Đặt văn bản tại đây...Phần Một: Muốn Lấy Mật Đừng Phá Tổ Ong....................................................................2

Phần Hai: Một Bí Quyết Quan Trọng Trong Phép Xử Thế ...............................................6

Phần Ba: Hãy Khêu Gợi Ở Người Cái Ý Tự Muốn Làm Công Việc Mà Chính Ta Đề

Nghị Với Họ.....................................................................................................................11

Phần Bốn: Tám Lời Khuyên Để Giúp Các Bạn Đọc Sách Này Được Nhiều Lợi Ích Nhất

.......................................................................................................................................19

Phần Năm: Để Cho Tới Đâu Cũng Được Tiếp Đón Niềm Nở .......................................22

Phần Sáu: Một Cách Dễ Dàng Để Gây Mỹ Cảm Lúc Sơ Kiến .....................................28

Phần Bảy: Không Theo Quy Tắc Sau Này Tức Là Tự Rước Lấy Thất Bại ...................32

Phần Tám: Bạn Muốn Thành Một Người Nói Chuyện Có Duyên Không? Dễ Lắm......36

Phần Chín: Làm Sao Gây Được Thiện Cảm .................................................................42

Phần Mười: Làm Sao Cho Người Ta Ưa Mình Liền......................................................45

Phần Mười Một: Trong Một Cuộc Tranh Biện Không Có Người Thắng Kẻ Bại ............53

Phần Mười Hai: Một Cách Chắc Chắn Để Gây Oán Thù Tránh Nó Cách Nào? ...........57

Phần Mười Ba: Quá Tắc Quy Cung...............................................................................62

Phần Mười Bốn: Do Trái Tim Sẽ Thắng Được Lý Trí ....................................................66

Phần Mười Lăm: Bí Quyết Của Socrate ........................................................................72

Phần Thứ Mười Sáu: Xả Hơi .........................................................................................76

Phần Thứ Mười Bảy: Thiện Bất Chuyên Mỹ...................................................................80

Phần Thứ Mười Tám: Qui Tắc Này Sẽ Giúp Bạn Làm Được Những Việc Dị Thường..84

Phần Thứ Mười Chín: Loài Người Muốn Gì? ................................................................86

Phần Thứ Hai Mươi: Gợi Những Tình Cảm Cao Thượng.............................................89

Phần Thứ Hai Mươi Mốt: Khích Thích Thị Giác Và Óc Tưởng Tượng Của Người ......92

Phần Thứ Hai Mươi Hai: Khi Mọi Cách Điều Vô Hiệu Bạn Hãy Thử Cách Này Xem Sao

.......................................................................................................................................94

Phần Thứ Hai Mươi Ba: Chín Cách Sửa Tính Người Mà Không Làm Họ Giận Giữ,

Phật Ý .............................................................................................................................97

Phần Thứ Hai Mươi Bốn: Chỉ Trích Cách Nào Mà Khỏi Gây Thù Oán? .....................100

Phần Thứ Hai Mươi Lăm: Hãy Tự Cáo Lỗi Trước Đã .................................................101

Phần Thứ Hai Mươi Sáu: Đừng Ra Lệnh ....................................................................103

Phần Thứ Hai Mươi Bảy: Giữ Thể Diện Cho Người....................................................104

Phần Thứ Hai Mươi Tám: Khích Lệ Người Ta Cách Nào? .........................................106

Phần Thứ Hai Mươi Chín: Vị Trí Kỷ Giả Dụng.............................................................108

Phần Thứ Ba Mươi: Nên Khuyến Khích Người ...........................................................110

Phần Thứ Ba Mươi Mốt: Làm Sao Cho Người Ta Vui Sướng Làm Công Việc Bạn Nhờ

Cậy...............................................................................................................................112

Phần Thứ Ba Mươi Hai: Những Bức Thư Mầu Nhiệm................................................115

Phần Thứ Ba Mươi Ba: Bảy Lời Khuyên Để Tăng Hạnh Phúc Trong Gia Đình, Chôn

Sống Hạnh Phúc Gia Đình............................................................................................120

Phần Thứ Ba Mươi Bốn: Tùy Ngộ Nhi An ...................................................................124

Phần Thứ Ba Mươi Lăm: Thương Nhau Chín Bỏ Làm Mười ......................................126

Phần Thứ Ba Mươi Sáu: Làm Cho Người Ở Chung Quanh Mình Được Sung Sướng

Là Điều Dễ Dàng...........................................................................................................128

Phần Thứ Ba Mươi Bảy: Cái Gì Làm Cảm Động Một Người Đàn Bà? .......................129

Phần Thứ Ba Mươi Tám: Phu Phụ Tương Kính Như Tân...........................................131

Phần Thứ Ba Mươi Chín: Những Kẻ Thất Học Trong Hôn Nhân ................................133

