Kochani!

Baśń o Niedźwiedziu przechodzi gruntowną zmianę i z tej okazji przygotowałam dla was Pomocnik Czytelnika, który zgodnie ze swoją nazwą pomoże wam połapać się w zawiłościach genealogicznych, dynastycznych i politycznych tej opowieści. Przynajmniej mam taką nadzieję 😉

Zrobiłam dla was karty Giedyminowiczów i fragmenty drzew genealogicznych poszczególnych postaci lub rodzin. Niestety jakość screenów nie jest najlepsza, jednak mam nadzieję, że po powiększeniu zobaczycie co trzeba, a dodatkowo każdy taki obrazek dostanie swój opis. W ten sposób nie będę musiała tego dokładnie wyjaśniać w rozdziałach. Wy w każdej chwili możecie tutaj wrócić i zerknąć sobie, jeśli coś jest niejasne.

Większość postaci z tego Pomocnika (zwłaszcza z drzew) nie pojawi się w BoN, mogą zostać wspomniani albo ich rola będzie epizodyczna. To wciąż Olgierd jest głównym bohaterem😉 Żebyśmy mieli jasność. Zaznaczam, że bardzo dużo wątków to jedynie efekt mojej wyobraźni i nie życzę sobie ich kopiowania. Źródła mówią niewiele, więc proszę uszanować moją pracę. Sam research zajął mi sporo czasu, a jeśli będą co do tego jakieś pytania, to śmiało pytajcie. Nie traktujcie tego jako źródło wiedzy historycznej! To tylko pomocnik do BoN!

Od razu uprzedzę pytanie: Tak. Elżbieta Łokietkówna i wątki węgierskie będą się pojawiały i to jeszcze w rozszerzonej wersji🥰

[<Pomocnik Czytelnika>]

Tym razem sięgniemy trochę głębiej i pomocnik rozpoczniemy od słynnego Białego Wilka - Giedymina i jego małżonki - kniahini Jewny.

Wielki Książę Litwy
Giedymin Butywidowicz zwany Białym Wilkiem

W młodym wieku zwyciężył w walce o tron wielkoksiążęcy po swoim starszym bracie, stając się Wielkim Księciem Litwy.
Przez cały okres swojego panowania powiększył obszar księstwa ponad dwukrotnie, nie tylko poprzez wojny i rejzy, ale także dzięki mariażom swoich dzieci. Jego osoba budziła strach od krzyżackiego Malborka po tatarski Saraj.
W późniejszym czasie przeniósł stolicę z Trok do Wilna i przyczynił się do powstania odrębnej, prawosławnej metropolii litewskiej. Sam do końca życia pozostał przy pogańskiej wierze.

Wielka Księżna Litwy
Jewna Korybutówna z rodu księcia Świętoroga

Pochodziła ze starego, litewskiego rodu, a jej ojciec i bracia byli stronnikami Giedymina w walce o tron.
Poślubiła Białego Wilka w 1299 roku i była jego jedyną prawowitą małżonką. Szanowana, umiłowana przez poddanych, zyskała sobie miano dobrej księżnej, niejednokrotnie hamującej zapędy surowego męża.
Wychowywana przez kapłanki Laimy, otaczała się zielarkami i służebnicami bogów, jednocześnie szanując wyznawców Chrystusa.

Giedymin i Jewna doczekali się czternaściorga dzieci: ośmiu synów i sześciu córek.

1. Narymunta Gleba

2. Miglė Elżbietę

3. Witolda

4. Idraję Marię

5. Olgierda

6. Koriata Michała

7. Kiejstuta

8. Jawnutę Iwana

9. Aldonę Annę

10. Lubarta Dymitra

11. Monwida

12. Danmillę Eufemię

13. Austėję Helenę

14. Medeinė Augustę Anastazję

Karty Giedyminowiczów

Drzewka genealogiczne

1. Narymunt Gleb

W roku 1316 poślubił księżniczkę pińską nieznaną nam z imienia, nazwijmy ją więc Ludmiła,  przyłączając tym samym Pińsk do Wielkiego Księstwa. Doczekali się jednego syna - Jerzego (Jurko) Narymuntowicza. Pierworodny Giedymina w późniejszych latach otrzymał także Połock. Zginął w 1348 roku.

Jurko w 1340 roku objął w zarząd Bełz.

