Grammar căn bản 

Câu trực tiếp - gián tiếp

CÂU TRỰC TIẾP - GIÁN TIẾP

LỜI NÓI TRỰC VÀ GIÁN TIẾP

(Dicrect and Indirect Speeches)

1. Giới thiệu: Trong lời nói trực tiếp, chúng ta ghi lại chính xác những từ, ngữ của người nói dùng. Lời nói trực tiếp thường được thể hiện bởi: các dấu ngoặc kép " " - tức là lời nói đó được đặt trong dấu ngoặc.

Ví dụ: 1- He said, “I learn English”.

2- "I love you," she said.

2. Những thay đổi trong lời nói Trực và Gián tiếp:

2.1 Đổi thì của câu:

Thì của các động từ trong lời nói gián tiếp thay đổi theo một nguyên tắc chung là lùi về quá khứ (các thì xuống cấp):

Thì trong Lời nói trực tiếp

Thì trong Lời nói gián tiếp

- Hiện tại đơn

- Hiện tại tiếp diễn

- Hiện tại hoàn thành

- Hiện tại hoàn thành TD

- Quá khứ đơn

- Quá khứ hoàn thành

- Tương lai đơn

- Tương lai TD

- Is/am/are going to do

- Can/may/must do

- Quá khứ đơn

- Quá khứ tiếp diễn

- Quá khứ hoàn thành

- Quá khứ hoàn thành TD

- Quá khứ hoàn thành

- Quá khứ hoàn thành (không đổi)

- Tương lai trong quá khứ

- Tương lai TD trong quá khứ

- Was/were going to do

- Could/might/had to do

Hãy xem những ví dụ sau đây:

He does

He is doing

He has done

He has been doing

He did

He was doing

He had done

He will do

He will be doing

He will have done

He may do

He may be doing

He can do

He can have done

He must do/have to do

He did

He was doing

He has done

He had been doing

He had done

He had been doing

He had done

He would do

He would be doing

He would have done

He might do

He might be doing

He could do

He could have done

He had to do

2.2 Các thay đổi khác:

a. Thay đổi Đại từ

Các đại từ nhân xưng và đại sở hữu khi chuyển từ lời nóitr ực tiếp sang lời nói gián tiếp thay đổi như bảng sau:

ĐẠI TỪ

CHỨC NĂNG

TRỰC TIẾP

GIÁN TIẾP

Đại từ

nhân xưng

Chủ ngữ

I

he, she

we

they

you

they

Tân ngữ

me

him, her

us

them

you

them

Đại từ

sở hữu

Phẩm định

my

his, her

our

their

your

their

Định danh

mine

his, her

ours

theirs

yours

theirs

Ngoài quy tắc chung về các thay đổi ở đại từ được nêu trên đây, người học cần chú ý đến các thay đổi khác liên quan đến vị trí tương đối của người đóng vai trò thuật lại trong các ví dụ sau đây:

Ví dụ: Jane, "Tom, you should listen to me."

+ Jane tự thuật lại lời của mình:

I told Tom that he should listen to me.

+ Người khác thuật lại lời nói của Jane

Jane told Tom that he should listen to her

+ Người khác thuật lại cho Tom nghe:

Jane told you that he should listen to her.

+ Tom thuật lại lời nói của Jane

Jane told me that I should listen to her.

b. Các thay đổi ở trạng từ không gian và thời gian:

Trực tiếp

Gián tiếp

This

That

These

Here

Now

Today

Ago

Tomorrow

The day after tomorrow

Yesterday

The day before yesterday

Next week

Last week

Last year

That

That

Those

There

Then

That day

Before

The next day / the following day

In two day’s time / two days after

The day before / the previous day

Two day before

The following week

The previous week / the week before

The previous year / the year before

Ví dụ:

Trực tiếp: "I saw the school-boy here in this room today."

Gián tiếp: She said that she had seen the school-boy there in that room that day.

Trực tiếp: "I will read these letters now."

Gián tiếp: She said that she would read those letters then.

Ngoài quy tắc chung trên dây, người học cần chớ rằng tình huống thật và thời gian khi hành động được thuật lại đóng vai trò rất quan trọng trong khi chuyển từ lời nói trực tiếp sang lời nói gián tiếp.

