Dạy Niệm Phật Của Chư Vị Tổ Sư

1/ NIỆM-NIỆM tương-tục (không gián đoạn) là như thế này:

- Thí dụ như có người ở nơi đồng vắng bị giặc cướp cầm gươm rượt theo muốn giết (ví dụ cho sanh tử, vô thường không tha mạng sống). Người đó sợ hãi quá, cắm đầu chạy riết, đến chỗ gặp một con sông chắn ngang qua (con sông sanh tử: bờ bên này là sanh tử ngạn, bờ bên kia là giải thoát ngạn).

Người ấy vừa chạy trốn vừa thoáng nghĩ trong đầu rằng:

- Nếu ta lội qua được con sông này, đến BỜ BÊN KIA thì mới mong bảo toàn thân mạng. Nhưng để y phục mà lội hay là cởi bỏ? Nếu để y phục mà lội sợ e vướng mắc, lúng túng tay chân khó bơi.

Còn cởi bỏ thì không kịp nữa rồi, vì giặc cướp đã rượt tới sau lưng (đây là ví dụ cho cái chết đã gần kề không còn xa nữa). Bấy giờ người ấy chỉ còn có một NIỆM DUY NHẤT là làm sao cho qua sông được thì thôi chớ không còn có ý nghĩ chi khác …

Thì người NIỆM PHẬT chúng ta đây cũng y như vậy, nghĩa là:

- Chỉ chuyên tâm tha thiết niệm.

- Đừng nghĩ ngợi điều chi khác cả (tức là dứt hết mọi tạp tưởng).

- Câu NIỆM PHẬT nầy vừa DỨT thì câu NIỆM PHẬT khác TIẾP NỐI theo liền (đừng có để phí thời giờ).

- NIỆM NIỆM nối nhau liên tục như vậy cho đến MƯỜI NIỆM.

Đây gọi là “THẬP NIỆM tương tục” (Tức là 10 niệm nối nhau không dứt).

(ĐÀM-LOAN PHÁP-SƯ dạy)

2/- Các Đức Phật (Thích-Ca và A-DI-ĐÀ) xót thương, khuyên TA nên xưng danh hiệu A-DI-ĐÀ PHẬT.

Bởi vì phép niệm “Xưng danh hiệu A-DI-ĐÀ PHẬT” nầy rất dễ, nếu có thể giữ mãi mỗi NIỆM nối nhau như thế, lấy suốt cả đời mình để làm hạn-định, thì:

- Mười người tu, mười người vãng sanh.

- Trăm (ngàn) người tu, trăm (ngàn) người vãng sanh.

Tại sao vậy?

Bởi vì:

- Không có duyên tạp (không có suy nghĩ điều chi khác hết) nên được CHÁNH NIỆM.

- Hạp với bản nguyện của Phật A-DI-ĐÀ (Đại nguyện thứ 18, 19, 20.)

- Vì không trái với lời Kinh (Kinh Vô-lượng Thọ, kinh Thập lục Quán, Kinh Phật thuyết A-DI-ĐÀ, v.v…)

- Vì thuận theo lời PHẬT dạy, cho nên dễ vãng sanh.

(Liên-Tông nhị Tổ - Thiên Đạo Đại-Sư dạy)

3/- Chí tâm niệm PHẬT nghĩa là: -Ý nghiệp làm lành.

- Xưng niệm danh hiệu PHẬT nghĩa là: - KHẨU nghiệp làm lành.

- Chấp tay, cúi mình lạy PHẬT nghĩa là: - THÂN nghiệp làm lành.

Nếu giữ ba nghiệp THÂN, KHẨU, Ý làm lành như vậy trọn đời, thì một câu niệm PHẬT có thể diệt được tội nặng trong 80 ức kiếp sanh tử.

(HOÀI-CẢM ĐẠI-SƯ dạy)

4/- Lúc lễ bái, niệm PHẬT và phát nguyện phải:

- Khẩn thiết, chí thành.

- Không xen lẫn tạp tưởng.

- Như người sắp sửa bị giết mà cầu được tha.

- Như người bị giặc cướp rượt đuổi … mà muốn được thoát.

- Như bị nước trôi, lửa cháy, một lòng mong được cứu nạn.

Niệm PHẬT phải khẩn cấp và chí thành như thế thì mới thành tựu được công phu.

Tóm lại nếu:

- Nói một đường, làm một nẻo (Tức là miệng thì nói niệm PHẬT mà lòng không chịu niệm).