2. Miglė Elżbieta

W 1316 roku poślubiła księcia mazowieckiego Wacława, zwanego Wańką. Wacław był przyrodnim, młodszym bratem Trojdena I.
Urodziła mu dwoje dzieci: Annę i Bolesława III. W 1337 roku owdowiała i została regentką Mazowsza płockiego w imieniu małoletniego syna do 1340 roku. Dziewięć lat późnej Bolesław III powierzył jej kasztelanię wyszogrodzką.

Bolesław zmarł bezpotomnie, natomiast Anna poślubiła Henryka V Żelaznego - księcia Żagania. Z tego małżeństwa pochodzili m.in. Henryk VIII Wróbel i Jadwiga, ostatnia żona Kazimierza Wielkiego.

3. Witold

Witold objął we władanie Troki i Grodno. Ożenił się z ruską księżniczką nieznaną z imienia, nazwijmy ją więc Eufrazja, z którą doczekał się syna - Jerzego Witoldowicza.
Po śmierci ojca w 1336 roku, Jerzy wraz z matką pozostał w Grodnie, choć częściej bywali w Wilnie. Jerzy był ulubieńcem Giedymina i zgodnie z wolą Wielkiego Kniazia, został namiestnikiem Pskowa w 1342 roku. Blisko związany ze swym stryjem Olgierdem.

°•°•°•°•°•°•°•°

Olgierd

To jedynie krótkie przypomnienie potomków Olgierda z pierwszego małżeństwa z Marią Witebską. Dzięki temu ożenkowi Witebsk włączono do Wielkiego Księstwa Litewskiego, a w późniejszych latach owe miasto stanie się przyczyną sporu Olgierda z synami. Tych bohaterów poznamy bliżej w BoN.

°•°•°•°•°•°•°•°•°

1. Koriat Michał

Koriat poślubił nieznaną nam z imienia księżniczkę, nazwijmy ją więc Anna, i miał z nią przynajmniej ośmioro dzieci. Na drzewie umieściłam jedynie trzech najstarszych synów: Jurijego ( Jerzego), Dymitra i Aleksandra. Rządził Nowogródkiem, a w polityce ograniczał się do roli posła w imieniu brata - Wielkiego Księcia Olgierda. Jego synowie współpracowali ze stryjem, biorąc czynny udział w wojnie o Ruś i zawieraniu polsko-litewskiego traktatu pokojowego, za co przyznano im Podole.

2. Kiejstut

Kiejstut urzędował w Kownie, a po śmierci brata (Witolda) otrzymał w zarząd Troki.
Za pomoc Olgierdowi w przejęciu władzy zwierzchniej nad Litwą - w 1345 roku został nagrodzony Żmudzią i mianem współwładcy Księstwa. Rok wcześniej poślubił Birutė, żmudzką bojarównę i kapłankę Praurimy z Połągi. Doczekał się z nią ośmiorga dzieci, jednak na drzewie umieściłam jedynie czworo z nich: Butawda, Wojdata, Danutę i Witolda. Reszta urodziła się w czasie, który nie obejmuje fabuły BoN.

3. Jawnuta Iwan

Jawnuta początkowo panował w Karczewie, jednak po śmierci Giedymina mianowano go Wielkim Księciem, zgodnie z wolą zmarłego. Bracia zbuntowali się przeciw niemu i rozpoczęła się walka o ojcowy tron. W 1344 roku musiał uciekać do Moskwy, licząc na pomoc szwagra w odzyskiwaniu władzy. Chrzest i prośby spełzły na niczym, gdyż Siemion nie zamierzał interweniować w wewnętrzne sprawy Litwy. Powróciwszy do ojczyzny, Jawunta złożył przysięgę wierności Olgierdowi i osiadł w Zasławiu.
Ze związku z nieznaną nam z imienia księżniczką, nazwijmy ją więc Maria, miał trzech synów: Siemiona, Grzegorza i Michała. Potomkowie Jawnuty nie występują w BoN.

°•°•°•°•°•°•°•°•°•°•°•°

Nie wygląda jeszcze tak źle, prawda? 😁
Prawda, jeżeli skupimy się tylko na samej Marii Giedyminównej.

