Het grootste deel van het logboek bestaat uit oorlogsaantekeningen, helemaal van Helena's 24e winter tot haar 28e. Ik lees ze niet allemaal even grondig door.

Ze verliezen de slag bij Grandos. Ze winnen bij Kevra. Ze verliezen opnieuw bij Morati. Daarna winnen ze alleen maar. Ze nemen een stuk van Olicier in, een stuk dat nu nog steeds bij Xevia hoort.

Helena lijkt niet veel geschreven te hebben wanneer ze het slagveld coördineerde. Ofwel lees ik er tijdens het snel doorbladeren overheen. Het duizelt me als ik nadenk over alle strategieën die de koningin bespreekt in haar notities. Het lijkt alsof ze haar gedachten ordende op papier.

De laatste pagina's lees ik wel nog grondig door.

Ondanks alle problemen die een oorlog met zich meebrengt, moet ik toegeven dat deze oorlog me ook een klein beetje positief beïnvloed heeft.

Mijn generaals en mijn leger namen me niet al te serieus toen we aan deze oorlog begonnen – zelfs niet toen ik hen naar de overwinning leidde bij de tweede slag om Grandos – maar nu we grotendeels gewonnen hebben lijken ze me in een heel ander daglicht te zien.

Ook al zijn we Grandos weer verloren. Bij Dmyr, kunnen ze het me echt niet gunnen?

Zander wist me te vertellen dat ze in de barakken niet langer spreken over "het neuken van de koningin" – waarvoor ik hun hoofd had gehad als ik het ooit had gehoord – maar met respect spreken over mijn daden. Nu is het "respectvol willen hebben" geworden in plaats van de vuile praat van vroeger. Ik zie het alsnog als respectloos, maar ik neem aan dat het te tolereren valt.

Het is niet dat ik nooit naar een dienster of zelfs een hertogin kijk met hetzelfde idee als die soldaten. Alleen kan ik het niet luidop zeggen zonder te vrezen voor mijn leven en heb ik wel iets meer respect dan dat. Ik weet wie ik kan hebben en wie niet. Ik zie het als een verborgen talent dat ik uit noodzaak heb ontwikkeld sinds die eerste keer met Rani.

Te veel met dezelfde zou te opvallend zijn en stel je eens voor dat ik echt verliefd zou worden, dat zou nog iets zijn. Daar heb ik helemaal geen tijd voor.

Terwijl ik de laatste paragrafen lees, glijdt mijn blik meermaals richting de deur. Als er iemand binnenkomt en net ziet dat ik dit aan het lezen ben dan ben ik er geweest.

Het is midden in de nacht. Ik weet dat mijn angst irrationeel is, maar dat weerhoudt het tintelende gevoel in mijn buik er niet van om me lastig te vallen.

Met een benauwd gevoel leg ik het logboek onder mijn kussen en blaas ik de kaars op mijn nachttafeltje uit.

Hoe hield Helena het vol? Een alleenstaande koningin zijn, leven met haar daden, aangetrokken zijn tot hetzelfde geslacht, een oorlog winnen en ook nog eens drie – nee, twee – kinderen opvoeden. Natuurlijk had ze overal hulp bij, ze moest het niet alleen doen, maar toch kan ik me niet inbeelden hoe ze het deed.

Ik vind het al overweldigend om eraan te denken dat ik straks een koninkrijk moet besturen, laat staan dat ik er dan meteen ook drie kinderen bij krijg waar ik niet om gevraagd heb en ik ook nog eens een oorlog begin die ik misschien wel had kunnen vermijden.

Ik denk dat ik prins Tobias nog eens moet uitnodigen in Entalia. Er moeten een paar dingen duidelijk worden gemaakt.

Onrustig val ik uiteindelijk in slaap.

Zodra ik de volgende dag een moment tijd heb ga ik op zoek naar Ilya. Hij is niet in zijn slaapkamer, niet bij de trainingsvelden, niet in de bibliotheek.

Ik vraag mijn zus Helena ernaar wanneer ik haar tegenkom, maar zij haalt simpelweg met rode wangen haar schouders op. Aan Alexis vraag ik het niet eens.

Uiteindelijk vindt Ilya me zelf, wanneer ik me 's avonds, na het avondmaal, naar mijn kamer begeef.

'Helena mompelde dat je me zocht,' zegt hij, terwijl hij me een zacht stootje geeft met zijn elleboog.

'Ze heeft echt iets over haar lippen gekregen?'

