Fitch cảnh báo chất lượng tín dụng ngân hàng

Tue,21/09/2010 - 08:50:53 AM 

Vừa qua, Cơ quan xếp hạng tín nhiệm Fitch Ratings đã thực hiện xếp hạng tín nhiệm đối với 5 ngân hàng Việt Nam: Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam (VCB), Ngân hàng Đầu tư và phát triển Việt Nam (BIDV), Ngân hàng Á châu (ACB), Ngân hàng Kỹ thương Việt Nam (Techcombank), Ngân hàng Sài Gòn - Hà Nội (SHB).

Theo đó, Fitch hạ mức xếp hạng tín nhiệm đối với VCB và ACB từ mức D xuống D/E và loại 2 ngân hàng này ra khỏi diện cần xem xét (RWN) trong thời gian tới. Đồng thời, Fitch xác nhận mức xếp hạng hỗ trợ của VCB là 4 và của ACB bằng 5. BIDV vẫn duy trì ở mức D/E và mức hỗ trợ ở ngưỡng 4 như năm ngoái. Nhìn chung, kết quả của Fitch cho thấy chất lượng tín dụng của các ngân hàng Việt Nam vẫn là vấn đề cần bàn và xem lại.

Chất lượng khoản vay đẩy VCB tụt hạng

Việc hạ xếp hạng phản ánh quan điểm của Fitch rằng bảng cân đối kế toán của VCB đang yếu do tăng trưởng các khoản vay ở mức cao và chất lượng các khoản vay thấp. Tăng trưởng dư nợ tín dụng của VCB trong năm 2009 là 26% và trong giai đoạn từ năm 2006 đến giữa năm 2010 là 118%. Dù mức tăng trưởng trong 6 tháng đầu năm nay có chậm lại, còn 12,7% so với cùng kỳ năm ngoái do nguồn vốn bị hạn chế, nhưng VCB sẽ tiếp tục đối mặt với nguy cơ tăng trưởng tín dụng mạnh trong 6 tháng cuối năm.

Tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu (CAR) theo tiêu chuẩn kế toán Việt Nam (VAS) của VCB ở thời điểm giữa năm 2010 đạt 8,45%, thấp hơn mức quy định 9%. Vào tháng 8/2010, Vietcombank công bố kế hoạch huy động hơn 1.000 tỷ đồng, thế nhưng Fitch cho rằng ngay cả sau khi hoàn thành kế hoạch tăng vốn trên cũng không đủ để ứng phó khi chi phí tín dụng cao và hỗ trợ tăng trưởng các khoản vay. Hiện chưa thể biết thời điểm hoàn thành và mức độ thành công trong kế hoạch tăng vốn của VCB khi nhu cầu các ngân hàng trong toàn hệ thống đều tăng.

Theo Fitch, hồ sơ tín dụng của VCB cũng tương đương với các ngân hàng quốc doanh có cùng mức xếp hạng D/E dù VCB có tỷ lệ Dư nợ tín dụng/Tiền gửi (LTD) thấp nhất trong số các ngân hàng này. Tỷ lệ LTD của VCB tăng từ 72% (cuối năm 2008) lên 84% vào giữa năm 2010 nhưng vẫn còn thấp hơn so với đa số các ngân hàng trong nước khác. Fitch ước tính, tăng trưởng tín dụng ngoại tệ tăng đột biến trong nửa đầu năm có thể tác động xấu đến thanh khoản ngân hàng và chất lượng cho vay, từ đó khiến áp lực lạm phát gia tăng và niềm tin vào tiền đồng suy yếu.

Tính đến giữa năm 2010, tỷ lệ nợ xấu (NPL) và những khoản vay đặc biệt (SML) của VCB lần lượt đứng ở mức 4,15% và 15,9%. Hiện chưa có báo cáo đã kiểm toán theo Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế (IFRS) nên Fitch dự báo khoản nợ có vấn đề của VCB theo IFRS sẽ cao hơn so với VAS. Hơn nữa, ngân hàng có thể chịu tác động xấu do đang chiếm tỷ lệ 16% trong tổng nợ tín dụng của Tập đoàn Công nghiệp Tàu thủy Việt Nam (Vinashin). Ngoài ra, rủi ro về chi phí tín dụng ngày càng cao do chất lượng tín dụng thấp và nguồn huy động vốn bị giới hạn sẽ gây nhiều sức ép đến xếp hạng cá nhân của VCB.

Fitch sẽ xem xét hạ mức xếp hạng cá nhân của VCB nếu huy động vốn tiếp tục gặp khó khăn, chất lượng cho vay suy giảm và tỷ lệ LTD suy yếu đáng kể. Ngược lại, Fitch có thể nâng mức xếp hạng của VCB nếu ngân hàng này huy động đủ vốn để đáp ứng tỷ lệ tối thiếu theo quy định mới.

