Chương 3 : Đường lối kháng chiến chống Pháp, Mỹ (45-75)

I. Đường lối xây dựng,bảo vệ chính quyền và kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (45-54)

1. Chủ trương xây dựng và bảo vệ chính quyền CM (45-46)

a. Hoàn cảnh

- Sau ngày cách mạng tháng 8 thành công, nước VN DCCH ra đời, chính quyền còn non trẻ, chưa được các nước trên thế giới công nhận và đặt quan hệ ngoại giao

- Cùng một lúc chúng ta phải đối phó với nhiều kẻ thù nguy hiểm ( Anh, Pháp, Tưởng). Mỗi tên có một âm mưu riêng ở nước ta, một mặt chúng mâu thuẫn với nhau về quyền lợi, mặt khác câu kết với nhau để chống phá VN

- Nhân lúc CMVN đang gặp nhiều khó khăn, bọn p hản động người Việt nổi lên chống phá CM ( Việt Quốc, VIệt Cách, Đại Việt quốc dân đảng…)

- Hơn 90% đồng bào ta mù chữ, kinh tế kiệt quệ, nán đói đe dọaà giặc đói , giặc dốt và giặc ngoại xâm là hiểm họaà vận mệnh dân tộc như “ ngàn cân treo sợi tóc”

b. Chủ trương kháng chiến kiến quốc

25/11/1945 BCHTW Đảng ra chỉ thị về kháng chiến kiến quốc

- Về chiến lược chỉ đạo : tính chất CMVN trong giai đoạn mới vẫn là giải phóng dân tộc vì chúng ta chưa có độc lập thật sự . Dân tộc trên hết, tổ quốc trên hết, nhưg không phải là giành độc lập mà là giữ vững độc lập.

- Xác định kẻ thù : căn cứ vào mục tiêu của chúng

+ Nhật : là tàn quan, thất bại trên thế giới

+ Anh, Tưởng : danh nghĩa đồng minh thắng trận, giải giáp vũ khí của Nhật

+ Anh muồn tim thuộc địa nên đã che chở cho Pháp vào miền Nam , sơm muộn gì Anh cũng sẽ rút quân về nước sau khi trấn áp được VN

+ Tưởng là quân bài của Mỹ ( 1945 Mỹ là cường quốc có tham vọng bá chủ thế giới nhưg chướng ngại vật lớn là cộng sản à Mỹ phái Tưởng chống phá CS VN, lúc đó ở TQ cũng có Mao Trạch Đông đối lập với Tưởng à Sơm muộn gì Tưởng cũng p hải về TQ chống phá CS TQà Mỹ sử dụng từ vĩ tuyến 16 vào Nam, nhường cho Anh-Pháp miền Bắc để cùng chống Liên xô)

à Kẻ thù chính lúc này là Pháp

- Tập hợp lực lượng CM  : lập mặt trận dân tộc thống nhất chống thực dân Pháp xâm lược , mở rộng mặt trận  Việt Minh, thống nhất mặt trận Việt Miên Lào thành mặt trận Liên Việt

- Nhiệm vụ : 4 nhiệm vụ đối nội

+ CỦng cố chính quyền

+ Chống Pháp

+ Bài trừ nội p hải

+ Cải thiện đời sống nhân dân

2 nhiệm vụ đối ngoại

+ Hòa với Tưởng để chống Pháp ( 9/45-3/46)

+ Hòa với Pháp để đuổi Tưởng (3/46-12/46)

2. Đường lối kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược  và xây dựng chế độ dân chủ nhân dân (46-54)

a. Hoàn cảnh

-11/1946 : Pháp chiếm đóng Hải Phòng, Lạng Sơn, đổ bộ lên Đà Năg, tàn sát đồng bào ta

- 19/12/1946 : HCM kêu gọi toàn quốc kháng chiên

b. Quá trình hình thành

Đường lối được hình thành bổ sung qua

- Chỉ thị kháng chiến và kiến quốc (  1945)

- Chỉ đạo kháng chiến ở Nam BỘ

- HỘi nghị quân sự toàn quốc lần thứ nhất (1946)

- Chỉ thị công việc khẩn cấp bây giờ (1946)

à đường lối kháng chiến của đảng được hoàn chỉnh và tập trugn vào 3 văn kiện lớn : Toàn dân kháng chiến của TW đảng (1946), Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của HCM, tác phẩm kháng chiến nhất định thắng lợi của Trường Chinh

c. Nội dung đường lôi

- Mục đích : Đánh phản động thực dân Pháp xâm lược, giành thống nhất và độc lập

- Tính chất kháng chiến : Đây là cuộc chiến tranh cách mạng nhân dân, đó là cuộc kháng chiến  có tình toàn dân toàn diện và lâu dài.