3. Câu hỏi trong lời nói gián tiếp: Câu hỏi trong lời nói gián tiếp được chia làm loại:

3.1. Câu hỏi bắt đầu với các trợ động từ: Ta thêm If/whether

Ví dụ:

Trực tiếp: "Does John understand music?" he asked.

Gián tiếp: He asked if/whether John understood music.

3.2. Câu hỏi bắt đầu who, whom, what, which, where, when, why, how: Các từ để hỏi trên sẽ được giữ nguyên trong câu gián tiếp:

Trực tiếp: "What is your name?" he asked.

Gián tiếp: He asked me what my name was.

3.3. Các dạng đặc biệt của câu hỏi trong lời nói gián tiếp

a. Shall/ would dùng để diễn t ả đề nghi, lời mời:

Ví dụ:

Trực tiếp: "Shall I bring you some tea?" he asked.

Gián tiếp: He offered to bring me some tea.

Trực tiếp: "Shall we meet at the theatre?" he asked.

Gián tiếp: He suggested meeting at the theatre.

b. Will/would dùng để diễn tả sự yêu cầu:

Ví dụ:

Trực tiếp: Will you help me, please?

Gián tiếp: He ashed me to help him.

Trực tiếp: Will you lend me your dictionary?

Gián tiếp: He asked me to lend him my dictionary.

c. Câu mệnh lệnh và câu yêu cầu trong lời nói gián tiếp.

Ví dụ:

Trực tiếp: Go away!

Gián tiếp: He told me/The boys to go away.

Trực tiếp: Listen to me, please.

Gián tiếp: He asked me to listen to him.

d. Câu cảm thán trong lời nói gián tiếp.

Ví dụ:

Trực tiếp: What a lovely dress!

Tuỳ theo xúc cảm và hình thức diễn đạt, chúng ta có thể dùng nhiều hình thức khác nhau như sau:

Gián tiếp: She exclaimed that the dress was lovely.

She exclaimed that the dress was a lovely once.

She exclaimed with admiration at the sight of the dress.

e. Các hình thức hỗn hợp trong lời nói gián tiếp.

Lời nói trực tiếp có thể bao gồm nhiều hình thức hỗn hợp: câu khẳng định, câu hỏi, câu mệnh lệnh, câu cảm thán:

Ví dụ:

Trực tiếp: She said, "can you play the piano?” and I said”no”

Gián tiếp: She asked me if could play the piano and I said that I could not.

Câu tường thuật (Reported Speech) 

a/ Định nghĩa : Câu tường thuật (hay còn gọi là câu nói gián tiếp) là cách nói mà ta dùng để tường thuật hay kể lại cho ai đó nghe những gì người khác nói hoặc đang nói.

b/ Cách chuyển từ câu nói trực tiếp sang câu tường thuật : Tùy theo 4 dạng câu nói mà người ta có cách chuyển khác nhau.

+ Trường hợp câu nói trực tiếp là câu phát biểu (Statements) 

CÁCH CHUYỂN :

_ Lặp lại động từ giới thiệu SAY hoặc chuyển sang TELL, nếu SAY có thể bổ túc từ gián tiếp ( dạng SAY TO + Object )

_ Dùng liên từ THAT thay cho dấu hai chấm ( , sau đó bỏ dấu ngoặc kép 

_ Chuyển đại từ nhân xưng và tính từ sở hữu , nếu cần thiết tùy theo nghĩa của câu 

Ví dụ : 

I ---> He/She ; me---> his , her

Nếu động từ giới thiệu tỏn câu nói trực tiếp ở dạng quá khứ thì khi chuyển sang câu tường thuật , động tù trong câu tường thuật được thay đổi theo quy luật sau :

CÁCH NÓI TRỰC TIẾP 

1.Hiện tại đơn (Simple Present) 

2.Hiện tại tiếp diễn (Present Continuous) 

3.Hiện tại hoàn thành (Present Perfect)

4.Quá khứ đơn ( Simple Past)

5.Quá khứ tiếp diễn (Past Continuous)

6.Tương lai đơn (Simple Future)

7.Tương lai hoàn thành (Future Perfect)

8.Điều kiện ở hiện tại ( Present Conditional)

CÂU TƯỜNG THUẬT

1.Quá khứ đơn (Simple Past) 

2.Quá khứ tiếp diễn (Past Continuous)

3.Quá khứ hoàn thành (Past Perfect) 

4.Quá khứ hoàn thành (Past Perfect) 

5.Quá khứ hoàn thành tiếp diễn ( Past perfect Continuous)

6.Tương lai ở quá khứ ( Future in the past : Would + V)

7. Điều kiện hoàn thành ( Perfect Conditional )

8. Điều kiện hoàn thành ( Perfect Conditional )

Tùy theo số mà chuyển đổi : 1--1 , 2---2 ,......