Phần Thứ Bốn Mươi: Vài Câu Hỏi ...............................................................................135

Phần Một:

Muốn Lấy Mật Đừng Phá Tổ Ong

Ngày 7 tháng 5 năm 1931, mười ngàn người ở châu thành Nữu Ước được mục Kích

một cuộc săn người sôi nổi chưa từng thấy. Một trăm năm mươi lính Công an bao vây

một căn phố để bắt tên tướng cướp Crowley, biệt danh Là "Hai Súng" vì lúc nào y cũng

mang hai cây súng ở trong mình. Họ leo Lên mái nhà bắn xuống, đặt súng liên thinh trên

nóc những nhà chung Quanh, dùng hơi cay và trong hơn một tiếng đồng hồ cả một khu

mỹ lệ Nhất của Nữu Ước vang lên tiếng súng và tiếng "lạch tạch" của liên Thinh.

Crowley núp sau chiếc ghế bành đệm bông, bắn lại lính không ngừng.

Khi bắt được y rồi, viên giám đốc Công an tuyên bố: "Nó vào hạng tội Nhân nguy

hiểm nhất. Nó muốn giết người là giết, không vì một lý do Gì hết".

Nhưng còn chính tội nhân, Crowley, Y tự xét y ra sao? Muốn biết, bạn hãy đọc hàng

sau này mà y vừa chống Cự với lính vừa viết để lại cho đời: "Dưới lớp áo này, trái tim ta

Đập, chán ngán nhưng thương người không dám làm hại một ai hết".

Không muốn làm hại ai hết! Vậy mà trước đó mấy ngày, khi một người Lính Công an

lại gần y để hỏi giấy phép lái xe hơi, thì y xả ngay một Loạt súng, giết người đó tức thì.

Một kẻ sát nhân không gớm máu như Vậy mà còn tự khoe: "Trái tim thương người,

không muốn làm hại ai hết!".

Trước khi ngồi lên ghế điện để chịu tử hình tại khám Sing Sing, y còn Than: "Tôi chỉ

tự vệ mà người ta xử tôi như vậy đó".

Nghĩa là trong thâm tâm, y nhất định không chịu nhận y có tội.

Bạn sẽ nói: "Thì chỉ có nó nghĩ thế, chứ còn ai lạ đời như vậy nữa".

Không đâu, thưa bạn: kẻ thù số một của nước Mỹ, Al Capone, tên đầu Đảng ăn

cướp đã làm cho châu thành Chicago kinh khủng, cũng nói: "Ta Đã dùng những năm

tươi đẹp nhất trong đời để mua vui cho thiên hạ, vậy Mà phần thưởng chỉ là bị chửi, và

bị săn bắt như một con thú dữ".

Mà cả Dutch Schultz, một trong những tên cướp lợi hại nhất ở Nữu Ước Cũng tuyên

bố với một ký giả rằng y là ân nhân của thiên hạ.

Viên giám đốc khám Sing Sing, ông Lawes, viết: "Ở Sing Sing, những tội Nhân đều

tự cho họ cũng có tâm trạng thông thường không khác đời Chi hết. Cũng lý luận giảng

giải tại sao chúng bắt buộc phải cạy tủ Sắt hoặc bóp cò... và tuyên bố rằng bỏ tù chúng

thật là bất công".

Nếu ba tên cướp đó và cả bọn khốn nạn đương nằm trong khám, tự cho Mình vô tội

như vậy thì những người mà chúng ta gặp mỗi ngày ở ngoài Đường, cả các bạn nữa,

cả tôi nữa, chúng ta ra sao?

Cho nên ông John Wanamaker, một thương gia lớn có lần đã tự thú: "Từ Ba mươi

năm nay, tôi đã hiểu rằng: sự chỉ trích chẳng ích lợi gì hết". Ông đã sớm hiểu bài học

đó. Riêng tôi, tôi đã phải phấn đấu trong Một phần ba thế kỷ trước khi thấy ló ra ánh

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 3

sáng của chân lý này: "Dù người ta có lỗi nặng đến đâu, thì trong một trăm lần, tới chín

Mươi chín lần người ta tự cho là vô tội".

Chỉ trích đã vô ích mà còn nguy hiểm, vì làm thương tổn lòng tự ái của Người và

gây ra oán thù. Hơn nữa, kẻ bị ta chỉ trích tự nhiên sẽ hằn Học chỉ trích lại ta, như ông

tổng trưởng Bộ Nội vụ Albert Fall, vì ăn Hối lộ một trăm ngàn đồng mà dùng gươm súng

đàn áp kẻ bị ức hiếp, Sau vỡ lở, bị ngồi khám, làm cho dư luận toàn quốc oán hờn

Chính phủ, Đảng Cộng hòa suýt đổ, Tổng Thống Harding bị giày vò, lo lắng đến đỗi ít

năm sau thì chết. Vậy mà khi người ta trách y đã lợi dụng lòng tin Cậy của bạn là ông

Harding và phản ông, thì vợ y nhảy chồm chồm lên, Khóc sướt mướt vặn tay bứt tóc,

rủa đời, la lớn: "Không! không! chồng Tôi không phản ai hết. Cả một tòa nhà đầy vàng

cũng không quyến rũ Được chồng tôi. Chồng tôi đã bị người ta phản".

