Câu 6: Định hướng đổi mới ppdh trong giai đoạn hiện nay?

PPDH cần hướng vào việc tổ chức cho người học học tập trong hoạt động và bằng hoạt động tự giác, tích cực, chủ động và sáng tạo

Mỗi nội dung dạy học đều liên hệ với những hoạt động nhất định. Đó trước hết là những hoạt động đã được tiến hành trong quá trình lịch sử hình thành và ứng dụng những tri thức được bao hàm trong nội dung này, cũng chính là những hoạt động để người học có thể kiến tạo và ứng dụng những tri thức trong nội dung đó. Trong quá trình hoạt động ta còn phải kể tới cả những hoạt động có tác dụng củng cố tri thức, rèn luyện kĩ năng và hình thành những thái độ có liên quan.

Định hướng trên là đặc trưng cho ppdh hiện đại vì:

1.Xác lập vị trí chủ thể của người học, bảo đảm tính tự giác, tích cực, chủ động và sáng tạo của hoạt động học tập thực hiện độc lập hoặc trong giao lưu

Người học là chủ thể kiến tạo tri thức, rèn luyện kĩ năng, hình thành thái độ chứ không phải là nhân vật bị động hoàn toàn làm theo lệnh của thầy giáo

Tính tự giác, tích cực của người học có thể đạt được bằng cách tổ chức cho hs học tập thông qua những hoạt động được hướng đích và gợi động cơ để chuyển hóa nhu cầu nội tại của chính bản thân mình

Tùy theo mục tiêu và hoàn cảnh cụ thể, có thể tổ chức cho hs hoạt động độc lập hoặc trong giao lưu. Một mặt, mặc dầu trong quá trình học tập vẫn có cả những pha hs hoạt động dưới sự dẫn dắt của thầy hoặc có sự hỗ trợ của bạn nhưng hoạt động độc lập của hs là thành phần không thể thiếu để đảm bảo việc thành công. Mặt khác, do bản chất xã hội của việc học tập, phương tiện giao lưu ngày được quan tâm và nhấn mạnh trong ppdh, những yếu tố như học theo nhóm, tranh luận,... ngày càng được sử dụng.

2.Tri thức được cài đặt trong những tình huống có dụng ý sư phạm

Tri thức là đối tượng của hoạt động học tập

Để dạy một tri thức nào đó, thầy giáo thường không thể trso ngsy cho hs điều thầy muốn dạy, cách làm tốt nhất là cài đặt tri thức vào những tình huống thích hợp để hs chiếm lĩnh nó thông qua hoạt động tự giác, tích cực, sáng tạo của bản thân.

Theo chủ nghĩa kiến tạo trong tâm lí học, học tập là một quá trình trong đó người học xây dựng kiến thức cho mình bằng cách thích nghi với môi trường sinh ra những mâu thuẫn, những khó khăn. Tuy nhiên, một môi trường không có dụng ý sư phạm là không đủ để chủ thể kiến tạo tri thức đúng theo yêu cầu xã hội mong muốn. Vì vậy, điều quan trọng là thiết lập những tình huống có dụng ý sư phạm để người học học tập trong hoạt động và bằng hoạt động.

3. Dạy việc học, dạy tự học thông qua toàn bộ quá trình dạy học

Mục tiêu dạy học không phải chỉ ở những kêt quả cụ thể của quá trình học tập, ở tri thức và kĩ năng đảm nhận, tổ chức và thực hiện những quá trình học tập đó một cách có hiệu quả

Một mặt đặc biệt quan trọng của dạy việc học là dạy tự học. Kho tàng văn hóa nhân loại là vô tận. Để có thể sống và hoạt động suốt đời thì phải học suốt đời. Để học suốt đời thì phải có khả năng tự học. Khả năng này cần được rèn luyện ngay khi còn là hs còn ngồi trên ghế nhà trường. Vì vậy, quá trình dạy học bao hàm cả dạy tự học. Việc dạy tự học chỉ có thể thực hiện được trong một cách dạy mà người học là chủ thể, tự họ hoạt động để đáp ứng nhu cầu của xã hội đã chuyển hóa thành nhu cầu của chính bản thân họ

Việc nhấn mạnh vai trò của tự học và dạy tự học không có nghĩa là phủ nhận bản chất xã hội của việc học tập. Tự học không có nghĩa là cô lập người học khỏi xã hội. Trong điều kiện công nghệ thông tin và truyền thông phát triển, biết tự học cũng có nghĩa là biết tự tra cứu những thông tin cần thiết để hỗ trợ cho nhiệm vụ học tập của mình

4. Tự tạo và khai thác những phương tiện dạy học để tiếp nối và gia tăng sức mạnh của con người

Phương tiện dạy học: tài liệu in ấn, đồ dùng dạy học, thiết bị nghe, nhìn,... giúp thiết lập những tình huống có dụng ý sư phạm, tổ chức những hoạt động giao lưu của thầy và trò

5. Tạo niềm lạc quan học tập dựa trên lao động và thành quả của bản thân người học

Kết quả học tập thể hiện ở sự chuyển biến bên trong của người học, tạo thuận lợi hoặc gây khó khăn cho quá trình học tập tiếp theo

Hoạt động học tập tự giác, tích cực, chủ động sáng tạo một mặt đòi hỏi mặt khác tạo niềm vui. Niềm vui đó có thể có được bằng nhiều cách khác nhau như động viên khen thưởng... nhưng quan trọng hơn cả vẫn là niềm lạc quan dựa trên lao động và thành quả học tập bản thân người học

6. Xác định vai trò mới của thầy với tư cách người thiết kế, ủy thác, điều khiển và thể chế hóa

Hoạt động hóa người học, sự xác lập vị trí chủ thể của người học không hề làm suy giảm mà ngược lại còn nâng cao vai trò, trách nhiệm của thầy. Tính chất vai trò của thầy đã thay đổi: thầy không phải là người phát tin duy nhất, ra lệnh một cách khiên cưỡng, không phải là người hoạt động chủ yếu ở hiện trường. Vai trò, trách nhiệm của thầy bây giờ là ở chỗ khác, quan trọng hơn, nặng nề hơn nhưng tế nhị hơn, cụ thể là:

Thiết kế là lập kế hoạch, chuẩn bị quá trình dạy học về mặt mục tiêu, nội dung, pp, phương tiện và hình thức tổ chức

Ủy thác là biến ý đồ dạy của thầy thành nhiệm vụ học tập của trò, là chuyển giao cho trò không phải những tri thức dưới dạng có sẵn mà là những tình huống để trò hoạt động và thích nghi

Điều khiển, kể cả điều khiển về mặt tâm lí, bao gồm sự động viên, hướng dẫn trợ giúp và đánh giá

Thể chế hóa và xác nhận những kiến thức mới phát hiện, đồng nhất hóa những kiến thức riêng lẻ mang màu sắc cá thể, phụ thuộc hoàn cảnh và thời gian của từng hs thành tri thức khoa học của xã hội, tuân thủ chương trình về mức độ yêu cầu, cách thức diễn đạt và định vị tri thức mới trong hệ thống tri thức đã có, hướng dẫn vận dụng và ghi nhớ hoặc giải phóng khỏi trí nhớ nếu không cần thiết