Những tù nhân Do Thái bị giam cầm trong văn phòng hiệu trưởng, căn phòng lạnh lẽo và âm u với những bức tường xám xịt và những khung cửa sổ mờ bẩn. Khi đội lính Ba Lan xuất hiện để giải cứu, họ tỏ ra e ngại và sợ sệt, co rúm vào nhau trong góc tối. Đôi mắt họ tràn đầy nỗi hoài nghi, những ánh nhìn đầy cảnh giác lướt qua từng gương mặt của những người lính. Bề ngoài, đội lính Ba Lan không khác gì lính Đức: cùng mặc quân phục, cùng mang súng, và cùng toát lên vẻ uy quyền của người cầm vũ khí.

Nhưng sâu hơn thế, sự sợ hãi của họ không chỉ đến từ vẻ bề ngoài. Những tù nhân Do Thái đã quá quen với sự phản bội và những lời hứa hẹn giả dối dẫn đến cái chết. Họ biết rằng trong một số nhóm kháng chiến Ba Lan, không phải ai cũng có thiện chí với người Do Thái. Nhiều người trong số họ đã từng chứng kiến đồng bào mình bị thảm sát không chỉ bởi lính Đức mà còn bởi những người hàng xóm, những người đồng hương mà họ từng tin tưởng. Bởi vậy, ngay cả trong lúc này, họ vẫn không dám hy vọng rằng những người lính này thực sự đến để cứu họ.

Tiểu đội Konstancja, lúc này do Simon và Aleksander dẫn đầu, hiểu được nỗi sợ đó. Simon bước lên trước, giơ tay lên cao để thể hiện rằng anh không có ý định đe dọa.

- Chúng tôi là lính Ba Lan. Chúng tôi đến đây để giải cứu các vị. Sẽ không ai làm hại các vị đâu.

Aleksander đứng bên cạnh, cũng hạ thấp khẩu súng trường của mình, nhẹ nhàng đặt xuống sàn gạch lạnh lẽo. Anh ta nhìn thẳng vào nhóm tù nhân, ánh mắt chân thành và bình tĩnh khi nói:

- Chúng tôi không phải lính Đức, và chúng tôi không giống họ. Các vị hãy tin tưởng chúng tôi. Bước ra ngoài đi, các vị đã được tự do rồi.

Những lời nói ấy vang lên trong không gian im lặng đến ngột ngạt, như một tia sáng len lỏi qua màn đêm. Nhưng những tù nhân vẫn do dự, vẫn không ai dám nhúc nhích. Trong tâm trí họ, nỗi ám ảnh từ những vụ thảm sát trong các khu ổ chuột Do Thái hiện lên rõ mồn một: những lời hứa dối trá, những viên đạn bắn vào lưng khi họ vừa bước ra khỏi nơi ẩn nấp.

Simon nhìn thấy sự bất an ấy, liền tiến thêm một bước, cố thuyết phục với vẻ dịu dàng hơn:

- Thượng cấp của chúng tôi đã sắp xếp mọi thứ. Các vị sẽ được đưa đến nơi an toàn và rời khỏi thành phố này. Xin đừng sợ. Các vị không còn là tù nhân nữa.

Những lời nói của anh, cộng thêm thái độ nhún nhường của Aleksander, cuối cùng cũng có tác động. Một ông cụ nhỏ bé, có lẽ là lớn tuổi nhất trong nhóm, run rẩy đứng lên từ góc phòng tối. Ông nhìn chằm chằm vào Simon như muốn dò xét xem anh có thực sự đáng tin hay không. Rồi, với đôi tay gầy gò run rẩy, ông bước những bước đầu tiên ra khỏi bóng tối.

Khi thấy ông không bị làm hại, những người còn lại bắt đầu lấy hết can đảm bước ra. Họ bước chậm chạp, thận trọng, như thể mỗi bước chân đều là một quyết định sinh tử. Một người phụ nữ cầm tay hai đứa trẻ, ánh mắt đầy nghi hoặc nhưng cũng lóe lên chút hy vọng. Và khi họ nhận ra rằng những người lính này thực sự không làm hại mình, sự nhẹ nhõm dâng trào trong lòng.

Nhiều người bật khóc, những giọt nước mắt lăn dài trên gương mặt hốc hác, nhợt nhạt vì đói khát và sợ hãi. Một số ôm lấy Simon và Aleksander, không màng đến cơ thể mình bẩn thỉu, không quan tâm đến những bộ quân phục sạch sẽ của các anh. Họ khóc và mỉm cười, vừa thổn thức vừa nói những lời cảm ơn không ngớt.

- Các anh là những vị Thánh, những người công chính, những ân nhân đã cứu chúng tôi khỏi địa ngục.

Một bà cụ nói trong tiếng nấc, đôi tay run rẩy bám lấy cánh tay Simon. Nhưng Simon không hề đẩy bà ra. Anh để từng người ôm lấy mình, thậm chí còn nhẹ nhàng vỗ vai, vuốt ve họ như muốn để lại cho họ chút bình yên sau những ngày tháng đau khổ.

Giữa khung cảnh xúc động ấy, Simon chợt cảm nhận có ai đó giật nhẹ tay áo mình. Anh quay lại và nhìn thấy một người phụ nữ trẻ đang đứng lặng lẽ phía sau. Cô không giống những người còn lại. Thân hình cô gầy guộc, đôi vai mảnh khảnh run lên trong chiếc váy màu xám rách nát và nhơ nhớp. Khuôn mặt cô nhợt nhạt như không còn sức sống, nhưng đôi mắt màu hổ phách lại sáng lên vẻ cương nghị khác thường. Mái tóc tối màu của cô được búi vội sau một chiếc khăn trắng đã sờn cũ, và đôi môi khô khốc mở ra để nói điều gì đó.

