NGHĨA VỤ NGOÀI HỢP ĐỒNG

Bài tập tình huống số19

Để xác định trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho người bị nạn ta cần xem xét đến các yếu tố làm căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại.

Có thiệt hại xảy ra trên thực tế : việc A lái xe ô tô gây tai nạn cho người đi đường cùng chiều thì gây ra 1 thiệt hại cho người này. Thiệt hại ở đây là thiệt hại về sức khỏe,vật chất có thể có thiệt hại về tinh thần.

Có hành vi trái pháp luật : Trong tình huống trên, A đã gây ra tai nạn cho người đi xe máy cùng chiều. Hành vi gây tai nạn là một hành vi trái luật vì nó đã xâm phạm đến tính mạng sức khỏe của người đi xe máy

Có mối liên hệ nhân quả giữa thiệt hại và hành vi trái pháp luật: thiệt hại của người đi xe máy là kết quả trực tiếp của hành vi điều khiển ô tô của A gây ra

Có yếu tố lỗi : Xét về yếu tố lỗi ta có thể chia ra nhiều cách hiểu khác nhau về việc xác định có lỗi hay không có lỗi. Theo chúng tôi, trong trường hợp này các bên phải chứng minh.

Kiểm sát viên A được lãnh đạo Viện kiểm sát phân công làm việc với Tòa về 1 vụ án hình sự và A đã mang toàn bộ hò sơ của vụ án nói trên sang tòa để hội ý bằng xe của cơ quan với văn bản điều xe hợp lệ của viện. Trên đường đi, A đã gây tai nạn cho 1 người đi xe máy cùng chiều.

Xem xét vụ việc trên, chúng tôi thấy rằng hành vi gây ra tại nạn cho người đi xe máy cùng chiều của ông A là hành vi gây thiệt hại trong khi thi hành công vụ căn cứ vào điều 619 Bộ luật dân sự 2005. " Thi hành công vụ được hiểu là việc cán bộ, công chức nhà nước thực hiện chức trách, nhiệm vụ theo quy định của pháp luật phù hợp với chức danh công chức hoặc thực hiện một công việc được người phụ trách trực tiếp hay thủ trưởng đơn vị phân công. Công vụ có thể được thực thi tại công sở hoặc ngoài công sở, trong giờ hành chính hoặc ngoài giờ hành chính. ". Để xác định chủ thể có nghĩa vụ bồi thường thiệt hại cho người bị nạn cần phải làm rõ mối quan hệ pháp lý sau :

Mối quan hệ giữa A với Viện kiểm sát. Đây là mối quan hệ giữa cán bộ, công chức với cơ quan nhà nước. Theo quy định thì " cơ quan, tổ chức quản lý cán bộ, công chức phải bồi thường thiệt hại do cán bộ, công chức của mình gây ra trong khi thi hành công vụ. " Như vậy, khi A được Viện kiểm sát phân công làm nhiệm vụ thì Viện kiểm sát phải chịu trách nhiệm về hành vi của A liên quan đến nhiệm vụ.

Mối quan hệ giữa Viện kiểm sát và người bị nạn. Đây là mối quan hệ giữa bên gây thiệt hại và bên bị thiệt hại. Mối liên hệ này phát sinh khi A - cán bộ của Viện kiểm sát có hành vi gây ra thiệt hại cho người bị nạn. Viện kiểm sát là cơ quan nhà nước, A là cán bộ, công chức gây thiệt hại cho người bị nạn thì Viện kiểm sát phải bồi thường thiệt hại do hành vi của cán bộ, công chức mình gây ra theo Điều 619 BLDS 2005.

Như vậy, thông qua 2 mối quan hệ pháp lý này, nếu xét về điều kiện phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng thì đã thỏa mãn đầy đủ các điều kiện phát sinh trách nhiệm bồi thường ngoài hợp đồng. Chủ thể chịu trách nhiệm bồi thường cho người bị nạn là Viện kiểm sát chứ không phải ông A. Căn cứ pháp luật để áp dụng khi xác định chủ thể phải bồi thường là Điều 604, Điều 619 BLDS 2005.

Cũng có ý kiến cho rằng, trong tình huống này, thiệt hại xảy ra là do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra. Chúng tôi không đồng ý với quan điểm này. Như chúng ta biết luật quy định nguồn nguy hiểm cao độ có bao gồm phương tiện giao thông cơ giới, ..... căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 623 BLDS. Ở đây thiệt hại xảy ra phải do chính nguồn nguy hiểm cao độ gây ra. Điều 623 liệt kê các loại nguồn nguy hiểm cao độ và điều luật này xác định rất rõ ràng: "Bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra". Bản thân nguồn nguy hiểm cao độ luôn tiềm ẩn trong nó "nguy cơ" gây ra thiệt hại và "nguy cơ" đó thể xảy ra trên thực tế bất cứ lúc nào, ngoài tầm kiểm soát của con người. Chúng ta cần phân biệt thiệt hại "do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra" với thiệt hại "do hành vi trái pháp luật của con người gây ra có liên quan đến nguồn nguy hiểm cao độ". Thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra là thiệt hại do "tự thân" nguồn nguy hiểm cao độ gây ra thiệt hại (ví dụ: xe ô tô đang vận hành thì bị nổ lốp, mất phanh gây ra thiệt hại cho người khác, một người điều khiển xe máy trên đường nhưng tay ga bị kẹt nên không làm chủ được tốc độ gây thiệt hại cho người đi đường, ...), còn thiệt hại có liên quan đến nguồn nguy hiểm cao độ là thiệt hại do hành vi trái pháp luật của con người khi gây thiệt hại nhưng liên quan đến nguồn nguy hiểm cao độ, (ví dụ: lái xe phóng nhanh vượt ẩu gây tai nạn, say rượu bia điều khiển xe gây tai nạn ...). Do đó, trong vụ việc trên chúng tôi thấy thiệt hại xảy ra không phải do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra mà là thiệt hại có lien quan đến nguồn nguy hiểm cao độ.

Tuy nhiên chúng ta cần phải lưu ý rằng trên thực tế sẽ có những trường hợp Viện Kiểm Sát sẽ không có trách nhiệm bồi thường thiệt hại - theo khoản 3 điều 623 BLDS:

- Thiệt hại xảy ra hoàn toàn do lỗi cố ý của người bị thiệt hại

- Thiệt hại xảy ra trong trường hợp bất khả kháng hoặc tình thế cấp thiết, tru872 trường hợp pháp luật có quy định khác

Trong quá trình nghiên cứu điều 619 BLDS 2005 về bồi thường thiệt hại do cán bộ công chức gây ra, chúng tôi nhân thấy còn tồn tại một số bất cập sau: pháp luật không quy định rõ những hành vi được thể hiện dưới dạng không hành động của CBCC nếu gây thiệt hại thì có được yêu cầu bồi thường không? Ngoài ra, về thủ tục yêu cầu bồi thường cũng còn phức tap. Vì để thực hiện quyền của mình, người bị thiệt hại phải thỏa thuân với chính cơ quan tổ chức đã gây thiệt hại cho mình. Khi không thỏa thuận được mới có quyền khởi kiện ra tòa án. Điều này gây khó khăn cho người bị thiệt hại, kéo dài thời gian được bồi thường, vì các cơ quan tồ chức gây thiệt hại thường thoái thác trách nhiệm hoặc đưa ra những yêu cầu bất lợi cho người bị thiệt hại.