Religions

Maingay ang malaking room na inokupa namin habang nag prepara para sa presentation mamaya for Sinulog. Makeup artists were scattered around, working their magic on the dancers, transforming them into radiant performers ready for the spotlight.

I sat still as a makeup artist worked on me, my mind wandering back to our argument with Commander. Damn this!

"Ma'am?" nakangiting tawag sa akin ng make up artist. "Aayusan na po kita."

I awkwardly smiled as I nodded. "S-Sige po."

I quickly shook off the distracting thoughts. I needed to focus. Tonight is about the Sinulog. Hindi rin madali ang role ko as the festival queen, and I couldn't afford to be distracted. Hindi puwede.

"Since gabi ang presentation ninyo, dark shades ang gagamitin ko sa 'yo." The make up artist showed me the different dark shades of pallete.

Tumango ako at hinayaan na siyang maglagay ng kung ano-ano sa mukha ko. Alas syete ng gabi ang Sinulog at alas singko sa hapon kami nagtitipon. Ang mga costumes at props na gagamitin ay maingat na nilagay sa mga lagayan at ininorganisa na.

"Para hindi ka ma b-bored, Ma'am don't you mind me asking stuffs? Huwag kang mag-alala at hindi naman mga personal," she chuckled.

Ipinikit ko ang mga mata nang maglagay na siya ng eyeshadow sa right eye ko. "S-Sige lang."

"May trabaho na po ba kayo o still studying?"

"Agricultural Economist ako ng Sultan Naga."

"Wow! You looked so young yet very successful!"

I smiled. "Thank you."

"Taken or single?" tanong niya. Hindi ko alam kung personal na tanong ito o hindi but since It didn't make me feel uncomfortable of what she asked ay sinagot ko nalang din.

"S-Single..."

"Hmm. Independent and successful."

Nang matapos na niya akong ayusan sa mukha ay nag proceed na rin kami sa sosoutin kong gown. This is my second time seeing it and it makes me fall in love with it over and over again. Katabi rin nito ang sosoutin kong headdress.

Alas sais na ng hapon at mas umugong na ang ingay. Nag s-sound check na rin sila sa labas and it makes me really nervous. As our turn approached, a wave of nervousness washed over me again.

"Everyone, just...enjoy the night. Walain n'yo sa isipan ninyo na contest ito. Dance like what your heart desires." The trainer reminded us before we proceed to the back stage.

"Avoid stiffness." Lingon niya sa akin and then he smiled. Inayos niya ang headdress kong sout.

"Ang ganda mo. Kainez!" aniya sabay irap sa akin.

Nagpakawala ako ng mahinang tawa. "Salamat. We will do our best."

Nang na sa malaking stage na kami ay hiyawan kaagad ang bumungad sa amin. The crowd was massive as their eyes all trained on the stage, waiting for our performance. Napalunok ako. Being the festival queen only added to my nervousness, the weight of responsibility resting heavily on my shoulders.

Paano kung matalisod ako? Shit. Huwag naman sana. Bumaba ang tingin ko sa hawak-hawak kong St. Niño. Please, guide us.

"Good luck sa atin, Ate Dorothy!" cheer sa akin ng mga bata.

Because of their kind words, gumaan at nabawas-bawasan ang kabang naramdaman ko.

"Good luck!"

The emcee gave an introduction first about our performance and when the music started, I sprung into action. I moved gracefully watching my every step and twirl executed with precision. Katulad no'ng sinabi ni Poni na dapat nakangiti ako lagi sa crowd ay ginawa ko.

As we danced, I couldn't help but notice the armed forces scattered around the venue. Their presence was a stark reminder of the realities beyond the festival. Mahirap na kung may kung anong gulo ang mangyari at walang seguridad.

Nang umikot ako sa kanang side at doon ginawa ang slow mo twirl ko, my eyes locked with one of the audiences. He was watching me intently in the midst of the crowded people and  dressed in full a combat gear.

I continued my every move as our eyes held a silent conversation amidst the chaos of the festival. Umikot ulit ako, swayed and continued to dance. My movements flow in grace as my heart pounding in my chest and I am so sure it's not because of this performance.

Despite the tension between us, I couldn't help but feel a sense of reassurance knowing that he was there standing and watching over me.

With a final twirl, I  finished my dance. My heart pounding in my chest. The applause from the crowd filled the air but all I could focus on was his piercing gaze.

Kahit nagkasagutan kami ng gabing 'yon at mas naging malabo. Despite the uncertainty, I found peace in his presence. Sino ka ba talaga, Commander?

Isang buwan na ang nakalipas at parang normal lang sa akin ang mga nangyayari. Hindi na ako nanaginip ng masama at wala na akong mga sudden outburst cause by that accident.

Andrew and I grew more closely and he's courting me now as well. Kababasa ko pa lang sa text niya habang inaayos ko ang mga documents na ipapadala sa Region. I smiled when he send me a pictures of his business trip. Na sa Japan siya ngayon.

