- Sao anh không ngủ? Chúng ta đã xong ca trực của mình rồi mà?

Wojciech vừa bước vào phòng nghỉ sau ca gác đêm, đôi vai anh ta chùng xuống vì mệt mỏi. Nhưng điều đầu tiên anh ta nhìn thấy là Simon vẫn ngồi trên giường, tay cầm bút, cặm cụi viết lên những tờ giấy trắng. Ánh đèn dầu yếu ớt đặt trên chiếc ghế nhỏ đủ để soi sáng từng nét chữ mà anh chăm chú ghi. Wojciech nhíu mày hỏi, giọng có chút khó chịu:

- Anh làm gì thế? Viết cả đêm à? Anh định phá vỡ kỷ lục của Mickiewicz hay sao?

Simon ngẩng đầu lên nhìn Wojciech, nhưng anh lập tức cúi xuống tờ giấy trên tay và tiếp tục viết.

- Tôi viết thư cho các bạn tôi ở Wola. Tôi đã hứa với họ là sẽ gửi tin ngay khi đến đây mà. Tôi không thể thất hứa được.

- Nhưng từ lúc tôi đi trực anh đã viết rồi. Giờ vẫn chưa xong à? Đừng nói là anh đang gửi cả một bộ tiểu thuyết nhé.

Simon bật cười khẽ, đặt bút xuống, vươn vai một chút rồi nhấc ly nước bên cạnh lên uống một ngụm. Anh thở dài trong một nụ cười hài lòng:

- Ừ thì, tôi hay viết nhiều mà. Nhất là những ngày như hôm nay, biết bao chuyện lớn đã xảy ra, không viết sao được. Anh thử nghĩ xem, một ngày mà vừa chạy loạn, vừa chiến đấu, lại vừa nhặt được một con mèo bị lạc nữa chứ.

Wojciech bật cười, nhưng vẫn không che giấu được vẻ mệt mỏi khi ngồi xuống cạnh Simon. Anh ta cũng rót cho mình một ly nước, uống một hơi dài rồi nói bằng giọng than thở:

- Mới ngày đầu thôi mà đã nhiều người chết như vậy rồi. Tôi không biết sau này sẽ thế nào nữa.

Simon gật đầu.

- Tôi cũng không ngờ thương vong ngày đầu lại lớn đến vậy. Nhưng biết làm sao được, Wojciech. Đây là chiến tranh.

Ánh sáng yếu ớt của đèn dầu khiến khuôn mặt trẻ con nhưng rắn rỏi của Wojciech hiện lên đầy vẻ lo lắng. Anh ta thở dài, nói tiếp bằng giọng buồn bã:

- Giá như tôi có người thân quen nào ở Warszawa này thì tốt biết mấy. Như anh đấy, có lý do để viết thư. Tôi thì chẳng biết gửi thư cho ai, cũng chẳng có gì để viết.

Simon ngẩng lên, nhìn Wojciech chăm chú. Một thứ cảm xúc lạ lùng trỗi dậy trong lòng anh, một sự đồng cảm gần như tình anh em, hoặc có lẽ là tình bạn. Nhìn Wojciech, trông anh ta vừa cứng cáp lại vừa ngây thơ như một đứa trẻ lớn trước tuổi. Simon khẽ mỉm cười, nhẹ giọng hỏi:

- Chỉ có mình anh tham gia cuộc nổi dậy thôi sao? Gia đình và bạn bè không ai đi cùng anh à?

- Vâng, gia đình tôi chỉ có mẹ già và cậu em trai. Bạn bè tôi thì có cả một nhóm mười hai người, nhưng chỉ mình tôi là đủ can đảm để tham gia. Họ bảo tôi điên, nhưng tôi nghĩ, có lẽ mình đúng.

Simon im lặng, lòng chợt dâng lên nỗi buồn và sự đồng cảm dành cho người bạn mới quen này. Nhưng Wojciech lại bất ngờ nở một nụ cười nhẹ và nói, giọng điệu lần này có phần lạc quan:

- Nhưng tôi cũng mừng vì họ đã di tản an toàn. Nhất là Maria, cô ấy cần được sống yên ổn để phát huy tài năng của mình.

Simon mỉm cười, cảm thấy nhẹ nhõm khi thấy Wojciech không phải kiểu người dễ mủi lòng. Anh liền đồng tình:

- Đúng vậy, Maria nên trau dồi nhiều hơn. Tôi thấy cô ấy có nhiều tố chất để trở thành một nhà văn hiện đại, mà có khi còn vượt qua cả tôi đấy.

Wojciech phá lên cười, ánh mắt sáng lên vẻ tự hào.

- Đúng là cô ấy giỏi thật. Mà này, Maria hay kể về một người, anh biết không? Là chồng chưa cưới của em họ cô ấy. Cô ấy nói anh ta là "người dân ngoại tốt nhất mà cô ấy từng gặp".

