1. Khái niệm cơ cấu đầu tư.

Cơ cấu đầu tư là cơ cấu các yếu tố cấu thành đầu tư như cơ cấu về vốn, nguồn vốn, cơ cấu huy động và sử dụng vốn...Những yếu tố này có quan hệ hữu cơ, tương tác qua lại với nhau cả về chất lượng và số lượng, trong không gian và thời gian, vận động theo hướng hình thành một cơ cấu đầu tư hợp lý và tạo những tiềm lực lớn hơn về mọi mặt kinh tế xã hội.

2. Phân loại cơ cấu đầu tư.

- Cơ cấu đầu tư theo nguồn vốn.

Cơ cấu đầu tư theo nguồn vốn còn gọi là cơ cấu nguồn vốn đầu tư thể hiện quan hệ tỷ lệ của từng loại nguồn vốn trong tổng vốn đầu tư xã hội hay nguồn vốn đầu tư của doanh nghiệp và dự án.

Một số loại nguồn vốn chủ yếu:

+ Vốn ngân sách nhà nước.

+ Vốn tín dụng đầu tư phát triển nhà nước.

+ Vốn đầu tư của các doanh nghiệp nhà nước.

+ Vốn đầu tư của tư nhân và dân cư.

+ Nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài.

- Cơ cấu vốn đầu tư.

Cơ cấu vốn đầu tư thể hiện quan hệ tỷ lệ giữa từng loại vốn trong tổng vốn đầu tư xã hội, vốn đầu tư của doanh nghiệp hay của một dự án. Cơ cấu vốn đầu tư hợp lý là cơ cấu mà vốn đầu tư được ưu tiên vào bộ phận quan trọng nhất, phù hợp với yêu cầu và mục tiêu đầu tư với một tỷ trọng khá cao.

- Cơ cấu đầu tư phát triển theo ngành.

Cơ cấu đầu tư phát triển theo ngành là cơ cấu thực hiện đầu tư cho từng ngành kinh tế quốc dân cũng như trong từng tiểu ngành, thể hiện mối tương quan tỷ lệ trong việc huy động và phân phối các nguồn lực cho các ngành hoặc các nhóm ngành của nền kinh tế

- Cơ cấu đầu tư phát triển theo địa phương, vùng lãnh thổ.

Cơ cấu đầu tư theo địa phương, vùng lãnh thổ là cơ cấu đầu tư theo không gian, phản ánh tình hình sử dụng nguồn lực địa phương và việc phát huy lợi thế cạnh tranh của từng vùng.

3. Đánh giá cơ cấu đầu tư của Việt Nam.

Sau hơn 20 năm đổi mới, cơ cấu đầu tư ở nước ta đã có nhiều thay đổi theo hướng hợp lý hơn, phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội trong thời kỳ CNH và HĐH. Nước ta đã huy động ngày càng hợp lý hơn mọi nguồn vốn xã hội để khắc phục tình trạng hạn chế về khối lượng vốn đầu tư phát triển toàn xã hội. Do sử dụng ngày càng hiệu quả phương pháp huy động vốn thông qua hình thức tín dụng đầu tư phát triển nên cơ cấu vốn đầu tư ở nước ta đang thay đổi theo hướng tích cực. Mọi tiềm năng cho đầu tư phát triển được huy động. Nguồn vốn trong nước được huy động ngày càng nhiều và được sử dụng có hiệu quả trong khi nguồn vốn nước ngoài ngày càng thể hiện vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân. Cơ cấu đầu tư theo ngành chuyển dịch theo hướng phục vụ yêu cầu phát triển toàn diện các ngành kinh tế xã hội, thúc đẩy việc hình thành một cơ cấu ngành hợp lý bao gồm cả ngành sản xuất vật chất, dịch vụ và những ngành không vì mục tiêu lợi nhuận. Cơ cấu đầu tư theo vùng, địa phương đã có những chuyển biến tích cực, góp phần hình thành nên những vùng chuyên môn hóa tập trung, những khu kinh tế trọng điểm và vẫn hướng tới mục tiêu phát triển đồng đều giữa các vùng, địa phương, giúp phát huy lợi thế so sánh của từng vùng.

Tuy nhiên cơ cấu đầu tư nước ta vẫn còn một số bất cập:

- Cơ cấu nguồn vốn chưa hợp lý. Nhu cầu vốn đầu tư phát triển của nước ta là rất lớn nhưng khả năng đáp ứng các nguồn vốn thấp. Cơ chế chính sách huy động các nguồn vốn còn thiếu đồng bộ, chưa có tính khuyến khích và hấp dẫn cao.

- Hiệu quả sử dụng các nguồn vốn đầu tư chưa cao, còn dàn trải, lãng phí và thất thoát lớn trong đầu tư xây dựng cơ bản, nhất là vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước.

- Cơ cấu đầu tư theo ngành, vùng chưa chuyển dịch mạnh theo hướng phát huy lợi thế so sánh của từng ngành, từng vùng.