* Lưu ý : Quá khứ hoàn thành (Past Perfect ) , và điều kiện hoàn thành ( Perfect Conditional) vẫn ko đổi.

_ Chuyển trạng từ chỉ nơi chốn và thời gian theo quy luật

Chú ý : Màu nâu là dùng cho Câu nói trực tiếp màu đỏ là câu tường thuật 

This ----> That

These ---- > Those

Now ----> Then

Here ----> There 

Today ----> That day

Tomorrow ---> The next day / The following day / The day after 

Yesterday ----> The day before / The previous day 

Next week , month year ----> The following week / month / Year

Last night / week / month /year -----> The night/week / year before hoặc the previous night/ week / month / year

Tonight ----> that night

Ago ----> earlier / Before ( Ex : 2 days ago ----> 2 days before / earlier )

_ Các động từ của mệnh đề chính trong câu tường thuật là : SAY , TELL , ANNOUNCE , INFORM , DECLARE , ASURE , REMARK , DENY.....

Ex : He said : "I want to go to see An tomorrow"

=> he said that he wanted to go to see An the next day

( Anh ấy nói rằng anh ta muốn đi thăm An ngày hôm sau )

+ Chú ý :

_Sau động từ TELL bao giờ cũng phải có 1 bổ túc từ trực tiếp ( TELL + Object)

Ex : An said to me : " I will buy a car"

=> An told me that he would buy a new car

( An bảo tôi rằng anh ta muốn mua 1 chiếc xe mới )

_ Trong câu tường thuật , THAT có thể được bỏ đi 

Ex : She said : "I have worked here for one year"

=> She said ( that ) she had worked there for one year 

( Cô ấy nói cô ấy đã làm việc ở đó được 1 năm )

Thường thì dùng THAT sẽ hay hơn

_ Trong câu tường thuật , động từ khiếm khuyết MUST thường đc chuyển thành HAD TO , NEEDN'T chuyển thành DID NOT HAVE TO , nhưng MÚT , SHOULD , SHOULDN'T khi chỉ sự cấm đoán , lời khuên vẫn được giữ nguyên

VD : 1. His father said to him : "You must study harder" 

=> Hisfather told him that he had to study harder

( Bố cậu ta bảo rằng cậu ta phải học chăm hơn )

2. Hoa said :"You needn't water the flowers because it rained last night" 

=> Hoa said that he didn't have to water the flowers because it had rained the day before

(Hoa nói rằng anh ấy ko cần phải tối hoa vì đã mưa vào tối hôm trước)

3. The doctor said to Nam : "You should stay in bed"

=> The doctor told Nam that he should stay in bed 

( Vị bác sĩ bảo Nam rằng cậu ta nên ở trên giường)

_ Nếu câu nói trực tiếp diễn tả 1 sự thật hiển nhiên thì khi chuyển sang câu tường thuật động từ vẫn ko đổi .

Ex : The professor said : "The moon revolves around the earth"

=> The professor said that the moon revolves around the earth

( Vị giáo sư nói rằng mặt trăng quay xung quanh trái đất)

_ Nếu động từ giới thiệu trong câu nói trực tiếp ở thì hiện tại hoặc tương lai ( SAY/WILL SAY , HAVE SAID ...) thì động từ trong câu tường thuật và các trạng từ chỉ thời gian và nơi chốn khi được đổi sang vẫn ko đổi 

Ex : She says : "The train will leave here in 5 minutes"

=> She says that the train will leave there in 5 minutes

_ Vài cách chuyển đại từ nhân xưng và tính từ sỡ hữu từ câu nói trực tiếp sang câu tường thuật .

