

Gía trị của cái đẹp trong nghệ thuật là sự tổng hợp giá trị mỹ học với các giá trị trong đạo đức, triết học, chính trị, khoa học,… Cái đẹp trong nghệ thuật không chỉ định hướng hành động tốt đẹp cho con người mà còn xây dựng ngôi nhà tâm hồn con người,

Cái đẹp chân chính mang lại một giá trị như một chỉnh thể tinh thần toàn vẹn: chân – thiện- ích, mang nội dung cái đúng( chân lí), nhân bản( tính người), hài hoà( tính hoàn thiện)… mặt khác nội dung đó hòa quyện tình cảm, trí tuệ, khát vọng, ý chí con người.

Vd: ông già và biển cả của hêminuê

 VD: Trong nội dung tác phẩm, dễ thấy hơn là đối tượng đẹp (con người đẹp, môi trường đẹp, cảnh trí đẹp…). Thể hiện cái xấu cũng nhằm hướng tới cái đẹp.

Mảnh giấy làm nên thân giáp bảng

Nét son điểm rõ mặt văn khôi

                                                                   (Nguyễn Khuyến)

Mỉa mai “tiến sĩ giấy”, có danh mà không có thực, là một cách khẳng định vẻ thực chất vốn xa lạ với mọi sự khoa trương, trống rỗng ở đời.

CÂU HỎI:3 Nghệ sỹ cần có những tố chất cơ bản nào? Chứng minh?

-Trả lời: nghệ sỹ là người sáng tạo những giá trị thẩm mỹ,trước hết là cái đẹp.

VÍ Du:

-Nghệ sỹ lao động tự nguyện,đam mê sáng tạo ra tác phẩm,sống hết mình với mọi xúc cảm trong cái thế giới nghệ thuật của bản thân.

VÍ DỤ:Viết phim với toàn bộ nỗi niềm tình cảm,niềm đam mê của mình vào đó.

-Tác phẩm nghệ thuật chứa đựng tình yêu,niềm tinh và lòng nhân ái của nghệ sỹ.

VÍ DỤ:Ông nguyễn Tuân viết về món phở thì Nguyễn Tuân đã cầu kỳ diễn tả món phở mà ai cũng thích.

Hoàng Phủ Ngọc Tường viết về cơm hến 18 vị nhưng thực ra chỉ có 3 đến 4 vị.

- Sáng tạo nghệ thuật phải luôn luôn đổi mới không lặp lại) và tạo ra một dòng chảy liên tục (theo truyền thống, tránh sự quái dị). Do đó, lao động của nghệ sĩ là không ngừng tìm tòi sáng tạo.Nghệ sỹ là người có tài năng bẩm sinh(năng khiếu),giàu cảm xúc,tình cảm,trí tưởng tượng.

VÍ DỤ:Ông Nguyễn Du viết 3250 câu thơ trong truyện kiều nhưng câu nào cũng hay…chứng minh bằng những người nổi tiếng.

Vd2: Ví dụ, họa sĩ có khả năng nhận thức, phân biệt màu sắc, sáng tối, nhạc sĩ nghe rõ mọi âm thanh và có thể tạo ra những âm thanh trữ  tình (giai điệu, nhịp điệu …). Nhà văn dùng ngay ngôn ngữ của dân tộc mình .để kể chuyện, miêu tả, biểu lộ xúc cảm và tư tưởng..

- Nghệ sĩ cần phải có vốn sống và kiến thức văn hóa.

-  Một điều kiện tưởng như chỉ là phụ nhưng không thể thiếu: nghệ sĩ phải có sức khỏe (không ít nghệ sĩ kiệt sức, chết sớm vì sáng tác)

Ba cấp độ năng lực nghệ sỹ:

+Năng khiếu(ai cũng có)

+tài năng  (nhiều vẻ khác nhau)

+thiên tài…(không phải ai cũng có) (đỉnh cao của thời đại, tác phẩm khái quát được cả thời đại, xây dựng được nhân vật lí tưởng của thời đại, đặt ra hoặc/ và trả lời được vấn đề của thời đại . . . ).,

Năng khiếu các nhà văn thì ai cũng có 1 ít năng khiếu

Tài năng và thiên tài thi có ông Nguyễn Du và Nguyễn trải

VÍ DỤ:Qua tác phẩm bình ngô đại cáo thì Nguyễn Trải là con người của thế kỷ 15.

