10.1.1) Khái niệm, vai trò và phân loại VHDN.

v Văn hóa DN là một tập hợp các niềm tin, giá trị được chia sẻ

& học hỏi bởi các thành viên của tổ chức, được xây dựng và

truyền bá trong suốt quá trình tồn tại và phát triển của DN.

v Văn hóa DN chi phối cách thức các thành viên trong DN tác

động lẫn nhau và đồng thời tác động tới các bên liên quan đến

DN (Stakeholders).

Văn hóa hình thành / ảnh hưởng thái độ của con người trong tổ chức.

Vai trò của văn hóa DN trong thực thi chiến lược :

v Văn hóa ảnh hưởng đến khả năng lãnh đạo CL của DN.

v Văn hóa phản ánh nhiệm vụ kinh doanh chiến lược của DN.

v Chiến lược phải phù hợp với văn hóa và ngược lại.

BM Quản trị chiến lược Đại Học Thương Mại 5

Văn hoá

Doanh nghiệp

Văn hoá

Mạnh và Yếu

Văn hóa

Kém hiệu quả

Văn hóa

Thích ứng

Phân loại văn hóa DN

BM Quản trị chiến lược Đại Học Thương Mại 6

Phân loại văn hóa DN

v VH mạnh / yếu (Strong - Weak)

üVH yếu: tồn tại bên trong nhiều VH nhỏ, có ít các tiêu

chuNn, giá trị và thói quen chung, truyền thống kinh nghiệm.

üVH mạnh: VHM trước hết phải là một tổng thể có kết cấu

thống nhất và mạnh mẽ, bao gồm 2 mối quan hệ bên trong và

bên ngoài có tác động qua lại với nhau.

Phân loại văn hóa DN

v VH kém hiệu quả

ü VH thống trị tư tưởng: các nhà quản trị tiến hành các quyết

định theo hướng thống trị duy nhất.

ü Loại VH làm DN luôn phải đối mặt với sự biến đổi nhưng

bản thân VH lại khó biến đổi thích ứng.

ü VH đề cao các nhà QT nắm rõ về công tác quản lý hơn là

các nhà QT hiểu về sứ mạng, tầm nhìn, các chiến lược, khả

năng cạnh tranh, ...

ü Dạng khép kín, không chịu tiếp thu học hỏi các chuNn mực

và phương pháp khác bên ngoài tổ chức

Phân loại văn hóa DN

v VH thích ứng

Các thành viên chia sẻ những cảm nghĩ riêng để tổ chức

có thể giải quyết bất cứ mối đe doạ nào, dễ dàng tiếp thu và

chấp nhận các tình huống nguy hiểm, sự thử nghiệm mới, sự

đổi mới, thay đổi các chiến lược và thói quen nếu như cần

thiết nhằm đáp ứng quyền lợi của các bên liên quan

(stakeholder)

10.2) Xây dựng văn hóa DN thích ứng với yêu cầu thực thi CL

v Văn hóa hiện diện ở bất kỳ DN nào, tuy nhiên một DN muốn

phát triển từ khá lên xuất sắc phải có một tầm nhìn rộng lớn,

tham vọng lâu dài, xây dựng được một nề nếp văn hóa có bản

sắc riêng, thể hiện sự khác biệt vượt trội.

Văn hóa mạnh (VHM)

4

v Văn hóa mạnh là một tổng thể thống nhất: VHM là 1 khối

thống nhất gồm 2 mối quan hệ bên trong và bên ngoài có tác

động qua lại với nhau.

ü Bên trong : duy trì kỷ luật; thống nhất quan điểm/tư

tưởng/hành động; chuNn hóa mọi hoạt động quản lý, sản

xuất, kinh doanh,...từ đó xây dựng giáo lý của tổ chức và

kiên trì thực hiện nhằm tiến tới một định hướng rõ ràng.

