Câu 6. Cơ chế quản lý kinh tế thời kì trước đổi mới:
- Cơ chế kế hoạch hóa tập trung quan liêu , bao cấp:
+ Kinh tế thị trường : là nền kinh tế mở, hội nhập, có mối liên quan giữa người sản xuất và người mua.
+ Kế hoạch hóa: là sự giao chỉ tiêu có thời hạn.
+ Tập trung: có sự quản lý tập trung của nhà nước.
+ Quan liêu: đề ra các chủ trương chính sách chạy theo chỉ tiêu mà không có sự thực tế, không thực hiện được.
* Đặc điểm chủ yếu:
- Nhà nước quản lý nền kinh tế chủ yếu bằng mệnh lệnh là chính, dựa trên hệ thống chỉ tiêu pháp lệnh chi tiết được đặt từ trên xuống dưới.
-Các cơ quan hành chính thì can thiệp quá sâu vào hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp nhưng lại k chịu trách nhiệm gì về quyết định của mình. Những thiệt hại về vật chất do những quyết định không đúng gây ra thì ngân sách nhà nước gánh chịu.
- Quan hệ hàng hóa tiền tệ bị coi nhẹ, quan hệ hiện vật là chủ yếu.
- Bộ máy quản lý cồng kềnh nhiều cấp trung gian kém hiệu quả.
- Hình thức chủ yếu của chế độ bao cấp:
+ Bao cấp qua giá: nhà nước định giá các sản phẩm hàng hóa thấp hơn nhiều so với giá trị thực của chúng trên thị trường để nhân dân mua rẻ còn phần thiếu thì nhà nước bù.
+ Bao cấp qua chế độ tem phiếu: nhà nước quy định chế độ phân phối vật phẩm tiêu dùng cho cán bộ, công nhân viên theo định mức qua hình thức tem phiếu.
+ Bao cấp theo chế độ phát vốn của ngân sách nhưng k có chế tài ràng buộc trách nhiệm vật chất đối với các đơn vị cấp trên.
* Nhu cầu đổi mới cơ chế kinh tế:
- Áp lực của cuộc khủng hoảng kinh tế 1975-1986 => dân đói xuất hiện tình trạng ngăn sông cấm chợ để tránh người dân đều có tích trữ lương thực => nơi có nhiều lương thực nơi có ít lương thực.
- Hạn chế của cơ chế cũ:
+ Thủ tiêu cạnh tranh nên kìm hãm sự phát triển của các đơn vị sản xuất kinh doanh, kìm hãm LLSX phát triển, các đơn vị sản xuất k cạnh tranh nhau=> k thể phát triển đc.
+ Chế độ phân phối bình quan và bao cấp đã triệt tiêu động lực của người lao động. người làm nhiều làm tốt cũng chỉ đc tiêu chuẩn như vậy, ng làm ít, lm k tốt cũng đc chỉ tiêu như vậy.
+ Không coi trọng quan hệ hàng hóa tiền tệ. Nền kinh tế rơi vào tình trạng hiện vật hóa.