-Người nghệ sỹ khi sáng tạo nghệ thuật dù sáng tác loại hình nào,thời đại nào thì người nghệ sỹ cũng cần phải:

+Người nghệ sĩ vẫn luôn hướng đến cái chân­-thiện-mỹ,cho dù muốn hay là không.

+Không nhất thiết phải cố tỏ ra nghệ sỹ.

+Người nghệ sỹ phải nhận ra cái chân thật,cái đạo đức,cái đẹp.

CÂU HỎI 4: Nhận thức như thế nào về tính thời đại của quan hệ thẩm mỹ?Làm thế nào để quan hệ thẩm mỹ ngày càng đạt đến đỉnh cao của các thang bậc giá trị?

Trả lời: * Tính thời đại của quan hệ thẩm mỹ đươc thể hiện như sau:

-tính hiện đại trong quá khứ chính là tính thời đại, đỉnh cao của tư tưởng- thẩm mỹ nhân loại đương thời và bản sắc dân tộc chính là “hồn cốt dân tộc” ẩn chưá trong đó.

-  Trải qua lịch sử , mỗi thời đại đều có những nét riêng khác biệt. VD: nghệ thuật cổ đại,nghệ thuật phục hưng,nghệ thuật hiện đại.

Các quan hệ thẩm mỹ ở mỗi thời đại đều thể hiện khả năng sáng tạo của con người. Vd: kim tự tháp ai cập,tháp epphen, vạn lý trường thành,vườn treo babilon,…hay các công trình kiến trúc cao chọc trời.

VD:+ Trong lịch sử văn học Việt, thơ ca phát triển sớm và các thời đại đều có những đỉnh cao. Văn chương thời nay nói chung và thơ ca nói riêng ghi nhận khá nhiều thành công về tính hiện đại 

+ Những bài thơ của Sư Lưu, Sư Thuận với sứ Tàu thời Tiền Lê có lẽ là những tác phẩm tiêu biểu đầu tiên vừa thể hiện tinh thần dân tộc vừa có tính chất thời đại

+  Thương lượng với thời gian - thơ Hữu Thỉnh : tình yêu con người thể hiện trong một âm hưởng chân chất mà sâu sắc pha chút  hóm hỉnh ảnh hưởng nhiều sắc thái dân gian. Sự mất ngủ của lửa - Nguyễn Quang Thiều, một cái nhìn xuyên thời gian về nỗi đau cũng như sức sống dân tộc.

-         Tính thẩm mĩ trong trang phục. Nó cũng thay đổi theo mùa, theo lứa tuổi, theo mode, rất hiếm có loại trang phục nào được lâu bền như chiếc áo dài Việt Nam, bộ complet của châu âu. Và chúng ta có thể khẳng định rằng không ai biết chiếc quần jeans Âu mĩ sẽ tồn tại bao lâu.

-         mỗi thời đại có những hoàn cảnh chính trị, kinh tế, xã hội không giống với thời đại khác. Những sự thay đổi đó tác động mạnh mẽ vào thị hiếu làm cho những sở thích và những tiêu chuẩn đánh giá thẩm mĩ của con người cũng biến đổi theo đó.Có thể nói thêm, có những tác phẩm nghệ thuật ra đời đã được trao ngay vòng nguyệt quế và trường tồn mãi mãi: Những người khốn khổ, thằng gù ở nhà thờ Đức Bà...lại có những tác phẩm phải chờ đợi một thời gian dài mới bừng sang vì nó đi trước thời đại: Hồng Lâu Mộng, Truyện Kiều, nhạc cổ điển châu âu thế lỉ 18-19

* Để quan hệ thẩm mỹ ngày càng đạt đến đỉnh cao của các thang bậc giá trị thì cần có:Một xã hội lý tưởng thì các quan hệ thẩm mỹ sẻ tốt đẹp.Một xã hội với những con người đầy trí tuệ và hiểu biết thì xã hội đó sẽ tốt đẹp hơn.

Quan hệ thẩm mỹ chung quy lại là văn hóa,con người.

Một xã hội văn minh thì đâu có xảy ra những trường hợp vô văn hóa, mất nhân tính và không có tình người như trường hợp sau đây:ví dụ:1 người chồng giận vợ đã cho con uống thuốc sâu.

Hiện nay, ta đang xây dựng nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc trong vấn đề hội nhập và giao lưu khi gia nhập WTO