A więc tak, Maria poślubiła około 1320 roku Dymitra Groźne Oczy - Wielkiego Kniazia Tweru. Jej mąż objął tron po śmierci ojca (Michał zginął w 1318 roku), jako najstarszy syn. Kniaziowie twerscy toczyli zawziętą walkę z Moskwą o księstwo włodzimierskie, w co zamieszani byli Tatarzy Złotej Ordy (o samym konflikcie opowiemy sobie dokładnie troszkę później). Mąż Marii został zamordowany w 1325 roku z rozkazu chana, a księżniczka litewska zmuszona była skryć się w klasztorze, gdzie pozostała jako mniszka do swej naturalnej śmierci w 1349 roku.

Zauważmy jednak istotny fakt. Młodszym bratem Dymitra Groźne Oczy był Aleksander Twerski - ojciec Julianny, czyli drugiej żony Olgierda i matki Władysława Jagiełły 😊 Aleksander przejął twerski tron po bezpotomnej śmierci brata.
Dodajmy tylko jeszcze, że kolejnym bratem Dymitra był Konstantyn.

°•°•°•°•°•°•°•°•°•°•°•°•

Monwid zmarł bezpotomnie w 1348 roku, natomiast Austėja Helena - żona kniazia Andrzeja Kozieleckiego - zmarła w połogu wraz z dzieciątkiem w 1339 roku.☹

•°•°•°•°•°•°•°•°•°•°•°•°

Ojoj🙈 Teraz już trochę gorzej😁
Spokojnie, jakoś damy radę. Niech naszą wyjściową postacią będzie: Eufemia Kujawska😊

Spójrzmy na drzewo. Eufemia była córką Kazimierza I Kujawskiego i Eufrozyny Opolskiej, a także siostrą Władysława Łokietka. Co to dla nas znaczy? A chociażby to, że Łokietek jest wujkiem np. Anastazji Halickiej, natomiast Eufemia to ciocia Kazimierza Wielkiego. Nie trzeba wyjaśniać, że Aldona Anna Giedyminówna była pierwszą żoną króla Kazimierza.

Powiedziałam coś o jakiejś Anastazji. A kto to taki? Już wyjaśniam. Eufemia Kujawska poślubiła księcia Halicza - Jerzego Lwowicza. Miała z nim kilkoro dzieci, nas interesują dwie panienki: Anastazja i Maria. Pierwsza poślubiła Aleksandra Twerskiego, o którym przed chwilą mówiliśmy 😊 Czyli kim jest Anastazja? Mamą Julianny 😉

Rozumiemy? No to cofnijmy się do drugiej córki Eufemii - Marii. Ona z kolei wyszła za mąż za mazowieckiego księcia -Trojdena I. Nas interesuje tylko jeden z potomków tej pary - Bolesław Jerzy II, dlatego tylko jego widzimy na drzewku.

Chwila oddechu 😁 To możemy powiedzmy sobie o tym, jak ten pan
(B. J. II.) zdobył tron Halicza. Nie jest to trudne, uwierzcie mi. Jeszcze raz na drzewko proszę spojrzeć. Otóż jego mamą była Maria Halicka, czyli dziadkiem musiał być Jerzy I Lwowicz Halicki. To już daje mu prawo do tronu, chociaż tylko po kądzieli (to znaczy, że ze strony matki😊). W 1323 roku zostali otruci bracia Marii, tym samym wygasła męska linia książąt halickich, gdyż obaj panowie nie mieli dzieci. Ruś Halicka to żyzne i bogate tereny, więc wiele państw wysunęło do niej pretensję. Kandydatura Bolesława (imię Jerzy przyjął później na prawosławnym chrzcie), choć wydawała się najsłabsza, zwyciężyła.

Trzeba więc teraz powiedzieć, że Bolesław Jerzy II poślubił w 1331 roku córkę Giedymina - Eufemię 😊 Małżeństwo to pozostało jednak bezpotomne. Bojarzy ruscy otruli Bolesława w roku 1340 i taki sam los spotkał jego małżonkę rok później. Dopuszcza się także możliwość, że Eufemia została zamordowana w czasie wojny o Ruś, my jednak pozostańmy przy otruciu.

Śmierć Bolesława rozpętała wojnę o Ruś Halicką i Włodzimierską, która trwała z przerwami do 1387 roku, kiedy to Jadwiga przyłączyła te ziemie do Korony Polskiej, a formalnie do 1393, kiedy to odebrano Lubartowiczom Wołyń.

°•°•°•°•°•°•

Zaraz będą kolejne schody, ale na razie pozostańmy jedynie przy Medeinė Auguście Anastazji.