Dư nợ tín dụng của ACB "ép" thanh khoản

Đối với ACB, Fitch cũng hạ xếp hạng xuống mức D/E từ mức D và đưa xếp hạng của ngân hàng này ra khỏi ngưỡng tiêu cực. Fitch xác nhận ngưỡng hỗ trợ đối với xếp hạng của ngân hàng này ở mức 5. Việc hạ mức tín nhiệm này phản ánh bảng cân đối kế toán của ACB suy yếu đáng kể, do đà tăng trưởng quá mức trong hoạt động tín dụng. Fitch dự báo vào cuối tháng 9/2010, CAR của ACB sẽ thấp hơn mức tối thiểu theo quy định mới là 9%. ACB có kế hoạch tăng vốn lên 1.600 tỷ đồng (tương đương 16% vốn vào giữa năm 2010) và phát hành 3.000 tỷ đồng trái phiếu ưu tiên thấp (subordinated bonds) vào cuối tháng 10/2010 nhằm khôi phục nguồn vốn hóa.

Tuy nhiên, Fitch dự báo ACB không đủ vốn để duy trì đà tăng trưởng cho vay mạnh với chi phí tín dụng cao. Fitch lưu ý rằng việc tăng trưởng cho vay quá mạnh sẽ tiếp tục tạo áp lực lên tính thanh khoản và chất lượng đối với các khoản vay dưới chuẩn của ACB. Được biết, ACB đã duy trì tăng trưởng dư nợ tín dụng trong nửa đầu năm 2010 ở mức 42% trong khi mục tiêu của cả năm là 54%. Theo ước tính, nếu mục tiêu này thành hiện thực thì tăng trưởng tín dụng trong giai đoạn 2006 - 2010 của ngân hàng này lên đến 464%.

Hiện tốc độ tăng trưởng tín dụng của ACB nhanh hơn nhiều so với các ngân hàng quốc doanh khác. Đồng thời hệ số CAR theo VAS của ACB bị suy yếu đáng kể từ 12,4% (giữa năm 2008) xuống còn 9% vào giữa năm 2010. Đặc biệt, các khoản vay ngoại tệ của ngân hàng vào giữa năm 2010 tăng trưởng cao 125% (chiếm 34% tổng dư nợ cho vay) kể từ cuối năm 2009, làm gia tăng sức ép lên tính thanh khoản ngân hàng và chất lượng tín dụng. Ngoài ra, tăng trưởng dư nợ tín dụng quá mạnh của ACB khiến LTD tăng lên 74% vào giữa năm 2010, so với mức 54% hồi cuối năm 2008, mặc dù tỷ lệ này vẫn còn thấp hơn so với các ngân hàng khác trong nước.

Tỷ lệ nợ xấu của ACB tính đến giữa năm 2010 ở mức 0,37%. Theo Fitch, dù tỷ lệ này khá thấp nhưng chưa thể đánh giá đúng mức chất lượng các khoản vay của ACB vì chuẩn mực kế toán Việt Nam còn thông thoáng.

Fitch cũng xác nhận xếp hạng của Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) ở mức D/E và mức hỗ trợ ở ngưỡng 4. Việc xác nhận xếp hạng của Fitch cho thấy thách thức đối với BIDV hiện đang rất nhiều, bao gồm từ bảng cân đối kế toán còn nhiều hạn chế do tăng trưởng các khoản vay, chất lượng tài sản yếu, các khoản vay tập trung cho lĩnh vực xây dựng và thanh khoản thấp. BIDV chịu nhiều áp lực vì rủi ro chi phí tín dụng tăng cao do chất lượng các khoản vay yếu và thanh khoản đi xuống.

Ông Trần Bắc Hà, Chủ tịch Hội đồng quản trị của BIDV, cho rằng: "Xếp hạng của Fitch năm nay đối với BIDV không có nhiều khác biệt so với các năm trước. Trong bối cảnh suy giảm kinh tế và khủng hoảng tài chính toàn cầu, thì kết quả xếp hạng năm nay của Fitch đối với BIDV cũng là may mắn rồi…".

Tổng giám đốc Techcombank Nguyễn Đức Vinh, cũng tỏ ra hài lòng với đánh giá của Fitch, mặc dù xếp hạng sức mạnh tài chính ngân hàng của Techcombank được xếp hạng D-. "Trong điều kiện và hoàn cảnh hiện tại, thì những đánh giá của Fitch đối với Techcombank là hợp lý và xác đáng", ông Vinh nói.

Năm nay cũng là năm đầu tiên SHB mời tổ chức Fitch đánh giá xếp hạng. Một số hạn chế của SHB cũng được Fitch đề cập, đó là tốc độ tăng trưởng tín dụng nhanh, rủi ro về tập trung tín dụng cao, dự phòng rủi ro tín dụng còn thấp, và các đặc thù mang tính thách thức của môi trường hoạt động tại Việt Nam. Và những điều này cũng được SHB cho là xác đáng.