Cõu 28.Kĩ thuật Thở bằng ống thụng mũi hầu và qua mặt nạ

1. Thở bằng ống thụng mũi hầu.

1.1. Chuẩn bị bệnh nhõn

- Thụng bỏo và giải thớch cho bệnh nhõn về thủ thuật sắp làm. éộng viờn bệnh nhõn hớt vào qua đường mũi để tránh làm loóng nồng độ oxy.

- éặt bệnh nhõn nằm tư thế thích hợp, thoải mái (thông thường bệnh nhân được đặt ở tư thế nửa nằm nửa ngồi) nhưng phải đảm bảo đường hô hấp được thông thoát.

1.2. DỤNG CỤ.

ống thụng mũi hấu dựng 1 lần hoặc ống thụng Nelaton vụ khuẩn cỡ số thớch hợp: Trẻ em dựng cỡ số 8 hoặc 10.

Người lớn nam giới dùng cỡ số 12 hoặc 14.

Người lớn phụ nữ dùng cỡ số 10 hoặc 12.

- Bỡnh oxy, ỏp lực kế, lưu lượng kế, dây dẫn, ống nối tiếp...

- Bỡnh làm ấm đựng nước cất hoặc nước chín (đổ nước 1/2 bỡnh)

- Dầu nhờn vô khuẩn hoặc cốc đựng nước chín

- Gạc (2-3 miếng)

- Băng dính, kéo

- Kim băng

- éốn pin hoặc đèn soi và cái đè lưỡi.

1.3 Kỹ thuật

Các bước

- Rửa tay

- Chuẩn bị và sắp xếp dụng cụ.

- éưa dụng cụ đến bên giường bệnh. Nhận định bệnh nhân.

- éỏnh giỏ về tỡnh trạng chung của bệnh nhõn, lưu ý tỡnh trạng về hụ hấp tuần hoàn.

éể biết về tỡnh trạng bệnh nhõn trước khi áp dụng thủ thuật.

- Hướng dẫn và giải thích cho bệnh nhân, chú ý giải thớch về tầm quan trọng của thủ thuật sắp làm. Thụng bỏo cho bệnh nhõn và người nhà về những quy tắc an toàn trong khi bệnh nhân đang thở oxy.

- Hỳt đờm dói cho bệnh nhõn, nếu cần thiết rồi đặt bệnh NHÂN Ở TƯ THẾ NỬA NẰM NỬA ngồi hoặc nằm ngửa kê gối mỏng dưới vai phù hợp với bệnh để làm thông đường hô hấp và giúp bệnh nhân thở dễ dàng hơn. Tư thế Fowler hoặc bán Fowler cho phép sự gión nở tốt hơn của lồng ngực.

- Lắp ráp hệ thống thở oxy và kiểm tra lại sự hoạt động của toàn bộ hệ thống.

Mở van điều chỉnh lưu lượng oxy tới 3 lít/phút. Nhúng một đầu ống thông vào cốc nước nếu thấy có bóng nổi lên chứng tỏ sự thông suốt của toàn bộ hệ thống. Sau khi thử xong, đóng van lại (H.130)

- éo và đánh dấu ống thông

Cách đo: éo từ đỉnh mũi tới dái tai. Sau khi đo xong thỡ dựng mảnh băng dính để đánh dấu điểm vừa đo. éể đảm bảo đầu ống thông được đưa vào đúng vị trí, không bị sâu quá hoặc nông quá (H.131).

- Bụi trơn đầu ống thông:

+ Bơm kem bôi trơn tan trong nước ra miếng gạc vuông rồi xoay xoay đầu ống qua đó (không được dùng các loại dầu bôi trơn thông thường như glycerin hoặc paraffine...)

+ Nếu khụng cú kem hũa tan trong nước thỡ chỉ cần nhỳng đầu ống vào cốc nước sau đó vẩy nhẹ cho hết nước đọng.

- Vặn van điều chỉnh lưu lượng lên 3 lít/phút trước khi đưa ống thông vào.

- Nhẹ nhàng đưa ống thông vào một bên lỗ mũi cho tới khi điểm đánh dấu chạm vào bờ lỗ mũi. Có thể dùng đè lưỡi và đèn soi để kiểm tra vị trí của đầu ống thông. Nếu thấy đầu ống thông ở vị trí cạnh với lưỡi gà thỡ phải rỳt ống thụng lại một chỳt cho đến khi không nhỡn thấy thỡ thụi (H.132).

Bôi trơn đầu thông để đưa ống vào được dễ dàng, tránh GÂY TỔN THƯƠNG NIÊM MẠC NHẦY Ở mũi. Không dùng các loại dầu bôi trơn thông thường (dầu khoáng) để đề phũng trường hợp bệnh nhân hít phải có thể gây kích thích nặng ở phổi hoặc viêm phổi dạng mỡ (Lipoid pneumonia).

Luồng oxy đi qua ống thông sẽ tránh được sự tắc ống thông do dịch xuất tiết trong khi đưa ống thông vào.

Phải kiểm tra vị trí đấu ống vỡ nếu đầu ống ở quá sâu thỡ bệnh nhõn sẽ nuốt vào nhiều oxy gõy chướng bụng và khó chịu...