Tâm trạng con người như vậy đó. Kẻ làm quấy oán trách đủ mọi người, Mà chẳng

bao giờ oán trách mình cả. Bạn cũng như vậy và tôi cũng như Vậy. Cho nên từ nay, mỗi

lần muốn chỉ trích ai, ta nên nhớ hai tướng Cướp Capone và Crowley, nhớ Bộ trưởng

Bộ nội vụ Fall. Ta nên hiểu rằng Những lời chỉ trích ta thốt ra, cũng như con chim bồ

câu, bao giờ nó cũng Trở về chỗ cũ. Kẻ bị ta chỉ trích chắc chắn sẽ tìm hết lý lẽ để tự

Bào chữa và trở lại buộc tội ta.

Và hiểu vậy nên ông Abraham Lincoln đã để lại cái danh là có tài dẫn Đạo quần

chúng bực nhất trong lịch sử loài người. Hồi thiếu thời ông Nhiệt liệt chỉ trích bất cứ ai,

thậm chí tới viết những thơ phúng thích Để chế giễu người ta rồi đem liệng cùng đường

cho thiên hạ đọc cười Chơi. Một lần cũng vì thói đó, suýt gây nên một cuộc đấu gươm.

Từ Đó chẳng những ông không bao giờ nhạo báng, mỉa mai ai nữa, mà còn Khoan

dung dễ dãi với mọi người. Châm ngôn của ông là: "Đừng xét người, Nếu ta không

muốn người xét lại ta".

Trong thời Nam Bắc chiến tranh, có một lần bại quân phương Nam, ban đêm Chạy

tới một con sông, vì mưa bão mà nước dâng cao không thể nào qua Nổi. Ông đánh dây

thép, rồi muốn chắc chắn hơn, lại sai người mang Hiệu lệnh cho đại tướng Meade cầm

đầu quân phương Bắc bảo phải lập Tức tấn công quân Phương Nam do tướng Lee cầm

đầu. Nhưng Meade vì ngần Ngừ, trễ nải đã làm ngược hẳn lệnh ông và để cho quân

Phương Nam thừa Lúc mực nước xuống, qua sông mà thoát được, lỡ mất cơ hội độc

nhất, Vì chỉ một trận đó có thể chấm dứt cuộc Nam Bắc tương tàn.

Ông Lincoln giận lắm, la: "Trời cao đất dày, như vậy là nghĩa lý gì?" .

Rồi ông than với con rằng: "Quân Địch ở trong tay ta mà để cho nó thoát! Trong tình

thế đó bất cứ ai cầm Quân cũng có thể đánh bại tướng Lee. Mà nếu cha có mặt tại đó,

chắc Chắn đã thắng trận rồi!". Đoạn ông hậm hực viết bức thư này:

Đại tướng thân mến, Tôi không tin rằng ông nhận chân được sự đại Tướng Lee trốn

thoát tai hại là dường nào! Quân đội y ở trong tay ta, Và vì y đã bại nhiều phen, nếu

đánh ngay lúc đó thì chí một trận thì Chiến tranh đã kết liễu. Nay thì nó sẽ kéo dài ra

không biết đến bao Giờ. Thứ hai trước, ông đã không thắng nổi Lee, bây giờ y đã qua

sông, Mà lực lượng của ông chỉ có thể bằng hai phần ba hôm đó thì làm sao Thắng nổi

y được nữa?

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 4

... Dịp may ngàn Năm một thuở của ông đã qua rồi và không ai thấu nổi nỗi buồn

khổ Của tôi!...

Nhưng bức thư đó, bức thư Trách nhẹ nhàng có vậy, ông viết rồi mà không gởi. Sau

khi ông chết, Người ta tìm thấy trong giấy tờ của ông.

Vậy có lẽ ông đã tự nghĩ: "Hãy khoan, đợi một chút... đừng hấp tấp. Ta ngồi yên ổn

trong tòa Bạch Ốc này mà ra lệnh thì thật dễ. Nhưng Nếu ta đã có mặt tại bãi chiến

trường, nếu như ông Meade từ mấy tuần Nay, ta đã thấy máu chảy, đã nghe tiếng rên la

của lính bị thương hoặc Hấp hối, thì có lẽ ta cũng không hăng hái tấn công kẻ địch lắm.