- Xin thứ lỗi... nhưng tôi có thể hỏi ông vài điều không?

Giọng cô khàn đặc và mệt mỏi, nhưng lại vang lên bằng thứ tiếng Anh rõ ràng khiến Simon giật mình. Anh chăm chú nhìn cô, trái tim bỗng se lại. Có điều gì đó rất quen thuộc, rất đặc biệt ở người phụ nữ này, khiến anh không thể rời mắt.

- Tôi sẽ không làm phiền ông lâu đâu...

---

Stefan vẫn cẩn thận nâng đỡ từng người tù già yếu, giúp họ rời khỏi căn phòng chật hẹp, nơi mà bóng tối và sự tuyệt vọng đã bủa vây họ trong suốt thời gian dài. Những cánh tay gầy guộc run rẩy bám lấy anh, ánh mắt ngấn lệ đầy biết ơn nhưng cũng phảng phất nỗi lo sợ vẫn chưa tan biến hoàn toàn. Khi ngẩng đầu lên, anh vô tình nhìn thấy Simon và một người nữ tù đang đứng ở góc phòng, trò chuyện với nhau.

Simon thường ngày luôn điềm đạm và lạc quan, lúc này lại toát lên vẻ nghiêm trọng khác thường. Trán anh nhăn lại, đôi mắt ánh lên sự lo âu khó che giấu và đôi tay hơi nắm chặt như đang kiềm chế điều gì đó. Người phụ nữ đứng trước mặt anh - trẻ trung nhưng hốc hác - đang thì thầm điều gì đó khiến Simon càng thêm trầm ngâm. Cảnh tượng ấy khiến Stefan không khỏi tò mò.

Không lâu sau, Simon và người phụ nữ bước ra phía nơi mọi người đang tụ tập. Dường như còn do dự, cô ta liếc nhìn Simon trước khi lên tiếng:

- Tôi tên là Edith Stein. Tôi có thể ở lại thành phố này với các vị được không?

Những lời của Edith khiến đám đông bất ngờ. Một vài người ngẩng đầu lên, ánh mắt pha lẫn ngạc nhiên và nghi ngờ. Chưa ai kịp phản ứng thì một giọng nói trẻ trung khác vang lên:

- Đúng vậy, chúng tôi cũng muốn ở lại chiến đấu cùng các anh! Và... tôi còn cần tìm anh trai mình nữa.

Đó là một chàng trai trẻ đứng cạnh Edith, cao hơn cô một cái đầu, với mái tóc và đôi mắt cùng màu, rõ ràng là hai chị em ruột. Chàng trai tự giới thiệu mình tên là Thorsten Stein. Cậu ta nói với giọng đầy nhiệt huyết, ánh mắt sáng lên sự quyết tâm mãnh liệt. Tuy nhiên, Edith lập tức quay sang khuyên can em trai, giọng cô thấp xuống như đang lo lắng:

- Thorsten, không được. Chúng ta không nên...

Nhưng Thorsten gạt đi, đôi vai cậu căng lên như muốn chứng tỏ rằng mình đã đủ trưởng thành để đưa ra quyết định quan trọng:

- Chị đừng nói nữa! Em sẽ không để chị ở lại đây một mình. Nếu chị muốn chiến đấu, em cũng sẽ chiến đấu!

Những lời này khiến không khí trở nên căng thẳng. Cecylia bước lên hỏi hai chị em, giọng đầy vẻ thắc mắc:

- Anh trai của hai người không ở cùng với hai người sao?

Edith hít một hơi sâu, rồi chậm rãi trả lời:

- Vài tháng trước, anh ấy bị lính SS bắt đi. Chúng tôi đã tìm kiếm mọi nơi nhưng vẫn không thấy dấu vết gì của anh ấy. Anh ấy tên là Aron Stein.

Câu trả lời ấy khiến Stefan sững lại. Hai chữ "lính SS" vang lên trong đầu anh như một hồi chuông u ám, kéo theo những ký ức mà anh đã cố quên. Anh nhớ rõ cái ngày mà anh tận mắt chứng kiến một người đàn ông Do Thái bị lính Đức hành quyết ngay trên đường lớn. Hình ảnh người đàn ông đó gục xuống dưới phát đạn, máu loang đỏ cả con phố, khuôn mặt bị bóp méo bởi đau đớn và kinh hoàng... giờ lại hiện lên trong tâm trí anh. Stefan ngẩng đầu lên, ánh mắt chăm chú nhìn hai chị em Stein. Gương mặt họ, những đường nét quen thuộc, liệu có phải là... anh đã từng gặp họ ở đâu đó, hay chỉ là trí nhớ đang trêu đùa mình?

Trong khi Stefan còn đang suy nghĩ, Cecylia đã lên tiếng khuyên nhủ Edith:

- Không được đâu, bà Stein. Hai người phải rời khỏi thành phố này ngay. Ở đây nguy hiểm lắm, chúng tôi không thể đảm bảo an toàn cho các vị.

Edith nghe vậy liền thẳng lưng lên, đôi mắt ánh lên vẻ kiên định không thể lay chuyển:

- Làm sao tôi có thể bỏ đi khi người thân của mình còn đang thất lạc chứ? Nếu các vị muốn đưa Thorsten đi, tôi sẽ không ngăn cản. Nhưng tôi thì nhất định phải ở lại.

Nghe chị mình nói vậy, Thorsten lập tức gắt lên, khuôn mặt đỏ bừng vì phẫn nộ:

- Không! Em sẽ không đi đâu hết! Nếu chị ở lại, em cũng sẽ ở lại với chị!

