Câu 9:Phân tích những chủ trương tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN trong thời kỳ đổi mới của Đảng?

Mục tiêu hoàn thiện thể chế KTTT định hướng XHCN:

Mục tiêu cơ bản: làm cho các thể chế phù hợp với những ngtắc cơ bản của KTTT, thúc đẩy KTTT định hướng XHCN phát triển nhanh, hiệu quả, bền vững, hội nhập KTQT thành công, giữ vững định hướng XHCN, xây dựng và bảo vệ vững chắc TQVNXHCN.

Mục tiêu trước mắt:

  + Từng bước xd đồng bộ hệ thống pháp luật.

  + Đổi mới cơ bản mô hình tổ chức và phương thức hoạt động của các đvị sự nghiệp công.

  + Phát triển đồng bộ, đa dạng các loại thị trường, từng bước liên thông với thị trường khu vực và TG.

  + Giải quyết tốt hơn mối qhệ giữa phát triển KT với phát triển VHXH.

  + Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của nhà nước.

Quan điểm về hoàn thiện thể chế KTTT định hướng XHCN:

Nhận thức đầy đủ, tôn trọng và vận dụng đúng đắn các quy luật khách quan.

Bảo đảm tính đồng bộ giữa các bộ phận cấu thành của thể chế kinh tế.

Kế thừa có chọn lọc thành tựu phát triển KTTT của nhân loại.

Chủ động, tích cực giải quyết các vấn đề lý luận, thực tiễn quan trọng.

Nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng, hiệu lực và hiệu quả quản lý KT của NN.

Chủ trương:

Thống nhất nhận thức về nền KTTT định hướng XHCN:

Sử dụng KTTT làm phương tiện xd CNXH.

KTTT là cơ sở kinh tế của sự phát triển theo định hướng XHCN.

KTTT định hướng XHCN vừa tuân theo quy luật của KTTT, vừa bảo đảm tính định hướng XHCN.

Hoàn thiện thể chế về sở hữu và các thành phần KT, loại hình doanh nghiệp và các tổ chức sản xuất kinh doanh:

Hoàn thiện thể chế về sở hữu:

  + Khẳng định đất đai thuộc quyền sở hữu toàn dân mà đại diện là nhà nước, đảm bảo và tôn trọng các quyền của người sử dụng đất.

  + Tách biệt vai trò của NN với tư cách là bộ máy quản lý toàn bộ nền KTXH với vai trò chủ sở hữu tài sản, vốn; tách chức năng chủ sở hữu tài sản, vốn của NN với chức năng qtrị kinh doanh của DNNN.

  + Quy định rõ, cụ thể về quyền của chủ sở hữu và những ng liên quan đối với các loại tài sản, quy định rõ trách nhiệm của họ đối với XH.

  + Ban hành các quy định pháp lý về quyền sở hữu của DN, tổ chức và cá nhân nước ngoài tại VN.

Hoàn thiện thể chế về phân phối:

  + Hoàn thiện luật pháp, cơ chế, chính sách về phân bổ nguồn lực, phân phối lại theo hướng đảm bảo tăng trưởng KT với tiến bộ và công bằng XH.

  + Đổi mới, phát triển, nâng cao hiệu quả hoạt động của các chủ thể trong nền KT.

  + Đổi mới, phát triển HTX, tổ hợp tác theo cơ chế thị trường, theo nguyên tắc: tự nguyện, dân chủ, bình đẳng, cùng có lợi và phát triển cộng đồng.

  + Đổi mới cơ chế quản lý của nhà nước để các đơn vị sự nghiệp công lập phát triển mạnh mẽ và hiệu quả.

Hoàn thiện thể chế đảm bảo đồng bộ các yếu tố thị trường và phát triển đồng bộ các loại thị trường:

Hoàn thiện thể chế, cơ chế giám sát.

Đa dạng hoá các loại thị trường theo hướng hiện đại.

Xây dựng đồng bộ và hoàn thiện hệ thống luật pháp, cơ chế chính sách.

Hoàn thiện thể chế gắn tăng trưởng kinh tế với tiến bộ, công bằng XH trong từng bước, từng chính sách phát triển và bảo vệ môi trường:

Thực hiện chính sách khuyến khích làm giàu đi đôi với tích cực thực hiện giảm nghèo.

