1. Khái niệm về tai nạn la động, bệnh nghề nghiệp

- Tai nạn lao động : Là tai nạn gây tổn thương bất kỳ bộ phận, chức năng nào của cơ thể người lao đông hoặc gây tử vong, xảy ra trong quá trình lao động, gắn liền với việc thực hiện công việc, nhiệm vụ lao động.

- Bệnh nghề nghiệp : là bệnh phát sinh do điều kiện lao động có hại của nghề nghiệp tác động đối với người lao động.

2. Khái niệm , ý nghĩa chế độ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp

- Khái niệm : Chế độ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp là chế độ BHXH nhằm bù đắp một phần hoặc thay thế thu nhập từ lao động của người lao động bị suy giảm hoặc mất do giảm hoặc mất khả năng lao động mà nguyên nhân là tai nạn lao động hoặc bệnh nghề nghiệp.

- Ý nghĩa : 

+ Đối với bản thân người lao động và gia đình họ;

+ Đối với người sử dụng lao động;

+ Đối với nhà nước , xã hội.

3. Đối tượng và điều kiện hưởng chế độ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp

3.1 Đối tượng và điều kiện hưởng chế độ tai nạn lao động  

- Bị tai nạn tại nơi làm việc và trong giờ làm việc bao gồm : 

+Tai nạn xảy ra trong lao động, gắn liền với việc thực hiện công việc, nhiệm vụ được phân công.

+ Tai nạn trong thời gian ngừng việc, giãn giờ do nhu cầu sinh hoạt đã được chế độ, nội quy quy định như tắm rửa, cho con bú, đi vệ sinh...

+ Tai nạn trong thời gian nghỉ giải lao, ăn giữa ca, ăn bồi dưỡng hiện vật, trong thời gian chuẩn bị và kết thúc công việc.

- Bị tai nạn ngoài nơi làm việc hoặc ngoài giờ làm việc khi thực hiện công việc theo yêu cầu của người sử dụng lao động mà các công việc đó gắn liền với việc thực hiện công việc, nhiệm vụ lao động được phân công.

- Bị tai nạn trên tuyến đường đi và về trên tuyến đường từ nơi ở đến nơi làm việc trong khoảng thời gian và tuyến đường hằng ngày người lao động vẫn thường xuyên đi và về từ nơi ở đến nơi làm việc và ngược lại.

- Suy giảm khả năng lao động từ 5% trở lên do tai nạn lao động 

3.2 Điều kiện hưởng chế độ bệnh nghề nghiệp

- bị bệnh thuộc danh mục bệnh nghề nghiệp do Bộ Y tế và Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành khi làm việc trong môi trường hoặc nghề có yếu tố độc hại;

- Suy giảm khả năng lao động từ 5% trở lên do bệnh nghề nghiệp.

4. Các chế độ đối với người lao động bị tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp

4.1 Giám định mức độ khả năng lao động

- Người sử dụng lao động có trách nhiệm giới thiệu giám định lần đầu

- Tổ chức BHXH giới thiệu giám định khi thương tật, bệnh tật tái phát, giám định lần 2.

- Bổ sung việc người lao động được giám định tổng hợp mức suy giảm khả năng lao động nếu vừa bị tai nạn lao động, vừa bị bệnh nghề nghiệp hoặc bị tai nạn lao động nhiều lần hoặc mất nhiều bệnh nghề nghiệp

4.2 Trợ cấp tai nạn lao động , bệnh nghề nghiệp

-Trợ cấp một lần: Đối với người lao động bị suy giảm khả năng lao động từ 5% đến 30%.

Mức trợ cấp 1 lần = Mức TC theo mức suy giảm khả năng lao động + Mức TC theo số năm đóng BHXH

Cụ thể: 

Mức trợ cấp theo mức suy giảm khả năng lao động = 5*Lmin+(m-5)*0,5*Lmin

Mức TC theo số năm đóng BHXH = 0,5*L+(t-1)*0,3*L

Trong đó : 

+ Lmin : Mức tiền lương tối thiểu chung

+ m : Mức suy giảm khả năng lao động do tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp

+ L : TCTL tháng đóng BHXH của tháng liền kè trước khi nghỉ vịc do tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp.