Ilya bekijkt me vreemd. 'Normaal ben jij degene die zegt dat ik haar moet laten zijn. "Het meisje is verliefd."'

Ik rol lachend met mijn ogen. 'Al goed. Ik zal het laten zijn.'

'Waarvoor had je me nodig?'

'Ik wilde je een logboek geven.' Ik schakel over op fluistertoon. 'Van Helena.'

'Wat zei je?'

'Van Helena.'

'O.'

'Jij houdt je graag bezig met oorlogen en veldslagen en strategieën enzo, toch? Deze staat er vol mee. Niet mijn ding.'

'Houdt prins Tobias van oorlogen en veldslagen en strategieën enzo?' Hij kijkt me ernstig aan, ernstiger dan ik van hem gewend ben. Er schuilt een bepaalde achterdocht in zijn blik. Bovendien is er iets wat ik niet herken aan zijn houding. Hij staat te gespannen.

Ik sla de verkeerde gang in, naar een meer verlaten deel van het kasteel – de gangen die leiden naar het heiligdom. De meeste mensen bidden nu in hun eigen vertrekken of buiten bij de voorziene standbeelden, niet langer op één gemeenschappelijke plaats.

De enige persoon die er nog frequent komt is mijn grootmoeder.

Ik trek Ilya een inham in bij een beeld van één van mijn voorouders dat onheilspellend boven ons uit torent.

'Wat heeft Tobias ermee te maken?'

'Je gaat met hem trouwen. Als hij niet op z'n minst verstand heeft over die dingen en jij er ook geen verstand van hebt dan is het misschien niet zo'n goede match.'

Gepikeerd staar ik hem aan. Hij is een stuk groter dan ik ben, tot mijn frustratie, en met zijn handen in zijn zij is hij best intimiderend. Zeker met de donderwolken die ik bijna in zijn ogen kan ontwaren.

'Waar komt dit opeens vandaan? Ik wil je wat leesvoer geven en jij gaat helemaal los op mijn levenskeuzes.'

Ilya ademt een paar keer diep in en uit. Zijn schouders ontspannen een beetje, maar zijn gezicht blijft vertrokken in een gefrustreerde uitdrukking. 'Het is niet logisch. Het is niet logisch dat je met hem zou trouwen. Je zei zelf nog dat hij onze goden belachelijk maakte en hij is- hij is stom.'

'Hij is stom? Dat is je argument?'

'Hij is niet juist voor je.'

'O zo. En jij denkt dat jij daarover mag beslissen?'

'Nee, maar ik vind dat je er nog eens over na moet denken. Net zoals over de logboeken. Misschien steek je ze beter terug waar je ze vandaan hebt gehaald. Ik denk niet dat koningin Helena had gewild dat je zo haar leven zat te ontcijferen.'

Met stomheid geslagen gaap ik hem aan.

'Wat? Koningin Helena schreef het niet op zodat de volgende generaties konden genieten van haar lijden.'

'Hoe kan jij in Dmyrs naam weten hoeveel ze heeft geleden?' Ik schud verontwaardigd met mijn hoofd. 'Toen ik ze vond was je nog helemaal "vertel me alles" en "sappige roddels" en nu wil je dat ik ze laat zijn voor wat ze zijn? Waar haal je dat opeens vandaan?'

'Ik heb erover nagedacht, Dwynn. Daar haal ik het vandaan. Wat als iemand het ziet? Wat als iemand leest wat Helena allemaal uitgestoken heeft? Wat als het in de verkeerde handen valt?'

'Het gaat niet in de verkeerde handen vallen.'

'Hoe kan je daar zo zeker van zijn? Het vergt maar één bediende die besluit je kamer eens een grondige poetsbeurt te geven.'

Ik bal mijn handen tot vuisten en ontspan ze weer, voor ik mijn kin hef en ik hem met mijn meest hooghartige blik aankijk. 'Dank u zeer voor uw inbreng in mijn situatie, Uwe Hoogheid. Ik wens dit gesprek niet voort te zetten en wil u hierbij verzoeken niet meer in mijn buurt te komen.'

'Dwynn-'

'Het is Uwe Koninklijke Hoogheid voor u.'

Hij staart me aan alsof ik net een mes in zijn buik heb gestoken.

Er komen geen woorden meer uit zijn mond, dus draai ik me om en loop ik de rest van de weg naar mijn slaapkamer alleen. Pas wanneer ik mijn slaapkamerdeur achter me op slot heb gedaan, sta ik het mijn tranen toe om over mijn wangen te vallen.