CÂU 1: KHÁI NIỆM VÀ ĐẶC ĐIỂM CỦA LUẬT QUỐC TẾ

1. Khái niệm

- Các thuật ngữ: + Luật QT

+ CPQT

+TPQT

+Luật QT chung

+Luật QT khu vực

+ Luật QT cũ (trước 1917)

+ Luật QT hiện đại (1917 đến nay).

- Khái niệm: Luật QT là :

+ hệ thống các nguyên tắc và QPPL

+ được các QG và các chủ thế khác của Luật QT

+ thỏa thuận : tự nguyện và bình đẳng,

+ nhằm điều chỉnh những quan hệ phát sinh giữa các QG và các chủ thể đó trong mọi lĩnh vực của đời sống QT.

2. Các đặc trưng cơ bản

a. Về chủ thể của Luật QT

- Các QG : là chủ thể phổ biến. QG là thực thể được hình thành trên cớ sở có Lãnh thổ; Dân cư và quyền lực NN, với thuộc tính chính trị - pháp lý bao trùm là Chủ quyền QG.

- Các tổ chức QT liên CP: Là CT phái sinh và giữ vai trò quan trọng. Do QG tạo ra, trao cho nó những quyền năng nhất định để phục vụ cho lợi ích QG. NN thiết lập QHQT thông qua các tổ chức này hoặc tự mình thiết lập. Trong suốt quá trình hoạt động, chỉ thực hiện quyền năng trong phạm vi, giới hạn mà QG đã trao cho.

- Các chủ thể đặc biệt: Các dân tộc đang đấu tranh giành độc lập, Đài Loan, Tòa thánh Vaticang...

- Các CT luôn bình đẳng và ngang bằng nhau khi tham gia vào mọi QHPLQT trên tất cả các lĩnh vực.

b. Về đối tượng điều chỉnh(QHXH thuộc phạm vi điều chỉnh của LQT)

- Tính chất của mối QH: Tất cả các QHXH đều có tính chất liên CP (giữa các QG, giữa các tổ chức liên CP). Đó có thể là các QH song phương giữa các QG hoặc các QH đa phương.

- ND: Qh liên QG (liên CP) giữa các QG và các thực thể QT phát sinh trong mọi lĩnh vực chính trị, KT, VH, XH, dưới mọi cấp độ khác nhau và được điều chỉnh bằng Luật QT gọi là QHPLQT > Rất rộng.

• Sự biến pháp lý QT.

- Là các Sk xảy ra trong thực tế, gây ra các hệ quả pháp lý trong lĩnh vực luật QT.

+ Sự biến tự nhiên

+ Sự biến có liên quan đến hoạt động của con người.

• Hành vi PLQT

- Là hành vi thể hiện ý chí của chủ thể Luật QT mà sự thể hiện đó được luật QT quy định ràng buộc với các hệ quả pháp lý xác định.

- Là hành vi của cơ quan hay thiết chế có thẩm quyền được thể hiện công khai thông qua các tuyên bố.

c. Quá trình xây dựng QPPLQT

- Không có cơ quan lập pháp chuyên trách.

- QPPL là kết quả của quá trình đấu tranh thương lượng, thỏa thuận bình đẳng. Điều này lý giải cho sự thiếu vắng cơ chế quyền lực chung trong quá trình hình thành và thực thi các QPPLQT.

- Trình tự XD vừa đặc trưng vừa đặc thù do xuất phát từ những đặc điểm của chủ thể. Việc hình thành LQT mang tính chất tự nguyện, thỏa thuận công khai, bằng QHĐƯ hoặc mặc nhiên thừa nhận quy tắc xử sự trong LTQ.

- Hai giai đoạn: Giai đoạn thỏa thuận vè nội dung và giai đoạn thỏa thuận công nhận tính ràng buộc.

d. Về sự thực thi Luật QT

• Khái niệm

- Thực thi luật QT là quá trình các chủ thể áp dụng cơ chế hợp pháp, phù hợp để đảm bảo các quy định của Luật QT đươc thi hành và được tôn trọng đầy đủ trong đời sống QT.

• Tính chất của sự thực thi luật QT

- Cơ chế cưỡng chế là Tính tự cưỡng chế : Ko có các bộ máy chuyên trách: quân đội, nhà tù, cảnh sát... Ko có cơ quan lập pháp, ko có cơ quan tư pháp chuyên trách

- Các CT LQT tự nguyện thi hành.

- Các CT phải chịu TN về việc không thi hành: Các biện pháp chế tài do QG áp dụng trong trường hợp có sự vi phạm quy định luật QT của một chủ thể khác như cấm vận, cắt đứt quan hệ ngoại giao, sử dụng các biện pháp hạn chế trong lĩnh vực KT, TM, KH, KTh, sử dụng các sức mạnh QS...

• Vấn đề kiểm soát QT

- Bao gồm việc yêu cầu các QG trình bày báo cáo hoặc là hoạt động bảo vệ các báo cáo QG về một lĩnh vực QT nhất định trước cơ quan, thiết chế QT

- Có 3 loại thanh tra

+ Thanh tra của tổ chức QT

+ Thanh tra được thực hiện bởi các QG hữu quan, thành viên của ĐƯQT

+ Thanh tra chéo giữa các QG thành viên ĐƯQT thực hiện

3. Bản chất

- Là ý chí thỏa thuận giữa các CT LQT trong quá trình XD PLQT.

- Kết quả của ý chí thỏa thuận này được quy định bởi tương quan lực lượng giữa các bên khi tham gia vào các nguyên tắc và QPPLQT cụ thể.

• So sánh Luật QT và Luật QG

Tiêu chí LQG LQT

CT Cá nhân, pháp nhân trong nước QG, Tổ chức QT liên CP, các CT đặc biệt

Trình tự XD Có CQ lập pháp chuyên trách Tự thỏa thuận XD

Sự thực thi Có bộ máy cưỡng chế Các QG tự thực hiện

P/V áp dụng Hẹp (luật riêng) Rộng (luật chung)

Tính chất QG QT

Nhận xét: LQG và LQT là 2 hệ thống PL song song tồn tại, nhưng tác động qua lại biện chứng lẫn nhau. LQT thúc đẩy LQG phát triển. LQG là tiền đề để XD LQT vì có nhiều QPLQT có cội nguồn từ LQG (VD). Cả 2 hệ thống PL này đều hướng mục đích chung là bảo vệ lợi ích của QG trong các QHQT.