CÂU NÓI TRỰC TIẾP

I 

We

Me / You

Us

Mine

Ours

My

Our 

Myself

CÂU NÓI TƯỜNG THUẬT

He /She 

They 

Him /Her

Them

His / Hers

Theirs

His / Her

Their

Himself / herself

+ Trường hợp câu nói trực tiếp là câu hỏi (Questions) :

Cách chuyển 

_ Đổi động từ giói thiệu SAY thành ASK ( hoặc WONDER , WANT TO KNOW...)sau đó thêm bổ túc từ sau động từ ASK nếu cần thiết ( EX : Ask me , ask Tom...)

_ Bỏ dấu 2 chấm , dấu ngoặc kép và dấu chấm hỏi .

_ Lặp lại từ nghi vấn ( WHO , WHEN WHAT...) của câu nói trực tiếp . Nếu câu nói trực tiếp ko có từ nghi vấn thì đặt IF hay WHETHER trước chủ ngữ của câu nói được tường thuật lại .

_ Chuyển đại từ nhân xưng và đại từ sỡ hữu cho phù hợp với ý nghĩa của câu , nếu cần thiết.

_ Đặt chủ ngữ trước động từ trong câu phát biểu .

_ Nếu động từ trong câu nói trực tiếp ở dạng quá khứ thì chuyển thì của động từ theo quy luật như trường hợp câu phát biểu .

_ Chuyển trạng từ chỉ thời gian và nơi chốn theo quy luật theo trường hợp câu phát biểu .

Ex :

1. Dung said :"What did you do yesterday ?"

= > Dung asked me what I had done the day before

( Dung hỏi tôi đã làm gì vào ngày hôm trước )

2. Dung asked him : "Do you like swimming ?"

= > Dung asked him if he liked swimming .

+ TRƯỜNG HỢP CÂU NÓI TRỰC TIẾP LÀ CÂU CẦU KHIẾN (COMMAND)

*Cách chuyển 

_ Đổi động từ giới thiệu sang TELL (hoặc AsK , ODER , BEG...) tùy theo ý nghĩa của câu ..

Sau đó thêm bổ túc từ vào sau TELL (hoặc AsK , ODER , BEG...) . 

Ex : Ask him , Order the soldier, tell me .

Bỏ dấu 2 chấm , dấu ngoặc kép , dấu chấm than và từ PLEASE ( nếu có)

_ Nếu câu cầu khiến ở thể khẳng định , ta đổi động từ sang nguyên mẫu có TO theo mẫu :

TELL / ASK / ...+ PRONOUN / NOUN / + TO -INFINITIVE 

_ Nếu câu cầu khiến ở thể khẳng định , ta đổi động từ theo mẫu 

TELL / ASK / ...+ PRONOUN / NOUN / + NOT +TO -INFINITIVE 

_ Đổi đại từ nhân xưng , tính từ sỡ hữu , trạng từ chỉ thời gian và nơi chốn như các trường hợp trước nếu cần thiết .

* Ghi chú :

+ Pronoun : đại từ 

+ Noun : danh từ 

+To -infinitive : động từ nguyên mẫu có TO ( Ex : to do , to complain )

Ex :

1/ She said : "Close the door and go away !"

= > She told me to close the door and go away.

( Cô ấy bảo tôi đóng cửa lại và đi chỗ khác)

2/ Nam said to his brother : "Don't turn of the radio"

= > Nam told his brother not to turn of the radio 

( Nam bảo em trai cậu ấy đừng tắt radio )

3/ The commandor said to his soldier : "Shoot !"

The commandor ordered his soldier to shoot.

III.3. Lối nói trực tiếp/gián tiếp (direct /indirect speech)

1. Lối nói trực tiếp và gián tiếp (direct/ indirect speech)

Trong câu trực tiếp thông tin đi thẳng từ người thứ nhất sang người thứ hai (người thứ nhất nói trực tiếp với người thứ hai). Trong lời nói trực tiếp chúng ta ghi lại chính xác những từ, ngữ mà người nói dùng. Lới nói trực tiếp phải được đặt trong dấu ngoặc kép.

He said “I bought a new motorbike for myself yesterday”.

“I love you”, she said.

Trong câu gián tiếp, thông tin đi từ người thứ nhất qua người thứ hai đến người thứ ba. Khi đó câu có biến đổi về mặt ngữ pháp.