Simon nhướng mày và hỏi, giọng ngạc nhiên pha chút tự hào:

- Thật à? Cô ấy nói thế sao?

- Không chỉ nói thế, cô ấy còn viết cả vào nhật ký nữa. Nhưng tiếc là anh không có cơ hội nghe từ miệng cô ấy, vì thế đành nghe từ tôi vậy.

- Anh đúng là biết cách làm tôi bất ngờ. Nhưng mà này, đừng có lấy nhật ký của chị ấy ra để trêu tôi nữa.

Wojciech nhún vai.

- Tôi chỉ nói sự thật thôi. Với cả, anh nên cảm ơn tôi đấy, Simon. Không phải ai cũng được một nhà văn tương lai khen ngợi như anh đâu.

Simon bật cười, cảm thấy tự hào khi nghe những lời nhận xét tốt đẹp về mình từ Maria. Đối với anh, những người hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật luôn có một vị trí đặc biệt trong lòng. Anh tin rằng họ không chỉ làm đẹp cho đời mà còn mang đến ánh sáng và hy vọng trong những thời khắc đen tối nhất. Với vẻ trầm tư nhưng chân thành, anh nói:

- Tôi cũng muốn nói với Maria rằng, chị ấy là một trong những người phụ nữ tài năng và đáng tin cậy nhất mà tôi từng biết... Một con người khả kính, thực sự đáng ngưỡng mộ.

Wojciech cười toe, hai má hồng lên vì tự hào, như thể lời khen này cũng dành cho chính mình.

- Cô ấy sẽ rất vui nếu được anh khen như thế. Nhưng mà Maria ấy à, nếu nghe anh nói, chắc cô ấy chỉ nhún vai rồi đáp cụt lủn: "Vâng, cảm ơn" thôi. Cô ấy không thích mấy lời khen kiểu đó đâu.

Simon bật cười thành tiếng, nhưng rồi anh để ý đến chiếc nhẫn bạc trên ngón tay Wojciech khi nó chợt loé sáng bởi ánh đèn. Chiếc nhẫn có vẻ không ăn nhập lắm với vẻ ngoài giản dị của anh chàng này, nhưng lại toát lên một sự kiên quyết thầm lặng, như thể Wojciech muốn tuyên bố rằng mình xứng đáng với tình yêu của Maria. Simon khẽ nhíu mày, tự hỏi làm thế nào một nhà văn vô danh như Wojciech lại chiếm được trái tim của một người đặc biệt như Maria, cháu gái của ông Tadeusz, một người nổi tiếng với tính cách khó chịu và không mấy thiện cảm với nghệ thuật. Nhưng anh quyết định không đào sâu, vì không muốn tọc mạch chuyện riêng tư.

Như đọc được suy nghĩ của Simon, Wojciech liền nghiêng đầu hỏi, giọng điệu vừa tò mò vừa đùa cợt:

- Anh thấy Maria là người thế nào? Tôi tò mò muốn biết vị hôn thê của mình qua lời kể của người khác sẽ ra sao. Biết đâu lại phát hiện được vài điều thú vị.

Simon im lặng, đôi mày hơi nhíu lại như đang cân nhắc từng lời. Sau vài giây suy nghĩ, anh trả lời từ tốn:

- Maria là một người có nhan sắc, nhưng chị ấy không để ý nhiều đến điều đó. Chị ấy ít nói, kiệm lời đến mức đôi khi khiến người khác khó mà hiểu được tâm tư. Đặc biệt, chị ấy hay tránh ánh mắt của người khác, như thể không muốn ai nhìn thấu nội tâm của mình vậy. Nhưng đằng sau vẻ ngoài ấy, tôi cảm nhận được một tâm hồn sâu sắc và tràn đầy cảm xúc.

Wojciech gật đầu, ánh mắt lộ rõ sự đồng tình. Anh ta cười nhẹ, xen vào một câu đùa:

- Cô ấy đúng là kiệm lời, nhưng mà nếu anh làm gì không vừa ý, cô ấy sẽ không ngại "phản hồi" đâu nhé. Đừng để vẻ ngoài thánh thiện đó đánh lừa anh.

Simon cười xòa, rồi tiếp tục, giọng anh trở nên hào hứng hơn:

- Tôi đã từng đọc qua vài bản thảo của Maria. Phải nói là chị ấy có tài thật sự. Trong số đó, bản thảo quyển Theresia và những người bạn đồng hành là tác phẩm khiến tôi ấn tượng nhất. Câu chuyện viết về những trải nghiệm xã hội thú vị, với các tuyến truyện đan xen chặt chẽ. Nó giống như một cuộc phiêu lưu mang tính chuyển giao của thời đại vậy.

Wojciech nhướng mày, khó hiểu.

- "Cuộc phiêu lưu mang tính chuyển giao của thời đại"? Nghe có vẻ to tát nhỉ. Ý anh là gì?

