Câu 19: Trình bày xu hướng biến đổi của cơ cấu xã hội - giai cấp trong thời kỳ quá độ lên CNXH ở Việt Nam?

Trả lời:

*, Trong thời kỳ quá độ lên CNXH: - Cơ cấu XH có giai cấp gắn liền và quy định bởi biến động cơ cấu kinh tế, cụ thể là cơ cấu ngành nghề kinh tế, thành phần kinh tế, cơ chế hành chính, kinh tế - xã hội. Yếu tố kinh tế luôn giữ vai trò quyết định đối với các vấn đề xã hội trong thời kỳ quá độ tồn tại nhiều thành phần kinh tế tất yếu đưa tới cơ cấu xã hội - giai cấp đa dạng và phức tạp: + Trong thời kỳ quá độ, cơ cấu kinh tế đa dạng, phức tạp sẽ dẫn đến một cơ cấu xã hội giai cấp đa dạng, phức tạp.

+ Cơ cấu xã hộ giai cấp mới hình thành tác động trở lại cơ cấu kinh tế cũ theo xu hướng XHCN. + Sự vận động, biến đổi của cơ cấu XH giai cấp diễn ra theo mối quan hệ với các nhân tố khách quan và chủ quan bằng những cơ chế, chính sách phù hợp của Đảng và nhà nước sẽ thúc đẩy sự phát triển cơ cấu XH giai cấp theo định hướng XHCN. - Sự vận động, biến đổi của cơ cấu XH giai cấp từ cơ cấu xã hội giai cấp cũ sang cơ cấu XH giai cấp mới là một quá trình diễn ra liên tục trong suốt thời kỳ quá độ: + Ở giai đoạn đầu của thời kỳ quá độ, sự tồn tại của nhiều thành phần kinh tế, cơ cấu kinh tế phức tạp thì cơ cấu XH giai cấp cũng phức tạp với sự tồn tại của nhiều giai cấp, nhiều thành phần khác nhau. + Sang giai đoạn cuối của thời kỳ quá độ, cơ cấu kinh tế dần đi vào ổn định với LLSX ngày càng phát triển thì cơ cấu XH giai cấp cũng từng bước được ổn định, các giai cấp, tầng lớp xích lại gần nhau. - Cơ cấu XH giai cấp trong thời kỳ quá độ vận động, biến đổi trong mối quan hệ vừa mâu thuẫn, vừa thống nhất (liên minh với nhau, tiến tới xóa bỏ hiện tượng bất bình đẳng trong XH, đưa đến sự xích lại gần nhau giữa các giai cấp, tầng lớp cơ bản trong XH, đặc biệt là giữa công nhân, nông dân và trí thức): - Mức độ và quá trình biến đổi này phụ thuộc vào điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước, ở mỗi giai đoạn cụ thể. Mâu thuẫn và liên minh thể hiện tính độc lập tương đối và tính phát triển đa dạng của các giai cấp XH tạo nên sự hợp tác, xích lại gần nhau giữa các giai cấp cơ bản trong XH, xóa dần mối quan hệ người bóc lột người.

*, Ở Việt Nam: Cơ cấu XH giai cấp trong thời kỳ quá độ vừa mang tính đa dạng, vừa mang tính thống nhât: - Tính đa dạng thể hiện ở chỗ: + Tồn tại nhiều giai cấp, nhiều tầng lớp XH khác nhau. + Giữa các giai cấp, tầng lớp XH có sự đan sen phức tạp, biến đổi không ngừng, vận động nhanh chóng để tiến tới sự ổn định tương đối ở các giai đoạn cuối của thời kỳ quá độ. - Tính thống nhất thể hiện ở chỗ: + Giai cấp công nhân giữ vai trò lãnh đạo, điều này thể hiện ở chỗ giai cấp công nhân ngày càng phát triển mạng mẽ cả về số lượng lẫn chất lượng và cơ cấu hợp lý

+ Liên minh giữa giai cấp công nhân - nông dân - trí thức là nền tảng của cơ cấu XH nước ta trong thời kỳ quá độ tạo nên sự thống nhất của cơ cấu XH giai cấp trong suốt thời kỳ quá độ.