Những lời nói cương quyết ấy khiến Cecylia lúng túng. Cô nhìn quanh những đồng đội của mình, hy vọng có ai đó giúp cô thuyết phục hai người này. Nhưng không một ai nói gì, kể cả Simon. Anh đứng lặng lẽ phía sau Edith, ánh mắt dán chặt vào cô như thể đang dõi theo từng cử chỉ, từng biểu cảm của người phụ nữ này. Sự trầm mặc của anh ta không lọt qua mắt Stefan, và trong lòng anh dấy lên một cảm giác rằng Simon và Edith... có điều gì đó đặc biệt mà họ chưa nói ra.

Khi mọi cách thuyết phục đều vô ích, Cecylia đành nhượng bộ. Cô cố gắng giữ giọng nhẹ nhàng và hỏi:

- Nếu ở lại, hai người có thể giúp chúng tôi những gì? Các kỹ năng của hai người là gì?

Edith nhanh chóng trả lời:

- Tôi từng nấu ăn cho các tù nhân ở khu ổ chuột. Thorsten thì biết sửa chữa các thiết bị liên lạc và máy móc nhỏ.

Nghe vậy, Cecylia quay sang hỏi Simon, giọng thăm dò:

- Chúng ta có thể sắp xếp việc cho họ không, Simon?

Simon như giật mình thoát khỏi dòng suy nghĩ, lập tức lấy lại vẻ bình tĩnh. Anh ta mỉm cười, gật đầu đáp:

- Được chứ. Họ có thể làm trong nhà bếp ở bệnh viện và hỗ trợ phòng liên lạc.

Edith nhìn Simon, đôi môi mỉm cười nhẹ nhàng, và trong khoảnh khắc ấy, ánh mắt cô lộ rõ niềm hy vọng. Sự dũng cảm của hai chị em Stein khiến các thành viên trong đội đều thầm khâm phục. Cecylia mỉm cười với Edith, nhẹ nhàng nắm lấy tay cô:

- Được rồi! Thay mặt tiểu đội trưởng của tiểu đội Konstancja, tôi quyết định chào đón hai người làm đồng đội mới của chúng tôi.

Nụ cười rạng rỡ hiện lên trên khuôn mặt mệt mỏi của Edith và Thorsten. Họ cùng tranh nhau nói:

- Chúng tôi sẽ tuyên thệ ngay bây giờ nếu cần thiết!

Simon định lên tiếng nói gì đó nhưng bất ngờ ngừng lại giữa chừng, ánh mắt thoáng vẻ bối rối trước khi nói tiếp:

- Điều đó... thực sự cần thiết.

Stefan đứng một góc, quan sát tất cả mà không nói gì. Anh cảm thấy có quá nhiều câu hỏi chưa lời đáp giữa Simon và Edith, và rằng giữa hai con người ấy chắc chắn có một mối liên hệ nào đó vượt xa khỏi hiện tại.

---

Lúc này đã là giữa trưa, ánh nắng gay gắt chiếu rọi khắp các con đường vừa trải qua cuộc chiến ác liệt. Khắp trung tâm thành phố, không khí hân hoan bao trùm. Sau ngày đầu tiên của cuộc nổi dậy, rất nhiều tiểu đội và các trung đoàn kháng chiến Ba Lan đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Các khu vực trọng yếu, đặc biệt là trung tâm thành phố, giờ đây đã hoàn toàn thuộc về tay quân kháng chiến. Những lá cờ sọc trắng đỏ tung bay phấp phới trên các nóc nhà và tháp chuông như một biểu tượng của tự do vừa giành lại được.

Quân Đức - những kẻ từng ngạo nghễ chiếm lĩnh nơi này, giờ đây chỉ còn là ký ức kinh hoàng. Một số tên bị bắt làm tù binh, cúi đầu cam chịu số phận, trong khi số khác đã nhanh chóng rút về những khu vực chưa bị chiếm đóng. Thành phố lúc này dường như hồi sinh từ đống tro tàn, dù vẫn còn những vết tích chiến tranh và sự áp bức in hằn trên từng con phố.

Dân chúng, bao gồm cả đàn ông, phụ nữ và trẻ em, ùa ra đường để chào đón những người lính kháng chiến trở về. Tiếng cười vang khắp nơi, những bài ca yêu nước được cất lên rộn rã, hòa cùng những điệu nhảy ngẫu hứng giữa các con đường. Những chiếc xe kéo chở đầy hoa và thực phẩm lăn bánh chậm rãi như một phần của cuộc diễu hành mừng chiến thắng. Đây chính là hậu trường của một cuộc chiến, tựa như một vở kịch xuất sắc vừa hạ màn trong những tràng pháo tay, những cái ôm chầm đầy cảm kích và những nụ hôn gió từ các góa phụ, các bà mẹ, hay các cô gái trẻ dành cho những người lính.

Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể tận hưởng niềm vui chiến thắng này. Ở các bệnh viện dã chiến, nhà kho, hay những khu vực tạm thời được chuyển thành trung tâm y tế, các bác sĩ, y tá và lính tải thương vẫn đang làm việc không ngừng nghỉ. Với họ, thắng lợi chẳng khác nào một lời nhắc nhở về cái giá đau thương mà những chiến binh và người dân phải trả. Những thân thể nhuốm máu, những tiếng rên rỉ đau đớn của thương binh, hay ánh mắt mệt mỏi của những người vừa trở về từ cõi chết, tất cả khiến không khí tại đây trầm lắng và căng thẳng hơn bao giờ hết.

