Thốt ra một từ cũng giống như chơi một nốt nhạc trên phím đàn của trítưởng tượng vậy.— Ludwig WittgensteinTrời, những người Pháp đó! Họ có một từ khác nhau cho tất cả mọi thứ.— Steve MartinNhìn bề ngoài, từ ngữ có vẻ đơn giản. Chúng ta chỉ về phía một con vậtnhiều lông và đặt tên cho nó. "Dog" (con chó). Và một từ mới xuất hiện.Đây mới chỉ là một phần nhỏ của câu chuyện. Trong chương trước, chúngta đã học cách nghe được các âm của một ngoại ngữ, nhưng chưa học được cáchnghe thấy âm nhạc của nó. Và chúng ta cần phải làm được thế, bởi vì chúng tađang nhắm tới sự thành thạo. Chúng ta muốn nói trôi chảy mà không cần bậntâm về ngữ pháp hay phiên dịch, và chìa khóa để đạt được năng lực này nằm bêndưới bề mặt của mỗi từ. Ở đó, nếu học được cách lắng nghe, chúng ta sẽ nghethấy một bản giao hưởng khẽ khàng.Trong chương này, bạn sẽ tìm thấy các công cụ cần để nghe được bản giaohưởng. Những công cụ này sẽ dạy cho bạn những gì mà người Pháp nghĩ đến khihọ hình dung về déjeuner (bữa trưa), và cung cấp những công cụ cần thiết nhấtvề ngữ pháp để nói về déjeuner khi bạn sẵn sàng. Chúng ta sẽ cùng bàn về việcnhững từ nào nên học trước vàlàm thế nào để học được chúng một cách dễ dàng.Bạn sẽ học cách bỏ qua việc phiên dịch và suy nghĩ trực tiếp bằng ngoại ngữ ngaytừ đầu.Vậy có gìẩn bên dưới bề mặt củacác từ ngữ?Mỗi từ trong não bộ của bạn chứa đựng bên trong mọi liên kết thần kinh(neural pattern) từng kết nối với nó. Từ "dog" của bạn có chứa một phần nhỏcủa mọi con chó mà bạn đã từng nhìn thấy, nghe thấy hay đọc về chúng. Nóđược hình thành bởi hàng nghìn trải nghiệm mà bạn và tôi chưa bao giờ cùngchia sẻ, ấy vậy chúng ta vẫn có thể nói chuyện về "dog" và bộ não của chúng tavẫn sẽ sáng lên gần như theo cùng một cách giống nhau.Từ ngữ, xét cho cùng, thực ra chính là bộ não dùng chung của tất cả chúngta. Trong cùng một nhóm, chúng tachỉ vào các sự vật và nói ratừ tương ứng, chođến khi trí óc và não bộ điều chỉnh khớp với nhau – một dàn nhạc khổng lồ củarất nhiều tâm trí đến độ những người chơi vĩ cầm ở Los Angeles không thể nàonghe được những người chơi vĩ cầm ở Pennsylvania, nhưng chúng vẫn có thể hòaâm hoàn hảo với nhau. Thật không thể tin nổi, đó chỉ là một từ!Và các hợp âm mà chúng ta chơi cũng không hề đơn giản; chúng chứa hàngnghìn các nốt nhạc, kết nối giữa âm thanh, cách viết, ý nghĩa và ngữ pháp. Ngữpháp cung cấp các nốt thấp nhất: Bạn và tôi sẽ không bao giờ nói về "an dog" hay"dog", như khi nói về "an elephant" hay "beer". Đây là ngữ pháp của từ "a dog",và nó rung lên trong đầu chúng ta − một âm nhói cao, kéo dài, vang lên từ phíadàn vi-ô-lông-xen.Các âm và các quy tắc chính tả cũng đang được chơi, tất nhiên rồi. Chúng cólẽ đến từ dàn sáo gỗ, và nói với chúng ta rằng hãy viết "d-o- g-s" và nói "dawgz",màchẳng cần mất tới một giây suy nghĩ.