Câu 3 Thặng dư
Câu 3
2. Những phương pháp sản xuất giá trị thặng dư
a. Phương pháp sản xuất giá trị thặng dư tuyệt đối
Giá trị thặng dư tuyệt đối là giá trị thặng dư thu được do kéo dài thời gian lao động. Ngày lao động bị kéo dài, nhưng thời gian lao động cần thiết, không thay đổi, thời gian lao động thặng dư dài thêm ra. Do đó, ngày lao động càng dài thì tỷ suất giá trị thặng dư càng cao, giá trị thặng dư tuyệt đối càng nhiều
Ví dụ: thời gian lao động của một người trong một ngày là 10 giờ, trong đó:
thời gian lao động cần thiết:5 giờ thời gian lao động thặng dư: 5 giờ
5
m’ = ---- x 100%, tỷ suất giá trị thặng dư là 100%
5
Nếu thời gian lao động cần thiết không đổi, mà ngày lao động bị kéo dài từ 10 giờ thành 12 giờ thì tỷ suất giá trị thặng dư là:
thời gian lao động cần thiết:5 giờ thời gian lao động thặng dư:7 giờ
7
m’ = ---- x 100% tỷ suất giá trị thặng dư là 140%
5
Việc kéo dài thời gian lao động trong ngày chỉ có giới hạn và vấp phải sự phản kháng của người lao động nên nhà tư bản tìm phương pháp bóc lột mới. Phương pháp sản xuất giá trị thặng dư tương đối
b. Phương pháp sản xuất giá trị thặng dư tương đối
Giá trị thặng dư tương đối là giá trị thặng dư thu được là do rút ngắn thời gian lao động cần thiết, nhưng không thay đổi thời gian ngày lao động, do đó, thời gian lao động thặng dư tăng lên một cách tương ứng.
Ví dụ: thời gian lao động của một người trong một ngày là 8 giờ, trong đó:
thời gian lao động cần thiết:3 giờ thời gian lao động thặng dư:5 giờ
5
m’ = ---- x 100% tỷ suất giá trị thặng dư là 166%
3
Phương pháp sản xuất giá trị thặng dư tương đối được áp dụng khi tiến bộ khoa học, kỹ thuật ngày càng phát triển, nó làm tăng giá trị thặng dư cho nhà tư bản mà không cần phải kéo dài ngày lao động hoặc tăng cường độ lao động, từ đó đã giải quyết được một phần mâu thuẫn giữa tư bản và lao động. Tuy nhiên, với mục đích là tối đa hóa giá trị thặng dư nhà tư bản vẫn tìm cách để kéo dài ngày lao động hoặc tăng cường độ lao động nếu có thể được, đồng thời tìm cách bớt xén tiền lương của công nhân, vì vậy mâu thuẫn giữa tư bản và lao động vẫn không được giải quyết.
3. Giá trị thặng dư siêu ngạch
Giá trị thặng dư siêu ngạch là giá trị thặng dư có được do giá trị cá biệt của hàng hóa thấp hơn giá trị xã hội
Để có được giá trị thặng dư siêu ngạch, nhà tư bản phải đi đầu trong việc cải tiến kỹ thuật, công nghệ, làm cho giá trị cá biệt của hàng hóa giảm xuống thấp hơn giá trị xã hội. Nếu xét riêng đối với từng nhà tư bản, thì giá trị thặng dư siêu ngạch chỉ là hiện tượng tạm thời, nhưng xét trên phạm vi xã hội, giá trị thặng dư siêu ngạch là hiện tượng tồn tại thường xuyên, nó có thể mất đi ở nhà tư bản này, đồng thời lại xuất hiện ở nhà tư bản khác.
Theo đuổi giá trị thặng dư siêu ngạch, là động lực mạnh mẽ thúc đẩy các nhà tư bản cải tiến kỹ thuật, công nghệ mới, tìm kiếm bí quyết công nghệ để nâng cao năng suất lao động, giảm giá trị cá biệt của hàng hóa, từ đó cũng nâng cao năng suất lao động của xã hội nói chung.
Giá trị thặng dư siêu ngạch còn được gọi là hình thức biến tướng của giá trị thặng dư tương đối vì cả hai đều dựa trên cơ sở tăng năng suất lao động, đồng thời giá trị thặng dư siêu ngạch chỉ tồn tại tạm thời, sau một thời gian khi tiến bộ kỹ thuật công nghệ mới được phổ biến nó sẽ được chuyển thành giá trị thặng dư tương đối.
Giá trị thặng dư siêu ngạch cũng có những điểm khác với giá trị thặng dư tương đối :
- Giá trị thặng dư siêu ngạch phản ánh quan hệ bóc lột trong từng xí nghiệp tư bản, còn giá trị thặng dư tương đối phản ánh quan hệ bóc lột của toàn bộ giai cấp tư sản đối với toàn bộ giai cấp công nhân làm thuê.
- Giá trị thặng dư siêu ngạch dựa trên cơ sở tăng năng suất lao động cá biệt, còn giá trị thặng dư tương đối dựa trên cơ sở tăng năng suất lao động xã hội.
- Giá trị thặng dư siêu ngạch chỉ tồn tại tạm thời, còn giá trị thặng dư tương đối tồn tại tương đối lâu dài.
Bạn đang đọc truyện trên: Truyen247.Pro