Chương VII
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VĂN HÓA,  ĐẠO ĐỨC
VÀ XÂY DỰNG CON NGƯỜI MỚI

I. NHỮNG QUAN ĐIỂM CƠ BẢN CỦA HỒ CHÍ MINH VỀ VĂN HÓA
1. Khái niệm văn hóa theo tư tưởng Hồ Chí Minh
a. Phương thức tiếp cận văn hoá: Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, văn hoá được đề cập đến ở cả nghĩa rộng và nghĩa hẹp.
- Định nghĩa văn hoá của Hồ Chí Minh: “Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích của cuộc sống, loài người mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật, khoa học, tôn giáo, văn học, nghệ thuật, những công cụ cho sinh hoạt hàng ngày về mặc, ăn, ở và các phương thức sử dụng. Toàn bộ những sáng tạo và phát minh đó tức là văn hoá. Văn hoá là tổng hợp của mọi phương thức sinh hoạt cùng với biểu hiện của nó mà loài người đã sản sinh ra nhằm thích ứng những nhu cầu đời sống và đòi hỏi của sự sinh tồn”.
=> Ý nghĩa văn hoá.
b. Quan điểm của Hồ Chí Minh về văn hóa mới
- Văn hóa là đời sống tinh thần, thuộc kiến trúc thượng tầng.
+ Văn hoá ngang hàng với các lĩnh vực khác, có mối quan hệ với các lĩnh vực.
+ Trong giai đoạn thuộc địa, giải phóng chính trị - xã hội là trước hết, mở đường để giải phóng văn hoá.
+ Văn hoá bao giờ cũng phát triển trên nền tảng xã hội.
+ Theo HCM, văn hoá không thụ động, ngồi chờ cho kinh tế phát triển. Phát triển văn hoá tạo điều kiện thúc đẩy phát triển kinh tế.
+ Văn hoá tham gia vào nhiệm vụ các hoạt động kinh tế, chính trị, xã hội và trong hoạt động của kinh tế, chính trị, xã hội cũng phải có văn hoá.
- Văn hoá vừa là mục tiêu, vừa là động lực của cách mạng => chăm lo đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân.
c. Quan điểm về tính chất của nền văn hóa
- Dân tộc.
- Khoa học.
- Đại chúng.
d. Quan điểm về chức năng của văn hóa
- Một là, bồi dưỡng tư tưởng đúng đắn và tình cảm cao đẹp cho con người.
- Hai là, nâng cao dân trí.
- Ba là, bồi dưỡng những phẩm chất tốt đẹp và phong cách lành mạnh cho con người.
3. Quan điểm của Hồ Chí Minh về một số lĩnh vực chính của văn hóa
a. Văn hóa giáo dục
- Mục tiêu của văn hóa giáo dục: Thực hiên ba chức năng của văn hóa.
-  Nội dung giáo dục toàn diện.
- Phương châm, phương pháp giáo dục.
b. Văn hóa văn nghệ.
- Văn hóa - văn nghệ là một mặt trận, nghệ sĩ là chiến sĩ.
- Văn nghệ phải gắn với thực tiễn của đời sống nhân dân.
- Phải có những tác phẩm văn nghệ xứng đáng với thời đại mới.
c. Văn hóa đời sống
- Đạo đức mới
- Lối sống mới
- Nếp sống mới
II. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠO ĐỨC
1. Nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức
a) Quan điểm về vai trò và sức mạnh của đạo đức
-  Đạo đức là cái gốc của người cách mạng.
+ Đạo đức là nền tảng.
+ Đạo đức là sức mạnh, là tiêu chuẩn hàng đầu của người cách mạng.
- Đạo đức là nhân tố tạo nên sức mạnh, sức hấp dẫn của CNXH.
+ Giá trị đạo đức cao đẹp, nhân văn.
+ Cán bộ, đảng viên của Đảng phải là một tấm gương đạo đức
b) Quan điểm về những chuẩn mực đạo đức cách mạng
- Trung với nước, hiếu với dân.
- Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư.
- Thương yêu con người, sống có tình nghĩa.
- Có tinh thần quốc tế trong sáng.
c) Quan điểm về những nguyên tắc xây dựng đạo đức mới
- Nói đi đôi với làm, phải nêu gương về đạo đức
- Xây đi đôi với chống
- Phải tu dưỡng đạo đức suốt đời
2. Sinh viên học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
a) Học tập và làm theo tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
- Xác định đúng vị trí, vai trò của đạo đức đối với cá nhân
- Tu dưỡng đạo đức theo các phẩm chất đạo đức Hồ Chí Minh
+ Yêu Tổ quốc, yêu nhân dân
+ Cần cù, sáng tạo trong học tập
+ Sống nhân nghĩa, có đạo lý
- Tu dưỡng đạo đức theo các nguyên tắc đạo đức Hồ Chí Minh
+ Kiên trì tu dưỡng đạo đức cách mạng
+ Nói và làm đi đôi với nhau
+ Kết hợp cả xây đựng đạo đức mới với chống các biểu hiện suy thoái về đạo đức
- Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
b) Nội dung học tập theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
- Phương pháp học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
- Điều kiện đảm bảo học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
III. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ XÂY DỰNG CON NGƯỜI MỚI
1. Quan niệm của Hồ Chí Minh về con người
- Hồ Chí Minh thường nói tới con người cụ thể, lịch sử.
- Hồ Chí Minh khẳng định bản chất con người mang tính xã hội.
- Con người là mục tiêu, là động lực.
- Mối quan hệ giữa con người mục tiêu – con người động lực.
2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về chiến lược "trồng người"
- "Trồng người" là trung tâm của phát triển xã hội.
- Thể hiện thường xuyên trong quá trình xây dựng CNXH.
- Đặt trong sự phấn đấu của mỗi cá nhân con người.
- Nội dung của "trồng người":
    + Tư tưởng XHCN.
    + Đạo đức, lối sống XHCN.
    + Tác phong XHCN.
    + Năng lực làm chủ.
- Biện pháp xây dựng con người mới.
    + Tự tu dưỡng, rèn luyện.
    + Vai trò của tổ chức, hệ thống chính trị.
    + Phong trào thi đua yêu nước, người tốt việc tốt.
    + Giáo dục đào tạo.

KẾT LUẬN
- Sáng tạo lý luận của Hồ Chí Minh
+ Đề cao vai trò của văn hoá, gắn văn hoá với phát triển.
+ Xác lập hệ thống quan điểm có giá trị xây dựng nền văn hoá mới Việt Nam.
+ Đề cao vai trò của đạo đức, gắn đạo đức với sự phát triển tiến bộ của xã hội.
+ Xác lập hệ chuẩn giá trị đạo đức cho con người mới Việt Nam.
+ Coi trọng con người và xây dựng con người.
- Ý nghĩa của việc học tập
+ Thấy rõ những cống hiến kiệt xuất của Hồ Chí Minh trong lĩnh vực văn hoá, đạo đức và xây dựng con người mới.
+ Xác định rõ phương hướng, biện pháp học tập tư tưởng văn hoá, đạo đức, làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
+ Nhận thức rõ biểu hiện cụ thể của chủ nghĩa nhân văn Hồ Chí Minh, đặc biệt là sự quan tâm đến con người.
+ Xác định con đường phấn đấu để trở thành con người mới theo tư tưởng Hồ chí Minh.