- Câu này tôi mượn từ Stefan, một người bạn trong tiểu đội Konstancja. Nhưng nếu hiểu theo cách của tôi, thì chiến tranh chính là cuộc phiêu lưu. Nó hủy hoại những thứ cũ kỹ để mở đường cho những điều mới mẻ, dù đôi khi cái giá phải trả là rất đắt. Khi đọc câu chuyện của Maria, tôi có cảm giác như mình thực sự bước vào thế giới đó. Có lúc tôi thấy mình như đang nấp dưới gầm bàn, nghe lén những kế hoạch điên rồ của các nhân vật. Tất cả đều sống động và đầy bất ngờ. Tôi nghĩ chị ấy có thể trở thành một nhà văn lớn, nếu được tạo điều kiện.

Wojciech bật cười lớn, tiếng cười vang vọng khắp căn phòng nhỏ:

- Nấp dưới gầm bàn à? Tôi tưởng anh phải là người trèo lên bàn để nghe cho rõ chứ?

Simon cũng phá lên cười, lắc đầu.

- Nếu tôi mà trèo lên bàn, chắc các nhân vật sẽ đuổi tôi ra khỏi truyện mất.

Wojciech vẫn chưa dứt cười, anh ta vỗ nhẹ lên vai Simon.

- Nói thật đấy, Maria mà nghe anh nhận xét thế này chắc sẽ cảm động lắm. Nhưng nếu anh muốn khích lệ cô ấy, thì phải nói ngay. Cô ấy khiêm tốn lắm, không dễ để người khác khen đâu.

- Tôi thật sự mong chị ấy sẽ xuất bản những tác phẩm của mình. Anh nên khuyến khích chị ấy.

Wojciech nở một nụ cười rạng rỡ, nhưng vẫn không quên pha trò:

- Yên tâm, tôi là "người hâm mộ" đầu tiên của cô ấy rồi. Dù phải mua cả nghìn cuốn sách để lấp đầy nhà, tôi cũng sẽ làm cho bằng được.

Simon mỉm cười, nhưng trong lòng không khỏi có chút dè dặt. Anh đang nêu ra những điểm tốt nhất của Maria, cố ý tránh đề cập đến những điều anh không thích về chị. Maria đúng là một phụ nữ rất đẹp và tài năng, anh không phủ nhận điều đó. Nhưng đôi khi, chị lại tỏ ra quá lạnh lùng, kiêu kỳ và có phần trịch thượng - những đặc điểm khiến Simon không thể nào ưa nổi. Anh hiểu rằng những lời này nếu nói ra chắc chắn sẽ khiến Wojciech, người đang ngập tràn trong hạnh phúc lứa đôi, phải chạnh lòng. Vì thế, Simon chọn cách im lặng và giữ cho cuộc trò chuyện thật thoải mái.

Như chẳng để ý đến vẻ trầm ngâm thoáng qua của Simon, Wojciech lại cười lớn rồi nói:

- Thật buồn cười khi anh nghĩ Maria ít nói. Lúc ở cùng tôi, cô ấy nói nhiều chết đi được! Nhưng cũng toàn mấy chuyện tưởng tượng ra thôi. À, mà anh có biết không, quyển sách mà anh khen nức nở ấy, thật ra dựa trên những gì đã thật sự xảy ra khi Maria còn trẻ.

Simon hơi ngạc nhiên, hỏi lại:

- Thật sao? Tôi cứ tưởng đó chỉ là hư cấu hoàn toàn.

Wojciech gật đầu, vẻ mặt đầy tự hào.

- Nhân vật Theresia ấy, là bút danh của Maria. Nhiều chi tiết trong câu chuyện đó giống hệt những gì cô ấy đã trải qua.

Anh ta nghiêng người về phía Simon, hạ giọng như thể đang chia sẻ một bí mật:

- Còn Michał, anh biết không, là bút danh của tôi trong truyện đó. Một chàng trai thuộc giai cấp công nhân kém cô ấy nhiều tuổi.

Simon cười nhạt, cảm thấy câu chuyện ngày càng thú vị hơn. Anh cầm cốc nước lên, nhấp một ngụm nhỏ và đáp:

- Thế thì tôi tự hỏi liệu mình có vinh dự được xuất hiện trong tác phẩm của Maria không nhỉ?

Wojciech cười phá lên, vỗ đùi đánh đét.

- Nếu mà có, tôi chắc chắn anh sẽ là một tay quân nhân lạnh lùng và nghiêm nghị, lúc nào cũng cầm quyển sách triết học trên tay. Maria thường nói những người như anh thú vị nhưng cũng khó hiểu lắm.

Simon bật cười, lắc đầu.

- Tôi không nghĩ mình nghiêm nghị đến thế đâu. Nhưng mà nếu thật sự được xuất hiện trong sách của Maria, tôi mong đó sẽ là một nhân vật vui tính hơn một chút.