Ý nghĩa của từ ngữ đóng vai trò như giai điệu của bản giao hưởng, và nócũng không phải là một bài hát ngắn, đơn giản; đó là một tập hợp chói tai củahình ảnh, các câu chuyện và cả những từ có liên quan khác. Tôi có thể trỏ đếnmột quả bóng nhỏ đầy lông xù và nói "dog", và bạn sẽ đồng ý. "Yes," bạn sẽ nói."That is a dog" Sau đó, tôi có thể trỏ đến một con giống Great Dane khổng lồ vànói "dog", và bạn vẫn sẽ đồng ý. Tôi thậm chí có thể nói những câu như "In aremarkable display of dogged determination, he won the race" và bạn vẫn sẽ hiểu,ngay cả trong trường hợp không có con "dog" nào thực tế trong câu chuyện củachúng tacả.Ngoài khoảng 20 định nghĩa về dog, còn có vô số những từ ngữ anh emkhác của nó. Khi từ "dog" đi vào não bộ của bạn, 1.000 những từ anh em sẽ sẵnsàng, và 10.000 từ không có liên quan sẽ rút lui về phía sau. Một con "dog" sẽ"bark" (sủa), nhưng nó sẽ không "yell" (kêu la) hay "shout" (hét lên). Bạn có thể"pursue someone doggedly" (theo đuổi ai đó một cách kiên trì), nhưng bạnthường không "doggedly eat a sandwich" (kiên trì ăn một chiếc bánh sandwich),ngay cả khi đó là một chiếc bánh sandwich rất lớn. Các từ ngữ tự động đi cùngnhau, và theo bản năng, bạn ngay lập tức biết được những từ nào kết hợp đượcvới nhau và những từ nào thì không.Tất cả những mảnh ghép này – các mẩu ngữ pháp, phát âm, cách viết, ýnghĩa vàcác từ ngữ có liên quan – được chứatrong một bản giao hưởng khổng lồcó tên "dog". Và ngay khi tôi nói với bạn rằng sobaka là từ tiếng Nga cho "dog",thì toàn bộ bản giao hưởng này sẽ sụp đổ thành một tiếng tù vàsolo lạcâm.Những con chó không thân thiệnBạn có thể nói lưu loát vì những từ ngữ của bạn khớp với nhau một cách tựđộng. Khi nghĩ đến "dog"(con chó), bạn ngay lập tức truy cập được vào hàngnghìn từ khác có thể xuất hiện tiếp trong câu chuyện của mình. Con "dog" củabạn có thể sẽ "yip", có thể sẽ "bark", hoặc có thể sẽ cứu cậu bé Timmy ra khỏigiếng. Bạn có rất nhiều lớp bản năng đã được gắn vào từ "dog", và bạn mất đinhững bản năng này ngay tức khắc khi dịch từ đó sang một ngôn ngữ khác.Tại sao? Bởi vì việc phiên dịch đãlột hếtâm nhạc ra khỏi các từ ngữ.Bản giao hưởng "dog" của chúng ta chỉ tồn tại trong tiếng Anh, không aikhác có thể nghe thấy nó. Khi còn học tiếng Nga ở trường, chúng tôi đã xem mộtbộ phim mà nhân vật chính say rượu, để quên khẩu súng ngắn của mình, và bịmấy con "sobaka" ăn thịt. Nghiêm túc đấy. Trong tiếng Anh, "dogs are man'sbest friend" – chó là người bạn trung thành của con người. Trong tiếng Nga,sobaka để lại những chiếc giày ống trống rỗng, đầy dấu răng.Tôi đã nói với bạn rằng sobaka là từ tiếng Nga chỉ "dog" (con chó), nhưngđiều đó không hoàn toàn đúng. Kể cả khi một con Chihuahua và một con giốngGreat Dane lớn đều là các loại "sobaka", chúng ta vẫn còn thiếu đi những phầncòn lại của dàn nhạc. Đâu rồi những ngữ pháp, phát âm, hay cách viết? Đâu rồinhững ý nghĩa khác của từ này? Bạn sẽ không bao giờ nghe về "displays ofsobaka-ed determination". Đâu rồi những từ ngữ anh em có thể khiến sobaka trởnên sống động trong tâm trí bạn?Hãy học cách lắng nghe bản giao hưởng trong các từ mới của chúng ta. Bởimột khi nghe thấy nó, bạn sẽ không bao giờ muốn nghe bản dịch của nó – cáingười chơi tù vàlạc tông vô duyên phá dàn nhạc kia – lần nào nữa.ĐIỂM BẮT ĐẦU: CHÚNG TA KHÔNG NÓI NHIỀU VỀ NHỮNGQUẢ MƠMột số người rất giỏi ăn nói, và một số người khác... À, ừm, không giỏi ănnói.—Steve MartinBạn không thể học được thứ âm nhạc trong những từ ngữ của mình chođến khi bạn biết phải học từ nào. Làm thế nào tacó thể biết nên bắt đầu từ đâu?Không phải tất cả các từ sinh ra đều bình đẳng, chúng ta sử dụng một số từthường xuyên hơn nhiều so với các từ khác. Tiếng Anh có ít nhất 250.000 từ.Nhưng nếu chỉ biết 100 từ thông dụng nhất trong tiếng Anh, bạn vẫn có thểnhận ra một nửa của mọi thứ đọc được. Chúng ta có rất nhiều lợi thế khi biếtnhững từ thông dụng.