Ở một con đường vắng, nơi không có tiếng reo hò hay những nụ cười chiến thắng, Simon lặng lẽ xếp hàng cùng các đồng đội khác thuộc đội tải thương. Họ đều đeo băng tay hồng thập tự, đứng cạnh nhau, chờ đợi để được lên chiếc xe tải đang đỗ gần đó. Mỗi người một vẻ mặt, nhưng tất cả đều trầm mặc. Simon ngẩng đầu nhìn lên, ánh mắt hướng về chiếc xe tải mà anh sẽ sớm bước lên, cảm giác như sắp phải tạm biệt một phần cuộc đời của mình.

Quyết định của cấp trên buộc Simon phải tách khỏi tiểu đội Konstancja - những đồng đội đã cùng anh trải trận chiến cam go ở học viện Napola. Một viên sĩ quan quân y với giọng nói nghiêm nghị nhưng không kém phần áy náy, nhắc nhở rằng Simon phải tuân theo sự điều động đã được đăng ký từ trước. Anh được chỉ định gia nhập đơn vị của tu viện Thánh Kazimierz - nơi cần thêm nhân lực để hỗ trợ các thương binh.

Chiếc xe tải vẫn chưa khởi hành, và Simon đứng lặng lẽ bên mép cửa, ánh mắt hướng về con đường phía xa nơi những đồng đội của anh vừa rời đi. Không gian xung quanh như lắng đọng lại, chỉ còn tiếng gió nhẹ thoảng qua, mang theo chút bụi mờ và hơi nóng từ mặt đất. Simon không nói gì, nhưng trong lòng anh, hàng loạt suy nghĩ và cảm xúc đang cuộn trào.

Róża - cô y tá với dáng người nhỏ nhắn nhưng ánh mắt sắc sảo, vẫn đứng cạnh Simon. Cô không vội rời đi, dường như nhận ra anh cần một người ở bên trong khoảnh khắc này. Cô chỉnh lại băng tay hồng thập tự của mình, rồi quay sang nói với anh bằng giọng trấn an:

- Đừng lo, ông Pemberton ạ. Cứ để ông Hański lại cho chúng tôi chăm sóc. Tôi đảm bảo sẽ làm hết sức để giúp ông ấy hồi phục. Và đừng lo, tôi cũng sẽ báo tin này cho bà Tarnowska và các đồng đội của ông. Ai cũng sẽ biết ông đang ở quận Wola và sẽ ổn thôi. Tôi chắc chắn đấy.

Simon khẽ gật đầu, ánh mắt anh dịu lại đôi chút trước sự chân thành của cô y tá. Nhưng dù vậy, nỗi lo lắng trong lòng anh vẫn chưa thể vơi đi. Anh nói với vẻ trân trọng:

- Cảm ơn bà, bà Grabowska. Nhưng nếu được, bà có thể giúp tôi thêm một việc nữa không?

Róża gật đầu, trả lời ngay:

- Ông cứ nói.

- Hãy chuyển lời của tôi đến Cecylia. Nói với cô ấy rằng tôi sẽ viết thư ngay khi tôi đến tu viện Thánh Kazimierz. Và xin hãy nói với tất cả các bạn trong tiểu đội rằng tôi không quên họ.

Róża khẽ mỉm cười, gật đầu.

- Tôi sẽ làm thế. Tôi chắc chắn rằng mọi người sẽ vui khi nhận được thư của ông. Bà Tarnowska chắc hẳn sẽ chờ đợi từng dòng chữ của ông đấy.

Simon gật đầu cảm kích, nhưng dường như anh vẫn còn điều muốn nói. Anh ngập ngừng một lát, đôi mắt dường như chìm trong những suy nghĩ sâu thẳm.

- Còn một chuyện nữa... Hãy nói với Władysław rằng tôi rất xin lỗi cậu ấy.

Nghe đến đây, Róża hơi ngạc nhiên. Cô nghiêng đầu nhìn Simon, đôi mắt ánh lên chút tò mò nhưng không hỏi ngay.

- Lời xin lỗi sao? Ông có chắc là ông ấy sẽ nghe không?

Simon thừa nhận, đôi vai anh chùng xuống:

- Tôi không biết. Nhưng tôi muốn cậu ấy hiểu rằng tôi không muốn chúng tôi tiếp tục thế này. Sự thù địch đó... nó thật sự khiến tôi cảm thấy khó chịu và tội lỗi. Tôi không muốn mất đi một người bạn như cậu ấy.

Róża im lặng một lúc, đôi mắt cô ánh lên chút suy tư. Sau một lúc, cô làm một cử chỉ trấn an.

- Được rồi, tôi sẽ chuyển lời của ông. Nhưng... đôi khi lời xin lỗi không chỉ cần được nói ra mà còn cần được chứng minh bằng hành động. Nếu ông thực sự muốn cứu vãn mối quan hệ này, hãy tìm cơ hội nói chuyện trực tiếp với ông Romanowski. Dù khó khăn, nhưng tôi nghĩ ông có thể làm được.

Simon nhìn cô y tá, đôi mắt anh lóe lên chút hy vọng.

- Cảm ơn, bà Grabowska. Tôi sẽ ghi nhớ điều đó.

Róża khẽ gật đầu, rồi cô xoay người bước đi, để lại Simon với những suy nghĩ của riêng mình. Chiếc xe tải bắt đầu rục rịch chuẩn bị lăn bánh. Simon quay lại và bước lên xe, nhưng ánh mắt anh vẫn dõi theo bóng dáng nhỏ bé của Róża khuất dần sau làn bụi mờ.

---

Bên ngoài dãy phố cũ, trời đã bắt đầu đổ mưa, đây là cơn mưa đầu tiên sau suốt một mùa hè dài gay gắt và ngột ngạt. Hạt mưa rơi lộp độp trên mái xe tải như một giai điệu trầm buồn, hòa cùng tiếng bánh xe nghiến qua mặt đường ẩm ướt. Mưa không lớn, chỉ rả rích nhưng đủ làm dịu đi cái nóng bỏng rát còn sót lại trong không khí, mang đến một cảm giác lành lạnh, mát mẻ mà Simon vốn đã mong chờ từ lâu.