+ t : Số năm đã đóng BHXH

- Trợ cấp hàng tháng : Đối với người lao động bị suy giảm 31% khả năng lao động trở lên 

Mức TC hàng tháng = Mức TC theo mức suy giảm khả năng lao động + Mức TC theo số năm đóng BHXH

Cụ thể :

Mức TC theo mức suy giảm khả năng lao động = 0,3 *Lmin + (m-31) *0,02*Lmin

Mức TC theo số năm đã đóng BHXH = 0,005 *L+( t- 1)*0,003*L

Trong đó: 

+ Lmin: Mức lương tối thiểu chung

+ Mức suy giảm khả năng lao đông do tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp

+ L : TCTL đóng BHXH của tháng liền kề trước khi nghỉ việc

t : số năm đã đóng BHXH

- Thời điểm hưởng trợ cấp tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp hàng tháng:

+ Đối với người lao động điều trị nội trú được tính từ tháng người lao động điều trị xong, ra viện.

+ Đối với người lao động không điều trị nội trú thì thời điểm hưởng trợ cấp được tính từ tháng có kết luận của Hội đồng giám định y khoa

+ Trợ cấp trong trường hợp chết : Nếu chết vì tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp thì thân nhân được hưởng trợ cấp một lần bằng 36 tháng tiền lương tối thiểu.

- Các chế độ khác 

+ Cấp phương tiện trợ giúp sinh hoạt : Người lao đông bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp mà bị tổn thương các chức năng hoạt động của cơ thể thì trợ giúp sinh hoạt, dụng cụ chỉnh hình căn cứ vào tình trạng thương tật, bệnh tật được trợ cấp phương tiện

+ Trợ cấp phục vụ : 1 tháng lương tối thiểu chung

+ BHYT

+ Chế độ hưu trí ( nếu người lao động đủ điều kiện )

+ Chế độ tử tuất khi chết

- Dưỡng sức phục hồi sức khỏe sau tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp

Thời gian do người sử dụng lao động và ban chấp hành công đoàn cơ sở quyết định, cụ thể như sau:

+ Tối đa 10 ngày đối với trường hợp suy giảm từ 51% trở lên ;

+ Tối đa 7 ngày đối với trường hợp suy giảm từ 31% đến 50%

+Bằng 5 ngày đối với các trường hợp suy giảm từ 15% đến 30%

- Mức hưởng dưỡng sức phục hồi sức khỏe một ngày như đối với ốm đau, thai sản. Cụ thể :

+ Bằng 25% mức lương tối thiểu chung nếu nghỉ tại gia đình

+ Bằng 40% mức lương tối thiểu chung nếu nghỉ tại cơ sở tập trung, mức hưởng này tính cả tiền đi lại, tiền ăn và ở.

 Bài tập ví dụ :

Câu 1: Ông Hoàng Đình Tùng là cán bộ công ty hóa chất Lâm Thao, có thời gian công tác như sau :

- Từ 04/ 01 /1987  đến 12/8/1988 : Là công nhân làm việc trong nhà máy .

- Từ 13/8/1988 - 25/5/1989 : Được cơ quan cử đi học .

- Từ 26/5/1989 - 02/7/2001 : Làm quản lý phân xưởng 1 của nhà máy.

- Từ 03/7/2001 - 02/03/2012 : Làm trưởng phòng tổ chức nhân sự.

- Từ 03/03/2012 - 13/4/2012 : Ông nhập viện, được xác định là BNN, phải điều trị dài ngày, kết quả  giám định suy giảm KNLD 70% .

Hãy tính chế độ BHXH cho ông Tùng, biết :
 TLTC tháng đóng BHXH gần nhất của ông là 10.000.000 (đ/ tháng)

Giải :

-Bước 1 : Xác định điều kiện hưởng

Tính đến thời điểm 4/ 2012 , ông Tùng có thời gian tham gia đóng BHXH là 24 năm 3 tháng . Ông được xác định bị BNN với mức suy giảm KNLD 70%.

