xin chào, sau một tuần classytimes đã quay trở lại với số báo có chủ đề mới toanh đây. chủ đề tuần này có liên quan tới một "tệ nạn" tuy không mới ở giới viết văn nói chung và các author trên wattapad nói riêng nhưng đang dần nhăm nhe trở lại wattpad sau một thời gian dài không được nhắc đến.

và "tệ nạn" được nhắc đến ở đây chính là việc đạo văn, và đó cũng chính là chủ đề của số báo tuần này:

'đạo fic, vấn nạn nhức nhối đang dần trở thành một tệ nạn ở wattpad.'

bản thân tớ, với tư cách là một author đã tham gia wattpad gần một năm, đã chứng kiến một số vụ đạo fic ồn ào của ficdom. những author bị tố đạo đương nhiên cũng có những cách xử lý khác nhau. người thì chân thành nhận lỗi và được tha thứ, người xin lỗi và lặng lẽ rời ficdom. và đương nhiên cũng có những người trắng trợn xoá sạch chứng cứ như thể chẳng làm gì sai hay nhận vơ đó là công sức của mình và cứ cãi cố. tất cả những ồn ào đó, rất nhiều người biết vậy thì tại sao vẫn có những người cứ ngang nhiên đạo văn trắng trợn ?

1. Dễ dàng khiến người khác biết đến

không thể phủ nhận rằng, đạo văn tức là bạn đang lấy đi bao nhiêu công sức của các author khác rồi nhận đó là của mình, và như một lẽ đương nhiên những tác phẩm bị đạo luôn là những tác phẩm hay, có văn phong đỉnh cao hay những fic ít người biết đến nhưng lời lẽ ngôn từ thì đọng lại rất sâu đậm trong lòng người đọc.

đạo văn của người khác tức là bạn dễ dàng chọn các tác phẩm khác nhau từ âu văn, việt văn cho tới trung văn với các thể loại khác nhau từ horror, histrical, centric, cổ trang,... và những thứ đó sẽ làm người khác tin bạn quá tài năng để cân tất cả mọi thể loại.

những tác phẩm đạo đó dễ dàng giúp bạn được mọi người biết đến với danh xưng "văn phong đỉnh, plot mới lạ" nhưng những reader không hề biết rằng đó đều là những thứ ăn cắp của người khác. nhưng những danh xưng đó chỉ tồn tại một thời gian ngắn cho đến khi bạn bị người khác phát hiện và tên của mình được gắn với danh xưng "đạo sĩ"

2. Việc đạo văn ở wattpad dù bị phát hiện cũng không bị truy tố theo luật.

nghe có vẻ vô cùng bất công nhưng đó chính là sự thật ở wattpad. đơn giản vì wattpad chỉ là một app viết truyện để thỏa mãn niềm đam mê của những ngòi bút nghiệp dư trước khi bạn trở thành một nhà văn thực thụ hay rẽ sang những con đường khác. tuy wattpad có những khoản bảo vệ bản quyền cho tác phẩm nhưng rõ ràng đó chỉ là chữ, nó hầu như không có tác dụng gì. nếu như ở ngoài có một người đạo văn của bạn và bị phát hiện thì người đó đương nhiên sẽ bị kiện và xử lý theo pháp luật nhưng ở wattpad dù bạn có phát hiện rằng có người đạo văn của bạn thì việc bạn có thể làm chỉ là nói chuyện rõ ràng với người đó, đăng bài làm rõ mọi thứ hay là đem vụ việc lên cfs để mọi người cùng làm rõ trắng đen và người đạo bạn chỉ cần khoá account là đã dễ dàng xoá đi mọi dấu vết, biến mất và bạn chẳng thể làm gì họ vì bạn không hề biết họ là ai.

chính vì thế càng ngày càng có nhiều người lợi dụng vào điều đó mà trở nên vô cùng trắng trợn khiến cho mọi người vô cùng bức xúc.

3. Những hành vi đạo tinh vi ngày càng tràn lan

trước đây tôi có từng đọc qua một tác phẩm có lấy một câu nói khá nổi tiếng trong một tác phẩm có tiếng, và bạn author đó cũng không hề ghi credit cho câu nói đó. một bạn reader đã comment bảo rằng câu nói đó thật hay, xúc động và dành kha khá lời khen thì bạn author đã cảm ơn và nói chuyện như thể đó là do bạn ấy nghĩ ra, cho tới khi bị nhắc nhở thì bạn author mới thêm credit vào. việc đó cũng đã phản ánh hiện thực về việc đạo văn ở wattpad. những tác phẩm đạo bây giờ đã trở nên tinh vi hơn khi không lấy toàn bộ tác phẩm sao chép lại mà chỉ lấy một số đoạn hay những câu nói gây ấn tượng mạnh chèn vào tác phẩm và làm như đó là của mình và thản nhiên khi được khen. khi bị nhắc nhở thì những author thường biện hộ rằng mình lấy cảm hứng hoặc ghi credit vào, thế là tránh được phốt nghiêm trọng.