Simon ngồi lặng lẽ trên một chiếc ghế gỗ cũ kỹ bên trong xe. Bên cạnh anh là những người tải thương khác, ai nấy đều trông mệt mỏi nhưng không giấu nổi vẻ phấn khích khi họ chia sẻ câu chuyện của mình. Một người kể về cách anh ta cứu một cậu bé bị thương giữa làn đạn, một người khác hào hứng khoe rằng mình đã giúp một đồng đội thoát chết trong gang tấc khi một quả bom nổ ngay gần đó. Những câu chuyện ấy, dù có phần bi tráng, nhưng vẫn rộn ràng và đầy tinh thần lạc quan.

Simon không tham gia vào những cuộc trò chuyện ấy. Anh ngồi yên, không nói lời nào, đôi mắt lơ đãng dõi theo những ngôi nhà lướt qua trên phố. Thật ra, không phải Simon không biết cách giao tiếp. Ngược lại, anh vốn là người có tài ăn nói, từng làm cho mọi người cảm thấy thoải mái chỉ với vài câu đùa hóm hỉnh. Nhưng lúc này, anh không thể ép mình mở lời được. Anh không cảm thấy mình thuộc về bầu không khí vui vẻ và ồn ào ấy, càng không có nhã hứng để hòa mình vào những câu chuyện của họ.

Sự im lặng của Simon dường như không ai để ý, nhưng với anh, nó giống như một tấm chăn nặng trĩu trùm lên lồng ngực. Sau cuộc xung đột đầy căng thẳng với Władysław, tâm trí anh không ngừng xoay quanh những suy nghĩ tiêu cực.

Một ý nghĩ kinh khủng chợt lóe lên trong đầu Simon, như một tia sét đánh ngang giữa cơn mưa: Nếu như tất cả đều quay lưng lại với anh thì sao? Nếu như Władysław và Lidia mãi mãi oán giận anh, không bao giờ tha thứ? Nếu Dennis và Samina - hai người bạn thân thiết từ nước Đức, không bao giờ quay lại Ba Lan vì chiến tranh quá khốc liệt? Nếu Józef - người bạn hay cáu kỉnh nhưng đáng tin cậy, không thể qua khỏi vết thương của mình? Và điều tệ hại nhất mà anh có thể tưởng tượng: nếu Cecylia - người anh yêu thương nhất và Stefan - một người bạn khiêm tốn nhưng nhiệt thành, xảy ra chuyện gì đó ngoài sức tưởng tượng?

Ý nghĩ ấy khiến Simon cảm thấy ớn lạnh. Ngay cả không khí rộn ràng trong xe cũng không thể làm dịu đi cảm giác ấy. Liệu anh có phải sống trong sự cô độc đến hết đời hay không? Một cuộc đời không có những người bạn, những đồng đội mà anh đã luôn coi là gia đình thứ hai của mình. Anh sẽ ra sao nếu mọi người thật sự rời xa anh, hoặc bị cuộc chiến này cướp đi mãi mãi?

Simon cúi đầu, đôi bàn tay siết chặt vào nhau như để trấn an chính mình. Những hình ảnh mơ hồ từ quá khứ hiện về trong tâm trí anh, những ngày mà mọi thứ dường như đơn giản hơn rất nhiều. Anh nhớ những buổi tối cùng Cecylia trò chuyện về tương lai sau chiến tranh, những lần Józef vỗ vai anh cười vang khi họ hoàn thành một nhiệm vụ khó khăn, hay cả ánh mắt kiên nghị của Władysław khi họ cùng nhau đứng trước hiểm nguy.

- Không thể nào... Mình không thể mất họ được...

Simon thì thầm trong đầu, như để bác bỏ ý nghĩ ấy. Nhưng trước khi kịp lấy lại tinh thần, một giọng nói tươi vui cất lên ngay bên cạnh, kéo anh ra khỏi dòng cảm xúc nặng nề nhanh hơn dự kiến:

- Anh bạn, anh ổn chứ? Trông anh như vừa thua trận lớn vậy. Đồng đội của anh gặp chuyện gì không hay sao?

Simon quay sang nhìn người vừa nói - một người đàn ông với vẻ ngoài béo tốt và đôi mắt xanh ánh lên vẻ tò mò. Anh cố giấu vẻ bối rối, đáp lại bằng giọng nhẹ nhàng:

- Sao anh lại nghĩ thế?

Người đàn ông nhoẻn miệng cười.

- Dễ thấy mà! Chiếc áo khoác của anh dính đầy máu, còn lúc nãy anh lại dặn dò cô y tá như thể chuẩn bị đi đâu xa. Nhìn là biết anh đang có nhiều điều muốn tâm sự lắm!

Simon bật cười khẽ. Người đàn ông này trông có vẻ tinh ý hơn vẻ ngoài ngờ nghệch của anh ta. Simon quan sát kỹ hơn: một khuôn mặt ưa nhìn với làn da trắng hồng, má phính và dáng người đầy đặn nhưng săn chắc. Chiếc mũ nồi đội trên mái tóc nâu càng khiến anh ta trông trẻ trung như một cậu thiếu niên. Thật khó tin khi người này bảo rằng mình đã bước sang tuổi ba mươi.

Simon gật đầu, phá vỡ khoảng cách.

- Vậy còn anh? Anh tên gì và sống ở đâu trong thành phố này?

- Tôi là Wojciech Jaworski, người Wola chính gốc! Còn anh?