Giedyminówna poślubiła w 1333 następcę Wielkiego Księstwa Moskiewskiego- Siemiona Dumnego. Urodziła mu dwóch synów: Wasyla i Konstantego. Jednak chłopcy bardzo szybko umarli i Siemion nie miał męskiego potomka. W 1340 roku został Wielkim Księciem. Augusta Anastazja dała mu jeszcze córkę, Wasylisę, po czym zmarła w 1344 roku.

To od razu omówmy sobie do końca tego Siemiona. W 1345 roku ożenił się z Eupraksją, księżniczką smoleńską i wołocką, jednak prędko oddalił oblubienicę, twierdząc, że jest przeklęta. Związek anulowano bez zgody metropolity, co nie przeszkodziło kniaziowi wziąć ślubu po raz trzeci.

Jego żoną w 1347 została Maria Twerska. Twerska? 🤔 Czyżby jakaś rodzina Julianny? To jej rodzona siostra 😊 Siemion ze związku z córką Aleksandra Twerskiego i Anastazji Halickiej doczekał się czterech synów: Daniela, Michała, Iwana i Siemiona. Niestety dwaj pierwsi zmarli w wieku niemowlęcym, a sam Wielki Kniaź zmarł w wyniku epidemii dżumy wraz z pozostałymi synami w 1353 roku. Władzę po nim przejął jego brat - Iwan Piękny.

°•°•°•°•°•°•°•°•°•°

Lubarcie? Gdzie jesteś? 😁

Lubart Dymitr władał początkowo Mścisławiem, a potem jeszcze Łuckiem Haliczem, Włodzimierzem Wołyńskim i całym Wołyniem. Sprawa jest dość zawikłana, bo tyczy się wojny o Ruś i ziemie wędrowały z rąk do rąk.
Przejdźmy do żon Lubarta. Po raz pierwszy ożenił się córką kniazia Daniela Ostrogskiego, ja nazwałam ją Eufemią. Zmarła jednak w okolicach 1345 roku.

Drugi raz ożenił się w 1348 roku z Olgą Rostowską - córką Konstantego i Marii Iwanowny. Olga to siostrzenica Siemiona, co widać dokładnie na drzewku 😊.
Mieli razem trzech synów: Teodora, Łazarza i Semena.

°•°•°•°•°•°•°•°•°

To jest drzewko książąt moskiewskich:

A to twerskich:

Teraz przed nami najgorsza część Pomocnika Czytelnika - konflikt Tweru z Moskwą o Włodzimierz 🙄

Musicie teraz spoglądać na oba te drzewka, choć można je połączyć w jedno, ale dostalibyście szału, patrząc na to🙈 Jak mogliście się zorientować, postać Jarosława II Wsiewołodowicza pojawia się na obu grafikach. Otóż, ten pan jest ojcem i Aleksandra Newskiego, i Jarosława III. Będę wam w nawiasach podpowiadała, gdzie zerkać.
Darujmy sobie genezę tego konfliktu, bo musiałabym przełożyć wam tę historię od około 1252 roku.

My zaczniemy od 1303 roku. [I]
Zmarł wtedy Daniel Moskiewski - Wielki Kniaź Moskwy, a w ślad za nim jego brat Andrzej, który władał wtedy miastem Włodzimierz. Tron moskiewski przypadł synowi Daniela - Jerzemu. Jerzy chciał wykorzystać okazję i przejąć także ziemię stryja, jednak pojawił się poważny konkurent, mianowicie Michał Twerski [II].
Obaj panowie mieli prawo do ubiegania się o Włodzimierz, gdyż byli ze sobą spokrewnieni.

I tutaj mały przerywnik.
Przypomnijmy sobie, że spora część księstw ruskich znajdowała się pod panowaniem Złotej Ordy - czyli państwa mongolskiego (tatarskiego), którym rządził chan, a religią był islam.

Wracamy do historii. I właśnie tak było z miastem Włodzimierz, który znajdował się pod panowaniem Złotej Ordy i to chan decydował o tym, kto zasiada na tamtejszym tronie. Do tego służył jarłyk - jest to dokument, w którym chan formalnie oddaje we władanie daną ziemię ruskiemu księciu.