Như vậy, ông T có đủ điều kiện để được nhận trợ cấp hàng tháng . Mức hưởng căn cứ dựa trên mức đóng, thời gian đóng, Lmin tại thời điểm hưởng  và mức suy giảm KNLD của ông.

- Bước 2 : Xác định mức trọ cấp .

Mức trợ cấp hàng tháng = Mức trợ cấp tính theo mức suy giảm KNLD + Mức trợ cấp tính theo số năm đóng BHXH

Trong đó:

Mức trợ cấp theo mức suy giảm KNLD  = 0.3Lmin + ( m - 31 )0.02Lmin

Tại thời điểm tháng 4/2012 , Lmin = 830.000 đ/tháng

Mức trợ cấp tính theo số năm đóng BHXH = 0.005L + ( t - 1) 0.003L

Cụ thể :

Mức trợ cấp hàng tháng :

= (0.3 * 830.000 + ( 70 - 31 )* 0.02* 830.000 ) + ( 0.005 * 10.000.000  + ( 24 - 1 )*0.003*10.000.000)

= 1.636.400 (đ/tháng)

Ngoài ra, nếu sau thời gian điều trị thương tật, bệnh tật ổn định mà sức khỏe còn yếu, ông Tùng được nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe tối đa 10 ngày .( AD đối với trường hợp bị suy giảm KNLD 51% trở lên. ). Thời gian này tính cả ngày nghỉ lễ, nghỉ tết, nghỉ hàng tuần, ngày đi và ngày về nếu nghỉ tại cơ sở tập trung. Không bị tính trừ vào thời gian nghỉ phép năm. Mức hưởng :

- Nếu nghỉ tại cở sở tập trung : Tính bằng 40%Lmin = 10 * 40%* Lmin

- Nếu nghỉ tại gia đình : Tính bằng 25% Lmin = 10 * 25%*Lmin.

Nếu ông T quyết định nghỉ việc thì ông sẽ được hưởng BHYT , tiền trích đóng do BHXh đảm bảo. BHXH sẽ giới thiệu ông đi khám lại lần 2 nếu bệnh tật sau khi điều trị ổn định bị tái phát .

Ông T cũng được cung cấp phương tiện trợ giúp sinh hoạt, dụng cụ chỉnh hình theo niên hạn căn cứ vào tình trạng thương tật, bệnh tật.

Ông T sẽ đồng thời nhận được vừa trợ cấp BNN và trợ cấp BHHT nếu ông đủ điều kiện về tuổi đời .

Hết

 Note : Cũng giống như chế độ ốm đau,  với bài tập chế độ TNLD- BNN , bạn không cần quan tâm tới hệ thống tiền lương dài dặc theo tiến trình thời gian của NLD. Chỉ cần người lao động có tham gia BHXh hay không? Thời gian tham gia là bao lâu? Mức độ suy giảm KNLD ? Tiền lương lấy làm căn cứ tính hưởng là tiền lương của tháng liền kề, gần nhất với thời gian chữa bệnh, có giấy của cơ sở KCB hay Hội đồng Giám định Y khoa.

Cả trong tính hưởng một lần và tính hưởng hàng tháng, Mức trợ cấp theo mức suy giảm KNLD luôn lấy căn cứ là Lmin tại thời điểm ghi trên giấy xác nhận của cơ sở KCB, hay kết quả của Hội đồng Giám định Y khoa. Tiền lương ghi trên HDLD trong khu vực NSDLD trả lương, hay thang bảng lương trong khu vực Nhà nước lấy làm căn cứ tính hưởng trợ cấp theo thời gian đóng BHXH.

Mức trợ cấp một lần cao hơn nhiều so với trợ cấp hàng tháng, nếu được chọn , bạn nên chọn mình không mắc TNLD, BNN vì chỉ bạn thiệt thòi.

Chúc mọi người nhanh chóng nắm bắt được cốt lõi của chế độ để có thể làm và thực hiện tốt chính sách thiết thực này.