He said he had bought a new motorbike for himself the day before.

2. Quy tắc chuyển từ trực tiếp sang gián tiếp

2.1. Quy tắc chuyển từ lối nói trực tiếp sang gián tiếp: lùi một thời

Simple present –> simple past

Present progressive –> past progressive

Present perfect –> past perfect

Simple past –> past perfect 

Past progressive –> past perfect progressive

Simple future –> would + V

Can/may/must –> could /might/had to 

2.2. Các chuyển đổi khác: 

– Đại từ nhân xưng:

I –> he/she

We –> they

You –> I/ we

(tân ngữ và tính từ sở hữu chuyển theo nhân xưng chủ ngữ)

– Trạng từ chỉ nơi chốn:

Here –> there

This –> that

These –> those

– Trạng ngữ chỉ thời gian: 

Today –> that day

Tomorrow –> the next day/ the following day

Yesterday –> the day before/ the previous day

Last week –> the week before/ the previous week

The day after tomorrow –> in 2 days’ time

The day before yesterday –> two days before.

Now –> then

Ago –> before 

2.3. Các trường hợp không đổi thời 

– Sự thật, sự việc luôn luôn đúng:

“The earth moves round the sun” he said.

–> He said that the earth moves round the sun.

– Câu điều kiện loại II và III:

“If I were you, I would leave here” he said.

–> He said that if he were me, he would leave there.

– Wish + past simple/ past perfect:

“I wish I lived in Da Nang”, he said.

–> He said he wished he lived in Da Nang.

– Cấu trúc “it’s time somebody did something”:

“It’s time he woke up”, she said.

–> She said it was time he woke up.

– Would/ should/ ought to/ had better/ used to không chuyển:

“ You’d better work hard” he said

–> He said that I had better work hard. 

2.4. Các cách chuyển đổi cơ bản

A. Say that + a statement –> agree (đồng ý), refuse (từ chối), offer (đề nghị), promise (hứa), threaten + the infinitive (dọa)

“All right, I’ll help you” he said.

–> He agreed to help me.

“ Oh, no, I won’t come to your party”, he said.

–> He refused to come to my party.

“I’ll look for the cat for you tomorrow if you like” he said.

–> He offered to look after the cat for me the next day if I liked.

“I’ll visit your parents when I arrive there”, he said

–> He promised to visit my parents when he arrived there.

“I’ll sell the TV set if you keep on watching it all day”, said the father

–> The father threatened to sell the TV set if he kept on watching it all day

B. Say that + a statement –> accuse …of (buộc tội), admit (thừa nhận), apologise for (xin lỗi), deny (từ chối), insist on + V-ing (khăng khăng)

“You stole the jewels” said the inspector 

–> The inspector accused her of stealing the jewels.

“I’ve made the wall dirty” said one student.

–> One student admitted making the wall dirty.

“I’m sorry I’m late” she said.

–> She apologized for being late.

“No, we didn’t enter the garden” said the boy.

–> The boy denied entering my garden. 

“Certainly, I’ll buy that car for you”, said he.

–> He insisted on buying me that car.

C. Say to somebody + a statement –> told somebody + that + clause

“I’ve finished all my homework”, he said to me.

–> He told me that he had finished all his homework. 

D. Say + a statement –> said that + clause

“I’m going to Hanoi tomorrow”, he said.

–> He said that he was going to Hanoi the next day.

E. Statement with command, request, advice, invitation, offer –> advise, ask, beg, encourage, invite, order, tell, warn, remind…

“You’d better hurry”, he said.

–> He advised me to hurry.

“Post the letter for me, will you?”he said.

–> He asked me to post the letter for him.

“Make another try, please”, he said.

–> He encouraged me to make another try

“Don’t drive too fast”, he said.

–> He warned me not to drive too fast.

“Remember to close the door”, he said.

–> He reminded me to close the door.

“Don’t forget to come at 6 a.m tomorrow”, he said.

–> He reminded to come at 6 a.m the next day.

F. Questions in indirect speech

– Thời, đại từ, tính từ sở hữu, trạng từ chuyển như ở câu tường thuật.

– Yes-no questions –> asked/wanted to know if/whether

“Are you absent from your classes today?” he asked.

–> He asked/wanted to know if I was absent from my classes that day.

