(Art & Content: Duy Văn from Ma Quỷ Dân Gian Ký)

Thần trùng là một con vật giống như loài chim có cái mỏ màu đỏ. Thần trùng thường xâm nhập vào những ngôi mộ mới để bắt linh hồn của người mới chết, khi những linh hồn này chưa về Âm phủ mà còn quẩn quanh bên mồ trong thời gian bảy tuần.
Theo dân gian, nếu phạm phải "giờ Trùng" là những giờ kỵ tính theo Thập Nhị Sát, phạm vào giờ nào tháng nào tương ứng thì có vị thần Trùng phù hợp tới bắt đi. Thường bắt trong một gia đình theo số lẻ 3,5,7,9 người mới thôi.

Thần Trùng ở Việt Nam có 2 quan niệm phổ biến:

▪ 12 Vị Thần Trùng: từ thuở xưa bên Trung quốc có 12 con quỷ dữ chuyên giết những người cùng họ với người chết "nhằm vào giờ độc". 12 con quỷ đó được người Hán gọi là "Thập nhị thời thần" (十二时神). Để trừ hậu họa, dân chúng đã nhờ đến các đạo sĩ, họ vây bắt được 12 con quỷ dữ đó. Sau đó các đạo sĩ đem nhốt chúng vào 1 cái hòm lớn, đậy nắp lại và dán lá bùa lên, rồi thả bè trôi sông. Hòm trôi ra biển, sóng gió trôi dạt dần xuống vùng biển nước Nam.
Bấy giờ ở làng nọ có một ngư dân tên Tín khi ngồi thuyền câu cá trên biển đã trông thấy cái hòm nghĩ là hòm của cải châu báu. Ông này liền kéo với chiếc hòm lên và mở ra xem. Thế là 12 quỷ dữ được giải thoát, lên bờ, tràn vào nước Nam. Lũ quỷ hại người có thân nhân mất vào giờ độc được người Việt gọi là "Thần trùng".
Trong đó năm tháng nào cũng kỵ 4 ngày Dần, Thân, Tỵ, Hợi và tùy tuổi của vong mà chết vào ngày nào trong 4 ngày đó sẽ gặp Thần trùng, tức gia đình bị "Trùng tang liên táng".

▪ Hình tượng con Chim Trùng còn gọi thần nanh mỏ đỏ:
Truyền thuyết kể rằng Thần trùng là hung thần chuyên bắt hồn người chết vào giờ Trùng. Hình Tượng chúng là một con vật giống như loài chim có cái mỏ màu đỏ nhưng lại có thân người.
Thần Trùng thường xâm nhập vào những ngôi mộ mới để bắt linh hồn của người mới chết, khi những linh hồn này chưa về Âm phủ mà còn quẩn quanh bên mồ trong thời gian bảy tuần. Thần trùng tra tấn đánh đập linh hồn vào lúc đêm khuya buộc hồn ma phải khai ra tên tuổi của cha, mẹ, con cái... để chúng sẽ bắt hồn của các người đó trong khoảng thời gian mà người thân của người chết còn đang chịu tang vì vậy dân gian gọi là bị Trùng bắt, có thể nói nôm na là "Chết trùng" (Trùng Tang Liên Táng). Đó cũng là lý do vì sao người ta thường nghe tiếng khóc kêu cha ơi, mẹ ơi văng vẳng đêm khuya như gần như xa ở những nghĩa địa có các ngôi mộ mới
Có thuyết cho rằng chúng là những con chim có mỏ đỏ đến mộ người mất mổ liên tục xuống quan tài là người mất đau khổ . Gọi đó là thần Trùng khảo mả.

12 vị thần trùng ứng theo 12 con giáp
(*Lưu ý: ảnh chỉ mang tính chất minh hoạ)

– Thần ngày Tý: Ngày Giáp Tý, Bính Tý, Mậu Tý, Canh Tý, Nhâm Tý, năm ngày này là thần Khô Kháo, tên là Đoạn Huyền Khải, Nguyễn Lâu, húy là Thằng Mệnh, ở Thanh Châu nước Hán, hình tướng thân người đầu chuột, tay trái cầm cái vồ, tay phải cầm chùy, mỗi ngày thường đánh khảo vong nhân, vô cùng đau khổ, chỉ dẫn con cháu mà sợ hãi, giết người tuổi Ngọ, Dậu cùng người mang thai, gọi người sinh năm Thân, người sinh năm Tý chịu chết. Dùng xôi, ba con cá chép, kim ngân, tiễn ở hướng Nguyệt phá thì yên.