- Lời nói và hành động chẳng giống nhau.

- Lòng TIN (nơi Tịnh-Độ pháp-môn) không vững chắc.

- Nay thì niệm, mai mốt lại bỏ bê, biếng trễ, v.v…

Niệm như thế ắt khó được vãng sanh.

(Liên Tông Lục-Tổ Vĩnh-Minh đại-sư dạy)

5/- Người tu pháp NIỆM PHẬT, dù cho đang khi làm công việc nặng nhọc chi, song TRONG TÂM LÚC NÀO CŨNG KHÔNG QUÊN CÂU NIỆM PHẬT … Giả sử như lỡ có quên thì phải cảnh tỉnh ngay lập tức và nhiếp tâm niệm trở lại … Tập như thế lâu ngày thành quen … Đến khi gần lâm chung thì dù cho thân có bị bệnh khổ dày vò, đau đớn, nhưng tâm vẫn KHÔNG QUÊN câu niệm PHẬT …

Khi vừa tắt thở thì thần thức liền nương theo câu niệm PHẬT ấy mà đi, quyết định sẽ được vãng sanh về nơi CỰC-LẠC …

(Tuân-Thức Đại-Sư dạy)

6/- Chuyên tâm

a/- Người tu Tịnh Độ muốn được vãng sanh thì việc CHÁNH YẾU là phải CHUYÊN TÂM NIỆM PHẬT … còn phần phụ thì phải dứt trừ điều ác, làm những hạnh lành …

Đem các công đức ấy mà hồi hướng và nguyện sanh về chốn Tây Phương, ắt sẽ được mau thành tựu, như thuyền đi xuôi gió, lại còn thêm được thuận giòng (nước) vậy.

b/- Sớm tối chuyên tâm lễ PHẬT như người (làm quan) đi chầu vua không dám sai sót. Còn như người niệm PHẬT thì phải:

- Miệng niệm PHẬT, tâm phải tưởng PHẬT,

- Tâm và miệng đều hợp nhau,

- Phát lòng chí thành, trân trọng,

- Tin chắc (nơi lời Phật dạy về pháp môn Tịnh-độ) đừng có nghi ngờ.

- Mỗi ngày đều phải siêng năng chớ đừng nên biếng trễ.

Thì chắc chắn là sẽ thành tựu được môn NIỆM PHẬT tam muội. Chừng đó lo gì không được vãng sanh.

(Từ-Chiếu đại-sư dạy)

7/- a/- Người niệm PHẬT phải nên:

Giữ một câu Nam-mô A-DI-ĐÀ PHẬT như dựa vào núi Tu-di, lay chuyển chẳng động (Tức là dù cho ai có bài bác, phá hoại thế mấy đi nữa quyết cũng chẳng nghe). Thường nhớ, thường niệm. Sáng cũng niệm, tối cũng niệm, đi cũng niệm, ngồi cũng niệm ….

Tâm niệm PHẬT chẳng bỏ qua, câu niệm PHẬT chẳng rời lòng.

Mỗi giờ, mỗi khắc, cũng nhớ niệm, niệm hoài không bỏ lỡ, giống như gà ấp trứng phải thường cho hơi ấm tiếp tục thì trứng mới nở con. Còn niệm PHẬT hoài mà không bỏ qua thời giờ - gọi là “Tịnh-niệm tương-tục” ắt bông sen của mình sẽ mau nở vậy.

b/- Chuyên lòng xưng danh hiệu PHẬT, nhứt tâm, nhứt ý nắm giữ 1 câu A-DI-ĐÀ PHẬT.

Bởi vì:

- Chỉ một NIỆM nầy tức là PHẬT A-DI-ĐÀ.

- Chỉ một NIỆM nầy là viên mãnh tướng (tướng mạnh) phá địa ngục.

- Chỉ một NIỆM nầy là thanh gươm báu chém bầy ma, tà.

- Chỉ một NIỆM này là ngọn đuốc sáng phá cảnh tối tăm (vô minh).

- Chỉ một NIỆM nầy là con thuyền to vượt qua biển khổ.

- Chỉ một NIỆM nầy là thuốc hay trị dứt bệnh sanh tử.

- Chỉ một NIỆM nầy là đường tắt mau ra khỏi tam giới.

- Chỉ một NIỆM nầy là tự tánh DI-ĐÀ.

- Chỉ một NIỆM nầy là duy tâm TỊNH-ĐỘ.