Wojciech nghiêng đầu, giả bộ suy nghĩ một lúc rồi đáp:

- Anh muốn vui tính thì chắc phải xuất hiện như một tay cướp biển uống rượu vang trên chiến trường!

Cả hai phá lên cười. Simon lấy lại bình tĩnh, nhìn Wojciech với ánh mắt đầy thích thú.

- Tôi đang cố hình dung một Maria mà nói liên tục không ngừng sẽ như thế nào. Có lẽ những lời chị ấy thốt ra sẽ hoa mỹ và ngọt ngào lắm nhỉ?

Wojciech gật đầu mạnh, mắt sáng rực như một đứa trẻ đầy mãn nguyện.

- Đúng là như vậy đấy! Sự ngọt ngào của cô ấy khiến trái tim tôi như đá mà mọc ra hoa vậy. Dù cho người ta có thấy cô ấy tầm thường hay kém hấp dẫn thế nào, thì Maria vẫn sẽ luôn là nàng thơ ấn tượng nhất trong mắt tôi...

Wojciech thở dài, giọng anh ta chậm rãi nhưng đầy mơ màng:

- Một nàng thơ tham vọng và nhiều hoài bão.

Simon nhìn người bạn mới của mình, cảm thấy vừa ngạc nhiên vừa buồn cười.

- Anh đúng là một nhà văn chính hiệu. Cái cách anh nói về Maria còn thơ mộng hơn cả một bài thơ tình.

Wojciech cười lớn, vỗ vai Simon.

- Thì tôi đang luyện tập mà! Biết đâu sau này lại có thêm một quyển sách viết về "Simon và những ngày tháng ở Warszawa" thì sao?

Simon bật cười, đáp lại bằng giọng châm chọc:

- Nếu anh viết sách về tôi, nhớ thêm chút gia vị anh hùng vào nhé. Ít nhất thì tôi cũng cần một chút hào quang để cạnh tranh với Michał.

Cả hai lại phá lên cười, tiếng cười hòa cùng ánh sáng mờ nhạt của ngọn đèn dầu. Càng trò chuyện với Wojciech, Simon càng nhận ra rằng mình ngày càng cảm thấy thoải mái với anh chàng này. Trước đây, anh hiếm khi dành thời gian trò chuyện lâu đến thế với một người mới quen. Một ý nghĩ thoáng qua đầu Simon:

"Wojciech có thể sẽ trở thành một người bạn mới trong cuộc chiến này và cả sau này. Anh ta có thể thay thế vị trí của Władysław nếu như mình và cậu ấy không thể cứu vãn được mối quan hệ... Nhưng nghĩ như vậy có phải là vô tâm quá không nhỉ?"

Simon thở dài, xua đi những suy nghĩ đó. Anh nhìn đồng hồ trên cổ tay, chiếc đồng hồ bạc cũ kỹ nhưng vẫn chạy đúng giờ như một phép màu giữa thời loạn lạc. Anh ngoáp một cái rồi nói với Wojciech, giọng ngái ngủ:

- Chúng ta nên ngủ thôi. Ngày mai sẽ còn nhiều việc phải làm đấy.

Wojciech ngơ ngác nhìn Simon, rồi như sực nhớ ra điều gì đó, anh ta bối rối hỏi:

- Nhưng anh đã viết thư xong chưa? Nãy giờ tôi nói nhiều quá, làm phiền anh mất rồi.

Simon mỉm cười, đáp nhẹ nhàng:

- Không sao đâu. Tôi đã viết xong lúc anh vừa bước vào phòng rồi. Sáng mai tôi sẽ dậy sớm để đưa nó cho giao liên.

Wojciech thở phào, miệng cười toe như một đứa trẻ vừa thoát khỏi sự trách phạt của người lớn. Anh ta nhìn quanh căn phòng chật chội và bụi bặm. Trong phòng chỉ có duy nhất một chiếc giường nhỏ không trải ga, mà tấm đệm mỏng manh cũng không che được cảm giác cứng cáp của gỗ phía dưới. Anh ta dịch người sát vào phía tường, rồi quay sang nhìn Simon với ánh mắt chân thành.

- Simon, giường này không rộng nhưng tôi nghĩ chúng ta có thể nằm chung được. Tôi không muốn anh phải ngủ trên sàn lạnh đâu.

Simon nhìn vào khoảng trống trên giường mà Wojciech vừa chừa ra, cảm thấy thích thú trước sự nhiệt tình của anh chàng. Với dáng người to lớn và khuôn mặt trẻ con, Wojciech trông chẳng khác gì một cậu thiếu niên lóng ngóng. Anh nói:

- Thật lòng tôi cảm kích lời mời này. Anh không sợ tôi ngáy hay chiếm hết chỗ à?

- Nếu anh ngáy thì cũng tốt, ít ra tiếng ngáy còn dễ chịu hơn tiếng súng ngoài kia.

- Thế thì tôi không từ chối nữa nhé.

