"Ik ben Ton van den B<...> en ik heb zojuist een kerk gekocht."

Met die woorden en een ferme handdruk kwam ik voor het eerst in contact met een van de meest bijzondere mensen die hun voetafdrukken op onze planeet hebben gezet en zeker de meest bijzondere persoon die ik in mijn leven heb leren kennen.

DJ, plugger, verkoper van muziek, wereldreiziger, architect, zakenman, voetballer, echtgenoot, vader en grootvader, Ton was het allemaal. Een soort moderne Leonardo da Vinci die niet alleen dingen bedacht en er in geloofde maar dat geloof ook op onweerstaanbare wijze kon overbrengen op iedereen in zijn omgeving. De energie die hij uitstraalde kon moeiteloos concurreren met wat een gemiddelde kerncentrale produceert. Zijn nerveuze bewegingen, de snelheid waarmee hij praatte en duizend dingen tegelijk deed, en vooral zijn capaciteit om snel te denken en snel te beslissen waren zijn belangrijkste karaktereigenschappen.

Ton zei zo af en toe: "Ik heb zoveel rare dingen meegemaakt. Als ik ooit gepensioneerd ben, dan ga ik er een boek over schrijven." Toen hij eenmaal met pensioen was, duurde dat precies twee dagen. De ochtend van de derde dag stond hij op en dacht: "Nou is het wel weer genoeg geweest, dat pensioen. Ik ga weer lekker aan de slag." Een uurtje later, om 7 uur 's morgens, sloeg hij af, op de golfbaan. Want ook al werkte hij dag en nacht, dat uurtje 's morgens op de golfbaan, als iedereen nog lag te slapen en hij lekker de baan voor zichzelf had, dat sloeg hij nooit over.

Dat boek vol rare dingen, dat kwam er nooit. Dat verhaal over die schoenenfabriek, dat zal de persen nooit halen. Dat is maar goed ook, want het is een raar verhaal.

Ton kreeg nog 20.000 US dollar van een zakenrelatie uit Colombia. Die man had het geld niet, maar hij was wel zo eerlijk dat hij zijn schulden wilde voldoen. "Ik heb een schoenenfabriek. Accepteer je dat als betaling?", vroeg hij. Ton wilde die fabriek wel eens zien. Er werkten een stuk of 20 mensen en ze maakten kinderschoenen, voornamelijk voor de binnenlandse markt in Colombia. Dat was trouwens in de tijd dat het land nog een middenklasse had, van voor de burgeroorlog die daar de hele economie en maatschappij om zeep heeft geholpen. Een uurtje later was Ton eigenaar van de schoenenfabriek. Hij legde de manager uit wat zijn visie was: "Iedereen gaat gewoon door met wat hij altijd deed, mooie schoenen maken van goede kwaliteit. Er zijn maar twee dingen die vanaf nu anders zijn. Ten eerste ben ik voortaan de eigenaar en ten tweede laat ik iedereen meeprofiteren als het goed gaat. Over een jaar kom ik weer even kijken en tussendoor rapporteer je gewoon aan mijn boekhouder. OK?"

De manager was stomverbaasd. Hij was van het ene op het andere moment bevorderd van voorman naar uitvoerder. Het vooruitzicht van een winstaandeel en het enorme vertrouwen dat die nieuwe eigenaar in hem had deden hem goed. Hij kon nu laten zien dat hij veel meer in zijn mars had. Toen Ton een jaar later weer langs kwam had hij 10.000 US dollar klaarliggen, de winst van het afgelopen jaar. Ton deelde dat in twee stapels, stopte de ene helft in zijn zak en gaf de andere helft aan de manager, met de opdracht om dat eerlijk onder het personeel te verdelen, naar aantal gewerkte uren, niet naar hoogte van salaris. Voor de meeste werknemers betekende dat meer dan een maandloon extra, maar het belangrijkste was de waardering die iedereen nu opeens kreeg. Het motiveerde alle werknemers om nog meer hun best te doen. Ton hield dat vijf jaar vol. Toen hij zijn geïnvesteerde bedrag met rente had terugverdiend, gaf hij het eigendom van de fabriek aan de mensen die daar hun hele leven al werkten.

