ÿþ10 khám phá v) ¡i vÁ vi trå  

11:02:47 06/04/2010  

Theo Giaovien.net  

BÁ dày lËch sí cça Thiên Vn HÍc có l½ khó lòng kà h¿t trong mÙt vài trang. Hôm nay kenh14 chÉ xin giÛi thiÇu ¿n các b¡n 10 phát minh v) ¡i °ãc ánh d¥u nh° nhïng cÙt mÑc ©y ngành hÍc này sang mÙt b°Ûc ngo·c mÛi.  

1. Sñ v­n Ùng cça các hành tinh (nm 2000 tr°Ûc CN - nm 500 tr°Ûc CN)  

Qua hàng ngàn nm quan sát, ng°Ýi ta ã th¥y r±ng các ngôi sao di chuyÃn trên b§u trÝi theo nhïng quù ¡o, trong ó Trái ¥t là mÙt thành viên cça HÇ m·t trÝi và °ãc tin r±ng éng cÑ Ënh t¡i tâm hÇ .  

2. Sñ v­n Ùng cça Trái ¥t (1543)  

Nicolaus Copernicus ã °a M·t trÝi vào tâm cça hÇ và cho ra Ýi HÇ Nh­t tâm thay th¿ cho HÇ Ëa tâm ã tÓn t¡i tr°Ûc ó.  

3. Quù ¡o cça các hành tinh là elip (1605 - 1609)  

Johannes Kepler ã sí dång các Ënh lu­t toán hÍc mÙt cách thành công và dñ oán chính xác r±ng các hành tinh chuyÃn Ùng theo quù ¡o elip.  

4. Phát hiÇn Sao MÙc có vÇ tinh (1609 - 1612)  

Galileo Galilei khám phá ra r±ng Sao MÙc có các vÇ tinh giÑng nh° Trái ¥t và chéng minh khám phá cça Copernicus (HÇ Nh­t tâm) là úng còn Ptolemy (HÇ Ëa tâm) là sai . Copernicus tin r±ng Trái ¥t không ph£i là hành tinh duy nh¥t xoay quanh m·t trÝi.  

Sao MÙc và vÇ tinh Europa (nhÏ)  

5. Tính toán ra quù ¡o cça Sao chÕi Halley (1705 - 1758)  

Edmund Halley tìm ra °ãc quù ¡o cça sao chÕi giÑng quù ¡o cça các hành tinh quanh m·t trÝi và dñ oán thành công "ngày trß vÁ" cça mÙt sao chÕi, sau này °ãc ·t tên là sao chÕi Halley . Ông ta chéng minh °ãc sao chÕi xu¥t hiÇn vào nm 1531 và 1607 là mÙt và có chu kó quay là 76 nm. Dñ oán cça Halley ã °ãc chéng minh vào nm 1758 khi sao chÕi này quay trß l¡i Trái ¥t. Th­t không may là Halley ã qua Ýi vào nm 1742 và ông ã bÏ m¥t mÙt sñ kiÇn quan trÍng trong Ýi .  

Sao chÕi Haley nÕi ti¿ng  

6. D£i Ngân hà là mÙt cái )a khÕng lÓ bao bÍc các vì sao (1780 - 1834)  

Nhà ch¿ t¡o kinh thiên vn William Herschel và chË ông Carolyn ã v½ b£n Ó toàn bÙ b§u trÝi và chéng minh r±ng HÇ m·t trÝi cça chúng ta là n¡i c° trú cça nhiÁu ngôi sao hình thành mÙt )a khÕng lÓ phÓng lên ß giïa gÍi là D£i Ngân hà (Milky Way) . Kù thu­t cça Herschel ¿m °ãc sÑ l°ãng ngôi sao trong vùng quan sát cça kính thiên vn. Ông ã ¿m °ãc h¡n 90.000 ngôi sao trong 2.400 vùng quan sát. Nhïng nghiên céu sau này ã xác nh­n r±ng thiên hà cça chúng ta có hình cái )a; M·t trÝi không n±m g§n tâm và Thiên Hà to lÛn h¡n sñ °Ûc l°ãng cça Herschel nhiÁu l§n .  

7. Thuy¿t t°¡ng Ñi rÙng (1915 - 1919)  

Albert Einstein tuyên bÑ thuy¿t t°¡ng Ñi rÙng r±ng khÑi l°ãng làm cong không gian và thÝi gian, do ó khÑi l°ãng lÛn có thà uÑn cong ánh sáng . Thuy¿t t°¡ng Ñi rÙng °ãc chéng minh vào nm 1919 bßi các nhà Thiên vn hÍc.  

Nhà bác hÍc Albert Einstein, ng°Ýi ã °a ra thuy¿t t°¡ng Ñi rÙng  

8. Vi trå v«n ang mß rÙng (1924 - 1929)  

Edwin Hubble chéng minh các v­t thà trong vi trå càng ß cách xa chúng ta thì nhïng v­t thà này chuyÃn Ùng càng nhanh ra xa chúng ta. Tính toán cça ông cho th¥y vi trå v«n ang phình lên .  

9. Tâm cça D£i Ngân hà phát ra sóng vô tuy¿n (1932)  

Karl Jansky khám phá ra sóng vô tuy¿n vi trå và phát hiÇn ra mÙt v­t thà l¡ phát ra sóng vô tuy¿n n±m t¡i tâm D£i Ngân hà. Jansky làm thí nghiÇm trên sóng vô tuy¿n và nh­n th¥y có tín hiÇu phát ra të nguÓn không xác Ënh t¡i tâm D£i Ngân hà .  

Tâm cça d£i ngân hà  

10. Béc x¡ sóng cñc ng¯n të vi trå (1964)  

Arno Penzias và Robert Wilson khám phá ra béc x¡ sóng cñc ng¯n të vi trå mà các nhà khoa hÍc tin r±ng có nguÓn gÑc të vå nÕ Big bang . Phát hiÇn này cùng vÛi phát hiÇn cça Edwin Hubble ã nhanh chóng làm rõ h¡n thuy¿t Big Bang r±ng vi trå khai sinh të mÙt vå nÕ lÛn.  

Vi trå bao la v«n còn ©n ch°a vô vàn iÁu kó thú, bi¿t âu sau này mÙt trong sÑ các b¡n s½ là ng°Ýi tìm ra mÙt iÁu kì l¡ mÛi vÁ nó, nhÉ ^^?