Anh cởi giày và áo khoác, rồi nằm xuống cạnh Wojciech. Ánh sáng từ chiếc đèn dầu vẫn còn le lói. Wojciech nghiêng người, với tay định vặn tắt đèn nhưng lại ngập ngừng hỏi:

- Này, anh có hay mơ không?

- Mơ à? Ý anh là mơ khi ngủ?

- Ừ. Tôi hay mơ những giấc mơ kỳ lạ lắm. Có hôm tôi mơ thấy mình trở thành một nhà văn nổi tiếng, được mời đến hoàng cung gặp vua. Nhưng rồi tôi lại không nhớ nổi tên của mình để giới thiệu.

Simon cười lớn, đập nhẹ vào vai Wojciech.

- Thế thì hôm nào mơ nữa, nhớ ghi sẵn tên vào tay nhé. Biết đâu lần sau sẽ không quên.

Cả hai phá lên cười lần nữa. Wojciech tắt đèn dầu, căn phòng chìm vào bóng tối tĩnh lặng. Trước khi giấc ngủ kéo đến, Simon nghe tiếng Wojciech lẩm bẩm:

- Simon này... cảm ơn anh đã chịu trò chuyện với tôi. Tôi nghĩ... chúng ta sẽ là bạn tốt.

Simon khẽ cười, mắt nhắm lại, thì thầm:

- Đúng vậy, Wojciech. Chúng ta sẽ là bạn tốt.

Tiếng cười đùa đã tắt, chỉ còn lại bóng tối và hơi thở đều đều của hai con người trẻ tuổi.

---

- Samina ơi, anh Olszański muốn gặp em.

Giọng của Katarzyna vang lên the thé, đột ngột phá vỡ sự yên tĩnh và đánh thức Samina khỏi giấc ngủ ngắn ngủi. Cảm giác nặng trĩu và bức bối ngay lập tức đổ dồn lên cơ thể cô, vốn đang cố gắng hồi phục sau một ngày dài đầy căng thẳng. Đồng hồ trên tường đã chỉ sang nửa đêm, thời khắc mà cả tòa nhà như chìm vào sự tĩnh lặng sâu lắng.

Samina khẽ nhíu mày, đôi mắt mệt mỏi hé mở trong ánh sáng mờ nhạt của ngọn đèn dầu. Ban đầu, cô định nhắm mắt lại, giả vờ như chưa hề nghe thấy lời gọi đó. Nhưng cô biết mình không thể làm thế. Dù cảm thấy khó chịu vì bị đánh thức, Samina không trách móc Katarzyna. Cô biết rõ cô bạn của mình không hề muốn làm việc này. Nếu không phải vì người lính đó cứ khăng khăng, hẳn Katarzyna đã để cô yên nghỉ.

Vén những lọn tóc lưa thưa bám dính trên trán do mồ hôi sau giấc ngủ, Samina lặng lẽ đứng dậy. Cô không buồn búi gọn mái tóc hay chỉnh lại dáng vẻ của mình, bởi lúc này đã quá khuya. Ngoài hành lang, chẳng còn ai đi lại, và cô cũng không phải lo mình sẽ bị ai đó nhìn thấy trong bộ dạng lôi thôi này.

Đặt bước chân nhẹ nhàng trên sàn nhà lạnh lẽo, Samina rời khỏi căn phòng dành riêng cho y tá và tiến về phía phòng hồi sức. Đường đi trong tòa nhà vào giờ này hoàn toàn im ắng, chỉ còn lại tiếng gió rít khe khẽ qua những ô cửa sổ chắp vá và tiếng gỗ cọt kẹt mỗi khi cô bước qua.

Khi Samina bước vào phòng hồi sức, ánh sáng vàng ấm từ những ngọn nến đang cháy leo lét đập vào mắt cô, mang lại một cảm giác vừa êm dịu vừa u buồn. Bầu không khí trong phòng dường như bị đông đặc bởi sự im lặng và nặng nề của những linh hồn đang treo lơ lửng giữa sự sống và cái chết. Các giường bệnh đều phủ kín chăn, các bệnh nhân chìm trong giấc ngủ hoặc mê man trong cơn đau.

Chỉ có một người duy nhất phá vỡ sự yên tĩnh ấy, đó là Kajetan Olszański. Tiếng thở khò khè, hắt ra một cách khó nhọc của anh như hòa vào nhịp đập chậm rãi của căn phòng. Ánh nến run rẩy soi rõ khuôn mặt tái nhợt và đôi mắt nhắm nghiền của Kajetan. Hơi thở của anh nặng nề và đứt quãng, như thể từng luồng không khí được kéo vào phổi đang phải chống lại cả thế giới để tồn tại.

Samina cảm thấy lòng mình thắt lại khi nhìn thấy anh trong tình trạng này. Vài tiếng trước, các bác sĩ đã tận lực cứu chữa cho Kajetan, nhưng tổn thương nghiêm trọng ở vùng não khiến mọi nỗ lực của họ trở nên vô vọng. Họ đã nói với nhau, thì thầm trong sự áy náy, rằng Kajetan có lẽ sẽ không qua khỏi đêm nay.

