Câu 15: Hình thái kinh tế - XH là gì? Vì sao nói sự phát triển của hình thái kinh tế - XH là 1 quá trình lịch sử tự nhiên.

* Khái niệm: phạm trù hình thái kinh tế - XH dùng để chỉ XH ở từng giai đoạn lịch sử nhất định, với 1 kiểu quan hệ sản xuất đặc trưng cho XH đó phù hợp với 1 trình độ nhất định of lực lượng sản xuất và với 1 kiến trúc thượng tầng tương ứng được xây dựng trên những quan hệ sản xuất ấy.

Kiến trúc thượng tầng

Quan hệ sản xuất (cơ sở hạ tầng)

Lực lượng sản xuất

Xã hội là tổng thể của nhiều lĩnh vực với những mối quan hệ sản xuất hết sức phức tạp. Xâ hội là 1 hệ thống cấu trúc với các lĩnh vực cơ bản tạo thành: lực lượng sản xuất, quan hệ sản xuất, hệ thống kiến trúc thượng tầng of XH.

Quan hệ sản xuất vừa tồn tại với tư cách là hình thức kinh tế of sự phát triển lực lượng sản xuất, vừa tồn tại với tư cách là cái hợp thành cơ sở kinh tế of XH mà trên đó dựng lên 1 hệ thống kiến trúc thượng tầng chính trị, pháp luật, tôn giáo,...theo CNDVLS cấu trúc đó được gọi là " hình thái kinh tế - XH ".

* Sự phát triển of những hình thái kinh tế - XH là 1 quá trình lịch sử - tự nhiên và thể hiện ở 3 nội dung chủ yếu sau

- Một là, sự vận động và phát triển of XH ko tuân theo ý chí chủ quan of con người mà tuân theo các quy luật khách quan, đó là các quy luật of chính bản thân cấu trúc hình thái kinh tế - XH, là hệ thống các quy luật XH thuộc các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hoá, khoa học,...mà trước hết và cơ bản nhất là quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với trình độ phát triển of LLSX và quy luật kiến trúc thượng tầng phù hợp với cơ sở hạ tầng.

- Hai là, nguồn gốc of mọi sự vận động, phát triển của XH, of lịch sử loài người, của mọi lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa,... of XH, suy đến cùng đều có nguyên nhân trực tiếp hay gián tiếp từ sự phát triển of LLSX of XH đó.

- Ba là, qua trình phát triển of các hình thái kinh tế - XH, tức là quá trình thay thế lẫn nhau of các hình thái kinh tế - XH trong lịch sử nhân loại, và do đó là sự phát triển of lịch sử XH loài người, có thể do ssự tác động of nhiều nhân tố chủ quan, but nhân tố giữ vai trò quyết định chính là sự tác động of các quy luật khách quan. Ngoài ra còn có các nhân tố tạo nên tính chất phong phú, đa dạng of tiến trình phát triển các hình thái kinh tế - XH nên bao hàm những bước phát triển "bỏ qua" 1 hay 1 vài hình thái kinh tế - XH nhất định.

Như vậy, lịch sử nhân loại nói chung, lịch sử phát triển of mỗi cộng đồng người nói riêng vừa tuân theo tính tất yếu quy luật XH, vừa chịu sự tác động đa dạng of các nhân tố khác nhau, trong đó có cả nhân tố hoạt động chủ quan of con người. Từ đó lịch sử phảttiể of XH được biểu hiện ra là lịch sử thống nhất trong tính đa dạng và đa dạng trong tính thống nhất of nó