Quy luật giá trị là quy luật kinh tế cơ bản của sản xuất và lưu thông hàng hóa, ở đâu có sản xuất và lưu thông hàng hóa thì ở đó có sự hoạt động của quy luật giá trị.

Nội dung của quy luật giá trị trong lĩnh vực sản xuất và lưu thông hàng hóa. Trong lĩnh vực sản xuất, quy luật giá trị yêu cầu hao phí lao động cá biệt của các chủ thể sản xuất phải nhỏ hơn hoặc bằng hao phí lao động xã hội cần thiết. Trong lĩnh vực lưu thông hàng hóa, quy luật giá trị yêu cầu tất cả hàng hóa tham gia lưu thông phải tuân thủ nguyên tắc trao đổi ngang giá; tức là dựa trên cơ sở hao phí lao động xã hội cần thiết. Sự vận động của quy luật giá trị thông qua sự vận động của giá cả hàng hóa. Vì trước hết, giá cả phụ thuộc vào giá trị. Ngoài ra, giá cả còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như cạnh tranh, cung cầu, sức mua của đồng tiền... Sự tác động của nhân tố này làm cho giá cả hàng hóa trên thị trường tách rời với giá trị và lên xuống xoay quanh trục giá trị của nó. Sự vận động giá cả thị trường của hàng hóa xoay quanh trục của nó chính là cơ chế hoạt động của quy luật giá trị. Thông qua sự vận động của giá cả thị trường mà quy luật giá trị phát huy tác dụng.

Trong sản xuất hàng hóa, quy luật giá trị có ba tác động chủ yếu. Một là, điều tiết sản xuất và lưu thông hàng hóa. Điều tiết sản xuất tức là điều hòa, phân bổ các yếu tố sản xuất giữa các ngành, các lĩnh vực của nền kinh tế. Điều tiết lưu thông là phân phối nguồn hàng hóa từ nơi có giá cả thấp đến nơi có giá cả cao thông qua giá cả thị trường. Hai là, kích thích cải tiến kỹ thuật, hợp lý hóa sản xuất, tăng năng suất lao động, thúc đẩy lực lượng sản xuất xã hội phát triển. Người sản xuất có: hao phí lao động cá biệt nhỏ hơn hao phí lao động xã hội cần thiết sẽ giàu, muốn vậy phải cải tiến kỹ thuật, cải tiến tổ chức ,quản lý , để nâng cao năng xuất lao động hạ giá thành sản phẩm. Từng người vì lợi ích của mình mà cũng tìm cách cải tiến kỹ thuật sẽ thúc đẩy lực lượng sản xuất của XH phát triển. Ba là, thực hiện sự lựa chọn tự nhiên và phân hóa người sản xuất hàng hóa thành kẻ giàu người nghèo. Người SX có giá trị cá biệt nhỏ hơn giá trị xã hội có lợi trở lên giàu có. Người SX có giá trị cá biệt lớn hơn giá trị xã hội sẽ bất lợi thua lỗ và phá sản.

Những tác động của quy luật giá trị trong nền kinh tế hàng hóa có ý nghĩa lý luận và thực tiễn hết sức to lớn, nó vừa có tác động tích cực, vừa có tác động tiêu cực. Một mặt quy luật giá trị chi phối sự lựa chọn tự nhiên, đào thải các yếu kém, kích thích các nhân tố tích cực phát triển. Mặt khác, phân hóa xã hội thành kẻ giàu người nghèo, tạo ra sự bất bình đẳng trong xã hội. Do đó, đồng thời với việc thúc đẩy sản suất hàng hóa phát triển, nhà nước cần có những biện pháp đẻ phát uy những mặt tích cực, hạn chế mặt tiêu cực của nó, đặc biệt trong điều kiện phát triển nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần theo định hướng xã hội chủ nghĩa nước ta hiện nay.