– Thần ngày Sửu: Ngày Ất Sửu, Đinh Sửu, Kỉ Sửu, Tân Sửu, Quý Sửu, năm ngày này là thần Thôi Thi Thượng Mã, tên là Đoạn Huyền Mạc, húy là Thằng Thành, ở Dương Châu nước Đường, hình người đầu trâu, tay trái cầm kiếm, tay phải cầm người vong nhân, chỉ dẫn con cháu cùng gia súc. Giết người sống tuổi Thìn, Tị; gọi người sống tuổi Ngọ, Dậu, Hợi; Người sống tuổi Mùi, Thân chịu chết. Tế dùng kim ngân, đồ chay các loại, chó vàng cùng rượu, lễ tống ở hướng Nguyệt phá thì yên.

– Thần ngày Dần: Ngày Giáp Dần, Bính Dần, Mậu Dần, Canh Dần, Nhâm Dần, năm ngày này là thần Trùng Tang, Liên Táng. Tên là Đoạn Huyền Linh, húy là Thằng Thường, ở Doanh Châu nước Ngụy, hình thân người đầu hổ, ác tâm thích ăn thịt người chết, chỉ dẫn con cháu; Ba ngày giết người sống tuổi Tị, Sửu, gọi người sống tuổi Tuất, Hợi; người sống tuổi Ngọ, Thân chịu chết. Tế vật dùng kim ngân, một mâm gạo, đồ chay các loại, chó đen cùng rượu, lễ tiễn ở ngã ba đường thì yên.

– Thần ngày Mão: Ngày Đinh Mão, Ất Mão, Kỉ Mão, Tân Mão, Quý Mão, năm ngày này là thần Cẩu Giảo, Thiên Cẩu. Tên là Đoạn Huyền Châu, húy là Thằng Tiến, Phạm Thuận, ở Hào Châu nước Triệu. Hình thân người đầu thỏ, tay trái cầm vồ, tay phải cầm tóc người chết để tra hỏi, chỉ dẫn con cháu, hại người chửa và bà già, gọi người sống tuổi Thân, Hợi; người sống tuổi Thân chịu chết. Tế vật gồm kim ngân, mâm đồ chay các loại, ba mươi sáu miếng thịt, dùng máu tươi tiễn ở hướng Nguyệt phá thì yên.

– Thần ngày Thìn: Ngày Giáp Thìn, Bính Thìn, Mậu Thìn, Canh Thìn, Nhâm Thìn, năm ngày này là thần Liên Táng, Cấp Cước. Tên là Đoạn Huyền Du, húy là thằng Tắc, Phạm Lâu, ở Tề Châu nước Tần. Hình thân người đầu rồng, tay trái cầm đao, tay phải cầm người chết tra hỏi, chỉ dẫn con cháu cùng láng giềng và gia súc. Hại người sống tuổi Tý, Ngọ, Mùi; gọi người sống tuổi Tị, Thân; người tuổi Tuất chịu chết. Tế vật dùng kim ngân, mâm đồ chay các loại, đầu lợn, lễ tiễn hướng Nguyệt phá thì yên.

– Thần ngày Tị: Ngày Ất Tị, Đinh Tị, Kỉ Tị, Tân Tị, Quý Tị, năm ngày này là thần Đẩu Cương, Thượng Mã. Tên là Đoạn Huyền Hội, Phạm Thuận, húy là Thằng Liễu, ở Kinh Châu nước Lỗ. Mình người đầu rắn, tay trái cầm vong nhân, tay phải dùng dây trói vong nhân, mỗi ngày tra hỏi, chỉ dẫn con cháu. Hại người sống tuổi Tý, Sửu, Thìn; gọi người sống tuổi Tị, Mùi; người tuổi Thân chịu chết. Tế Vật dùng kim ngân, đồ chay các mâm, chó trắng cùng rượu, lễ tiễn ở ngã ba đường thì yên.