Napatingin ako sa pintuan ko nang may kumatok doon.

"Come in," sabi ko sabay ayos sa sarili.

Pumasok si Michelle sa opisina ko habang may dalang binder. New hired secretray raw ito ni Sir Rov.

"Ma'am, need mo raw itong pirmahan," aniya sabay lapag no'ng binder.

Pinasadahan ko iyon ng tingin. Mga papeles iyon tungkol sa DA. I nodded and signed every papers that needs my signature.

"Pinapatanong din kung sasama ka raw ba for clearing po since mag i-imbestiga ang DA sa kabilang kabisera ng Sultan Naga. May mga tao kasing nang aakin ng lupa roon even it was owned by Department of Agriculture."

Wala naman din akong gagawin kaya kaagad akong tumango. She nodded as well at sinabi kong mauna nalang muna siya at susunod na rin ako.

Pagkarating namin sa Bag-ong Silang ay may mga kabahayan kaming nadaanan papunta pa lang sa kung saan mag c-clearing. Nak van lang kami at nagsabay-sabay na.

"Hindi ko talaga maiintindihan kung bakit inaangkin nila ang lupang 'yon even DA owned it with papers," naiiling na sinabi ni Sir Rov.

"Ang laging sagot sa amin, Sir ay sa mga ninuno raw nila 'yon at hindi sa gobyerno," sagot ni Mafu na nasa tabi ko.

"Baka naman sa kanila talaga 'yon and the government took it from them?" kunot noo kong baling kay Sir Rov.

Natahimik silang lahat sa sinabi ko. I shook my head and rested my back at the seat. It's possbible anyways. Minsan palaging iniisahan ng gobyerno ang mga taong sa tingin nila walang malawak na kaalaman lalo na sa batas.

"Sa gobyerno, Riri," sagot sa akin ni Mafu.

"We'll find that out later," ani ko sabay pikit.

Pagkababa namin sa van ay isang malawak na lupain ang bumungad sa amin. May mga munting bahay rin kaming nakikita at tahimik na namumuhay. They seemed have a healthy garden here. Malalaki rin ang mga kalabasa at upo nila.

"Nandito na naman kayo?" Sugod sa amin ng isang may edad na lalaki. His wife immediately ran towards him and tried to stop him.

"T-Tonyo!" called by his wife.

"Hindi Linda, manggugulo na naman sila. Sinasabi na namin na ang lupa na ito ay sa amin!" galit nitong bulyaw sa amin.

"May mga papeles kami bilang katunayan---"

"Wala itong papeles noon dahil walang ganyang naiwan ang lolo ko! Nang malaman ng gobyerno na may lupa ritong walang titulo, ginawan n'yo ng papeles at inangkin ninyo! Ganyan na ba kayo ka ganid?!" he said hysterically.

"T-Tonyo, huminahon ka. Ang puso mo," alo na naman ng asawa niya.

When Sir Rov tried to speak again with an angry aura, I stopped him. Mahinahon kong nilapitan ang matandang mag-asawa.

"Huwag po kayong mag-alala at ibabalik po namin ang lupa kung mapatunayan na sa inyo po ito. Baka po kasi ang may-ari ng lupa nito noon ay may malaking utang sa bangko o hindi naman ay naka sangla ito. May mga batas din po tayong kailangan sundin," I said in very understanding voice as possible.

I noticed how the old man calmed because of what I said. Ngumiti ako sa mag-aswa. "Hindi po kami nandito para kunin ang lupa at papaalisin kayo rito. Ang Secretary of Agriculture and Natural Resources ang executive officer charged sa ganitong kaso at nandito lang po kami para kausapin kayo ng maayos at ipa intindi sa inyo."

"Sana kung hindi pabor sa inyo ang resulta ay buong puso ninyo itong tatanggapin. Sisiguraduhin ko pong isasalang ito sa patas na pamamaraan."

"Maraming salamat, Hija. Iyon nga din ang sinabi ko kay Tonyo na baka nahila na ito ng bangko dahil sugarol din ang lolo niya," malungkot na saad ng babae.

"S-Saan na tayo pupulutin kung makuha ito? Sagana na ang buhay natin dito. Sobrang saya ko na nga nang may libreng patubig si Zul," naiiyak na ani ng matandang lalaki.

Natigilan ako sa narinig.

"Riri..." tawag sa akin ni Mafu.

Nilingon ko si Mafu. May bahid na pagkakabahala sa mukha nito. When I look Sir Rov, ganoon din ang reaction niya katulad nang kay Mafu. What the fuck is just going on?!

"S-Sinong Zul po?" lakas loob kong tanong sa mag-asawa. Halos pabulong nalang 'yon at hindi ko maiwasang hindi kabahan.

"Oo, Hija" ani ng matandang babae as her eyes twinkling with fondness. "Siya iyong nagpagawa ng libreng patubig---irrigation. Regalo raw niya sa kanyang nobya."