Samina bước lại gần hơn, vừa lúc cánh cửa phía đối diện khẽ mở ra. Một vị linh mục già, với đôi tay run run đang cầm thánh giá, bước ra cùng một nữ tu mặc áo dòng đen. Cả hai vừa thực hiện Nghi thức Xức dầu Bệnh nhân cho Kajetan và những người khác trong căn phòng này. Họ trao đổi với nhau bằng ánh mắt trầm buồn trước khi lặng lẽ rời đi, để lại một không gian tĩnh mịch đầy u ám.

Vừa trông thấy bóng dáng mảnh khảnh của Samina bước vào, Kajetan cố nhướn người lên khỏi chiếc gối mỏng, đôi mắt lờ đờ đột nhiên sáng lên một chút. Anh ta cố cất giọng, yếu ớt nhưng khẩn thiết:

- Là bà von Königstein có phải không?

Samina mỉm cười nhẹ nhàng, tiến đến bên giường của anh ta. Cô kéo chiếc ghế nhỏ gần lại và thong thả ngồi xuống.

- Vâng, là tôi đây, thưa ông Olszański. Sao ông lại muốn gặp tôi giữa đêm muộn thế này?

Ngay lúc đó, Samina để ý thấy một phong thư đặt ngay ngắn trên chiếc bàn tủ cạnh giường. Có lẽ đó là những dòng cuối cùng Kajetan muốn gửi về cho gia đình, do các nữ tu đã giúp anh viết ra. Cô cảm thấy cổ họng mình nghẹn lại.

Kajetan nói, giọng anh ta khản đặc như tiếng một mảnh vải cũ bị xé toạc, mỗi chữ phát ra đều nặng nhọc và đau đớn:

- Có lẽ... Chúa thật sự đã bỏ rơi tôi rồi, bà von Königstein ạ... Tôi có thể cảm nhận được... cái chết đang đến gần, gần hơn bao giờ hết...

Samina hơi nghiêng người, cúi xuống sát hơn để có thể nghe rõ hơn từng lời anh ta nói. Mùi thuốc sát trùng phảng phất quanh chiếc giường càng làm không khí thêm nặng nề.

- Vợ tôi tên là Batszeba... Con gái tôi là Zofia. Và… vợ tôi… cô ấy đang mang thai đứa con thứ hai.

Nói đến đây, Kajetan thở hắt ra một hơi dài, ngực anh ta phập phồng lên xuống khó nhọc.

- Tôi muốn nói với họ rằng tôi rất yêu họ. Tôi yêu Zofia và cả đứa bé sắp chào đời nữa. Nhưng… tôi lại không thể ở bên họ, không thể bảo vệ họ.

Samina nắm lấy bàn tay lạnh ngắt của Kajetan, cảm nhận được những ngón tay gầy guộc khẽ run rẩy trong tay cô. Kajetan cố nuốt khan, nước mắt dâng lên nơi khóe mi.

- Ôi, giá như… giá như tôi có thể nói những lời này sớm hơn, trước khi tham gia cuộc chiến này... Tôi luôn nghĩ mình có thời gian. Nhưng rồi chiến tranh đến, và tất cả đều vụt qua nhanh như một giấc mơ… một cơn ác mộng.

Anh ta nấc lên, những giọt nước mắt chảy dài trên gò má nhợt nhạt. Samina không kìm được, cô cúi xuống vuốt nhẹ mái tóc lấm tấm mồ hôi của Kajetan.

- Tôi sẽ giúp ông, Olszański. Tôi hứa sẽ chuyển những lời này đến vợ và con gái ông. Họ sẽ biết rằng ông yêu họ nhường nào.

Kajetan siết nhẹ tay cô, đôi mắt anh ta ánh lên chút hy vọng mong manh, nhưng rồi lập tức chuyển thành sự hoảng sợ. Giọng anh ta run rẩy, gần như van lơn:

- Nhưng… tôi không muốn chết. Tôi thật sự không muốn chết. Tôi sợ lắm. Dù tôi biết mình sẽ rơi vào cảnh này, tôi vẫn không thể chuẩn bị tinh thần để đối mặt với nó. Tôi sợ… tôi sợ rằng mình sẽ biến mất mãi mãi.

Samina cảm thấy trái tim mình như bị bóp nghẹt. Cô siết chặt bàn tay Kajetan hơn.

- Đừng sợ, ông Olszański. Hãy cầu nguyện. Hãy tin rằng Chúa vẫn đang dõi theo ông, và Người sẽ cho ông sức mạnh.

Kajetan khẽ lắc đầu, đôi mắt anh lạc đi trong ánh nến.