Vả Lại, nếu ta có tính rụt rè của Meade thì ta cũng hành động y như ông Ta. Thôi, việc

đã vậy rồi, nói cũng vô ích. Gởi bức thư này đi, dù Ta có hả giận chút đỉnh, nhưng

Meade sẽ trách lại ta, sinh ra oán giận, Mất lòng tự tin của ông ta đi, và biết đâu ông

chẳng từ chức nữa".

Là vì ông đã kinh nghiệm rằng những lời nghiêm trách không có ích lợi Gì cả.

Theo Theodore Roosevelt kể lại Rằng hồi ông còn làm Tổng Thống, mỗi lần gặp

điều khó xử, thường Ngả lưng vào ghế, nhìn lên tấm hình của Lincoln treo trên tường và

tự Hỏi: "Lincoln ở địa vị mình, sẽ xử trí ra sao? giải quyết ra sao?" .

Chúng ta cũng vậy, lần sau có muốn "xài" ai, hãy rút tấm giấy năm mỹ Kim ở trong

túi ra mà ngắm hình Lincoln trên đó và tự hỏi rằng: "Ở Vào địa vị ta, Lincoln xử trí ra

sao?" và muốn sửa đổi người, ta hãy sửa Đổi ta trước đã. Như vậy có lợi hơn và... ít

nguy hiểm hơn".

Khổng Tử nói: "Khi bực cửa nhà ta dơ thì đừng chê nóc nhà bên sao đầy Tuyết".

Hồi nhỏ tôi tự phụ lắm. Một Lần nhận được bức thư có thêm mấy chữ này: "Thư này

đọc cho người Ta viết, mà không coi lại". Tôi thích hàng chữ đó lắm vì tôi thấy nó Cho ta

có vẻ quan trọng và bề bộn công việc. Rồi một hôm, muốn lên Mặt với một tiểu thuyết

gia, tôi viết thư cho ông ta và cũng thêm hàng Chữ ấy. Tiểu thuyết gia đó gởi trả bức

thư và thêm vào: "Chỉ có sự Ngu xuẩn của ông mới ví được với sự thô lỗ của ông thôi".

Nói cho đúng, tôi đã vô lễ và những lời chỉ trích đó không phải là Không đáng.

Nhưng vì tôi chỉ là một thằng người, nên tôi thấy nhục Lắm và thâm oán tiểu thuyết gia

đó đến nỗi mười năm sau, khi hay tin ông ta chết tôi đã chẳng tiếc một người có tài mà

chỉ nhớ tới sự ông đã làm thương tổn lòng tự ái của tôi.

Vậy bạn muốn người ta oán tới chết, thì hãy dùng những lời chỉ trích Cay độc. Còn

không thì nên nhớ rằng loài người không phải luôn có Lý trí đâu. Họ hành động suy nghĩ

theo tình cảm, thành kiến, lòng kiêu Căng và hợm hĩnh của họ. Sự chỉ trích ví như một

mồi lửa, mà lòng kiêu Căng của con người là một kho thuốc súng, gặp nhau tức bùng

nổ, gieo Tai hại vô cùng.

Benjamin Franklin hồi Nhỏ vụng xử bao nhiêu thì sau này lại giỏi về khoa tâm lý và

dụng Nhân bấy nhiêu cho nên được bổ làm sứ thần Huê Kỳ tại Pháp. Bí quyết Của sự

thành công đó là ông không bao giờ chỉ trích ai hết và chỉ thành Thực ca tụng đức tính

của người thôi.

Chỉ trích oán trách người, buộc lỗi cho người thì kẻ điên nào cũng biết. Nhưng hiểu

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 5

người và tha thứ cho người thì phải có tâm hồn cao cả và Sức tự chủ mạnh mẽ mới

được.

Carlyle Nói: "Muốn xét độ lượng của ai chỉ cần xem cách xử sự của người đó Với kẻ

dưới". Vậy đáng lẽ buộc tội, chỉ trích ai thì ta phải rán hiểu Họ, tìm nguyên nhân những

hành vi của họ. Đó là nguồn gốc của cảm Tình, khoan dung và hòa hảo.

Đức Thượng Đế kia mà còn đợi khi người ta chết rồi mới xét công và tội. Tại Sao

người phàm như chúng ta lại nghiêm khắc hơn Ngài?

Phần Hai:

Một Bí Quyết Quan Trọng Trong Phép Xử Thế

Muốn Dẫn dụ ai làm việc theo ý ta, chỉ có cách là làm cho người ấy phát Khởi cái ý

muốn làm việc đó.

Xin Các bạn nhớ kỹ điều ấy.

Xin các bạn Nhớ rằng không có một cách thứ hai nào nữa.

Đã đành, bạn có thể chĩa súng sáu vào bụng một người qua đường mà Bắt người

đó phải cởi đồng hồ ra đưa cho bạn. Bạn cũng có thể bắt Một người làm công phải

chăm chỉ làm việc cho tới khi bạn quay lưng Đi, bằng cách dọa tống cổ hắn ra cửa.