– Thần ngày Ngọ: Ngày Giáp Ngọ, Bính Ngọ, Mậu Ngọ, Canh Ngọ, Nhâm Ngọ, năm ngày này là thần Trầm Phù, Liên Táng. Tên là Đoạn Huyền Liên, hiệu Nguyễn Lộ, húy Thằng Trung, ở Lương Châu nước Tấn. Hình thân người đầu ngựa, tay trái giữ người chết, tay phải cầm ngọc, thường đánh người chết, chỉ dẫn con cháu, giết năm người; ăn người sống tuổi Tý, Ngọ; gọi người sống tuổi Sửu, Thân; Người sống tuổi Dần chịu chết. Tế vật dùng kim ngân, đồ chay các loại, thịt chó, tiễn ở ngã ba đường thì yên.

– Thần ngày Mùi: Ngày Ất Mùi, Đinh Mùi, Kỉ Mùi, Tân Mùi, Quý Mùi, năm ngày này là thần Cửu Tỉnh, Trùng Tang. Tên là Đoạn Huyền Tố, húy thằng Hiền, ở Lịch Châu nước Chu. Hình thân người đầu dê, tay trái nắm tóc người chết, tay phải cầm đao dài, thường bắt hỏi người chết, chỉ dẫn con cháu, giết người chửa và gia súc; hại người sống tuổi Dậu, Tuất; gọi người mệnh tuổi Ngọ, Mùi; người sống tuổi Thân chịu chết. Lễ vật dùng kim ngân, đồ chay các loại, gỏi cá, tiễn ở ngã ba đường thì yên.

– Thần ngày Thân: Ngày Giáp Thân, Bính Thân, Mậu Thân, Canh Thân, Nhâm Thân, năm ngày này là thần Hô Sát, Trùng Tang. Tên là Đoạn Huyền Dao, húy là Thằng Lộ, ở U Châu nước Lương. Thân người đầu khỉ, tay trái nắm tóc người chết, tay phải cầm roi, thường tra khảo người chết, chỉ dẫn con cháu cùng hàng xóm gần gũi, giết người già; Ăn người sống tuổi Thìn, Tị; Gọi người tuổi Mùi, Dậu; người tuổi Tý chịu chết. Lễ vật dùng kim ngân, đồ chay các loại, thịt chó, lễ tiễn ở hướng Nguyệt phá thì yên.

– Thần ngày Dậu: Ngày Ất Dậu, Đinh Dậu, Kỉ Dậu, Tân Dậu, Quý Dậu, năm ngày này là thần Hình Hô, Ương Sát. Tên là Đoạn Huyền Phủ, húy là thằng Hùng, ở Dực Châu nước Tống. Thân người đầu gà, tay phải cầm gậy, tay trái tóm cổ vong nhân, thường tra khảo vong nhân, chỉ dẫn con cháu; Hại người sống tuổi Sửu, Tuất; Gọi người tuổi Thân, Dậu; Người sống tuổi Hợi chịu chết. Lễ vật dùng kim ngân, đồ chay các loại, gỏi lươn vàng, lễ tiễn ở hướng Nguyệt phá thì yên.

– Thần ngày Tuất: Ngày Giáp Tuất, Bính Tuất, Mậu Tuất, Canh Tuất, Nhâm Tuất, năm ngày này là thần Trùng Tang, Trùng Phục. Tên là Đoạn Huyền Khốc, húy là Thằng Truân, ở Từ Châu nước Sở. Thân người đầu chó, tay phải cầm kiếm, tay trái cầm vong nhân, thường tra khảo bắt chỉ dẫn con cháu, hại người sống mệnh Tý, Dần, Ngọ; gọi người sống tuổi Thìn, Sửu, Thân; người tuổi Hợi chịu chết. Lễ vật dùng kim ngân, đồ chay các loại, lấy chó vàng lễ tiễn ở hướng Nguyệt phá thì yên.

– Thần ngày Hợi: Ngày Ất Hợi, Đinh Hợi, Kỉ Hợi, Tân Hợi, Quý Hợi, năm ngày này là thần Thiên Cẩu, Trùng Tang. Tên là Đoạn Huyền Thai, húy là Thằng Hào, ở Tinh Châu nước Tề. Thân người đầu lợn, tay phải cầm kiếm, tay trái nắm tóc người chết, thường tra khảo người chết, bắt chỉ dẫn con cháu. Hại người sống tuổi Tuất, Sửu, Dậu; gọi người sống tuổi Dần, Mão, Thân; người tuổi Mùi chịu chết. Lễ vật dùng kim ngân, đồ chay các loại, chó trắng, lễ tiễn ở ngã ba đường thì yên.