CÂU 8: QUAN HỆ NGOẠI GIAO - LÃNH SỰ

1. Khái niệm cơ quan ngoại giao, cơ quan lãnh sự

a. cơ quan ngoại giao

- là cơ quan NN, có trụ sở trên lãnh thổ QG khác để thực hiện quan hệ ngoại giao với QG đó.

b. cơ quan lãnh sự

- là cơ quan quan hệ đối ngoại của NN ở nước ngoài, nhằm thực hiện chức năng lãnh sự trong 1 khu vực lãnh thổ nhất định của nước tiếp nhận, trên cơ sở thỏa thuận giữa 2 nước hữu quan.

* Điểm chung của cơ quan ngoại giao và cơ quan lãnh sự đều là cơ quan thuộc hệ thống cơ quan QH đối ngoại. Dấu hiệu đặc trưng của cơ quan QH đối ngoại là luôn luôn có tư cách đại diện cho QG, nhân danh QG trong các QH đối tác với nước ngoài.

- Phân loại:

+ Cơ quan QH đối ngoại ở trong nước : Cơ quan đại diện chung ( Nguyên thủ QG; QH; CP)Các cơ quan đại diện chuyên ngành( Bộ ngoại thương; Ủy ban hợp tác KT)

+ các cơ quan quan hệ đối ngoại ở nước ngoài

Cơ quan thường trực (Cơ quan đại diện ngoại giao: đại sứ quán, công sứ quán...) Cơ quan lâm thời (các phái đoàn adhoc; phái đoàn đi dự hội nghị QT...)

2. Quyền ưu đãi và miễn trừ ngoại giao

a. Khái niệm:

- Là quyền ưu đãi và miễn trừ đặc biệt, phù hợp với LQT. Nước tiếp nhận giành cho cơ quan đại diện ngoại giao, thành viên cơ quan này. Nhằm tạo ĐK thuận lợi cho việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ ngoại giao của cơ quan đó.

b. Quyền ưu đãi và miễn trừ dành cho cơ quan đại diện ngoại giao

- Quyền bất khả xâm phạm về trụ sở. Tuy nhiên, ko cho phép cơ quan đại diện ngoại giao sử dụng trụ sở của mình để che chở cho những tội phạm đang bị chính quyền nước tiếp nhận truy nã.

- Quyền bất khả xâm phạm về hồ sơ lưu trữ và tài liệu. áp dụng ngay khi cả quan hệ ngoại giao giữa 2 nước bị cắt đứt

- Quyền miễn thuế và lệ phí

Ngoại lệ: các khoản phải trả cho DV cụ thể

- Quyền tự do thông tin liên lạc

- Quyền bất khả xâm phạm về bưu phẩm và thư tín ngoại giao

- Quyền treo quốc kỳ, quốc huy

c. Quyền ưu đãi và miễn trừ của viên chức ngoại giao

- Quyền bất khả xâm phạm về thân thể: tuyệt đối

- Quyền bất khả xâm phạm về nơi ở, tài liệ, thư tín, tài sản và phương tiện đi lại

- Quyền miễn trừ xét xử về HS, DS và xử phạt vi phạm HC

Quyền miễn trừ xét xử về HS và xử phạt vi phạm HC: tuyệt đối

Quyền miễn trừ xét xử về DS: hạn chế. Họ ko được hưởng quyền này khi tham gia với tư cách cá nhân vào các vụ tranh chấp liên quan đến:

+ Bất động sản tư nhân có trên lãnh thổ nước nhận đại diện

+ Việc thừa kế

+ Hoạt động TM, nghề nghiêp mà nhà ngoại giao tiến hành ở nước nhận đại diện, ngoài chức năng chính thức của mình.

- Quyền được miễn thuế

Ngoại lệ: Thuế và lệ phí đối với bất động sản tư nhân có trên lãnh thổ nước nhận đại diện; thuế và lệ phí đối với những dịch vụ cụ thể

- Quyền ưu đãi và miễn trừ hải quan

Ngoại lệ: Nếu có cơ sở khẳng định trong hành lý của viên chức ngoại giao chứa đựng những đồ vật ko dung vào việc công của cơ quan đại diện ngoại giao và ko dung cho nhu cầu của cá nhân, của thành viên gia đình hoặc đồ vật mà nước nhận đại diện cấm nhập, cấm xuất thì phải kiểm tra hải quan.

d. Quyền ưu đãi và miễn trừ của nhân viên hành chính- kỹ thuật và nhân viên phục vụ

• Đối với nhân viên hành chính - kỹ thuật: như nhân viên ngoại giao nhưng ở mức độ hẹp hơn: Chỉ được miễn trừ xét xử DS và xử phạt vi phạm hành chính trong khi thi hành công vụ.