Cầm chiếc roi mây, bạn có thể bắt con nít vâng lời được. Nhưng những Cách tàn

bạo đó có những phản ứng tai hại lắm. Muốn cảm động ai và Dẫn dụ người đó hành

động, chỉ có một cách là người ta muốn gì, cho Người ta cái đó.

Mà chúng ta muốn Những gì? Ít lắm, nhưng khi chúng ta đã muốn thì chúng ta nằng

nặc đòi Cho kỳ được. Những cái chúng ta muốn là:

1. Sức khỏe và sanh mạng.

2. Ăn.

3. Ngủ.

4. Tiền của.

5. Để tiếng lại đời sau.

6. Thỏa nhục Dục.

7. Con cái chúng ta được mọi sự đầy Đủ.

8. Được người khác coi ta là quan trọng.

Freud, nhà bác học Đức trứ danh về bệnh thần kinh nói rằng hai thì dục Căm bản

của nhân loại là tình dục và thị dục huyễn ngã.

Triết gia John Dewey nói: thị hiếu mạnh nhất của nhân loại là thị dục Huyễn ngã. Xin

các bạn nhớ kỹ bốn chữ: "Thị dục huyễn ngã". Nghĩa nó Vô cùng và bạn sẽ gặp nó

trong cuốn sách này.

Bảy thị dục khác đều dễ thỏa mãn, duy có thị dục đó ít khi được thỏa Lắm, tuy nó

cũng khẩn cấp như ăn và ngủ.

Abraham Lincoln nói: "Ai cũng muốn được người ta khen mình". Chúng ta đều Thèm

khát những lời khen chân thành mà than ôi! ít khi người ta cho ta Cái đó.

Nhưng kẻ nào đã học được Cái bí quyết làm thỏa mãn lòng đói khát lời khen đó, nó

tuy kín đáo Mà dày vò người ta, đâm rễ trong lòng người ta, thì kẻ ấy "nắm được Mọi

người trong tay mình" và được mọi người tôn trọng sùng bái, nghe Lời, "khi chết đi, kẻ đ

ào huyệt chôn người đó cũng còn phải khóc nữa".

Loài vật không có dục vọng ấy. Nghiêm quân của tôi khéo nuôi heo Và bò, kỳ đấu

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 7

xảo canh nông nào ông cũng được giải thưởng. Ở nhà, ông ghim hết thảy bằng cấp đó

lên trên một tấm lụa trắng, khách khứa Lại ông mở ra khoe. Heo thản nhiên đối với

những giải thưởng ấy, còn ông thì khoái lắm, vì những giải thưởng đó cho ông ái cảm

tưởng rằng ông rất quan trọng.

Nếu các bậc tiền Nhân không có thị dục trở nên quan trọng đó, thì văn minh không

có Và chúng ta cũng chỉ như loài vật thôi.

Nhờ nhu cầu đó mà một thầy lý quèn, trong một tiệm tạp hóa, học lực Dở dang, mua

những sách luật rách nát về mải miết học để rồi trở Nên một vĩ nhân: Lincoln. Các văn

hào, thi hào viết được những cuốn Sách bất hủ, các ông "vua" dầu lửa, xe hơi... trở nên

triệu phú đều Nhờ thị dục đó cả.

Gia đình ít người Mà cất ngôi nhà cực rộng lớn, mua chiếc xe hơi kiểu mới nhất,

sắm Bộ đồ cho hợp thời trang, khoe sự học hành tấn tới của mình: cũng đều Do thị dục

đó hết. Cũng chỉ vì muốn thỏa lòng ao ước trở nên một danh Nhân, mà biết bao thanh

niên Mỹ thành tướng cướp lợi hại, những tay Sát nhân không gớm máu, cho đến nỗi

chúng bị bắt rồi thì đòi cho được Đọc ngay những tờ báo đê tiện trong đó người ta tả

chúng như những Vị anh hùng. Được coi hình chúng trên mặt báo bên cạnh hình những

danh Nhân thế giới, chúng quên cái ghế điện nó đợi chúng.

Muốn biết tính tình, tư cách một người ra sao, ta chỉ cần xét người đó Dùng những

phương tiện nào để thỏa mãn thị dục huyễn ngã.

Rockfeller thỏa mãn nó bằng cách cất ở Bắc Kinh một nhà thương tối Tân để săm sóc

hàng triệu người nghèo, mà ông chưa từng và sẽ chẳng Bao giờ thấy mặt. Dillinger thỏa

mãn nó bằng cách giết người, ăn cướp Các ngân hàng. Bị lính công an săn bắt, nó trốn

vào một trại ruộng Mà tự xưng với người trong trại: "Dillinger là ta đây!". Nó tự đắc được

Cái danh là "kẻ thù số một của quần chúng".