- Chính sách kháng chiến : lien hiệp với dân tộc Pháp chống phản động Pháp. Đoàn kết với Mên , Lào và các dân tộc yêu chuộng tự do hòa bình,,,PHải tự cấp tự túc về mọi mặt

- Phương châm : Tiến hành cuộc chiến tranh nhân dân, khang chiến toàn dân toàn diện lâu dài dựa vào sức mình là chính

à Vì sao lại là cuộc kháng chiến toàn dân, toan diện

- Toàn dân : bất kỳ đàn ông, đan bà không chia tôn giáo, đảng phái, dân tộc, bất kì người già người trẻ, Hễ là người Việt Nam thì phải đứng lên đánh thực dân Pháp

- Toàn diện:  Đánh địch về mọi mặt ; Chính trị ( thực hiện đoàn kết toàn dân, tăg cường xây dựng Đảng, chính quyền, đoàn thể), Quân sự ( thực hiện vũ trang toàn dân), Kinh tế ( xây dựng kt tự cugn tự túc. Tập trung pt nôg nghiệp..), Văn hóa (xóa bỏ văn hóa thực dân,pk.), Ngoại giao (them bạn bớt thù)

-Lâu dài trường kì : là để chống âm mưu đánh nhanh thắng nhanh của Pháp, để có thời gian phat huy những yếu tố mạnh của ta

- Dụa vào sức mình là chính : Phải tự cugn tự túc vè mọi mặt do ta bị xấm vận, chưa được nước nào giúp đỡ nên phải tự lực cánh sinh

- Triển vọng kháng chiến : mặc dù lâu dài gian khổ nhưg nhát định thắng lợi

d. Chính cương của Đảng lao động Vn ( cương lĩnh chính trị thứ 3 của Đảng )

-2/1951 : Đảng CS Đông Dương đã họp địa hội đại biểu lần thứ II tại tỉnh Tuyên Quang. Đảng CS ĐÔng Dương tách thành 3 Đảng . Ở VN, Đảng ra hoạt động công khai lấy tên là Đảng Lao Độn VN

- Chính cương của Đảng Lao Động VN có nội dung cơ bản là

+ Tính chất xã hội : xã hội VN hiện nay gồm có 3 tính chất : dân chủ nhân dân, một phần thuộc địa, nửa phong kiến. Nhưg mâu thuẫn chủ yếu là mâu thuẫ giữa tính dân chủ nhân dân và tính thuộc địa

+ Đối tượng CM : đối tượng chính là đế quốc Pháp và bọn can thiệp Mỹ. Đối tượng phụ là PK phản động

+ 3 Nhiệm vụ cơ bản là đánh đuổi bọn đế quốc xâm lược, giành độc lập, xóa bỏ những di tích phong kiến , nửa phong kiến làm cho người cày có ruộng, gây dựng cơ sở cho CNXH. Song, nhiệm vụ dân tộc được đặt lên hàng đầu.

+ Động lực CM : gồm công nhân, nông dân, tiểu tư sản thành thị, tiểu tư sản trí thức và tư sản dân tộc. Nền tảng là công nông và lao động trí thức

+ Đặc điểm cách mạng : là một thứ cách mạng dân chủ tư sản lối mới tiến triển thành CM XHCN

+ triển vọng CM : CM dân tộc dân chủ nhân dân VM nhất định sẽ đưa VN tiến tới CNXH

+ Con đường đi lên CNXH : đó là con đường lâu dài trỉa qua 3 giai đoạn :giải phóng dân tộc, xóa bỏ phong kiến và nửa phong kiến, xây dựng cơ sở cho CNXH

