We trappen gelijk af met een zware en abstracte vraag van Fembuleus .
Ik nodig iedereen van tevoren vast uit bij alles wat ik zeg iets waar je het niet mee eens bent, iets te vragen of te zeggen: zo ontstaan filosofische discussies.

Waarom is de mensheid één grote puinhoop?

Het is een vraag waar je op verschillende manieren naar kan kijken:
Je kan je afvragen wat het dan precies is waardoor we hetgeen dat wij doen een puinhoop noemen en hoe we het wel goed kunnen doen, dat is ethiek.
Je kan je ook afvragen hoe we er precies een puinhoop van maken: de sociale filosofie.

Maar allereerst is er een vraag die iedereen voor zichzelf moet beantwoorden:

Maken we er eigenlijk wel een puinhoop van?
Tja, daarin verschilt iedereen natuurlijk van mening.
Er zijn vele boeken geschreven over hoe de perfecte samenleving er uitziet, de utopie, en misschien nog wel meer over hoe hij er níét uitziet, de dystopie.

Het leuke is, iedereen is verdeeld over hoe een ideale samenleving eruit moet zien.

De eerste die zijn mening hierover opgeschreven heeft, was Plato, één van de eerste filosofen en leerling van Socrates, grondlegger van de filosofie. Plato vond dat in een ideale samenleving de mensen geregeerd moesten worden door de slimsten uit de samenleving: de rest was gewoonweg te dom.
Hij stelde zichzelf de vraag: is de democratie wel goed? Zouden we niet beter in een dicatuur kunnen leven, waarin alle mensen die niet normaal kunnen denken, ook niet kunnen regeren?
Plato vond wel dat regeerders geen bezit mochten hebben: het verlangen naar meer bezit zorgt immers voor misbruik van macht.

In de renaissance kwam het boek van Thomas More uit, Utopia. Daarin beschreef hij de ideale samenleving: iedereen is gelijk, precies gelijk: iedereen heeft zelfs exact dezelfde kleren.
Bezit komt dus ook bij hem terug: je mag het wel hebben, maar iedereen moet exact hetzelfde hebben.
Maar als iedereen in alles gelijk is, verschillen ze toch nog in 1 ding: persoonlijkheid. Zorgt je persoonlijkheid dan dat je je onderscheidt van de rest en bepaalt je persoonlijkheid hoe hoog je in de hiërarchie van de samenleving staat?
Zorgt gelijkheid niet voor ongelijkheid?

Om terug te komen op de deelvraag die net gesteld is:
Maken wij er eigenlijk wel een puinhoop van?
Dat blijft een lastige vraag. Blijkbaar zijn bezit en gematigdheid dus belangrijke factoren in een ideale omgang met elkaar en houden die de samenleving in stand.
Gaat het dan misschien mis op het moment dat wij steeds meer willen? Als we ons bezit continu willen uitbreiden, koste wat het kost, is dat dan waardoor wij overal een puinhoop van maken? Als dat zo is, kunnen we zonder twijfel stellen dat de westerse samenleving één grote bende is.

Maar is dat alles? Of zijn er nog meer redenen waardoor wij er een puinhoop van maken?
Wat dacht je bijvoorbeeld van de competitieve menselijke drang naar carrière maken? Is dat niet ook iets waarmee we de samenleving eigenlijk kapot maken? Of is dat weer terug te leiden naar bezit en gematigdheid?

Het "hoe" van deze vraag hebben we voorlopig wel goed genoeg behandeld. Maar dan hebben we nog altijd geen antwoord op de vraag:
Waarom dan toch?

Waar komt de menselijke drang naar meer willen toch vandaan? Waarom willen we meer, zelfs als we zien dat het dingen kan verwoesten?

Volgens Thomas Hobbes is de mens puur egoïstisch en gericht op zelfbehoud. Volgens hem maakt het ons dus eigenlijk niet uit wat voor gevolgen onze acties hebben, zolang het maar positief is voor onszelf.

Fransman Jean-Jacques Rousseau, één van de bekendste filosofen die zich uitsprak over deze kwestie, noemde net als Hobbes privébezit de oorzaak van al het kwaad in de wereld. Waar een mens zonder privébezit amour de soi heeft, zelfliefde die goed is, verandert dat door bezit in amour de propre: egoïstische eigenliefde.

Deze twee mannen zijn dus tegen het bezitten van wat dan ook, maar hier gaat de Engelse John Locke tegenin: hij vindt dat er geen privébezit is, totdat iemand er moeite voor doet iets te krijgen. Als je een appelboom vol appels hebt die in het wild groeit, is het eigendom van niemand. Maar als iemand moeite doet om de appel te plukken, is de appel van hem en dat is goed, want anders zou niemand meer moeite doen en zou de samenleving instorten.

Wie heeft er hierin gelijk? De pessimistische Hobbes en Rousseau, of heeft Locke ook een punt? En als dat laatste het geval is, is bezit dan eigenlijk wel zo slecht? En zo nee, maken we er dan wel écht een puinhoop van?

En zo zijn we met dank aan John Locke weer terug bij af. Toch ga ik met alle informatie die we hebben verworven een antwoord proberen te geven op de vraag:

Waarom is de mensheid zo'n grote puinhoop?

En dit is gelijk het minst interessante deel van het hele hoofdstuk. Want waarom zou je een prachtig filosofisch gesprek willen afsluiten met een mening, die dan zogenaamd "goed" zou moeten zijn?

Dat ga ik dan ook niet doen.
Het antwoord op de vraag van Fembuleus is dan ook een vraag:
Wat maakt iets tot een puinhoop? Is het bezit, is het een gebrek aan gematigdheid, is het misschien wel vrijheid?

Daarom kom ik nu met een stelling, eentje waar Jean-Jacques Rousseau zich volledig bij aan zou sluiten:

Privébezit is de oorzaak van al het kwaad.

Ik ben heel benieuwd naar jullie mening.
Laat de filosofische discussie maar losbarsten...