- Tôi là Simon Pemberton, cũng sống ở Wola.

Wojciech nhướng mày, vẻ mặt trở nên ngạc nhiên.

- Pemberton à? Nghe tên quen lắm.

Simon nhún vai, mỉm cười đáp:

- Có lẽ vì chúng ta sống gần nhau, nên anh đã nghe ai đó nhắc đến tên tôi cũng nên.

Wojciech nhìn Simon một lúc, rồi nói bằng giọng phấn khích như vừa phát hiện một điều gì đó hay ho:

- Anh là người Anh đúng không?

- Phải. Cụ thể hơn, tôi là người Anh bị "lưu lạc" đến đây.

Wojciech cười phá lên.

- Hóa ra là vậy! Người Anh mà lại lạc đến Wola, tôi cứ tưởng chỉ có bia và xúc xích mới đủ sức giữ chân các anh cơ đấy!

Simon phì cười trước câu nói đầy hóm hỉnh của Wojciech. Anh để ý thấy chiếc nhẫn bạc trên ngón tay người đàn ông này và tò mò hỏi:

- Chiếc nhẫn đẹp đấy. Anh đã kết hôn rồi phải không?

Wojciech giơ bàn tay lên, ngắm nghía chiếc nhẫn, trả lời kèm nụ cười tự hào:

- Chưa đâu, anh Pemberton ạ. Tôi chỉ mới đính hôn thôi. Chúng tôi định sẽ cưới ngay khi chiến tranh kết thúc.

Simon gật gù, tỏ vẻ thấu hiểu.

- Còn tôi, có lẽ cũng giống như anh, vẫn đang chờ ngày hòa bình để mọi thứ có thể diễn ra suôn sẻ hơn.

Wojciech rút từ túi áo ra một tấm ảnh nhỏ đã hơi phai màu, chìa ra trước mặt Simon.

- Đây, vị hôn thê của tôi đây này. Cô ấy lớn hơn tôi tận bốn tuổi đấy.

Simon cúi xuống nhìn tấm ảnh và ngỡ ngàng trong giây lát, suýt không nhận ra người phụ nữ trong ảnh chính là nữ bá tước Maria Dąbrowska - chị họ của Cecylia. Trong bức ảnh đen trắng, Maria toát lên vẻ thanh lịch và duyên dáng hiếm có, nụ cười nhẹ nhàng trên môi tựa như nét bí ẩn của Người đàn bà và con chồn của Da Vinci. Cô mặc một chiếc váy sáng màu thanh nhã, tóc búi thấp gọn gàng, cổ đeo chuỗi ngọc trai lấp lánh. Đôi tay thon dài đeo vòng đang lật một cuốn sách, ánh mắt như đang trôi lạc vào một ý nghĩ sâu xa. Khung cảnh xung quanh, có lẽ là ban công của một dinh thự cổ, chỉ càng tôn lên dáng vẻ quý phái của Maria.

Đây là lần đầu tiên Simon thấy Maria với một diện mạo khác biệt đến vậy: tự tin, rạng rỡ và đầy sức hút. Tuy nhiên, trong dáng vẻ ấy vẫn thấp thoáng nét lạnh lùng và khó đoán - những điều dường như là bản chất không thể phai mờ của nữ bá tước.

Simon gật đầu cảm thán:

- Đẹp thật! Nhưng cô ấy lớn hơn anh, chắc anh phải chịu nhiều áp lực lắm nhỉ?

Wojciech bật cười.

- Không hề! Ngược lại, tôi được "cưng chiều" thì đúng hơn. Lấy vợ lớn tuổi là phải biết cách sống khôn ngoan đấy!

Cả hai cùng cười sảng khoái. Wojciech tiếp tục hỏi:

- Thế còn anh, có ảnh vị hôn thê không?

Simon gật đầu, lấy từ túi áo ra một tấm ảnh nhỏ, rồi nhẹ nhàng đưa cho Wojciech. Trong ảnh là Cecylia khi còn chưa đính hôn, đang đứng bên một chiếc xe đạp cũ với vẻ tự nhiên và đầy sức sống. Cô mặc một chiếc váy thêu hoa đơn giản, khoác thêm áo len mỏng để xua đi cái se lạnh của mùa xuân, mái tóc buông dài mềm mại càng làm tôn lên nét trẻ trung thanh thoát. Nụ cười tươi tắn trên gương mặt Cecylia toát lên sự vui vẻ và thoải mái, như thể chính khoảnh khắc ấy chứa đựng niềm hạnh phúc giản dị nhất.

Bức ảnh được chụp bởi Simon trong một chuyến du lịch của cả hai tại vùng ngoại ô thanh bình của nước Áo. Anh nhớ rõ khoảnh khắc đó, khi ánh nắng dịu dàng chiếu qua hàng cây xanh, tạo nên một bức nền hoàn hảo cho vẻ đẹp dịu dàng của Cecylia. Nếu đem so sánh, nhan sắc của cô khi ấy và bây giờ dường như không thay đổi mấy, chỉ có sự trưởng thành và phong thái thêm phần tự tin.

Wojciech nhìn tấm ảnh, đôi mắt sáng lên như một đứa trẻ vừa phát hiện ra điều gì thú vị.

- Này, đây là nữ bá tước Cecylia Tarnowska phải không? Em họ của Maria?

Simon gật đầu, xác nhận với vẻ tự hào:

- Đúng thế, cô ấy là vợ chưa cưới của tôi.

Wojciech phá lên cười.

- Trời đất, đúng là trùng hợp! Cả hai chúng ta đều chọn các nữ bá tước của Ba Lan để yêu. Có lẽ người Anh và người Ba Lan hợp nhau hơn chúng ta tưởng đấy!