– Wh-questions –> asked/wanted to know + question word + clause.

“Where do you often meet your friends?” she said.

–> She asked where I often met my friends.

G. Questions with “shall I…”–> 4 loại sau:

• About future event (sự kiện trong tương lai)

“Shall we attend the meeting tomorrow”, she said.

–>She asked if they would attend the meeting the next day

• Request for instruction or advice (Lời hướng dẫn hoặc lời khuyên)

“Shall I read it, mother?” ha said.

–> He asked his mother if he should read it.

• Offer to do something

“Shall we bring you some new books?” she said.

–> She offered to bring me some new books.

• Suggest to do something

“Shall we go to the cinema tonight”, he said.

–> He suggested going to the cinema that night.

H. Questions with “Will you, would you, could you…?” (yêu cầu, đề nghị, mời)–> offer, invite, order, ask, told.

“ Will you come to my party tomorrow?” he said.

–> He invited me to come to his party the next day.

“Could you get ready at 6p.m tonight?” he said.

–> He told/asked me to get ready at 6p.m that night.

“Would you like some cigarettes?” he said.

–> He offered me some cigarettes.

“Will you shut your mouth?” he said.

–> He ordered me to shut my mouth.

I. Let’s do…–> suggest + V-ing (nếu bao gồm cả người nói thực hiện hành động)

Let’s do…–> suggest + that S should do…(có thể bao gồm hoặc không bao gồm người nói thực hiện hành động)

“Let’s go to the cinema tonight”, he said.

–> He suggested going to the cinema that night. (anh ta cũng đi)

–> He suggested that they should go to the cinema that night 

J. Yes, let’s do…–> agree

No, let’s not do… –> be against the idea.

“Let’s eat out tonight” said the mother.

“Yes, let’s” said the son.

“No, let’s not” said the father.

–> The mother suggested eating out that night and the son agreed but the father was against the idea.

K. Must –> had to

“I must finish my work tomorrow”, he said.

–> He said that he had to finish his work the next day.

“Must you go soon?” she said.

–> He asked if I had to go soon.

L. Câu cảm thán trong lời nói gián tiếp

• What + a + noun! /how + adj 

–> said that + clause 

–> gave an exclamation of delight (vui mừng, tán thưởng), disgust (kinh tởm), honor (sợ), surprise (ngạc nhiên)

“How beautiful the picture is”, he said.

–> He said that the picture was beautiful

–> He gave an exclamation of delight.

“What a dirty kitchen!” she said.

–> She said that the kitchen was dirty.

–> She gave an exclamation of disgust.

“How wonderful”, he said.

–> He said that it was wonderful.

–> He gave an exclamation of surprise.

• “Yes/no” –> subject + trợ động từ

“Have you finished your homework?”he said

“Yes”, she said

–> He asked her if she had finished her homework and she said she had.

“Are you ready for the exam?” he said.

“No”, she said.

–> He asked if she was ready for the exam and she said she wasn’t.

M. “Thank”–> subject + thanked

“Would you like to have dinner with me tonight?”, he said. “thank you, I’d love to” she said.

–> He invited her to have dinner with him that night. She thanked him and said she would love to.

“Good luck”, he said –> he wished me luck.

“Congratulation!”, he said –> he congratulated me.

Bài tập: Chuyển những câu sau sang gián tiếp.

1. “Shall I help you with the exercises?” he said.

2. “Shall we give him a birthday cake?” he said.

3. “Could I leave early on Friday?” he said.

4. “Where shall we meet tonight?” she said.

5. “Will you have a drink?” he said.

6. “How far is it from here to college?” he said.

7. “Do you often have breakfast at 6.30 a.m?” he said

8. “Don’t swim too far, boys” she said.

9. “Do come in and have a drink” he said.

10. “Remember to wake me up” she said.

11. “If I were you, I would learn English”, she said.

12. “Why don’t we go camping this Sunday?” he said.

13. “Would you like to come to my birthday party next Sunday?” she said.

14. “Let’s have a talk on the new film”, he said.

15. “ Shall I do the cleaning up for you?” he said.

16. “What a clever boy!” she said.

17. “How ugly!” he said.

18. “Did you prepare your meal?” he said. “No” I said.

19. “Happy birthday”, he said.

20. “Take your seat”, he said. “thank”, I said.