Giữ chắc một câu niệm: Nam mô A-DI-ĐÀ PHẬT đừng cho quên mất …

Có việc cũng niệm như vậy.

Không việc cũng niệm như vậy.

Có bệnh cũng niệm như vậy.

Không bệnh cũng niệm như vậy.

An vui cũng niệm như vậy.

Buồn khổ cũng niệm vậy.

Sống cũng niệm như vậy.

Chết cũng niệm như vậy.

Cứ NIỆM NHƯ VẬY mãi thì cần chi phải hỏi ở nơi người khác để tìm ra đúng đường về ư?

(Ưu-Đàm Đại-Sư dạy)

8/- Niệm Phật có:

- Niệm thầm (tiếng nhỏ).

- Niệm ra tiếng (lớn).

- Niệm không ra tiếng (mặc niệm).

- Niệm Kim cang trì (se sẽ động môi, lưỡi mà niệm).

Niệm thầm thì dễ bị hôn trầm.

Niệm lớn tiếng thì bị mau mệt (hao hơi).

Duy chỉ có cách niệm KIM CANG TRÌ là có thể bền lâu.

Tuy nhiên cũng không nhứt định, nếu như thấy cần thiết thì có thể thay qua, đổi lại cũng không sao.

b/- Tâm hôn trầm, tán loạn đã có lâu kiếp nhiều đời rồi, ắt nhiên không thể nào trong một lúc mà an định được. Cho nên người niệm PHẬT nếu thấy tâm không được thanh tịnh cũng đừng có lo ngại chi. Chỉ cần khi niệm PHẬT, mỗi chữ, mỗi câu, đều do từ TÂM mà phát ra, dụng công-phu như vậy lâu ngày, sẽ có hiệu quả.

c/- Tạp-niệm là bệnh, niệm PHẬT là thuốc.

Niệm PHẬT chính là hành môn để trị tạp niệm đó.

Nếu niệm PHẬT mà không thấy hiệu quả, đó là tại mình dụng công chưa được chơn thành và tha thiết.

Cho nên mỗi khi tạp niệm nổi lên, phải chuyên tâm, cố gắng trì niệm, mỗi chữ, mỗi câu phải rành rẽ rõ ràng. Thì tạp niệm tự nhiên được dứt trừ.

d/- Người học PHẬT, niệm PHẬT đừng quá chạy theo hình thức bên ngoài,chỉ quý là ở nơi CHÂN-THẬT TU-HÀNH.

- Hàng cư sĩ Phật tử tại gia không cần phải cạo tóc, mặc áo đà làm chi. Tự có thể để tóc, mặc áo tràng (lam) mà niệm PHẬT cũng được. 

- Người thích thanh vắng, không cần phải đánh chuông mõ. Tự có thể yên lặng mà niệm PHẬT cũng được.

- Người sợ công việc phiền phức, không cần phải kết bè, lập hội làm chi. Tự mình có thể đóng cửa mà niệm PHẬT.

- Người biết chữ, nếu có thật tâm quyết tu, không nhất định và bắt buộc phải vào chùa nghe kinh. Tự có thể xem kinh, y theo lời dạy trong ấy mà niệm PHẬT.

- Trải qua ngàn dặm xa xôi hành hương nơi các núi, các chùa, không bằng ngồi yên ở nơi nhà mà niệm PHẬT.

- Cúng dường các vị sư không chơn chánh, không bằng hiếu thuận với cha mẹ mà niệm PHẬT.

- Giao du với bạn bè kém đạo đức, không bằng kẻ dốt nát mà chuyên tâm niệm PHẬT.

- Hạnh thấp mà vọng nói đạo lý cao siêu, không bằng kẻ thiệt thà, chất phát mà niệm PHẬT.

- Tánh ưa thích sự hiếu kỳ, ham cầu sự linh thiêng của Thần-Thánh, ma quỷ, không bằng chánh tâm tin nơi lý nhơn quả mà niệm PHẬT.

Tóm lại:

a/- Người niệm PHẬT:

- Giữ lòng ngay.

- Dứt hạnh ác.

Đây gọi là THIỆN-NHƠN.

b/- Người niệm PHẬT:

- Nhiếp tâm trừ tán-loạn.

Đây gọi là HIỀN-NHƠN.

c/- Người niệm PHẬT:

- Tỏ rõ tâm-tánh.

- Dứt được hoặc nghiệp.

Đây gọi là THÁNH-NHƠN.