Ton zag nooit gewoon een huis. Hij zag wat het was en wat het kon worden. Als hij zag dat het iets kon worden dat veel geld waard was, dan probeerde hij het te kopen, dan zocht hij goede mensen die zijn ideeën uit konden voeren en dan maakte hij er een succes van. En wat Ton zo bijzonder maakte: iedereen deelde altijd in dat succes. Iedereen kreeg de kans om al zijn kwaliteiten te gebruiken. Als dank kreeg iedereen een deel van de winst.

Dat verhaal van die kerk, waar alles voor mij mee begon, dat was nog een van de meest normale verhalen. Er was een kerk die gesloten werd en Ton werd het al snel eens met de eigenaars over wat dat dan wel moest kosten. De kerk werd gekocht en gesloopt, Ton betrok zijn broer (die aannemer was) en zijn beste vriend (die architect was) bij het project en gezamenlijk ontwikkelden ze een appartementencomplex op de plaats waar de kerk had gestaan. Het was een succes. De appartementen werden voor veel hogere prijzen verkocht dan dat vooraf verwacht werd. Elk van de drie vennoten hield er een dik pak geld en een penthouse aan over.

Ton besloot om dat grapje nog een keer uit te halen. Hij had nu zijn oog laten vallen op vier panden in een andere gemeente. Hij had met alle vier de eigenaren een mondelinge afspraak, kocht het eerste pand, tekende de overeenkomst met eigenaar twee en drie en... toen kreeg eigenaar nummer vier dollartekens in zijn ogen. Hij wilde opeens twee keer zoveel geld als was afgesproken. Het project ging daarom niet door, eigenaar vier kreeg geen stuiver, maar Ton zat nog wel met een pand waar hij niets mee kon, zelfs met verlies verkopen lukte niet. Als je iets probeert, dan wordt dat niet altijd automatisch een succes; je moet ook tegenslagen overwinnen.

Ton was een wereldreiziger. Hij verkocht muziek over de hele wereld en reisde dan ook minimaal een keer per jaar de hele wereld rond, op zoek naar partners en betrouwbare mensen om samen geld mee te verdienen. Zo kwam hij in Chili eens in gesprek met een grote platenfirma, die echter geen interesse had in een samenwerking. Maar een van de mensen die bij dat bedrijf werkte had een goede indruk achtergelaten bij Ton en ze kwamen elkaar later nog eens tegen. "Begin gewoon je eigen platenmaatschappij.", zei Ton tegen Yuri. Yuri had geen geld. "Is ook niet nodig. Gewoon een bureau ergens in je huis zetten en een telefoon, meer heb je niet nodig. Ik zorg voor de liedjes en jij gaat ze verkopen. Simpel." En zo begon Yuri een eigen platenlabel, achter een keukentafel die hij in de gang van zijn huis had gezet. Een paar jaar later was zijn bedrijfje een van de grootste platenfirma's in Chili en zijn vriendschap met Ton duurde tot de dood hen scheidde.

Ton moest eens van een kleine stad in Venezuela naar een andere kleine stad in Colombia. Terwijl hij zat te wachten op het vertrek van zijn vlucht kwam er iemand van de luchtvaartmaatschappij naar hem toe: "U bent de enige passagier, dus de vlucht wordt gecanceld." Dat zou bij iedereen duidelijk genoeg zijn, maar bij Ton niet: "Ik heb deze vlucht al maanden geleden geboekt, ik heb een afspraak in Colombia en ik verlies heel veel geld als ik daar niet op tijd ben. Als jullie die vlucht niet door laten gaan, dan krijg je een rechtszaak aan je broek die jullie minimaal 100 keer het bedrag gaat kosten dat je nu probeert te besparen. Wil je dat risico lopen? Of laat je die vlucht gewoon doorgaan, ook al moet je er misschien wat geld op toeleggen?". Vier uur later was Ton in Colombia. Hij was de enige passagier van de vlucht.