Początkowo to Michał zdobył jarłyk, co spotkało się z otwartym sprzeciwem Jerzego. Przez kilka następnych lat Jerzy zacieśniał stosunki z chanem Ozbegiem, nawet poślubił jego siostrę, która przyjęła na chrzcie imię Agafia. Około 1315 roku wymusił na chanie zmianę decyzji i to on został nominowany na księcia Włodzimierza. Doszło do otwartej walki między Jerzym a Michałem.

Mimo liczniejszej armii, książę Moskwy przegrał, a jego żona i brat Borys zostali wzięci do niewoli twerskiej. Jerzy i Michał spróbowali podjąć negocjacje pokojowe w Nowogrodzie Wielkim, jednak w tym samym czasie zmarła nagle żona Jerzego, wciąż przebywająca w Twerze.

Wściekły książę oskarżył Michała o otrucie kobiety i domagał się procesu w
u Tatarów, wszak Agafia była siostrą chana. Ozbeg wezwał do siebie obu Rusinów i ostatecznie kazał stracić Michała Twerskiego w roku 1318.
Michał jest dziś świętym Cerkwi prawosławnej, podobnie jak jego żona - Anna Kaszyńska.

Koniec historii? Oj... jeszcze nie.

Jerzy niezbyt długo cieszył się spokojem i mianem księcia Włodzimierza. Nawet ślub jego córki Zofii z jednym z młodszych synów Michała - Konstantynem, nie zakopał między nimi wojennego topora. Pierworodny Michała, Dymitr Groźne Oczy, nowy Wielki Książę Tweru [II], zamierzał zniszczyć dobre stosunki Jerzego z Ozbegiem i w okolicach 1322 roku doniósł chanowi, że kniaź Moskwy zagarnia dla siebie część trybutu należnego Ordzie.

W ten sposób jarłyk powędrował do Dymitra. Jerzy oczywiście się odwołał i oczekiwał na sprawiedliwy proces. Nie dożył tego wydarzenia, bo Michajłowicz zamordował go w geście zemsty za śmierć ojca.

Koniec? Nie 😁

 Jerzy miał brata, Iwana Kalitę [I], który przejął po nim tron w Moskwie i pałał ogromną chęcią wzięcia odwetu. Nie było to trudne, bo chanowi nie podobała się samowola Dymitra. Ozbeg wezwał do Saraju Groźnookiego i rozkazał go stracić, ale nie odebrał książętom twerskim jarłyku na Włodzimierz.

Odwet wzięty, czyli mamy zakończenie? Myślę, że nowy Wielki Książę Tweru - Aleksander [II], chciałby, żeby to był koniec.🙈

Kalita nie mógł znieść, że Michajłowicze wciąż posiadają Włodzimierz i że w ogóle brat mordercy chodzi wolno po tym świecie. Czekał więc na odpowiedni moment, na jedno potknięcie Aleksandra.

I się doczekał. Już w 1327 roku w Twerze zjawił się niejaki Szewkal - wódz tatarski i kuzyn chana. Na pewno nie przyjechał tam w gości. Razem ze swoim sporym oddziałem organizowali grabieżcze napady na miasto i jakby tego było mało, zatrzymali się w pałacu Aleksandra. Stwarzali zagrożenie dla mieszkańców i dla rodziny kniazia, lecz Michajłowicz był bezsilny.
Wielki Książę miał zdecydowanie więcej cierpliwości niż mieszczanie, bo pewnego dnia miarka się przebrała. Zaatakowali Szewkala i jego ludzi po tym, jak chcieli odebrać wierzchowca miejscowemu diakonowi. Najeźdźcy schronili się w jednej z chat, a po dokonaniu na nich samoosądu, ludność spaliła ich żywcem razem z tą chatą.

Kalita nie mógł marzyć o lepszej okazji. Dotarł do Ozbega przed Aleksandrem, żeby tamten nie zdążył się wytłumaczyć z całego zajścia. Ozbeg oczywiście przekazał jarłyk Iwanowi i dołożył do tego kilkunastotysięczną armię, którą moskiewski kniaź miał poprowadzić na Twer. Aleksander nie miał innego wyjścia - musiał uciekać z całą rodziną.

To może teraz coś o tej rodzinie? Jak już wiemy, żoną Aleksandra Twerskiego była Anastazja Halicka. Poślubił ją około 1320 roku. Mieli razem ośmioro dzieci: Fiodora, zmarłego w niemowlęctwie Lwa, Wsiewołoda, Andrzeja, Włodzimierza, Marię, Michała i Juliannę. Przerazi was fakt, że kilkoro z tych dzieci Anastazja rodziła podczas tej tułaczki? Zupełnie jak nasza Jadwiga Kaliska, gdzieś w chatach mieszczan po kryjomu.