+ Lãnh đạo :ngừoi lãnh đạo CM là giai cấp công nhân, Đảng lao động VN là đảng của giai cấp công nhân và nhân dân lao động VN

+ CHính sách : có 15 chính sách lớn nhằm pt chế độ dân chủ nhân dân, gây mầm mống cho CNXH

+ Quan hệ quốc tế : VN đứng về phe hòa bình, tranh thủ sự giúp đỡ của các nước XHCN và nhân dân thế

II. Đường lối khánh chiến chống Mỹ cứu nước, thống nhất tổ quốc (54-75)

* Hoàn cảnh

-  Đất nước bị chia cắt làm 2 miền với 2 chế độ chính trị- xã hội khắc nhau

+ Bắc ( vĩ tuyến 17 trở ra) hoàn toàn được giải phóng

+ Nam( vĩ tuyến 17 trờ vào) Mỹ nhảy vào hất cẳng Pháp lâp nên chế độ Ngô Đình Diệm( chế độ tay sai ,độc tài, hiếu chiến nhằm giúp đỡ Mỹ biến miền Nam Việt Nam thành thuộc địa kiểu mới và căn cứ quân sự của chúng )

à Thống nhất đất nước trở thành khát vọng chung của nhân dân cả nước

1. Nguyên nhân, tính chất, đặc điểm cuộc CT

a. Nguyên nhân

- Do Mỹ cố tình xâm lược nước ta nên vi phạm hiệp định Giơnevo vào miền nam nước ta nhằm ngăn chặn sự bành trướng của làn song đỏ ( Cộng Sản) từ phía Bắc xuống phía Nam, Châu Á, TBD (chống Cộng)

- Nguyên cớ : giúp VN giải quyết nội chiến bớt thảm khốc

b. Tính chất

- Về phía Mỹ : cuộc chiến tranh xâm lược, xâm phạm nền độc lập tự do của một đất nước nên mang tính phi nghĩa

- Về phía VN : cuộc chiến tranh bảo vệ tổ quốc, bảo vệ nền độc lập nên mang tính chất chính nghĩa

* Tính chất cuộc chiến tranh thể hiện qua

- Diễn biến âm mưu của Mỹ với Việt Nam

+ giả thuyết VN nội chiến, Pháp sứ giả hòa bình à 1954 Pháp mới cần có mặt ở VN

+ Tuy nhiên từ tháng 8/1945 : Mỹ cho 20 vạn Tưởng vào miền Bắc VN. Hiệp ước Hoa-Pháp : khi Tưởng không thực hiện mục tiêu chiến tranh của Mỹ khi Mỹ mượn tay Pháp

+46-54 : kháng chiến toàn quốc, âm mưu của Mỹ qua viện trợ kinh tế và quân sự

+1953 : 78% ngân sách chiến tranh của Pháp là của Mỹ

+ Trong hội ngoại giao Giơnevo (20/7/1954)

++ Trước : 7/7/1954 lập nên chính phủ Ngô Đình Diệm

++ Trong : có 9 đoàn ( 9 nước tham gia)  chỉ có Mỹ không kí vào tuyên bố cuối cùng của giơnevo (nhân dân có các bên tôn trọng quyền cơ bản của VN, Lào, Campuchia)

++ Sau :8/8/1954 bộ quốc phòng Mỹ đưa ra kế hoạch 4 điểm : phế truất Bảo Đại, ủng hộ Ngô Đình Diệm

- Cách thức Mỹ hất cẳng Pháp : dùng tiền mua chuộc tay sai của Pháp

- Lời phát biểu “ công dân đặc biệt” của mỹ : Bill Clinton, Macmamara( bộ trưởng quốc phòng Beneli và Jonson)..

c. Đặc điểm cuộc Chiến tranh

- Với Vn : Cuộc chiến tranh của cả nước, chủ yếu xảy ra ở miền Nam nhưng đây vẫn là cuộc chiến tranh chung của cả nước với ý nghĩa miền Bắc là hậu phương lớn, miền Nam là chiến trường lớn