Ton woonde overal. Hij had vier verschillende paspoorten. Hij was inwoner van China, van de Dominicaanse Republiek, van Australië en als het uitkwam ook van Nederland. Toen China nog door communistische leiders van de buitenwereld was geïsoleerd, deed Ton allang zaken met de mensen van dat land. Het product het land inkrijgen was gemakkelijk: een liedje kan je op CD of musicassete simpel per post opsturen. Om het artiesten-aandeel van het verdiende geld het land uit te krijgen, dat was een ander verhaal. Maar Ton had er iets op gevonden. Als hij het land in kwam gaf hij aan dat hij 80.000 US dollar bij zich had. Dat controleerde niemand. De Chinese overheid was gek op buitenlandse valuta, dus je mocht invoeren zoveel je wilde. Ton had alleen een lege koffer bij zich. Op de terugweg, twee dagen later, moest hij aangeven wat hij aan buitenlandse valuta uitvoerde: 60.000 US dollar. Dat moest uiteraard gecontroleerd worden, maar dat was geen enkel probleem en het klopte precies. "En wat is er gebeurd met die 20.000 verschil?", vroeg de chinees bij de douane. "Wonderful weekend.", knipoogde Ton en hij mocht verder.

De overheid van Colombia wilde graag wat verdienen aan de handel in valuta. De verkopen waren in Colombiaanse peso, maar de artiesten wilden hun royalties graag in US dollar. Als je de pesos op de bank stortte en dan via de officiële koers omwisselde, dan hield de overheid de helft van de winst. "Dan gaan we naar de hoeren.", zei Ton, en inderdaad, die kregen vaak US dollars van hun klanten terwijl ze alleen pesos konden uitgeven. Bij de overheid konden ze wel wisselen, maar alleen met flinke koersverliezen, dus de dames waren maar wat blij met Ton. Als je een hele rij prostituees voor de deur van je kantoor hebt staan en al die vrouwen gaan even later tevreden weer naar huis, dan doe je toch iets wat anderen niet doen.

En die gekkigheid van Ton werkte aanstekelijk. Op een ochtend merkte het personeel op een buitenlands kantoor van Ton dat de bankrekeningen van het bedrijf waren geplunderd. Toen ze de avond daarvoor naar huis gingen stond er nog een paar miljoen, maar de volgende ochtend was alles verdwenen. Een uurtje later belde de directeur van de bank. Of hij Ton even kon spreken. De directeur had namelijk de avond daarvoor in de kroeg zitten praten met iemand die bij de belastingdienst werkte, en die vertelde, uiteraard in vertrouwen, dat de partner van Ton onbetrouwbaar was en dat er de volgende ochtend vroeg beslag zou worden gelegd op alle bankrekeningen. De directeur kende Ton, kende de onbetrouwbare partner en besloot om midden in de nacht nog maar even terug te gaan naar de bank, nieuwe bankrekeningen te openen op naam van een lege firma die hij nog in de kast had liggen en al het geld van de rekeningen van Ton over te hevelen naar die nieuwe firma. Toen de deurwaarder de volgende ochtend vroeg beslag kwam leggen, waren alle bankrekeningen leeg. Ton dacht altijd aan zijn vrienden en daarom dachten zijn vrienden ook altijd aan Ton. Dat maakte Ton zo'n bijzonder mens, iemand die je nooit meer vergeet.

Ton is gisteren overleden. Dat boek met rare verhalen zal er vast nooit meer komen, maar een paar gekke dingen zullen nu toch voor altijd bewaard blijven.