(Liên-Tông Bát-tổ - LIÊN-TRÌ Đại-Sư dạy)

9/- a/- Pháp môn niệm PHẬT không có chi là kỳ lạ cả.

Chỉ cần: TIN SÂU, NGUYỆN THIẾT và CỐ GẮNG THỰC HÀNH mà thôi.

Điều cần yếu là phải:

- TIN cho thấu đáo.

- GIỮ cho bền lâu.

- MỘT LÒNG chuyên niệm.

Mỗi một ngày đêm niệm hoặc là 30 ngàn câu, 50 ngàn câu, 100 ngàn câu niệm PHẬT, nhứt định không để cho thiếu.

Nếu giữ được như thế trọn đời mà không được vãng sanh thì chư Phật ba đời thành ra vọng ngữ. (Nhứt định là không có lẽ đó).

b/- Người chơn thật niệm PHẬT:

- Buông bỏ cả thân, tâm, ấy là ĐẠI BỐ-THÍ.

- Không khởi tâm Tham, Sân, Si, ấy là ĐẠI TRÌ-GIỚI.

- Không cải cọ, phải quấy, hơn thua, ấy là ĐẠI NHẪN-NHỤC.

- Không gián đoạn, xen tạp, ấy là ĐẠI TINH-TẤN.

- Không để cho vọng tưởng buông lung, ấy là ĐẠI THIỀN-ĐỊNH.

- Không bị các đường lối tu khác làm cho mê hoặc, ấy là ĐẠI TRÍ-HUỆ.

Trái lại, nếu chẳng như thế thì không được gọi là CHƠN THẬT NIỆM-PHẬT.

c/- Niệm PHẬT có SỰ-TRÌ và LÝ TRÌ:

1/- SỰ-TRÌ là TIN có Phật A-DI-ĐÀ ở phương Tây, có thế giới Cực lạc, có 9 phẩm sen-vàng … quyết chí niệm Phật, cầu được sanh về nên niệm PHẬT hoài, thiết tha như con nhớ mẹ không lúc nào quên.

2/- LÝ TRÌ là tin Phật A-DI-ĐÀ, cõi Tây Phương, 9 phẩm sen vàng … trong tâm mình đều có đủ hết, do tâm mình tạo ra hết cả.

Rồi đem câu Nam-mô A-DI-ĐÀ PHẬT ấy, tạo ra thành cái CẢNH để buộc chặc Tâm mình vào đó, khiến cho không lúc nào quên.

(Liên-Tông Cửu-Tổ - NGẪU-ÍCH Đại-Sư dạy)

10/- a/- Một chữ NGUYỆN bao gồm cả TÍN và HẠNH.

TÍN là tin nơi TỰ, THA, NHÂN, QUẢ, SỰ và LÝ.

- Tin TỰ là tin tất cả đều do tâm mình tạo, nên nếu mình niệm PHẬT ắt sẽ được PHẬT tiếp-dẫn.

- Tin THA là tin Phật THÍCH-CA không nói dối, Phật A-DI-ĐÀ chẳng bao giờ nguyện suông.

- Tin NHÂN là tin niệm PHẬT đó chính là gieo nhân vãng sanh, giải thoát.

- Tin QUẢ đó tin sự vãng sanh, thành PHẬT là kết quả.

- Tin SỰ là tin cõi Tây Phương và tất cả sự tướng nơi nước Cực Lạc mà PHẬT thuyết ra trong Kinh thảy đều có thật (cũng như cõi Ta Bà nầy có thật vậy).

- Tin LÝ là tin “lý tánh duy tâm”, tức là TÂM của mình bao trùm hết tất cả các thế giới khắp mười phương.

b/- HẠNH là thực hành, là chuyên trì danh hiệu (A-DI-ĐÀ PHẬT) không xen tạp và không tán loạn (suốt cả đời mình).

c/- NGUYỆN là mỗi tâm của mình (khởi ra) đều có lòng ưa thích (cõi Cực Lạc), mỗi niệm của mình (khởi ra) đều có ý mong cầu (được sanh về).

Trong 3 điều TÍN, HẠNH, NGUYỆN nầy, người tu Tịnh Độ đều phải hội đủ, quyết định không để thiếu được một điều gì cả.

NGUYỆN là điều cần yếu nhất.

- Có thể có TÍN, HẠNH mà không có NGUYỆN.