"Riri," matigas na tawag ni Mafu sa akin.

Galit ko siyang nilingon habang may luha nang namumuo sa mga mata ko. "P-Pabayaan mo ako."

I felt a lump in my throat. I forced myself to ask, "N-Nobya po? May nasabi ba siya kung s-sino?""

Nagkatinginan ang mag-asawa bago ako sinagot. "Kung hindi kami nagkakamali, Dorothy ang pangalan niya. Palagi nga siyang kinu-kwento ni Zul sa amin at hinhintay niya raw itong magising. Halatang mahal na mahal niya ang nobya."

Nag-uunahang tumulo ang mga luha ko sa narinig. "S-Sundalo po ba siya?" I said in a trembling voice.

"Oo, Hija. Makisig na sundalo. Isang Commander."

Umawang ang labi ko at halos hindi na makahinga. Parang umikot ang mundo ko. The revelation hit me like a ton of bricks. I-I was Zul's Dorothy? I-I was Commander's girl? The girl he loved so much that he built an irrigation system for this small village?

Mas lumabo ang mga mata ko dahil sa walang tigil na pag-agos ng mga luha ko. Shit this! Alam ko na ito but still I can't fucking remember him! Gusto kong sumigaw. Gusto kong magwala. Bakit hindi ko siya maalala? Gusto ko siyang maalala!

"Mama! Mama!" Kaagad kong tawag sa ina pagkarating ko ng bahay. Hindi ko na napansin si Raki nang sinalubong ako nito.

"Mama!" I called her desperately.

"Riri, anong nangyari?" Bungad sa akin ni Manang.

"Nasaan si Mama?"

"Riri?" tawag ni Mama sa likuran ko. Kaagad ko siyang nilingon. Kadarating lang din niya sa bahay at mukhang galing siya sa bayan. May bitbit itong mga pinamli niya na kaagad ding kinuha ni Manang sa mga kamay niya.

"M-Mama...bakit hindi mo sinabi sa akin?" I whispered.

"Tungkol saan, anak? Are you crying?" she asked worriedly and wiped my tears away.

Wala sa sariling hinawi ko ang kamay niya.

"S-Sino si Zul, Ma?" deretso kong tanong sa kanya.

Mama froze. Her expression turning solemn as she responded to me. "He's just a friend of yours," simple niyang sinabi.

Tears streamed down to my face as I shook my head in disbelief. "You're lying, Mama," I whispered, my voice quivering with emotion.

"Hindi na importante kung sino siya, Dorothy."

"I deserve to know who he is! Bakit hindi mo sabihin sa akin kung sino siya?" I frustratingly said.

"I want you to naturally remember him," Mama explained pero parang may mali. Hindi ganitong sagot ang dapat kong marinig.

"Naturally remember him? Bakit iyong iba kong mga kaibigan na gusto kong maalala, you helped them? Tapos kung siya---" my voice cracked with anguish.

Mama remained silent as her anger slowly appeared in her gaze. It was the first time I had seen Mama so upset with me. Huminga ako ng malalim at hinayaan kong magsidaluyan ang mga luha ko.

"Why would I let a man who nearly caused you death to be remembered, huh? No. I agreed to let him see you but I will not let you remember him," Mama declared firmly.

Umawang ang bibig ko. I shook my head desperately. Kulang nalang ay lumuhod ako para maawa sa akin si Mama at ipaalala sa akin kung sino si Zul. Kahit hindi ko siya maalala. There's a part of me that I want him. Siguro ay mahal na mahal ko ang lalaking 'yon.

"M-Mama---"

"I said it doesn't matter!" Sigaw ni Mama sa akin  "He is a Muslim, and you will never fit into his world! Naiintidihan mo ba? They are cruel people!"

My heart aches more. Nanindig ang balahibo ko sa sigaw ni Mama at sa mga sinabi niya. Did they really did someting bad to me?

"Dorothy, when I thought I had lost you, I almost lost myself either. Wala na sa akin ang Papa mo, anong ini-expect mong mangyayari sa akin kung pati ikaw ay mawala rin? Hindi ko kaya...h-hindi."

My heart shattered as I absorbed Mama's words. The weight of the situation sank in, leaving my feeling torn between my own desires and Mama's deep concern.

I cried uncontrollably. "M-Mama, please..."

"You are a Christian, Dorothy," ani Mama na para bang isa itong panangga sa kung ano mang trahedya. "He is a Muslim. You have no idea how chaos they might bring to you. Hindi kayo nararapat sa isa't-isa."

Iniwan ako ni Mama na nakatayo habang nanginginig sa sakit sa living room. Nanghihina akong napa upo sa sofa sabay hilamos sa sarili kong mga luha. Is it really the end of us? Without him remembering again, tuluyan ko nalang ba siyang kakalimutan? Do I need to give him up just because we have different religions?