Aleksander najpierw szukał schronienia w Nowogrodzie Wielkim, ale nie chcieli ich tam przyjąć, więc kolejnym celem stał się Psków. Pskowianie nie dość, że go tam przyjęli, to jeszcze zrobili swoim księciem. Ale Kalita wciąż deptał im po piętach. Zagroził, że zniszczy miasto, jeśli nie wydadzą mu Michajłowicza. Wielki Kniaź Tweru, a w zasadzie były Wielki Książę, nie chciał krzywdy Pskowian, toteż zamierzał uciec. Mieszczanie się nie zgodzili i zamknęli go w grodzie. Iwan posunął się o krok dalej i z pomocą metropolity kijowskiego, nałożył ekskomunikę na Psków, a potem wypowiedział miastu wojnę. Rzecz działa się w 1329 roku.

Aleksander zdołał uciec na Litwę, a późnej do Szwecji. Wrócił do Tweru albo po kilku miesiącach, albo po kilku latach z pomocą Giedymina, którego bał się nawet chan Ordy. Źródła co do daty powrotu są trudne do ustalenia. My przyjmiemy jednak, że nastąpiło to w 1334 roku. Michajłowicz rok późnej wysłał swojego syna do Saraju, gdzie Fiodor miał prosić w jego imieniu o przebaczenie. Chłopak pozostał tam do 1337 roku, najprawdopodobniej w niewoli, dopóki ojciec sam nie zjawił się u chana. Ozbeg okazał łaskę i odesłał obu mężczyzn do Tweru.
Ale mamy happy end, prawda?

Szkoda tylko, że Iwan Kalita nie mógł zdobyć się na podobny gest miłosierdzia. Obawiając się utraty jarłyku na Włodzimierz i z czystej  ludzkiej zawiści, zamierzał znów wpłynąć na chana. W jaki sposób? Łapówkami, a jakże.
Ozbeg ponownie wezwał Aleksandra i jego najstarszego syna do stolicy Ordy. Tam zostali poćwiartowani na kawałki. Był to 1339 rok.

Jakże Anastazja musiała się bać o swoich pozostałych synów. Tatarzy, Iwan Kalita, a nawet bracia jej męża: Konstantyn i Wasyl nastawali na życie Aleksandrowiczów i zamierzali zagarnąć twerski tron dla siebie. Kniaź Moskwy eliminowałby pewnie wszystkich po kolei. Gdyby nie to, że zmarł w 1340 roku.

Siemion Dumny, nowy Wielki Książę, nie chował urazy i nie chciał przy pomocy Tatarów mordować całych rodzin. Miał jarłyk na Włodzimierz i problem z brakiem potomstwa, gdyż jego dwaj synowie zmarli w wieku niemowlęcym. Nie interesował się wewnętrznymi sprawami Tweru, aż do 1346 roku. Udzielił pomocy wdowie po Aleksandrze i jej synom, doprowadził do pokoju z Wasylem Michajłowiczem, gdyż w międzyczasie zmarł Konstantyn. Nawet poślubił córkę Anastazji i Aleksandra - Marię.
Wzmocnił tym samym wpływy Moskwy w Twerze, co miało swoje dobre i złe strony.

°•°•°•°•°•°•°•°•°•°•°

Dajcie znać, czy to w ogóle pomogło wam się połapać w tych zawiłościach 😅 Chciałam wam pokazać i wyjaśnić całe to tło wydarzeń, które będą miały miejsce w BoN. Akcja główna obejmuje lata 1348 - 1354, ale wiele rzeczy miało swój początek dużo wcześniej.

Drzewa genealogiczne rodów średniowiecznych są ze sobą bardzo związane, co mogliście właśnie zauważyć 😁 Jadwiga i Władysław mają wspólnych przodków. Krew Piastów, Giedyminowiczów, Rurykowiczów, Arpadów, Przemyślidów i niemieckich rodów stale się ze sobą mieszała. Przy pomocy drzewek, kart i obrazków chciałam wam nakreślić sytuację polityczną Europy Wschodniej pod koniec XIII i w XIV wieku. 

Było znośnie?😅🙈