Nhiều vĩ nhân trong thế giới cũng mắc cái tật tự khoe mình là quan trọng. George

Washington bắt mỗi người phải xưng tụng ông là: "Huê Kỳ Tổng Thống Đại nhân". Kha

Luân Bố đòi cho được cái danh là "Đề Đốc Đại Tây Dương và Phó Vương Ấn Độ".

Catherin, Nữ hoàng nước Nga, không chịu Đọc những thư mà ngoài không đề: "Hoàng

Đế ngự lãm". Bà Tổng Thống Lincoln, một hôm, dữ như cọp cái, quay lại mắng bà Grant

giữa dinh Bạch Ốc: "Sao? Tôi chưa mời mà bà cả gan dám đối tọa với tôi sao?"

Các nhà triệu phú của ta sở dĩ bỏ tiền ra cho Đề đốc Byrd thám hiểm Nam Cực vì

Đề đốc hứa sẽ lấy tên họ đặt tên cho những ngọn núi quanh Năm tuyết phủ ở miền ấy.

Thi hào Victor Hugo chỉ cầu sao cho người ta Lấy tên ông đặt tên cho kinh đô nước

Pháp. Và thi hào Anh Shakespeare Tuy đã được cả nước Anh tôn sùng mà còn mua

tước vị để thêm danh giá Cho gia đình. Có kẻ làm bộ đau, bắt người ta săn sóc mình,

chiều chuộng Mình để được thấy mình là quan trọng. Như một cô nọ, hết hy vọng kiếm

Chồng được, đương khỏe mạnh hóa ra tật nguyền, nằm hoài ở giường bắt Mẹ già săn

sóc trong mười năm, lên thang xuống thang để hầu hạ cơm Nước. Bà mẹ kiệt sức, chết.

Trong vài tuần lễ cô ả ủ rũ, một hôm Bỗng đứng phắt ngay dậy, trang điểm rồi đi lại như

hồi trước.

Đem giải phẫu bộ óc thì nửa số người điên cũng bình thường như óc chúng Ta. Một

vị bác học trứ danh nhận thấy rằng phần nhiều những người đó Chỉ muốn tìm trong

tưởng tượng, sự thỏa mãn của lòng tự phụ mà hóa Điên.

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 8

Trong đời thực tế, họ tầm thường Bao nhiêu, tự thấy mình hèn hạ bao nhiêu, thì

trong thế giới tưởng tượng Của họ, họ càng thấy oai quyền và danh vọng của họ lớn lao

bấy nhiêu. Những kẻ đó sướng hơn chúng ta nhiều lắm. Họ đã kiếm được trong thế

Giới thần tiên của họ cách thỏa mãn lòng khao khát danh vọng của họ. Họ đã ký một

tấm chi phiếu một triệu đồng, hoặc viết một bức thư Tiến dẫn ta với hoàng đế Ba Tư rồi

hãnh diện đưa cho ta.

Đã có những người khát khao danh vọng mà hóa điên như vậy, thì sự biết Khen tài

năng của những người ở chung quanh ta tất phải là một phép Mầu nhiệm vô cùng.

Tôi mới biết có Một người mỗi năm lãnh lương một triệu đồng. Mà ông chủ người đó

Lại có tiếng là keo cú nữa.

Người Đó là Charls Schwab, người tin cẩn của ông vua thiếc Andrew Carnegie. Mà

Charles Chwab có thiên tài không? Không. Biết rõ về dã kim thuật hơn Các viên kỹ sư

khác không? Tuyệt nhiên không. Chính ông thú với tôi Rằng nhiều viên cộng sự với ông

giỏi về kỹ thuật hơn ông nhiều lắm.

Nhưng ông có một tài hiếm có: tài chỉ huy, dẫn đạo. Ông biết cho người Ta cái mà

người ta khát khao nhất: lời khen và lời khuyến khích.

Bí quyết của ông đây. Tôi xin chép đúng lời ông và mong rằng những Lời vàng ngọc

đó được khắc lên bảng đồng, treo trong mỗi nhà, mỗi Trường học, mỗi cửa hàng, mỗi

công sở. Học thuộc câu đó càng ích Lợi cả ngàn lần hơn thuộc những công thức hóa

học hay là mực trung Bình mưa mỗi năm ở Guatemala.

Schwab Nói:

Cái vốn quý nhất của tôi là Năng lực khêu gợi được lòng hăng hái của mọi người.

Chỉ có khuyến Khích và khen ngợi mới làm phát sinh và tăng gia những tài năng mới

Nhất của người ta mà thôi.

Những lời Chỉ trích của người trên là một cách tai hại nhất để diệt cao vọng Của kẻ

làm công. Tôi không bao giờ rầy ai hết. Tôi tin rằng tốt hơn Nên khuyến khích người ta

và cho người ta một lý tưởng để nói tới. Cho nên tôi luôn luôn saÜn sàng khen ngợi một

cách thật thà. Tôi không Tiếc lời khen và rất dè dặt trong lời chê".

Schwab nói vậy mà chúng ta hành động ra sao?Hoàn toàn trái ngược. Có Điều chi

không vừa ý là chúng ta nổi cơn lôi đình lên, còn nếu vừa ý ta ư? Ta làm thinh.

Mà ông chủ của ông là ông Andrew Carnegie sở dĩ thành công kỳ dị như vậy cũng

nhờ tài Biết khen người đó. Ông ca tụng những người giúp việc ông trước mặt Họ. Ông

ca tụng họ vắng mặt. Ông còn tìm được cách ca tụng họ sau Khi ông chết nữa. Ông

nghĩ ra câu này và bắt người ta khắc lên mộ Chí của ông: "Đây là nơi nghỉ ngàn thu của

một người biết cách thâu Dụng những người thông minh hơn mình".

Nhà triệu phú Rockefeller cũng không có bí quyết chi khác. Khi một hội Viên của

công ty ông đầu tư một cách tai hại ở Nam Mỹ làm cho công Ty lỗ một triệu đồng Mỹ

kim, ông chẳng những không phiền hà mà còn Khen bạn tài tình vãn cứu được sáu

mươi phần trăm số vốn bỏ ra, mà Chỉ còn lỗ có bốn mươi phần trăm thôi.

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 9

Ziegfield, nhà dàn cảnh tài nhất của Nữu Ước, đã nổi danh chỉ vì khéo Khoe trương

nét tuyệt mỹ của những cô đào phụ. Ông thường nói bất Kỳ một người con gái nào, dù

xấu đến nỗi "chẳng ai ngó tới hai lần", ông cũng tạo thành một ngôi sao rực rỡ trên sân

khấu, chỉ vì ông khéo Tô điểm cho họ có một sức quyến rũ vô cùng huyền bí. Ông khen

họ Đẹp, rồi họ tự thấy họ đẹp, sửa soạn cho đẹp thêm. Ông lại có óc Thực tế nữa: ông

tăng lương cho họ từ 30 mỹ kim lên một trăm bảy mươi Lăm mỹ kim, để họ có đủ tiền

mà trang sức. Ông lại có những cử chỉ Phong nhã, lịch sự. Lần đầu tiên diễn vở nhạc

kịch: "Ziegfield Follies", ông đánh dây thép chúc mừng khi được kết quả rực rỡ và lại

tặng Mỗi cô đào phụ mặt bó hồng nữa.

Hồi mà phong trào nhịn ăn cho bớt mập đang cuồng nhiệt, có lần tôi Cũng đua đòi

và nhịn ăn trong sáu ngày sáu đêm. Không khó chịu chi hết. Tới ngày thứ sáu tôi thấy ít

đói hơn ngày thứ nhì.

Ấy vậy mà nếu ta để cho người nhà nhịn ăn trong sáu ngày thì ta đã Tự cho là có tội

nặng, nhưng bắt họ nhịn những lời khen và khuyến khích Của ta sáu ngày, sáu tuần, có

khi sáu mươi năm thì ta không ân hận Chút nào. Mà xét ra, sự khen ngợi và khuyến

khích cũng khẩn thiếtt Như đói cần ăn vậy. Một kép hát có danh nói: "Không có gì cần

thiết Cho tôi bằng những tràng vỗ tay để nuôi lòng tự ái của tôi". Chúng Ta nuôi cơ thể

của con ta, của bạn bè khách khứa, của người làm công Cho ta, mà ít khi ta cho họ

thức ăn cần thiết cho lòng tự trọng của Họ. Chúng ta đãi họ thịt cá để bồi bổ sức khỏe,

mà quên không tặng Họ những lời ca tụng nó vang trong óc rất lâu như những điệu

nhạc tuyệt Thú.

Tôi biết các bạn đọc tới đây Sẽ nói: "Phải! Ai lạ gì cái thuyết mật ngọt chết ruồi! Nịnh

hót cho Người ta lên mây xanh chớ gì! Nhưng ông ơi! Người thông minh họ không Cắn

câu đâu!".

Đã đành những lời Nịnh hót vụng về rỗng tuếch, vụ lợi, ở ngoài môi, chỉ lừa được

những Người ngu thôi. Nó phải thất bại và thường thường nó thất bại. Nhưng Nói cho

đúng, ta phải nhận rằng thế gian này có nhiều người ưa phỉnh Tới nỗi không phân biệt

nỗi chân giả, câu nào họ cũng "khoái được" Hết, cũng như những kẻ đói quá rồi nhai cả

cỏ, nuốt cả trùng...

Chẳng hạn như hai anh em Mdivani, tự xưng là Hoàng thân tuy không có lấy Một

giọt máu vua chúa trong huyết quản. Tại sao anh em y đã chiếm nổi Giải quán quân

trong đám đa thê? Họ đã làm tan nát nhiều trái tim đàn Bà, cưới được những ngôi sao

màn bạc "có danh nhất, và đẹp nhất, những ả danh ca cả thế giới ngưỡng mộ, và

những thiếu phụ quý phái có bạc Triệu? Họ làm cách nào? Một nữ ký giả của tuần báo

Mỹ bàn về họ Nói rằng: "Đối với đại chúng, cái đa duyên của hai anh em Mdivani là Một

trong những điều khó hiểu nhất từ cổ chí kim". Nhưng một đào hát Danh tiếng hiểu thấu

tâm lý phái mạnh, cho rằng sức quyến rủ mà không Một người đàn bà nào chống lại nổi

của anh em nhà đó, chỉ ở chỗ nghệ Thuật phỉnh nịnh của họ tuyệt luân, nhất là ở trong

thời đại vật chất Trơ trẽn mà nghệ thuật đó cơ hồ đã gần tuyệt.

Cả đến Nữ hoàng Victoria nước Anh cũng ưa nịnh lắm. Và Thủ tướng Disraeli Thú

rằng ông thường dùng khoa đó trong suốt thời kỳ ông cầm quyền. Có khi ông nịnh Nữ

hoàng mà không cần giữ ý tứ gì hết, như ông thợ Hồ đắp từng bay hồ lên tường. Tuy

ông nói vậy, nhưng ta đừng quên trong Sử Anh quốc. Disraeli là một chính trị gia khôn

ngoan, mánh lới xuất chúng, Không ai bì kịp, đáng bực thầy trong nghệ thuật đó, bạn và

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 10

tôi không Bắt chước được đâu.

Cho nên đối với ông, chánh sách đó thành công, nhưng thói thường sự nịnh hót rốt

cuộc Bao giờ cũng hại nhiều hơn lợi cho kẻ nịnh. Nó chỉ là một sự giả dối Và, cũng như

in giấy bạc giả, thế nào cũng có phen bị bại lộ.

Vậy thì lời khen tặng và lời nịnh hót khác nhau ở đâu?

Chính ở chỗ một đàng thành thật tự đáy lòng phát ra và hoàn toàn Không vụ lợi, còn

một đàng chỉ ở đầu lưỡi, giả dối để kiếm lợi. Lời khen tặng, ai cũng hài lòng. Lời phỉnh

nịnh ai cũng khinh bỉ.

Dưới một pho tượng đồng cổ hìng dung Obregon, người ta có khắc câu này Mà hồi

sanh tiền đại tướng thường nói: "Ta chớ nên sợ kẻ thù công Kích ta, mà rất nên ghê sợ

những người bạn nịnh ta".

Không! Trăm lần không! Tôi không khuyên bạn nịnh hót. Trái hẳn lại! Tôi muốn chỉ

bạn một lối xử thế mới kia!

Xin bạn cho phép tôi nhắc lại "Tôi muốn chỉ bạn một lối xử thế mới".

Anh hoàng George sai khắc trong ngự tiền văn phòng của Ngài sáu câu Châm ngôn,

trong đó có câu này:

"Các ông dạy cho tôi đừng nịnh hót mà càng đừng nghe những lời nịnh hót Đê tiện".

Triết gia Emerson lại nói: "Ngôn ngữ không dấu nổi bản tính". Nghĩa là: dù miệng

lưỡi khôn khéo Tới bực nào, bạn vẫn không giấu được bản tính của bạn.

Nếu có một tài nịnh là đủ rồi, thì quá dễ, và chúng ta đều thành Những nhà ngoại

giao đại tài cả.

Đáng Lẻ chỉ nghĩ tới mình thôi, chúng ta nên rán để ý tới người khác, tìm Những

tánh tốt của họ. Và lúc đó chúng ta sẽ có thể thành thật khen Họ mà không cần phải

dùng những lời tán dương giả dối để đến nỗi Chưa kịp hở môi, chúng ta đã bị lột mặt

nạ.

Emerson lại còn nói: "Bất kỳ người nào tôi gặp cũng có chỗ hơn tôi, Đáng cho tôi

học". Điều đó đúng với Emerson thì đối với bạn và tôi, Còn đúng cả ngàn lần nữa. Đừng

nghĩ tới ta nữa, tới tài năng, nguyện Vọng của ta mà nghĩ tới đức tính của người.

Và đả đảo cái thói nịnh đi. Lời khen thành thật và nhân từ phải tự Thâm tâm ta phát

ra! Đừng tiếc những lời cảm ơn và khuyến khích! Và Những lời nói đó, ít lâu sau ta có

thể quên đi, nhưng những người được Khen tặng sẽ hoan hỉ và luôn luôn nhắc nhở tới.