- Tôi không biết liệu mình còn có thể tin Chúa nữa hay không, bà von Königstein ạ. Nếu Người thật sự hiện hữu, thì đây, lúc này, hẳn là thời khắc Người sẽ dang tay cứu tôi khỏi tình cảnh này. Nhưng không, tôi vẫn nằm đây, bất lực và tuyệt vọng.

Samina không trả lời ngay. Cô đặt bàn tay mình lên trán Kajetan, cảm nhận sự lạnh lẽo đang dần chiếm lấy cơ thể anh.

- Ông Olszański, đôi khi, những phép màu của Chúa không đến như cách chúng ta mong muốn. Nhưng Người vẫn luôn hiện diện, qua từng hành động, từng lời nói của những người xung quanh ông. Tôi ở đây vì ông, và đó cũng là một phép màu. Hãy tin tôi.

Kajetan im lặng, hơi thở của anh ta chậm dần, nhưng đôi mắt vẫn ánh lên nỗi tuyệt vọng sâu thẳm.

- Tâm trí tôi… nó trống rỗng quá, bà von Königstein. Tôi có cảm giác rằng ý thức của mình đang rời xa thế giới này, từng chút một…

Samina khẽ nhắm lại như để ngăn dòng cảm xúc đang trào dâng, nhưng trong lòng, cô không thể xua đi nỗi buồn và sợ hãi đang dâng lên từng đợt. Thời khắc lâm chung - cái khoảnh khắc cuối cùng của một đời người luôn là một điều gì đó thật khắc nghiệt. Nó khiến người ta hoặc tìm đến Chúa với lòng tin tuyệt đối, hoặc quay lưng đi trong hoài nghi và oán giận.

Trong ánh mắt mờ nhạt đang dần mất đi sức sống, Kajetan chẳng phải là một tội nhân hay kẻ đáng bị Chúa ruồng bỏ. Anh ta là một người hùng. Một người cha tốt. Một người đàn ông yêu gia đình mình đến tận hơi thở cuối cùng. Samina cảm thấy lòng mình thắt lại khi nghĩ đến điều đó. Anh ta không đáng phải ra đi sớm như thế này, khi còn biết bao nhiêu điều dang dở đang chờ anh thực hiện. Và chính điều đó khiến cô cảm thấy hổ thẹn với những suy nghĩ cứng nhắc và cay đắng trước đây của mình về nhân loại rằng, họ thảm hại, thấp kém và xấu xa.

Kajetan bất chợt nở một nụ cười, yếu ớt nhưng vẫn còn đọng lại một tia tinh nghịch mơ hồ, phá vỡ sự im lặng nặng nề trong căn phòng. Anh nói, giọng khàn khàn, đứt quãng nhưng mang một chút điềm nhiên kỳ lạ:

- Cái chết là gì nhỉ? Chắc đó là thứ gì đó rất tốt... một món quà bất ngờ mà Chúa đã dành riêng cho tôi. Hừm?

Samina hoảng hốt. Cô siết chặt tay anh hơn.

- Đừng nói thế, ông Olszański. Hãy yên lặng và cầu nguyện cùng tôi. Chúng ta vẫn còn thời gian, vẫn còn cơ hội để tìm đến ánh sáng.

Kajetan quay đầu sang cô, đôi mắt mờ đục nhưng vẫn còn chút ánh sáng nhạt nhòa. Anh ta thì thào, giọng yếu ớt như sợi chỉ mong manh trong không khí:

- Liệu bây giờ có còn kịp không, thưa bà? Tôi không chắc... Dường như tất cả đã được sắp đặt từ trước. Tôi không thể thoát ra được cái lưới vô hình này.

- Đừng để bản thân chìm trong bóng tối, ông Olszański. Hãy nghĩ về những điều khiến ông hạnh phúc. Gia đình ông, người vợ ông yêu thương, đứa con gái nhỏ và cả đứa bé sắp chào đời nữa. Họ đang đợi ông, dù ở đây hay ở một nơi nào khác, họ luôn là ánh sáng dẫn lối cho ông.

Kajetan khẽ cười, nụ cười buồn bã nhưng có chút gì đó như một lời tạm biệt:

- Hạnh phúc sao? Tôi không chắc mình còn cảm nhận được hạnh phúc nữa. Bà thấy đấy, tôi chẳng nhìn thấy ánh sáng nào cả, chỉ toàn là bóng tối dày đặc. Có lẽ... có lẽ Chúa đã sắp đặt tất cả từ trước. Người đã chọn tôi để chết đi như một phần của kế hoạch nào đó mà tôi không thể hiểu được.

Samina cảm thấy trái tim mình như vỡ ra từng mảnh. Cô cúi gần hơn, gần như kề sát vào khuôn mặt xanh xao của Kajetan, giọng nói của cô giờ đây tràn đầy sự khẩn thiết:

- Không, đừng nghĩ như thế. Đừng để bóng tối cướp đi linh hồn của ông. Chúa không bao giờ bỏ rơi con chiên của Người. Hãy tin tôi. Người luôn ở đây, ngay cạnh ông, trong từng hơi thở cuối cùng. Và Người sẽ dẫn lối cho ông.

