4.1. The instrument (Thiết bị, dụng cụ)

-The theodolites is an instrument designed specially for the measurement of horizontal and vertical angles in surveying and construction work. It is the most versatile of surveying instrument, capable of performing in wide range of tasks.

-Máy kinh vĩ là 1 dụng cụ đc t/kế đ/biệt dung để đo góc bằng, góc đứng trog t/địa và trog xây dựng. Đó là t/bị t/địa tiên tiến nhất, có thể làm đc nhiều việc.

 These include the measurement of horizontal and vertical angles, setting out lines and angles, leveling, optical distance measurement, plumbing tall buildings and deep shafts, etc.

Trong đó có việc đo góc bằng, góc đứng, bố trí các đường góc đo thủy chuẩn, đo k/cách quang học, dò những tòa nhà và giếng sâu.

-Horizontal and vertical angles are measured in the horizontal and vertical planes passing through the centre of a theodolite.

-Góc bằng và góc đứng đc đo ở địa hình ngang và đứng qua trung tâm của máy kinh vĩ.

-In most theodolites, the normal observing position is such that the vertical circle is at the observer’s left, and the observation is said to be face left or cicle left.

-Trong hầu hết máy kinh vĩ, vị trí quan sát thôg thường là ở bàn độ đứng bên trái người quan sát và mặt trước hướng về bên trái.

By rotating the telescope through 180 in the vertical plance (i.e. about the trunnion axix), and then through 180 in the horizontal plane, the telescope will again be pointing at the signal, but with the gunsights on the underside of the barrel, and the vertical circle to the righr-i.e. the theodolite is in the face right or circle right position.

Bằng việc xoay ống kính 1 góc 180 theo địa hình thẳng đứng, và sau đó qua 1 góc 180 theo địa hình ngang, ống kính 1 lần nữa sẽ chỉ vào điển tín hiệu nhưng với đầu ruồi trên mặt sau của thùng chứa và bàn độ đứng về bên fải, ví dụ như máy kinh vĩ đc đặt ở mặt fải hay bàn độ bên fải.

4.2. Horizontal angles measurement. (Đo góc bằng)

4.2.1. Setting up at a station (Đặt máy ở trạm đo)

- Set up the tripod over the station mark, with tripod head approximately in a horizontal plance.

-Đặt chân máy qua điểm đánh dấu trạm đo sao cho đầu chana máy gần như nằm trên 1 mặt fẳng ngang.

-Place the theodolite on the tripod head and attach by holding bolt. The instrument is first set up, fairly closely over station, either by eye or by plumb bob. Release all clamps.

-Đặt máy đo kinh vĩ trên đầu của chân máy và gắn bởi ốc nối. Khi t/bị đc bố trí gần với trạm đo q/sát bằng mắt hay quả dọi. Tháo các ốc hãm.

4.2.2. Levelling up (Tăng độ cao)

-When the instrument has been roughly centered, it must be leveled:

-Khi t/bị đã đc định tâm, thì nó cần nâg cao hơn:

+ Rotate in inner axis so that the bubble tube is parallel to two of the footscrews. Turning those footscrews, the bubble is brought to the center of its run. The footscrews are returned simultaneously with the thumbs moving towards each other or away from each other.

+Xoay trục đứng cảu máy để ống thủy // với 2 ốc cân. Xoay những ốc cân đó để nước dâng tới trung tâm của dòng chảy. Cùng lúc đó, di chuyển các ốc cân gần vào nhau hoặc sát gần nhau.

+Rotate the inner axis so that the bubble tube is at right angle to its former position. Bring the bubble to the centre of its run using the third screw only. In practice, the above procedure is carried out at least twice.

+Xoay trục đứng để ống thủy ở góc bên fải so với vị trí cũ. Đưa nước đến trung tâm của dòng chảy sử dụng duy nhất 1 chiếc ốc thứ 3. Trên thực tế, quy trình trên đây đc t/hiện ít nhất 2 lần.

4.2.3.Centring (Định tâm)

-Loosen the holding bolt and by moving the instrument in parallel shifts until the blumb- bob or index mark of the optical plummet is exactly centred over the station.

-Làm lỏng các ống nối và sau đó di chuyển theo mặt trượt nghiêng // cho đến khi quả dọi hay kim của bộ fận dọi quang học chỉ c/xác vào trung tâm của trạm đo.

-Check the leveling- up again, chek the centering again, repeat both as needed.

-Kiểm tra cân bằng máy 1 lần nữa, sau đó kiểm tra định tâm. Thực hiện lại 2 thao tác trên nếu thấy cần thiết.

4.2.4.Measuring a horizontal angle (Đo góc bằng)

-The plates are unclamped and the horizontal circle set to zero or arbitrary value nears zero. The upper clamp is locked, holding the two plates together.

-Các ốc vít ngang đc nới lỏng và bàn độ ngang đặt ở mức 0 hoặc gần 0. Thanh kẹp trên bị khóa nhằm giữ 2 mặt fẳng sát nhau.