- Mỹ là một dế quốc đầu xỏ hiếu chiến, có tiềm lực kinh tế quân sự mạnh nhất thế giới TBCN ( cuộc chiến ở miền Nam là một bộ phận trong chiến lược toàn cầu phản cách mạng của chúng)

- Thế giới đang trong thời kỳ chiến tranh lạnh, xu thế muốn ổn định hòa bình, sợ chiến tranh nóng nổ ra

( chiến tranh lạnh : đối thoại thay đối đầu)

2. Quá trình hình thành và nội dung đường lối

- (54-64)

+ Nghị quyết bộ chính trị  (9/1954) về tình hình mới, nhiệm vụ mới, chính sách mới của Đảng

+ Nghị quyết trung ương khóa 7, khóa 8

+ Hội nghị trung ương lần thứ 13(1957)

+ HỘi nghị trung ương lần thứ 15 (1959)

chỉ ra 2 nhiệm vụ chiên lược : CMXHCN ở miền bắc và CM dân chủ nhân dân ở miền Nam. 2 nhiệm vụ có tính chất khác nhau nhưg lại có mối quan hệ chặt chẽ.

à Nghị quyết trung ương 15 có ý nghĩa to lớn ( mồi lửa trên đồng cỏ khô ), chẳng những đã mở đường cho cách mạng miền Nam tiến lên mà còn thể hiện rõ bản lĩnh độc lập tự chủ, sang tạo của Đản ra trong những năm tháng khó khăn của CM

àĐại hội đại biểu lần III của Đảng (1960) họp tại thủ đô Hn đã hoàn chỉnh đường lối chiến lược trong giai đoạn mới

- Nhiệm vụ chung : tăng cường đoàn kết, đẩy mạnh CMXHCN ở miền bắc và CM dân tộc dân chủ nhân dân ở Miền Nam, thực hiện thống nhất NN trên cơ sở độc lập m dân chủ..

- Nhiệm vụ chiến lược có 2 nv chiến lược : tiến hành CMXHCN ở miền Bắc, giải phóng miền Nam khỏi ách thống trị của Mỹ và bọn tay sai

- Mối quan hệ cách mạng giữa 2 miền: quan hệ hậu phương tiền tuyến

- Vai trò , nhiệm vụ đối vơi cách mạng cả nước :CMXHCN ở Bắc tạo hậu thuẫn cho miền Nam và tọa căn cứ cho cả nước đi lên CNXH, CM ở miền Nam có vai trò trực tiếp đến hòa bình thống nhất đất nước thoát khỏi ách thống trị của đế quốc

- Phương pháp : tiến hành đồng thời cả 2 cuộc CM, nâng cao cảnh giác, sẵn sang ứng phó trog mọi tình thế

- Triển vọng Cm

à (65-75) : năm 65 Mỹ mới trự tiếp tham gia chiến tranh ở VN

- Nghị quyết của hôi nghị trugn ương 11 ,12(1965)

- Nghị quyết bộ chính trị (1974)

Đường lối thời kỳ này

- tình hình chiến tranh :”chiến tranh cục bộ” của Mỹ đang tiến hành tại miền Nam

- Nhiệm vụ : Chống Mỹ cứu nước

- Mục tiêu chiến lược : Quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, bảo vệ miền Bắc, giải phóng miền Nam

- Phương châm CM : tiếp tục đẩy mạnh cuộc chiến tranh nhân dân để chống CT cục bộ của Mỹ ở miền Nam, kháng chiến lâu dài. Ở miền Nam : giữ vững và phát triển thế tiến côngm kiên quyết tiến công và tiếp tục tiến công. Ở miền Bắc : tiếp tục xây dựng kinh tế và quốc phòng vững mạnh , chống chiến tranh phá hoại của Mỹ để bảo vệ XHCN

- Mối quan hệ miền Nam là tiền  tuyến lớn, miền Bắc là hậu phương vững chắc

3. Các chiến lược chiến tranh của Mỹ và tay sai

a. Chiến tranh đơn phương (54-60)à Đồng khởi

b. CT đặc biệt (61-65)à khủng hoảng nội các

c. CT cục bộ (65-68) à đổ quân

d. Việt Nam hóa chiến tranh (69-75)

+ CM XHCN