Simon cười lớn, cảm thấy lòng nhẹ nhõm hơn nhiều so với lúc anh bước lên chiếc xe tải. Cuộc trò chuyện tình cờ với Wojciech không chỉ giúp anh tạm gác lại những muộn phiền, mà còn khơi dậy chút hy vọng le lói trong lòng về những điều tốt đẹp phía trước. Thế nhưng, sự an ủi ấy cũng chỉ kéo dài đến khi chiếc xe tải rẽ vào một con đường nhỏ, dẫn thẳng tới cổng của tu viện Thánh Kazimierz. Cảnh tượng trước mắt ngay lập tức kéo Simon trở về thực tại khắc nghiệt của cuộc chiến.

Tu viện hiện lên dưới bầu trời xám xịt, những bức tường cũ kỹ loang lổ, ẩm mốc vì mưa. Cơn mưa nặng hạt làm lầy lội sân đất, nơi hàng chục tình nguyện viên của hội Hồng Thập Tự đang cố gắng phân bổ các nhu yếu phẩm và thuốc men. Không khí nơi đây ngột ngạt và căng thẳng, như thể từng hơi thở cũng chất chứa những nỗi khiếp sợ vô hình. Tiếng la hét thất thanh của những người bị thương hòa cùng tiếng mưa rơi và tiếng bước chân hối hả, tạo nên một bản hòa âm hỗn loạn và ám ảnh.

Những bóng dáng phụ nữ trong những chiếc tạp dề trắng và khăn trùm đầu kín mít như những bà xơ đang hối hả chạy thành nhóm qua hoa viên của tu viện. Nước mưa làm ướt đẫm tà váy của họ, nhưng không một ai để ý. Các chị em lao vào bên trong tòa nhà với sự khẩn trương đến mức gần như tuyệt vọng. Những chiếc xe ngựa và xe tải quân dụng đậu ngổn ngang bên lề đường, bùn bắn tung tóe lên thân xe, một số chiếc vẫn còn đang phả khói xám nhạt. Có vẻ họ vừa mới đến, giống như chiếc xe của Simon, mang theo hy vọng mong manh cho những người còn sống và nỗi đau xót vô hạn cho những người đã khuất. 

Simon nhìn ra, ánh mắt nhanh chóng bắt gặp hai người quen trong đám y tá. Katarzyna và Samina đang chạy sát nhau, đôi chân vội vã đạp lên nền đất ướt sũng, mặc cho cơn mưa như muốn xóa nhòa mọi đường nét đẹp đẽ của họ. Simon sững người trong giây lát. Một người Đức như Samina sao lại có mặt ở đây? Lẽ ra cô phải cùng Dennis trở về Đức từ lâu rồi mới phải chứ? Anh chợt nhớ lại buổi tiệc chia tay cách đây một tháng, khi Samina chẳng nói gì cụ thể về dự định của mình. Giữa bầu không khí căng thẳng của chiến tranh, việc gặp lại cô ở đây vừa là điều bất ngờ, vừa dấy lên trong lòng anh hàng loạt câu hỏi. 

Nhưng chẳng có thời gian để tìm câu trả lời. Khung cảnh hỗn loạn và âm thanh dồn dập của cuộc sống nơi này đã kéo Simon trở lại thực tại. Anh chỉ có thể tạm kết luận rằng, chắc hẳn Samina có lý do riêng để tham gia cuộc nổi dậy, một lý do mà cô chưa từng tiết lộ. 

Cơn mưa nặng hạt hòa cùng tiếng hét thất thanh, tiếng rên rỉ đau đớn và cả tiếng ra lệnh dứt khoát của các sĩ quan làm cho khung cảnh càng thêm phần hỗn loạn. Trong hoa viên, các bác sĩ và y tá hối hả làm việc không ngừng. Một người đang tiêm thuốc cho bệnh nhân nằm co quắp trên tấm bạt, người khác thì cưa bỏ phần chân đã hoại tử của một người lính, từng mẩu xương vụn và thịt bắn ra khiến những tình nguyện viên gần đó phải quay đi. Một y tá khác cố gắng cầm máu, bàn tay cô run rẩy khi áp chặt miếng vải vào vết thương. Những người đàn ông khiêng cáng chạy qua chạy lại, đôi giày đẫm bùn của họ để lại những vệt dài lấm lem trên nền đất nhão. 

Phía xa, trong góc tối của khu vườn, vài tình nguyện viên đã căng những tấm vải bạt để liệm những người đã chết. Những thi thể nằm chồng chất lên nhau, khuôn mặt tái nhợt, đôi mắt nhắm nghiền hoặc trợn trừng như thể không cam tâm rời khỏi thế giới này. Một người phụ tá ngồi bệt dưới đất, bàn tay lấm lem mực và máu, ghi chép tên tuổi của những người bị thương và những người đã chết. Tiếng bút cào lên tờ giấy ướt át như tiếng gào thét không thành lời của họ. 

Gần cổng tu viện, vài viên sĩ quan đang phân phát lại quân trang thu nhặt từ các thi thể. Những chiếc mũ sắt méo mó, thắt lưng quân dụng sờn rách, đôi giày đinh lấm bùn và cả những khẩu súng vẫn còn dính máu. Mỗi món đồ đều mang trong mình câu chuyện của một người lính đã ngã xuống, và giờ đây, nó lại được trao cho một người khác để tiếp tục cái vòng lặp vô nghĩa của chiến tranh. 

Mọi thứ xung quanh Simon như một cơn ác mộng sống động. Anh hít một hơi sâu, nhưng thay vì không khí, mũi anh chỉ ngập tràn mùi máu tanh, mùi đất ẩm và mùi thuốc sát trùng nồng nặc. Một cơn buồn nôn trào lên, nhưng anh cố nén lại. Bên cạnh anh, một tình nguyện viên trẻ hơn, mặt tái mét, run rẩy bám vào khung cửa xe như đang kìm nén một cơn buồn mửa. 