- Dán băng dính cố định ống thông có thể dán vào một bên mũi và má hoặc dán vào đỉnh mũi và trán. Gài kim băng để cố định ống vào vỏ gối hoặc áo của bệnh nhân.

- Dán băng dính và cài kim băng để khi bệnh nhân cử động cũng không làm thay đổi vị trí của ống thụng.

- éiều chỉnh lưu lượng theo chỉ định

- éỏnh giỏ lại tỡnh trạng bệnh nhõn về màu da, tỡnh trạng, tớnh chất hụ hấp và cỏc dấu hiệu sinh tồn khỏc như mạch và huyết áp.

- Treo bảng "cấm lửa" vào vị trớ dễ nhỡn thấy nhất và kiểm tra lại cỏc quy tắc an toàn xem đó được thực hiện chưa.

- Thu dọn dụng cụ: đưa các dụng cụ sạch về vị trí cũ. Xử lý các dụng cụ bẩn theo quy định.

- Ghi chép vào hồ sơ chăm sóc.

Nội dung ghi chộp:

+ Tỡnh trạng bệnh nhõn trước khi thở oxy

+ Thời gian bắt đầu thực hiện thủ thuật, lưu lượng oxy/phút

+ Tỡnh trạng bệnh nhõn sau khi làm thủ thuật và trong quy trỡnh thở oxy

+ Người thực hiện: ký tờn

2. Thở oxy qua mặt nạ

Mặt nạ là một dụng cụ phủ kín miệng và mũi bệnh nhân và được dùng để cho bệnh nhân thở oxy trong những trường hợp khẩn cấp hoặc khi bệnh nhân có tổn thương mũi, hầu. Thở bằng mặt nạ có thể cung cấp một nồng độ oxy cao (tham khảo bảng dưới đây). Một số ít được thiết kế để có thể cung cấp oxy đạt tới nồng độ 90%. Tuy nhiên người ta ít khi cchỉ định cho thở oxy với nồng độ cao hơn 60% để đề phũng mối nguy hiểm do ngộ độc oxy.

Thở oxy qua mặt nạ không nên áp dụng trong các trường hợp sau:

ã Bệnh hụ hấp, tuần hoàn gõy khú thở tớm tỏi kinh niờn.

ã Hen phế quản

ã Lao xơ lan rộng

Nồng độ oxy tính theo lưu lượng lít/phút

Qua ống thụng mũi hầu Qua mặt nạ

1 lớt - 24%

2 lớt - 28%

3 lớt - 32%

4 lớt - 36%

5 lớt - 40% 5-6 lớt - 40%

6-7 lớt - 50%

7-8 lớt - 60%

2.1. Chuẩn bị bệnh nhõn

Như chuẩn bị bệnh nhân ơe phần thở oxy qua ống thông mũi hầu.

2.2. Dụng cụ:

- Bỡnh oxy, ỏp lực kế, lưu lượng kế

- Bỡnh làm ẩm, đựng nước cất hoặc nước chín

- Mặt nạ theo chỉ định cỡ số thích hợp (dùng loại mặt nạ có bỡnh thở lại hoặc khụng cú bỡnh thở lại là tựy thuộc vào từng bệnh nhõn cần nồng độ oxy cao hay thấp).

- Dõy dẫn, ống nối tiếp.

2.3. Kỹ thuật cỏc bước:

- Thực hiện các bước từ 1-6 như trong kỹ thuật cho thở oxy qua đường thông mũi hầu.

- éộng viờn bệnh nhõn tự cầm và điều khiển mặt nạ theo chỉ dẫn (nếu bệnh nhân tự làm được).

- éưa mặt nạ về phía mặt bệnh nhân và áp mặt nạ từ phía mũi xuống miệng.

- Vặn van điều chỉnh lưu lượng oxy theo chỉ định.

- éiều chỉnh mặt nạ cho khớt với mặt bệnh nhõn.

- Mặt nạ phải áp sát với mặt bệnh nhân để sao cho càng ít oxy thoát ra qua khe hở giữa mặt nạ với da mặt càng tốt.

- Cố định băng co gión quanh đầu bệnh nhân. Buộc băng vừa phải không chật quá làm mặt nạ bị xê dịch khỏi vị trí đúng.

- Thực hiện tiếp các bước 14-17 như trong kỹ thuật thở oxy qua đường mũi hầu, cần lưu ý một số điểm sau:

- Phải quan sỏt da mặt của bệnh nhõn ở VÙNG éẶT MẶT NẠ éỂ XEM Cể BỊ KÍCH thớch do dị ứng với chất cao su hoặc nhựa cao su hoặc nhựa của mặt nạ khụng?

- Sau khoảng 1 giờ 30 phút - 2 giờ phải tháo mặt nạ ra lau khô lại mặt nạ và lau mặt cho bệnh nhân. Hoặc khi thấy mặt nạ đọng nhiều mồ hôi muối thỡ phải thỏo ra lau khụ ngay. éể làm cho bệnh nhõn thoải mỏi dễ chịu.