Câu 90: Nêu được cơ chế TD và áp dụng θ của dẫn xuất biguanid, acarbose và dẫn xuất thiazolidindion

·Dẫn xuất biguanid

-Cơ chế TD: chưa rõ ràng. Thuốc không TB trực tiếp lên TB β của đảo tụy, chỉ có TD khi có mặt insulin nội sinh. Các giả thuyết:

+Tăng dung nạp glucose

+Ức chế sự tân tạo glucose

+Tăng tổng hợp glycogen ở gan, cơ

+Tăng TD của insulin ở TB ngoại vi

+Hạn chế hấp thu glucose ở ruột

-Chỉ định

+Dùng riêng rẽ/ kết hợp với các thuốc khác để θ ĐTĐ typ 2

+Bệnh u đa nang buồng trứng

-Chống chỉ định

+ĐTĐ có ceton máu& niệu cao

+Phụ nữ có thai cho con bú

+Suy giảm chức năng gan, thận

-TD phụ: vị kim loại, rối loạn tiêu hóa, tăng acid lactic

·Acarbose

-Cơ chế TD: Ức chế α-glucosidase, amylase, maltase ở đường tiêu hóa→ giảm hấp thu glucose

-Chỉ định: ĐTĐ typ II

-Chống chỉ định:

+Rối loạn hấp thu

+Phụ nữ có thai, cho con bú

+Trẻ em dưới 18 tuổi

-TD phụ: rối loạn tiêu hóa: chướng bụng, khó tiêu, tiêu chảy

Câu 91: Trình bày được nguyên tắc loại trừ chất độc ra khỏi cơ thể

·Tùy từng loại chât độc, đường hấp thu và đường thải trừ mà có biện pháp khác nhau

·Đường tiêu hóa

-Gây nôn

+Khi: không hôn mê, ngộ độc trước 6h, (1 số thuốc ngộ độc trước 24h: morphin, benzodiazepin),không ngộ độc các chất có tính ăn mòn, bay hơi.

+Dùng thuốc: apomorphin tiêm dưới da hoặc siro ipeca.

+Không có thuốc có thể ngoáy họng hoặc cho uống mùn thớt

-Rửa dạ dày

+Bằng nước muối sinh lý ấm hoặc thuốc tím

+Sau khi rửa dạ dày cho than hoạt

+Khi nạn nhân hôn mê: chỉ rửa dạ dày khi đã đặt nội khí quản

-Thuốc tẩy: dùng thuốc tẩy muối

·Đường tiết niệu

-Dùng thuốc lợi niêu thẩm thấu: mannitol, glucose ưu trương,... Không được dùng khi có suy thận, suy tim, phù phổi cấp, huyết áp cao, trụy tim mạch nặng. Cần tăng liều kháng sinh (do bị tăng thải)

-Kiềm hóa nước tiểu bằng NaHCO3 hoặc THAM: tăng thải trừ acid nhẹ (barbiturat, salycilat...)

-Acid hóa nước tiểu bằng amoni clorid, acid phosphoric làm tăng thải base hữu cơ: cloroquin, procain...

·Đường hô hấp (ngộ độc thuốc mê bay hơi, rượu, khí đốt, xăng, aceton)

-Làm tăng hô hấp bằng các thuốc kích thích như cardiazol, lobelin, hoặc hô hấp nhân tạo

Câu 92: Trình bày được nguyên tắc trung hòa chất độc trong cơ thể

·Gây tương kỵ hóa học: Để ngăn cản hấp thụ chất độc, thường dùng rửa dạ dày bằng các dung dịch

-Tanin (có thể dùng nước chè đặc): làm kết tủa 1 số alcaloid và kim loại như strychnin, thủy ngân, chì...

-Sữa, lòng trắng trứng: ngăn cản hấp thu các muối thủy ngân, phenol

-Than hoạt, bột gạo rang cháy, kaolin: hấp phụ các chất độc như muối thủy ngân, strychnin, morphin... Than hoạt hấp phụ mạnh cả các chất mang điện tích dương cũng như âm nên có thể dùng được trong hầu hết các trường hợp nhiễm độc đường tiêu hóa

·Đối kháng không đặc hiệu dùng đường toàn thân:

-Ngộ độc HCN (sắn): dùng natri nitrit (gây metHb→ kết hợp với HCN, giải phóng enzym hô hấp cytocrom-oxydase)

-Ngộ độc kim loại nặng (chì, asen, thủy ngân): dùng BAL

-Ngộ độc ion hóa trị 2 (chì sắt, đồng, digitalis): dùng muối Na của EDTA

·Dùng các chất đối kháng dược lý đặc hiệu

-Ngộ độc morphin: dùng naloxon, naltrexon

-Ngộ độc dicumarol: vitamin K liều cao

-Ngộ độc insulin: truyền TM glucose liều cao

-Ngộ độc digoxin: kali clorid

-Phương pháp này có hiệu quả nhanh và tốt, nhưng chỉ có rất ít thuốc có TD đối kháng dược lý đặc hiệu, nên phần lớn phải điều trị theo triệu chứng