(Cứng rắn)

ü Bên ngoài :mối quan hệ với khách hàng và đối tác; hệ thống

dịch vụ, chăm sóc khách hàng hoàn hảo, ...(Mềm dẻo)

VHM đòi hỏi :

v Tư duy VHM : VHDN được đặc trưng trước hết với tầm

nhìn / sứ mạng của DN. Doanh nghiệp phải duy trì các tư

tưởng cốt lõi của mình (tầm nhìn/sứ mạng), đồng thời cũng

không được phép thỏa mãn với hiện tại.

v Cấu trúc VHM : tuân thủ 3 nguyên tắc sau:

ü Kết cấu vững chắc

ü Tiện lợi khi sử dụng

ü Phù hợp thNm mỹ

v Môi trường VHM : phong phú và nhiều bản sắc, giá trị nhằm

gắn kết các cá nhân trong 1 tổ chức. Môi trường văn hóa DN

nói chung được hình thành từ bốn thành phần sau :

ü Các giá trị tinh thần : hệ thống các giá trị - nguyên tắc -

giáo lý nội bộ DN, được chia sẻ, truyền bá trong CBCNV.

ü Các nhân vật hình mẫu :

ü Các tập tục, lễ nghi

ü Giao tiếp - Truyền đạt

v Chun mực hành động : Những hoạt động nổi trội, đặc thù

cần có để duy trì tầm nhìn tham vọng, thúc đNy sự tiến bộ ko

ngừng trong toàn DN.

ü Thực hiện các nhiệm vụ khó khăn (Bất khả thi).

ü Tìm kiếm, lựa chọn, đào tạo nhân sự thích hợp.

ü Ủng hộ sự tự chủ cao nhất cho mỗi nhân viên, thúc đNy

mọi người luôn hành động và thử nghiệm

ü Xây dựng, bồi dưỡng lớp quản trị viên kế cận, lãnh đạo

nguồn từ trong lòng DN.

10.2) Lãnh đạo chiến lược

10.2.1) Khái niệm, sự cần thiết và thưc chất lãnh đạo CL

v Lãnh đạo chiến lược là một hệ thống (1 quá trình) những tác

động nhằm thúc đNy những con người (hay 1 tập thể) tự nguyện

và nhiệt tình thực hiện các hành động cần thiết nhằm đạt được

các mục tiêu chiến lược của DN.

v Lãnh đạo CL là hệ thống các hành động trong hiện tại (chỉ dẫn,

điều khiển, ra quyết định, động viên, điều chỉnh, ...) để hiện

thực hóa tương lai.

10.2.1) Khái niệm, sự cần thiết và thưc chất lãnh đạo CL

v Lãnh đạo chiến lược trả lời cho 2 câu hỏi:

Ø Làm gì ?

Ø Như thế nào ?

v Nguyên tắc:

Ø Đảm bảo sự kết hợp hài hòa giữa các mục tiêu CL.

Ø Nhà lãnh đạo phải đóng vai trò là "phương tiện" để đạt

được nhu cầu và mong muốn của các thành viên.

Ø Làm việc theo chức trách và quyền hạn.

Ø Ủy nhiệm & ủy quyền.

10.2.2) Các nhà quản trị - nguồn lực lãnh đạo thực thi CL

QTCL liên quan đồng thời đến các nhà quản trị và lãnh đạo :

v Nhà quản trị : giải quyết các vấn đề liên quan đến nguồn lực

hữu hình của tổ chức; làm cho tổ chức hoạt động qua việc giải

quyết và kết hợp các nhân tố nguồn lực nhằm thoả mãn nhu

cầu khách hàng.

v Nhà lãnh đạo: giải quyết các vấn đề liên quan đến các nguồn

lực vô hình, đưa ra các định hướng và mục tiêu cùng với đó là

cách thức để đạt tới mục tiêu đó.

