Câu 2: PP chọn lọc bố mẹ để lai giống?

         Chọn lọc cặp bố mẹ để lai quyết định pần lớn thành công của công tác chọn giống. Qua th.tiễn các nhà chọn giống đề ra các sơ sở:

1. Chọn theo loại hình sinh thái địa lý:

     - Ở các đk địa lí # nhau sẽ h.thành các loại hình sthái t/ứng. Vì vậy khi chọn cặp bố mẹ cần chọn bố mẹ # nhau về loại hình sthái địa lí. Thực chất của pp này, khi chọn bố mẹ ở những loại hình sthái địa lí # nhau, khi lai với nhau nó tổng hợp đc các đtrưng đtính của bố mẹ vào 1 tổ hợp lai.

    - Giá trị của kiểu sthái địa lí ko pải là mức độ xa nhau về mặt địa lí mà do sự sai # về mặt dtruyền.

   Vd: Ở nc ta TS. Nông học Lương Đình Của đã ad cách lai giữa loại hình sthái địa lí # nhau tạo ra giống lúa NN1 (Ba Thắc – Nam Bộ lai với Bun cô – Nhật bản)

2. Chọn yếu tố cấu thành năng suất

        Nsuất lí thuyết: X = A x B x C x D

Trong đó: X: th/gian strưởng

A: Mật độ cây/ khóm

B: Số cành hữu hiệu

C: Số hạt/ cành hữu hiệu

D: Khối lượng 1000 hạt

       Khi chọn bộ mẹ để lai dựa trên các yếu tố cthành năg suất. Nghĩa là chọn cặp bố mẹ có các yếu tố cthành nsuất # nhau để chúng bổ khuyết cho nhau.

       Như vậy, 2 giống có NS bằng nhau khi lai với nhau thì có thể tạo đc con lai có NS cao hơn bố mẹ của chúng.

3. Chọn bố mẹ dựa theo thời gian của các gđ strưởng, ptriển

      - th/gian strưởng của ctrồng (đ/v cây ngắn ngày) đc tính từ khi nảy mầm đến khi chín hoàn toàn.

      - Mtiêu của nhà chọn giống là chọn ra giống ngắn ngày có NS cao.                    Trước đây ngta lai với giống chín sớm nhưng NS thấp với giống dài ngày NS cao nhưng tỉ lệ thành công rất thấp. Qua ptích gđ pát dục có thể biết đc ngnhân chín sớm, chín muộn của ctrồng. Vì vậy khi lai cần chọn các giống có độ dài của các gđ riêng biệt # nhau để đạt đc sự tổ hợp ngắn nhất để tạo giống chín sớm.

       Thực chất của pp này là tìm ra các cặp bố mẹ có t/gian của các gđ riêng biệt # nhau để bổ khuyết cho nhau khi lai với nhau. Do đó có thể tạo ra giống chín sớm, NS cao từ việc lai 2 giống dài ngày (chín muộn), có NS cao nhưng có gđ riêng biệt khác nhau

4. Chọn cặp bố mẹ khác nhau về tính chống bệnh

       Cây trồng thg có 2 kiểu chống bệnh: tính chống chịu dọc (tính chống chịu chuyên nòi) và tính chống chiu ngang( tính chống chiu ko chuyên nòi hay tính chống chịu đồng ruộng)

       - Tính chống chịu dọc: chỉ chống chịu đc nòi kí sinh nhất định, nếu bị nòi # xâm nhiễm thì chúng sẽ bị nhiễm bệnh. Nó có bản chất đơn gen.

       - Tính chống chịu ngang: Chống chịu đc nhiều nòi # nhau. Nó có bản chất đa gen (nhiều gen quy định 1 tính trạng)

    => Khi lai giống cần chọn bố mẹ có cả 2 kiểu chống chịu trên để chúng bổ khuyết cho nhau làm cho con lai có k/năg chống chịu đc nhiều loài kí sinh trong đk sthái # nhau.