Lê Nguyệt Hạ (chữ Hán: 黎月夏, sinh ngày 13 tháng 8 năm 1445), tự Ngọc Quỳnh (玉瓊), là một cô nàng cực kì cá tính. Cô sinh năm Ất Sửu, Thái Hoà năm thứ ba. Vào Quang Thuận năm thứ hai (1461), cô được 17 tuổi ta (16 tuổi). Cô là con gái thứ hai của Tả thị lang bộ Hình Lê Quang Duẫn và thứ phu nhân Mạc Thị Yên (vợ ba).

So với các chị em gái trong nhà thì Nguyệt Hạ bị coi là kém sắc nhất, nghĩa là chỉ toàn giống mấy cái xấu của cha mẹ: mặt vuông vức, lùn tịt, tay chân ngắn ngủn, da đen sạm do cháy nắng, tóc rễ tre lúc nào cũng xù lên, mũi tẹt, răng thỏ, hai bên má lấm tấm mụn. Ngoại trừ đôi mắt ti hí khi cười lên rất có duyên và má lúm đồng tiền thì nhìn cô chẳng có gì nổi bật. Cô thường bị chị cả Hoài Thu chê bai về ngoại hình và luôn nhắc nhở phải chăm sóc bản thân thật tốt, nhất là khi thường xuyên về nhà lấm lem và xơ xác sau buổi cưỡi ngựa với anh trai hoặc Ngọc Liên. Với mái tóc dài quanh năm xù ra như cây chổi chà, cô thường chẻ mái đôi và cột lên cao bằng sợi dây màu vàng và không bao giờ để tóc dài đến thắt lưng. Có lần cô đã cắt xén mái tóc, làm cho nó ngắn hơn vai để dễ cột lên như ông anh, thế là bị mẹ phạt quỳ gối hết mấy tiếng đồng hồ. Cô thích mặc trang phục nam hơn nữ, có ít nhất vài bộ áo nam nhân giấu dưới giường. Tuy vậy, cô vẫn thích mặc kết hợp các loại giao lĩnh, viên lĩnh, thường, đối khâm, chủ yếu là màu vàng, cam và đỏ.

Vì là con thứ nên Nguyệt Hạ có cảm giác cha mẹ quên mất sự hiện diện của mình. Không như người chị cả xinh đẹp tinh thông cầm, kì, thi, hoạ, lấy được tấm chồng tốt, là người con gái ngoan hiền, gương mẫu, hay người anh trai cả Nhật Minh nổi loạn nhưng cực kì tháo vát và tài giỏi, hay như người anh hai Phú Hiển luôn chăm chỉ đọc sách thánh hiền, chờ ngày đỗ đạt, Nguyệt Hạ biết mình chính là đứa con gái bất tài, vô dụng, nhạt nhoà nhất trong gia đình. Làm thì dở mà phá hoại thì giỏi. Đã vậy còn cư xử như một thằng con trai, luôn bị mọi người đánh giá là "thứ con gái vô duyên, mất nết", sợ sau này sẽ không lấy được chồng. Mẹ cô đã nhiều lần tìm người mai mối cho con gái nhưng sau khi gặp mặt Nguyệt Hạ thì mấy chàng trai chỉ có nước chạy dài.

Nguyệt Hạ có tính cách khác hẳn với chuẩn mực của con gái thời xưa: thẳng thắn, bốc đồng, nóng tính, cẩu thả, lười biếng, đam mê võ thuật, mê tiền hơn mạng... bị uốn nắn cách mấy cũng không sửa được. Cha cô do bận bịu công việc triều chính nên khi về nhà chỉ dạy dỗ vài lần, trước cô con gái ương ngạnh quá cũng đành bất lực. Mẹ cô đến giờ vẫn chưa bỏ cuộc, vẫn còn nuôi hy vọng một ngày nào đó con gái bà sẽ có người hốt. Thấy cô nàng gần gũi chàng trai nào có gia thế tốt là bà liền ghép đôi họ ngay. Sau này đến 18 tuổi mà vẫn còn ế thì tiêu chuẩn giảm đi chút xíu, chỉ cần chàng trai nào tốt tính hỏi cưới thì sẽ xem xét chấp thuận. Tưởng chừng vì quá hổ báo nên sẽ ở giá cả đời, ai ngờ sau này lại nên mối nhân duyên với một người đặc biệt.