10.2.2) Các nhà quản trị - nguồn lực lãnh đạo thực thi CL

W.Bennis & B.Nanus (1985) : "Nhà quản trị là những người làm

đúng theo sự việc, còn nhà lãnh đạo là những người làm những sự

việc đúng. Sự khác biệt được tổng kết lại chính là sự đối lập trong

các hành động về sứ mạng, óc phán đoán, tính hiệu lực so với các

hành động điều khiển thói quen, năng suất"

ü Tính bao quát

ü Tôn trọng người khác

ü Năng động

ü Kiên nhẫn

ü Can đảm

ü Có kỹ năng xây dựng

nhóm

ü Có kỹ năng xây dựng

nhóm

ü Khả năng động viên người

khác

ü Khả năng học hỏi kinh

nghiệm

ü Có khả năng nhận ra các

điển hình và xu thế phía

trước

10.2.3) Khía cạnh tác nghiệp và tâm lí lãnh đạo chiến lược

Phong cách lãnh đạo chiến lược

⇒Tùy theo từng định hướng sẽ biểu hiện tạo nên các nhà lãnh

đạo có phong cách riêng, và có khi tồn tại cả sự dung hoà giữa

2 loại phong cách chính trên đây

Phong cách

lãnh đạo

Định hướng

Nhiệm vụ

Định hướng

Con người

v Nhà lãnh đạo mang định hướng nhiệm vụ: mang tính "độc

đoán", quan tâm nhiều đến tổ chức và quá trình hoạt động của

tổ chức, ít (ko) để ý đến cảm nghĩ của những người xung

quanh.

v Nhà lãnh đạo mang định hướng con người: là nhà lãnh đạo

có tính "quan hệ con người", quan tâm nhiều đến cảm nghĩ và

trạng thái của nhân viên.

v Nhà lãnh đạo có cả 2 phong cách trên: là "lãnh đạo nhóm",

có sự quan tâm vừa phải (dung hoà) giữa nhiệm vụ và con

người, đưa ra quyết định khi nhận được sự tán thành của

người lao động

v Nhà lãnh đạo không thuộc 2 phong cách trên: gọi là tính

"thờ ơ", tức là hoàn toàn cho phép người lao động tự chủ

trong mọi hành động

Độc đoán

Nhà quản lý

tự đưa ra

và công bố

quyết định

Trình bày

ý tưởng và

đề nghị

các câu hỏi

Đưa ra vấn

đề, tiếp nhận

ý kiến và

ra quyết định

Cho phép

người LĐ

tự quyết định

theo giới hạn

đặt trước

Dân chủ

8

10.2.4) Lãnh đạo & sự thay đổi CL

Quá trình thay đổi CL bao gồm 3 giai đoạn:

v Giai đoạn thăng bằng: hoạt động diễn ra bình thường nhưng

tiềm Nn những nhân tố có thể tạo ra sự thay đổi.

v Giai đoạn phá vỡ: tiến hành tiếp nhận tình huống mới khi

cảm thấy sự thay đổi là cần thiết và đủ khả năng thực hiện.

v Giai đoạn ổn định: là trạng thái cân bằng mới sau khi đã thực

hiện các hành động CL thay đổi điều chỉnh.

Nhà lãnh đạo (QTCL) phải nắm được các nguyên nhân chính gây

ra sự thay đổi chiến lược :

v Môi trường: thay đổi về nền KT, áp lực cạnh tranh, pháp

luật...

v Quan hệ KD: sự hình thành các liên doanh, qhệ làm ăn mới,

phát sinh cạnh tranh...

v Công nghệ: sự ra đời của công nghệ mới cùng với "cách thức

làm việc" mới.

v Con người: lao động mới sẽ có những đòi hỏi và kỳ vọng

mới, đây là điều quan trọng khi lãnh đạo thay đổi chiến lược.

5 nhân tố thành công

Thành công

Sự gắn kết

Hành động

Đánh giá

Môi trường

Quản trị

nguồn nhân

lực CL

Thay đổi điều

hành và

CL liên kết

Thay đổi sự

Lãnh đạo