Simon thở hắt. Đây chính là chiến tranh - không phải ánh hào quang trên chiến trường, không phải những bài diễn thuyết sôi động hay những lời ca tụng, mà là những giọt nước mắt, những tiếng kêu gào và những sinh mạng đang tàn lụi từng giây. Đây là hậu trường thật sự của nó.

Những người lính tải thương nhận được lệnh từ thượng cấp thì lập tức lao vào làm việc, động tác gấp gáp nhưng chuẩn xác như những cỗ máy đã được lập trình kỹ lưỡng. Về phần Simon, dù chỉ mới gia nhập phút chót, ann cũng nhanh chóng hòa mình vào guồng công việc. Công việc của một người lính tải thương, dù ướt át, bẩn thỉu và đầy mùi máu tanh, lại không khiến anh nản lòng hay bất lực. Anh cảm thấy ngưỡng mộ trước sự dẻo dai và điềm tĩnh của các tình nguyện viên hội Hồng Thập Tự. Họ làm việc không chút chần chừ, không biểu lộ dấu hiệu sợ hãi hay buồn nôn khi phải đối diện với máu và xác chết. Mỗi người đều như một chiến binh thầm lặng, chiến đấu không phải bằng súng đạn, mà bằng lòng dũng cảm và tình nhân ái trong một thế giới tan hoang vì chiến tranh.

Mưa càng lúc càng lớn, xóa nhòa ranh giới giữa bùn đất và máu. Simon nhìn những vết máu loang trên nền đất bị nước mưa cuốn đi, như thể mẹ thiên nhiên đang cố rửa sạch những dấu vết tội lỗi của con người. Trong khoảnh khắc ấy, anh không thể không nghĩ rằng cơn mưa này, ngoài việc làm dịu đi sự bẩn thỉu, có lẽ cũng khiến kẻ thù chùn bước, vì đạn pháo sẽ trở nên khó sử dụng hơn.

Khi đang cúi xuống nhấc một người lính bị thương nặng lên chiếc cáng, Simon bất ngờ nghe tiếng hét lớn từ phía Wojciech, giọng lạc đi giữa tiếng mưa: 

- Không được, anh Pemberton! Đừng đưa người đó vào trong!

Simon ngẩng đầu lên, kinh ngạc nhìn Wojciech đang chạy đến, gương mặt anh ta cau có, ánh mắt tối lại, khác xa vẻ tươi cười hóm hỉnh trước đó. Cơn mưa đổ xuống không thương tiếc, làm tóc và quần áo của Wojciech ướt sũng, nhưng anh ta vẫn bước tới gần với hơi thở dồn dập.

Simon hỏi, giọng đầy hoang mang:

- Sao vậy, Wojciech? Chúng tôi phải khiêng người này vào trong ngay, anh ta bị thương rất nặng!

Wojciech hít một hơi sâu, chỉ vào người lính nằm trên cáng và nói, giọng nghẹn lại:

- Không, anh Pemberton... Anh ta chết rồi. Nhìn mặt anh ta mà xem.

Simon đứng lặng người. Anh từ từ quay lại nhìn người lính mà mình vừa định khiêng đi. Trên khuôn mặt xám ngoắc của anh ta, hai mắt mở to, trân trân nhìn lên bầu trời xám xịt, những giọt mưa rơi xuống hốc mắt tựa như những viên ngọc lạnh lẽo đang rơi vào mặt hồ tĩnh lặng. Không còn bất kỳ dấu hiệu nào của sự sống. Bàn tay anh ta buông thõng, đôi môi tái nhợt, cơ thể bất động hoàn toàn. Simon cảm thấy rùng mình. Chỉ vài phút trước, anh còn nghĩ rằng người lính này vẫn còn sống, bởi anh thấy lồng ngực anh ta vẫn phập phồng yếu ớt, hơi thở nặng nhọc nhưng rõ ràng vẫn tồn tại. Vậy mà giờ đây...

Người tải thương đứng phía sau Simon lên tiếng, giọng nói không giấu được sự u sầu:

- Chúng ta nên đưa anh ấy đến chỗ những chiếc lều để liệm xác.

Simon ngây người trong giây lát, ánh mắt vẫn dán chặt vào khuôn mặt xám ngoắc của người đã khuất. Một nỗi thương cảm tràn ngập trong lòng anh, dù người lính này chỉ là một người xa lạ. Không biết tên tuổi, không biết cuộc đời trước đây của anh ta ra sao. Anh lặng lẽ làm dấu Thánh, bàn tay run rẩy khẽ vuốt xuống đôi mắt mở to của người lính, che đi ánh nhìn trống rỗng ấy. Miệng anh lẩm bẩm đọc thầm kinh Lạy Cha, những lời cầu nguyện nhỏ bé nhưng chân thành như một sự an ủi muộn màng dành cho kẻ tuẫn nạn.

"Lại một lần nữa, chiến tranh và bạo lực chỉ mang đến cái chết và sự mất mát. Chúng ta chiến đấu vì điều gì, nếu kết quả cuối cùng chỉ là những thân xác vô danh nằm lại trong mưa thế này?"

Anh thầm nghĩ vậy. Không gian quanh anh như đông đặc lại, chỉ còn tiếng mưa và tiếng rì rầm của nỗi buồn không tên vang lên trong lòng. Anh đứng đó một lúc lâu, trước khi cùng đồng đội đưa thi thể của người lính về khu vực liệm xác. Một ngày dài đằng đẵng vẫn còn đang chờ phía trước.