Chưa từng thấy có việc:

Có NGUYỆN mà không có TÍN, HẠNH bao giờ cả. (Cho nên nói chữ NGUYỆN bao gồm cả TÍN và HẠNH chính là vậy).

d/ Niệm PHẬT mà không phát tâm BỒ-ĐỀ thì không tương ưng (không hợp) với bổn nguyện của Phật A-DI-ĐÀ, sẽ không được vãng sanh.

(Tâm Bồ-Đề là tâm: Lợi mình, lợi người, trên cầu thành Phật quả, dưới nguyện độ chúng sanh).

Còn nếu như vẫn có phát tâm Bồ Đề mà không chịu niệm PHẬT (thì) cũng không được vãng-sanh nữa.

Vì vậy nên phải:

- Lấy sự phát tâm Bồ Đề làm CHÁNH nhơn.

- Niệm PHẬT làm TRỢ (duyên) nhơn.

- Sau đó rồi mới phát nguyện cầu sanh Cực Lạc.

Người Phật tử tu Tịnh độ cần phải biết rõ về các điều này.

(Liên-Tông thập nhứt Tổ, TĨNH-AM Đại-Sư dạy)

11/- Đại-Sư dạy:

a/- Thiệt vì sanh tử ,

Phát lòng Bồ-Đề.

Lấy TÍN, NGUYỆN sâu,

Trì danh niệm PHẬT.

16 chữ này là tông yếu (Quan trọng bậc nhất) của pháp môn Tịnh độ …

(Bởi tất cả những sự khổ trong đời này không gì hơn việc sống, chết. Cho nên nếu tu hành, niệm Phật mà không cầu để thoát vòng sanh tử là một điều sai lầm rất lớn).

Nhưng đã phát ĐẠI TÂM (Bồ- đề tâm) rồi thì phải tu ĐẠI HẠNH. Mà trong các hành môn tu, thì phương pháp dễ dụng công mau thành tựu, rất yên ổn, rất đầy đủ thì không có môn tu nào bằng:

DÙNG TÍN, NGUYỆN SÂU,

TRÌ DANH NIỆM PHẬT.

Nói TRÌ DANH đây là chấp giữ một câu A-DI-ĐÀ PHẬT trong lòng KHÔNG PHÚT NÀO QUÊN. Nếu quên hoặc có một niệm nào khác xen vào thì không được gọi là CHẤP GIỮ (chấp trì).

Như thế mà hành trì cho đến trọn đời, ắt sẽ được vào cảnh “Nhất-tâm bất-loạn” mà thành tựu được sự nghiệp Tịnh độ vậy.

b/- Tâm tạo nghiệp được,

Thì:

Tâm cũng chuyển nghiệp được.

Và:

- NGHIỆP đã do TÂM tạo,

Thì:

Cũng tùy theo TÂM mà chuyển được.

Nếu:

- TÂM mình không chuyển được NGHIỆP

Thì:

Bị NGHIỆP trói buộc.

Còn như:

- NGHIỆP không chuyển được theo TÂM,

Thì:

Có thể buộc TÂM.

NHƯNG:

-DÙNG TÂM THẾ NÀO mới chuyển được NGHIỆP?

ẤY LÀ:

Giữ TÂM hợp với điều ĐẠO ĐỨC, hợp với PHẬT.

VÀ:

- NGHIỆP làm sao buộc được TÂM?

ẤY LÀ:

Cứ để TÂM y theo “đường xưa lối cũ”,

Buông lung theo cảnh lục trần (sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp) vậy.

(Liên-Tông thập nhị Tổ, TRIỆT-NGỘ đại-sư dạy)

TRÊN ĐÂY:

- Người giải thích (Thượng Tọa Thích Hải Quang) đã vì chư-vị PHẬT TỬ và quý LIÊN HỮU mà lược thuật lại đôi lời dạy bảo về phương cách niệm PHẬT của chư Tổ-sư, để làm “Kim chỉ nam” trên con đường tu Tịnh độ.

Những mong sao cho quý chư hiền học PHẬT, niệm PHẬT, nguyện cầu được sanh về cõi CỰC LẠC xem xong rồi nên phát lòng trân trọng, ít nhiều chi cũng nên y theo đó mà cố gắng thực-hành …

Và như thế,

Mới mong thành tựu bước đường “Tây quy” mà lòng ta vẫn hằng luôn ước ao, mong mỏi.

Lành vậy thay!

Nguyên-tác: Chư-vị Tổ-Sư bên Trung-Quốc

Biên-khảo: Thượng-Tọa Thích Hải Quang