Với "nhà báo" nghiệp dư của classytimes là thế, vậy những người ở wattpad thì họ nghĩ thế nào?

Sau đây là một số ý kiến xoay quanh câu hỏi

"Đạo fic? Có hay không việc vô tình trùng lặp ý tưởng?"

A: "nói về một nơi như wattpad thì đạo fic là một vấn đề quá phổ biến rồi. đa số thì đều cho rằng đó là hành động rất tệ hại, đáng bị lên án và coi thường, nhất là đối với những author có tác phẩm "bị người khác đạo". nhưng nếu nhìn rộng ra thì đây cũng không phải là vấn đề quá lớn hay đáng bị coi thường như những gì mà mọi người đang làm. bởi vì đối với những người mang danh là kẻ đi đạo fic người khác, người ta phải có sự đánh giá cao về tác phẩm và tác giả ấy, hay nói cách khác là quá ngưỡng mộ ý tưởng hay câu văn ấy mới không kiềm lòng được mà lấy nó về làm của riêng. bản thân họ cũng biết đó là điều không nên, nhưng đứng ở lập trường một người viết fic, ai cũng muốn tác phẩm của mình được đánh giá cao cả, nên thật sự cũng khá khó xử. đạo fic thật ra không xấu, quan trọng là ở thái độ và ý thức của người đó, ranh giới giữa học hỏi và đạo nó mong manh lắm, kiểu như là họ thấy một fic hay và muốn học theo cách viết, màu giọng của tác giả ấy nhưng rồi lại bị xem đó là đạo. nói chung là, tớ là người từng trong hoàn cảnh ấy rồi nên cũng chẳng biết giải thích thế nào nữa, muốn gọi là đạo fic thì fic ấy phải giống từ ý tưởng, câu văn, tuyến nhân vật, tình huống các thứ, còn nếu chỉ giống vài câu thì mong rằng mn đừng quá khắt khe với nó. nếu như không cho người khác cơ hội học hỏi, nâng cao cách viết thì có lẽ họ sẽ không bao giờ đi lên được đâu.

chuyện vô tình trùng lặp ý tưởng chắc chắn là có, thậm chí rất nhiều. tớ từng là người trải qua rồi nên hiểu rất rõ. kiểu như là, tớ nảy ra một plot rất hay nhưng quá lười để viết, sau đó một tác giả nào đó đăng fic lên và plot y hệt cái mình đã nghĩ, cảm giác vi diệu lắm ý =))) quan trọng là ở cách viết và cách triển khai ý tưởng của mỗi người sẽ đem câu chuyện ấy đi đến đâu mà thôi. nhất là ở ficdom thì đa số toàn viết về những chuyện tình yêu nam nữ, mà plot về motif này thì quá bão hoà rồi, nên chắc chắn ý tưởng cũng như thế mà thôi."

B: "Tớ nghĩ đạo fic là một vấn đề khá phố biển, xảy ra ở mọi đảng mọi ficdom. Nó bị lên án khá nhiều và gay gắt nhưng vẫn có thường xuyên xảy ra. Nhiều người thường hay bị nhầm lẫn giữa việc mượn ý tưởng với đạo fic. Còn những người khác thì cho rằng mình sẽ không bị phát hiện đâu. Đó cũng là nguyên nhân khiến cho việc đạo fic diễn ra."