Xây dựng hệ thống bảo hiểm XH đa dạng và linh hoạt, phù hợp với yêu cầu của KTTT định hướng XHCN.

Hoàn thiện luật pháp, chính sách bảo vệ MT.

Hoàn thiện thể chế về vai trò lãnh đạo của Đảng, quản lý của nhà nước và sự tham gia của các tổ chức quần chúng vào quá trình phát triển KTXH:

Đảng chỉ đạo nghiên cứu lý luận và tổng kết thực tiễn về mô hình KTTT định hướng XHCN.

Đổi mới và nâng cao vai trò, hiệu lực quản lý KT của nhà nước.

NN tiếp tục hoàn thiện luật pháp, cơ chế, chính sách tạo đk cho các tổ chức và ND tham gia tích cực và có hiệu quả vào quá trình phát triển KTTT định hướng XHCN.

Kq, ý nghĩa, hạn chế và nguyên nhân quá trình xd KTTT định hướng XHCN ở VN:

Kết quả và ý nghĩa:

Nước ta đã chuyển đổi thành công từ thể chế KT kế hoạch tập trung quan liêu, bao cấp sang thể chế KTTT định hướng XHCN.

Chế độ sở hữu với nhiều hình thức và cơ cấu KT nhiều thành phần được hình thành, tạo ra động lực và điều kiện thuận lợi cho giải phóng sức sx, khai thác tiềm năng trong và ngoài nước vào phát triển nền KTXH.

Các loại thị trường cơ bản đã ra đời và từng bước phát triển thống nhất trong cả nước, gắn với thị trường khu vực và thế giới.

Gắn phát triển KT với giải quyết các vấn đề XH, xoá đói, giảm nghèo đạt nhiều kết quả tích cực.

Ý nghĩa: thể chế KTTT định hướng XHCN đã hình thành và từng bước hoàn thiện, thay cho thể chế kế hoạch hoá tập trung quan liêu, bao cấp. Thể chế KT mới đã đi vào cuộc sống và phát huy hiệu quả tích cực, thúc đẩy tăng trưởng KT nhanh và bền vững, khắc phục được khủng hoảng KTXH, tạo ra những tiền đề cần thiết để đẩy nhanh quá trình CNH, HĐH, sớm đưa nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển.

Hạn chế và nguyên nhân:

Hạn chế:

  + Quá trình xd, hoàn thiện thể chế KTTT định hướng XHCN còn chậm. Hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách chưa đầy đủ, chưa đồng bộ và thống nhất.

  + Vấn đề sở hữu, quản lý và phân phối trong DNNN chưa giải quyết tốt, gây khó khăn cho sự phát triển và làm thất thoát tài sản nhà nước, nhất là khi cổ phần hoá.

  + Cơ cấu tổ chức, cơ cấu vận hành của bộ máy nhà nước còn nhiều bất cập, hiệu quả, hiệu lực quản lý còn thấp. Cải cách hành chính chậm, chưa đạt yêu cầu mục tiêu đề ra. Tệ tham nhũng, quan liêu, lãng phí vẫn nghiêm trọng.

 + Cơ chế, chính sách phát triển các lĩnh vực VHXH đổi mới chậm, chất lượng dịch vụ YT, GDĐT còn thấp. k/c giàu nghèo giữa các tầng lớp dân cư và các vùng ngày càng lớn. Hệ thống an sinh xã hội còn sơ khai. Nhiều vấn đề bức xúc trong XH và bảo vệ MT chưa được giải quyết tốt.

Nguyên nhân:

  + Việc xd thể chế KTTT định hướng XHCN là vấn đề hoàn toàn mới chưa có tiền lệ trong ls. Nhận thức về KTTT định hướng XHCN còn nhiều hạn chế do công tác quản lý chưa theo kịp đòi hỏi của thực tiễn.

  + Năng lực thể chế hoá và quản lý, tổ chức và thực hiện của Nhà nước còn chậm, nhất là trong việc giải quyết các vấn đề xã hội bức xúc.

  + Vai trò tham gia hoạch định chính sách, thực hiện và giám sát của các cơ quan dân cử, MTTQ, các đoàn thể chính trị – xã hội, các tổ chức xã hội, nghề nghiệp còn yếu.