-The telescope is directed to station A using the gunsight. When closely pointing on A, the lower clamp is also locked, and the vertical hair of the diaphragm is accurately sighted onto the station using the lower tangent screw. The horizontal circle reading is now taken and the result is booked.

-Ống kính hướng về trạm đo A s/dụng đầu ruồi. Khi chỉ đến gần A, thanh kẹp thấp hơn cũng bị khóa và chỉ đứng của màng chắn đc đặt c/xác trên trạm đo c/dụng ốc vi chỉnh. Số ghi trên bàn độ ngang đc ghi và lưu lại.

-With the lower clamp fixed, the upper clamp is released and the telescope swung in a clockwise direction until directed towards station C using the gunsight.

-Với thanh kẹp dưới đc cố định, thanh kẹp trên đc nới lỏng và ống kính xoay theo chiều kim đồng hồ cho đến khi hướng về trạm đo C sử dụng đầu ruồi.

-The upper clamp is then fixed, the upper tangent screw used to accurately align the telescope onto station C. The horizontal reading at C can then be obtained.

-Thanh kẹp trên sau đó cũng đc cố định, ốc vi chỉnh trên đc chỉnh thẳng hàng c/xác với ống kính trên trạm đo C. Sau đó, ta có thể thu đc số ghi trên bàn độ ngang.

-The upper clamp is released and the theodolite turned through 180, the telescope is then also turned through 180 in he vertical plance and the gunsight used to roughly sight onto station C.

-Thanh kẹp trên đc nới lỏng và máy kinh vĩ quay 1 góc 180 sau đó ống kính cũng quay 1 góc 180 trên mặt fẳng đứng và đầu ruồi đc s/dụng để quan sát trên trạm đo C.

-The upper clamp is clocked and the upper tangent screw used to align the telescope onto station C and the horizontal circle reread.

-Thanh kẹp trên bị khóa và ốc vi chỉnh trên đứng thẳng hàng với ống kính trên trạm đo C và bàn độ ngang.

-The upper clamp is unlocked and the telescope directed toward station A with the gunsight.

-Thanh kẹp trên bị khóa và ống kính chỉ về hướng trạm đo A với đầu ruồi.

-The upper clamp is clocked and the upper tangent screw used to align the telescope onto station A. The horizontal circle can then be read for this pointing on A.

-Thanh kẹp trên đc mở và ốc vi chỉnh trên thẳng hàng với ống kính trên trạm đo A. Trên bàn độ ngang ta có thể đọc đc số ghi ở trạm A.

Thus, two measurements of the angle are obtained during this set and their mean can be found. Further sets can be taken after changing the zero setting (a) by about 180/n each time, n being the required number of sets.

-Như vậy, 2 số đo của góc thu đc trong quá trình thiết lập này và có nghĩa là có thể đc tìm thấy. Bộ them có thể đc t/hiện sau khi thay đổi các thiết lập ko (a) của khoảng 180/n từng t/gian, n là số các bộ yêu cầu.

4.3.Vertical angle measurement (Đo góc đứng)

-The angle of elevation + or depression – are measured with respect to the horizontal plane containing the trunnion axis of the instrument.

-Góc trong hay góc ngoài đc đo dựa vào mặt fẳng thẳng đứng bao gồm trục quay ống kính của t/bị.

After setting up over the station, the telescope is directed to one of the signal and exact coincidence on the mark obtained using both horizontal and vertical tangent screws.

Sau khi đặt máy trên trạm đo, ống kính hướng về 1 trong các tín hiệu và làm trùng nhau c/xác trên điểm đánh dấu có thể đạt đc bằng cách sử dụng cả ốc vi chỉnh ngang và đứng.

If a horizontal angle is being observed at the same time as a vertical angle the procedure discussed previously is adopted. Read the hook the vertical circle.

Nếu góc bằng đc quan sát đồng thời với góc đứng thì quy trình đc trình bày ở trên sẽ đc áp dụng, ta đc các chỉ số trên bàn độ đứng.

 If the instrument is not provided with an automic index, the altitude bubble should always be in the centre of its run when reading the vertical circle. To eliminate the index error, a vertical angle should be observed on both faces of the instrument, the mean value giving the required vertical angle.

Nếu t/bị ko đc trang bị kim chỉ thì độ cao của nước nên ở mức của dòng chảy khi đọc số ghi trên bàn độ đứng. Để giảm sai số MO, ta nên quan sát 1 góc đứng của 2 mặt t/bị.

However, a single measurement is enough in work such as tacheometry and contouring. When very accurete vertical angles are required, or for leveling, the index error and the altitude bubble should be adjusted.

Tuy nhiên, 1 phép đo đơn là đủ trong các việc như toàn đạc hay vẽ đường đồng mức. Khi cần đo 1 góc đứng hay đo thủy chuẩn sai số MO và độ cao của nước cần đc điều chỉnh.