• Đối với nhân viên phục vụ

- Được hưởng quyền miễn trừ đối với các hành vi thực hiện trong khi thi hành công vụ

- Được miễn trừ các thứ thuế và lệ phí về tiền công thu được từ công vụ

3. Quyền ưu đãi và miễn trừ lãnh sự

a. Quyền ưu đãi và miễn trừ dành cho cơ quan lãnh sự

- Quyền bất khả xâm phạm về trụ sở

Ngoại lệ: +hỏa hoạn, thiên tai hoặc tai biến khác cần có biện pháp bảo vệ khẩn cấp

+ Trong trường hợp cần thiết vì lý do công ích XH hoặc an ninh, quốc phòng thì nước tiếp nhận lãnh sự có thể trưng dụng trụ sở, đồ đạc, tài sản, phương tiện đi lại của cơ quan lãnh sự. Nhưng phải có biện pháp bồi thường nhanh chóng và thỏa đáng.

- Quyền bất khả xâm phạm về hồ sơ lưu trữ và tài liệu, bất kể thời gian và địa điểm

- Quyền tự do thông tin liên lạc

- Quyền được treo quốc kỳ, quốc huy

 Quyền ưu đãi và miễn trừ của cơ quan lãnh sự về cơ bản giống như cơ quan đại diện ngoại giao nhưng ở mức độ thấp hơn

b. Quyền ưu đãi và miễn trừ dành cho thành viên của cơ quan lãnh sự

• Quyền ưu đãi và miễn trừ của viên chức lãnh sự

- Quyền bất khả xâm phạm về thân thể

Ngoại lệ:

+ Phạm tội nghiêm trọng và bị bắt, bị tạm giữ, tạm giam theo QĐ của cơ quan tư pháp có thẩm quyền của nước nhận lãnh sự

+ Phải thi hành 1 bản án hoặc QĐ của TA đã có hiệu lực PL về hình phạt tù hoặc hình phạt hạn chế quyền tự do thân thể

- Quyền miễn trừ xét xử về HS trong khi thi hành công vụ. Ngoại lệ: trường hợp phạm tội ngiêm trọng

+ Quyền miễn trừ xét xử DS và xử phạt vi phạm hành chính

Ngoại lệ: Liên quan đến vụ kiện DS về 1 HĐ mà viên chức lãnh sự ký kết với các tư cách cá nhân hoặc về tai nạn giao thông xảy ra tại nước tiếp nhận lãnh sự mà do 1 nước t3 đòi bồi thường thiệt hại.

- Quyền miễn trừ các loại thuế và lệ phí

Ngoại lệ: Lệ phí về các DV cụ thể

- Quyền miễn trừ và ưu đãi hải quan

Ngoại lệ: Trường hợp có cơ sở xác định rằng trong hành lý có chứa đồ vật ko thuộc đồ dùng cá nhân của viên chức lãnh sự và thành viên gia đình, đồ vật mà nước tiếp nhận lãnh sự cấm nhập, cấm xuất thì bị kiểm tra hải quan

• Quyền ưu đãi và miễn trừ dành cho nhân viên lãnh sự (nhân viên hành chính - kỹ thuật)

- Quyền miễn trừ xét xử vừ HS, DS, xử lý vi phạm HC: như viên chức lãnh sự

- Quyền miễn trừ đối với mọi thứ thuế và lệ phí

- Quyền miễn thuế và lệ phí hải quan đối với đồ đạc lần đầu mang vào nước tiếp nhận

• Quyền ưu đãi và miễn trừ đối với nhân viên phục vụ

- Được miễn thuế và lệ phí đối với tiền lương thu được trong thời gian làm việc.

4. So sánh quyền ưu đãi và miễn trừ ngoại giao với quyền ưu đãi và miễn trừ lãnh sự