Nguyệt Hạ thích giả trai trốn ra ngoài phủ, cưỡi ngựa, bắn cung nỏ và đánh võ. Khổ cái vì không có năng lực hoá trang, mỗi lần cô ra ngoài đều bị phát hiện (đầu tiên là giới tính, tiếp theo là thân phận tiểu thư nhà quan). Cô đánh võ tàm tạm, là do Nhật Minh lén dạy cho. Kỹ năng bắn tên và cưỡi ngựa là do cô tự luyện tập cùng Ngọc Liên. Nguyệt Hạ thích hát chứ không thích đàn, thích chơi bài chứ không thích đánh cờ, thích bàn luận văn học hơn là làm thơ, và chỉ thích ngắm tranh chứ không thích vẽ. Công, dung, ngôn, hạnh đã không có, cầm, kì, thi, hoạ lại càng chẳng thấy đâu. Nói vậy chứ Nguyệt Hạ chưa bao giờ hối hận. Cô luôn muốn sống thật với chính mình trong cái xã hội phong kiến hà khắc này. May mắn thay, sở thích của cô luôn có một người đứng sau ủng hộ - đó là anh cả Nhật Minh.

Nguyệt Hạ chỉ "hổ báo" cho tới giây phút gặp được Duy An. Trong mắt cô, Duy An là một chàng trai hoàn hảo. Đẹp trai (theo tiêu chuẩn ngày xưa nha), văn võ song toàn, đã vậy tính cách còn hiền lành, dễ sai bảo và nói chuyện rất hợp rơ với cô. Duy An vô cùng lịch sự, nghe cách nói chuyện là biết người có học, lại là người có kiến thức sâu rộng ở các lĩnh vực lạ và luôn tôn trọng sở thích của cô, không bao giờ đánh giá cô bằng những tiêu chuẩn thời xưa. Việc Duy An là "con trai" ngài Đại hành khiển Nguyễn Trãi càng khiến cậu trở nên thú vị. Hai người có một điểm chung rất lớn: đó là cảm giác bản thân là thành viên vô dụng nhất nhà. Khi gặp Duy An, ngoài việc thích khiêu khích cậu đấu võ thì Nguyệt Hạ mới bộc lộ sự nữ tính của mình (làm quá đến nỗi ai trong phủ cũng biết), và tự nhủ sau này nhất định sẽ cưới cậu về làm chồng (bắt rể luôn tại không còn chi họ Nguyễn ở Nhị Khê).

Với hai tên ngoại quốc bạn của Duy An, Andrey (Anh Giản) và Nick (Ninh Khang) thì Nguyệt Hạ cũng tò mò không kém. Cô ngưỡng mộ sự thông minh nhanh trí của Anh Giản và đặc biệt yêu thích những bức tranh của Ninh Khang. Cô là người đầu tiên bao che cho Ninh Khang trong vụ trọng án ở phủ, và cùng với anh trai Nhật Minh tích cực tìm bằng chứng minh oan cho cậu.

Còn với tên Phạm Tạc Tổ thì Nguyệt Hạ mới nhìn đã thấy khó ưa kinh khủng. Cậu ta đúng là kiểu thư sinh trói gà không chặt, suốt ngày đi "dạy đời" cô về thứ lễ nghi phép tắc (hệt như mẹ của cô) nên Nguyệt Hạ rất ghét, tìm đủ mọi cách cà khịa lại cho đỡ tức. Đối với cô, Tạc Tổ là kiểu người nói thì giỏi nhưng làm thì không được, thêm cái yếu đuối, mong manh dễ bể, lại không biết võ thuật nên giá trị của cậu trong mắt cô chỉ bằng con kiến. Tạc Tổ cũng chẳng ưa gì cô nàng, nghĩ cô là một con người vô duyên suốt ngày đu bám "em trai" Duy An nên lén lút (cùng Andrey) tìm cách phá đám, sợ Duy An mà dính vào cái nhà đó thì chỉ thêm rắc rối thôi. Ghét thì ghét vậy chứ, nhưng tương lai thì làm sao biết được. Ghét của nào trời cho của đó mà!

Về bức vẽ: Nguyệt Hạ đang mặc áo giao lĩnh vạt ngắn tay chẽn (một phần của bộ áo trung đơn), quần mua được từ một ngôi chợ đồ cũ và thắt dây đai vải. Cô đang sử dụng cây nỏ yêu thích để luyện tập tay nghề thiện xạ của mình.

Giả định hình tượng Nguyệt Hạ ngoài đời: