I. Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến của các sự vật và hiện tượng
1. Khái niệm mối liên hệ phổ biến là khái niệm dùng để chỉ sự tác động và ràng buộc lẫn nhau, quy định và chuyển hoá lẫn nhau giữa các mặt, các yếu tố, các bộ phận trong một sự vật hoặc giữa các sự vật, hiện tượng với nhau.

2. Nội dung và tính chất của mối liên hệ
- Tính khách quan và phổ biến của mối liên hệ: Nhờ có mối liên hệ mà có sự vận động, mà vận động lại là phương thức tồn tại của vật chất, là một tất yếu khách quan, do đó mối liên hệ cũng là
một tất yếu khách quan.
Mối liên hệ tồn tại trong tất cả mọi sự vật, hiện tượng ở tất cả lĩnh vực tự nhiên, xã hội và tư duy.
Mối liên hệ phổ biến là hiện thực, là cái vốn có của mọi sự vật, hiện tượng, nó thể hiện tính thống nhất vật chất của thế giới.
- Do mối liên hệ là phổ biến, nên nó có tính đa dạng: Các sự vật; hiện tượng trong thế giới vật chất là đa dạng nên mối liên hệ giữa chúng cũng đa dạng, vì thế, khi nghiên cứu các sự vật, hiện tượng cần phải phân loại mối liên hệ một cách cụ thể.
Căn cứ vào tính chất, phạm vi, trình độ, có thể có những loại mối liên hệ sau: chung và riêng, cơ bản và không cơ bản, bên trong và bên ngoài, chủ yếu và thứ yếu, không gian và thời gian, v.v.. Sự
phân loại này là tương đối, vì mối liên hệ chỉ là một bộ phận, một mặt trong toàn bộ mối liên hệ phổ biến nói chung.
- Phép biện chứng duy vật nghiên cứu những mối liên hệ chung nhất và phổ biến nhất của thế giới khách quan. Còn những hình thức cụ thể của mối liên hệ là đối tượng nghiên cứu của các ngành khoa học cụ thể.

II. Nguyên lý về sự phát triển
1. Khái niệm phát triển
- Phát triển là sự vận động tiến lên (từ thấp đến cao, từ đơn
giản đến phức tạp, từ kém hoàn thiện đến hoàn thiện hơn).
- Từ khái niệm trên cho thấy:
+ Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến và nguyên lý về sự phát
triển có mối quan hệ biện chứng với nhau, vì nhờ có mối liên hệ thì
sự vật mới có sự vận động và phát triển.
+ Cần phân biệt khái niệm vận động với khái niệm phát
triển. Vận động là mọi biến đổi nói chung, còn phát triển là sự vận
động có khuynh hướng và gắn liền với sự ra đời của cái mới hợp
quy luật.
2. Nội dung và tính chất của sự phát triển
- Phát triển là thuộc tính vốn có của mọi sự vật, hiện tượng,
là khuynh hướng chung của thế giới.
- Sự phát triển có tính chất tiến lên, kế thừa, liên tục.
- Sự phát triển thường diễn ra quanh co, phức tạp, phải trải
qua những khâu trung gian, thậm chí có lúc có sự thụt lùi tạm
thời.
- Phát triển là sự thay đổi về chất của sự vật. Nguồn gốc của
sự phát triển là do sự đấu tranh của các mặt đối lập trong bản
thân sự vật.