C: "Vấn đề này khó nói thật đấy, chúng ta phải nhìn nhận theo nhiều góc cạnh của sự việc. Cũng như mỗi con người sẽ có một cách nhìn khác nhau về nó, riêng đối với tớ: Vấn đề đạo fic là một vấn đề không quá khủng khiếp để mọi người phải lên án một cách thái quá. Đúng là 'đạo fic' là một chuyện sai trái nhưng động cơ và lí do để họ đạo fic mới là thứ mà tớ để tâm đến. 'Đạo fic' có rất nhiều loại, ví dụ như đạo hẳn một tác phẩm điều này thì không thể chấp nhận được nhưng như tớ thấy trên wattpad mọi người hay lấy một chút văn phong ở nơi đâu đó đắp vào tác phẩm của mình đến khi bị phát hiện sẽ bị một số bạn lao vào chửi bới một cách thậm tệ, cho dù họ đã giải thích và đưa ra lời xin lỗi thích đáng. Có thể nói 'đạo fic' là một việc xấu, không thể chấp nhận được nhưng khi họ đã đưa ra lời xin lỗi và giải thích chúng ta nên mở lòng, nhìn về phía tích cực, có thể nói tâm lý con người thường không nhìn vào bức tranh tổng thể, chỉ nhìn vào một vài vết đen loang lổ và vội vàng đánh giá. Đúng là nhìn thấy tác phẩm chứa đựng mồ hôi và chất xám của mình bị đánh cắp, cơn giận giữ sẽ đến rất nhanh đến nhưng nếu bình tâm suy nghĩ chờ đợi một lời giải thích mọi chuyện tưởng chừng như bế tắc cũng sẽ có một lối mở. Đây chỉ là cảm nhận của riêng mình thôi, mình chỉ muốn nói rằng đừng nhìn nhận việc 'đạo fic' một cách phiến diện.

Còn về vấn đề có hay không việc trùng lặp ý tưởng thì theo mình là sẽ có bởi là một người viết truyện mình sẽ đọc rất nhiều tác phẩm khác để trau dồi, bổ sung khả năng và như vậy có thể giúp ý tưởng nảy sinh hoặc có thể mình đọc qua một câu trích dẫn nào đó ý tưởng cũng tự nhiên mà đến. Và chính vì ý tưởng đột nhiên đến khi mình đọc các câu trích dẫn cũng như tác phẩm văn học mà đôi khi sẽ xảy ra chuyện trùng lặp ý tưởng. Nhưng nếu mà trùng lặp đến 90% thì phải xem xét lại xem nó có thuộc dạng vô tình trùng lặp ý tưởng không nhé. Bởi sẽ không thể nào có sự trùng lặp cao đến vậy trừ khi họ đã thoáng xem qua tác phẩm của mình."

D: vấn đề này khá nhạy cảm nhưng đối với tớ nó hiển nhiên là hành động sai trái. nhiều bạn bảo là nó không quá khủng khiếp hay nghiêm trọng, đó là vì những tác phẩm của họ không bị đạo, nếu họ đặt mình là người bị đạo trắng trợn thì có bình tĩnh mà nói không sao hay là sừng cồ lên. đạo, bản thân nó đã là quá sai rồi, cái việc ngang nhiên đi lấy chất xám, suy nghĩ và công sức bao lâu của người khác rồi nhận là của mình là hành vi rất đáng lên án. đó là lí do vì sao trong lĩnh vực nghệ thuật nói chung và văn thơ nói riêng người ta có những hiệp hội để nhà văn đăng kí bản quyền cốt là để bảo vệ quyền lợi của họ. thậm chí ở kpop, tên fandom hay tên nhóm nhạc đều được đăng kí bản quyền, để làm gì? đương nhiên là để không bị đạo, chỉ chừng đó thôi là đã đủ hiểu sự nghiêm trọng của vấn đề.

Mỗi người mỗi ý, một câu trả lời và ai cũng đều có phần bảo việc đạo đương nhiên sai. vậy khi đã xảy ra những việc như thế, các author đạo người khác nên xử lý thế nào?

câu trả lời chắc chắn là nhận lỗi và xin lỗi một cách chân thành, có sai thì phải nhận và sửa lỗi. không thiếu những trường hợp đạo bị phát hiện nhưng nhờ cách xử trí thông minh họ đều lấy lại được phong độ và sự ủng hộ của mọi người. vì vậy lời khuyên của classytimes chính là hãy xin lỗi chân thành nhất khi lỡ xảy ra tình huống này. ông bà ngày xưa cũng có câu: đánh kẻ chạy đi chứ không ai đánh người chạy lại.

chung quy lại, tốt nhất vẫn là được mọi người biết đến bằng tài năng của chính mình, nhưng nếu đã lỡ dính vào trường hợp này thì mọi người hãy nên nhận lỗi và xin lỗi ngay nhé.

Ý kiến của classytimes là vậy còn các cậu thì sao ?

Thời gian cho bản tin lên sóng đã đến lúc kết thúc. Xin hẹn gặp lại mọi người ở bản tin tuần sau với những thông tin thú vị hơn.
Chân thành cảm ơn vì đã theo dõi và chúc các cậu một buổi tối tốt lành.

[bản tin được phát hành độc quyền tại Classy Times thuộc dailyclassy]

Phóng viên: jeonjeonbyul
Viết bài: merveillxix

Classy Times ©
From dailyclassy