Samina bắt đầu cầu nguyện, đôi tay cô chắp lại, những lời thì thầm vang lên trong sự tĩnh lặng của căn phòng:

- Lạy Chúa, xin Ngài hãy lắng nghe lời cầu xin của con. Xin hãy mang đến sự bình yên cho linh hồn Kajetan Olszański, cho ông ấy sức mạnh để vượt qua nỗi sợ hãi, và cho ông ấy thấy ánh sáng của Ngài. Amen.

Kajetan khẽ mấp máy môi, như muốn nói điều gì đó. Samina cúi xuống, nghe rõ từng lời anh ta thì thầm, yếu ớt nhưng đầy xúc cảm:

- Cảm ơn bà... von Königstein. Bà... là ánh sáng duy nhất mà tôi thấy lúc này. Nếu có thể... tôi hy vọng... rằng chúng ta sẽ gặp lại, ở một nơi nào đó... nơi không còn chiến tranh và chia ly nữa...

Đó là những lời cuối cùng mà Kajetan thốt ra, trìu mến nhưng cũng chất chứa nỗi sầu bi sâu lắng. Người sắp chết thì chẳng thể làm gì để thay đổi số phận đã được định đoạt. Kajetan cố nặn ra một nụ cười trên gương mặt khắc khổ, nhưng nụ cười ấy lại nhuốm màu đau đớn như một nỗ lực yếu ớt để chống lại sự lạnh lẽo của cái chết đang đến gần. Anh không cầu xin, không oán trách, chỉ chấp nhận như một người đã chuẩn bị sẵn sàng để từ bỏ mọi thứ. 

Samina cảm thấy lòng mình trĩu nặng. Cô muốn làm gì đó để cứu Kajetan, nhưng lý trí mách bảo rằng mọi cố gắng đều vô ích. Hơi thở của anh ta đang yếu dần, mỗi lần hít vào dường như là một cuộc đấu tranh gian khổ với chính cơ thể mình. Samina không thể cầu nguyện, không thể tìm ra một tia hy vọng nào trong đôi mắt mệt mỏi của anh. Người đàn ông này đã không còn chút niềm tin nào vào sự sống, và cô hiểu rõ rằng giây phút cuối cùng đang đến gần. 

Cô cúi xuống, thì thầm với anh ta bằng một giọng nhẹ nhàng nhưng đầy xót xa: 

- Tình yêu của Chúa luôn ở với ông. 

Kajetan khẽ mỉm cười, một nụ cười dịu dàng nhưng chất chứa lòng biết ơn sâu sắc. Đôi mắt anh ta nhìn cô như muốn ghi nhớ khoảnh khắc này lần cuối cùng. Anh đáp lại bằng giọng yếu ớt, nhưng từng lời nói đều rõ ràng, chân thành:

- Cảm ơn, bà von Königstein. Cầu mong những gì tốt đẹp nhất từ hồng ân của Chúa trên Thiên đàng sẽ đến với bà vào một ngày tốt lành nào đó. 

Nói xong, Kajetan dường như không còn sức để nói thêm bất kỳ điều gì nữa. Mí mắt anh ta từ từ khép lại, như thể anh đang chìm vào một giấc ngủ sâu. Nụ cười trên môi anh dần phai nhạt, thay vào đó là vẻ mặt bình yên đến lạ thường. Anh không còn trông giống một người đang chiến đấu với cái chết, mà là một đứa trẻ ngây thơ đang ngủ yên trong vòng tay dịu dàng của số phận. 

Samina ngồi im, mắt nhìn Kajetan không chớp. Cô biết anh ta đã ra đi, nhẹ nhàng như chính hơi thở cuối cùng của mình. Cái chết đến với anh không đau đớn, không gào thét, chỉ là một sự lặng lẽ trôi qua như một con thuyền nhỏ tách bến, rời xa bờ bãi của trần gian. Trong khoảnh khắc ấy, Samina nghe thấy một âm thanh kỳ lạ như tiếng kèn đồng vang vọng từ bầu trời thăm thẳm, mang theo sự trang nghiêm nhưng đầy an ủi. Cô không chắc đó có phải là sự thật hay chỉ là một tưởng tượng nhất thời, nhưng âm thanh ấy đã khiến trái tim cô cảm thấy nhẹ nhõm hơn đôi chút. 

Sau một hồi lâu lặng lẽ, cô cúi xuống, cẩn thận kéo tấm chăn đắp lên ngực Kajetan như một lời tiễn biệt cuối cùng. Đôi tay cô chạm nhẹ vào chiếc phong thư trên bàn tủ, thoáng do dự trước khi cầm nó lên. Cô siết nhẹ lá thư trong tay, như thể muốn đặt vào đó tất cả sự tôn trọng và tiếc thương của mình dành cho người đàn ông vừa khuất.