Để công bằng, cũng phải nói rằng phần nhiều trong số các từ này là "từchức năng" – những từ lấp chỗ trống quen thuộc như be và of, in và on – vàchúng cư xử khác nhau trong mỗi ngôn ngữ, vậy nên bạn không thể bắt đầu vớiviệc học chúng. Bạn sẽ cần một vài danh từ trước khi có thể gắn những từ như"in" hay "on" vào chúng. Kể cả khi bạn tạm bỏ qua các từ chức năng, bạn vẫn cóthể tìm thấy một nhóm từ hữu dụng, đơn giản, có thể dùng hằng ngày.Những từ này là một nơi tuyệt vời để bắt đầu học một ngoại ngữ, bởi bạn sẽthấy chúng ở khắp nơi. Chúng sẽ giúp bạn làm việc hiệu quả hơn, bởi bạn khônglãng phí thời gian của mình với những từ hiếm. 79% khả năng bạn sẽ nói về mẹmình nhiều hơn cháu gái. Vậy sao không học từ "mẹ" trước và"cháu gái" sau?Sách ngữ pháp và các lớp học ngoại ngữ không làm theo nguyên tắc này,một phần vì sẽ dễ dàng hơn khi lên kế hoạch bài học xung quanh các chủ đề như"gia đình" và "hoa quả". Kết quả là bạn sẽ tìm thấy "cháu gái" và "mẹ" ở chínhxác cùng một nơi trong sách ngữ pháp của mình, bất kể sự khác nhau về tần suấtsử dụng của chúng. Ở lớp học ngoại ngữ, bạn được học từ quả mơ, quả đào;trong khi sẽ có ích hơn nhiều nếu dành thời gian đó học về các từ máy tính xáchtay, y học và năng lượng. Đây là những từ về cuộc sống của chúng ta. Tại sao lạikhông học chúng trước?Xin được giới thiệu: Danh sách các từ xếp theo tần suất sử dụng. Các nhànghiên cứu đã lấy một khối lượng văn bản khổng lồ – hàng triệu từ ngữ từ cáckịch bản truyền hình, tiểu thuyết, báo chí, Internet, chương trình tin tức, cácnghiên cứu học thuật và tạp chí – và nạp tất cả chúng vào máy tính. Máy tínhđếm số lượng các từ và nhả ra vàng: Các từ trong một ngôn ngữ, được xếp theothứ tự quan trọng.Đây là một công cụ phi thường. Với chỉ 1.000 từ, bạn sẽ nhận ra được gần75% những gì bạn đọc. Với 2.000 từ, bạn sẽ đạt 80%. Như bạn dự đoán, hiệunăng của nó cũng sẽ giảm dần sau một thời gian, nhưng những danh sách từ xếptheo tần suất sử dụng này cũng cung cấp một nền tảng đáng kinh ngạc cho ngônngữ của bạn.Trong thực tế, chúng cũng rất kỳ lạ. Bạn có khả năng để nói chuyện vềnhững chủ đề phức tạp trước khi nói được những chủ đề "đơn giản" như vẫnthấy trong sách giáo khoa. Tôi đã có mặt tại một khóa học "đắm mình" bằngtiếng Nga với 1.000 từ thông dụng nhất trong đầu. Trong bài thi đầu vào, tôiphải viết bài tiểu luận cho hai câu hỏi:Câu hỏi 1: "Bạn có một bữa tiệc. Bạn sẽ mua gì? Hãy tạo một danh sách muasắm."Câu hỏi 2: "Liệu mức lương của một giáo viên có nên được tính theo thànhtích học tập của học sinh?"Với câu trả lời cho câu hỏi đầu tiên, tôi khá xấu hổ. Tôi không có từ vựngphù hợp cho một danh sách mua sắm. Tôi đã viết cái gì đó như kiểu: "Tôi sẽ muathịt! Rất nhiều thịt. Thịt gà, thịt bò và thịt lợn! Thơm ngon! Tất cả các loại thịt.Và... bia! Rượu vodka! Ngoài ra, nhiều chai rượu! Ồ phải, ngoài ra, chúng tasẽ cóbánh mì với pho mát!"Với câu trả lời cho câu hỏi thứ hai, tôi viết một tràng bốn trang dài về chínhsách của chính phủ ở Mỹ và ảnh hưởng của phương tiện truyền thông đến dưluận. Họ xếp tôi vào lớp trình độ cao. Trong vòng một vài tuần, tôi đã "nhặt" đủlượng từ vựng còn thiếu. Danh sách muasắm củatôi giờ đã dài hơn đáng kể rồi.Những danh sách từ xếp theo tần suất sử dụng không phải là "giải pháp kếtthúc" cho việc học từ vựng – sẽ tới lúc bạn có thể muốn nói chuyện về cô cháugái của mình và tình yêu của cô bé với những quả mơ – nhưng chúng là nơi lýtưởng để bắt đầu.Chúng ta đã đề cập tới các vấn đề cơ bản của phát âm, và bạn có thể họcđược rất nhiều những từ ngữ xa lạ mà không cần dùng đến một chút tiếng Anhnào; những chú chó ở Nga có thể không thân thiện, nhưng trông vẫn giống cácchú chó ở bất cứ nơi nào khác. Như vậy, bạn có thể học những từ này chỉ bằnghình minh họa mà không chuyển ngữ.Vậy chúng tasẽ bắt đầu như thế nào?Nhóm từ thông dụng nhất không giống nhau ở mọi ngôn ngữ; bạn sẽkhông cần tới từ "Đảng Cộng hòa" để học tiếng Nga, và "hợp tác xã nôngnghiệp" kiểu Liên Xô sẽ không xuất hiện trong tiếng Tây Ban Nha nhiều lắm.Mỗi ngôn ngữ có một danh sách từ theo tần suất sử dụng riêng (từ điển xếp theotần suất của Routledge là tốt nhất), và những danh sách đó rất thú vị, thú vị bởicả những từ màchúng bao gồm và những từ ngoài lề.Thật không may, danh sách này có thể khá rườm rà. Ít nhất là trong giaiđoạn đầu, bạn sẽ cần tìm kiếm những từ giàu hình ảnh, dễ hình dung – những từnhư "xe buýt" và "người mẹ". Bạn sẽ tìm thấy chúng trong danh sách từ xếp theotần suất sử dụng, nhưng bạn cũng sẽ phải dẹp qua hàng trăm từ chức năng nhưthe, và hàng trăm từ trừu tượng như society (xã hội). Điều này có thể khá tẻ nhạt,đó làlý do tại sao tôi sẽ bày cho bạn một lối tắt để "lách" quachuyện này.Dù có sự khác nhau giữa các ngôn ngữ, nhưng có một số sự trùng lặp nhấtđịnh trong các từ thường gặp nhất của mọi ngôn ngữ. Chúng ta sẽ sử dụng sựtrùng lặp này để tiết kiệm thời gian. Trong Phụ lục 5, bạn sẽ tìm thấy một danhsách 625 từ (bằng tiếng Anh). Những từ này rất thiết thực, dễ hình dung, và dễdịch – những từ như dog, school, car và city. Tôi sẽ chỉ cho bạn làm thế nào đểbiến chúng thành các thẻ học, và đưa chúng vào hệ thống nhắc lại cách quãng củabạn với hình ảnh minh họa(mà không cần dịch).Bởi trên những thẻ học không có bất kỳ từ nào bằng tiếng mẹ đẻ của bạn,bạn sẽ học cách nhìn thấy một con chó và ngay lập tức nghĩ về các từ tương ứngtrong ngoại ngữ bạn. Không có bước phiên dịch đáng ghét nào cản đường, vàđiều đó sẽ cho bạn những phần thưởng đáng kể. Đầu tiên, bạn sẽ củng cố đượcnền tảng phát âm đã xây dựng trong các chương trước. Với mỗi từ học được, bạnsẽ ngày càng trở nên quen thuộc hơn với các âm và cách viết chính tả của nó. Kếtquảlà bạn sẽ thấy ngày càng dễ nhớ từ hơn.Thứ hai, bạn cũng sẽ quen với việc kết nối âm thanh với hình ảnh và kháiniệm. Bạn đang học cách tiếp thu từ mới, giống như khi còn bé. Khi đó, bạn hỏicha mẹ: "Cái gì kia ạ?","Một con chồn hôi","Ồ". Và một khi đã hỏi, bạn sẽ khôngbao giờ quên.Bây giờ, bạn sẽ có công cụ để tự tìm kiếm những thông tin này. Hơn nữa,nhờ hệ thống nhắc lại cách quãng, bạn sẽ học từ mới nhanh hơn so với một đứatrẻ, và biết được nhiều chữ ngay từ đầu.Thứ ba, bạn sẽ thường xuyên học được các tiền tố và hậu tố quan trọng màkhông cần phải cố gắng – như -er trong teacher, hoặc -tion trong station ở tiếngAnh – điều này sẽ làm cho các từ mới trong tương lai với cùng các tiền tố và hậutố đó trở nên dễ nhớ hơn.Cuối cùng, khi học đến ngữ pháp và từ vựng trừu tượng, bạn đã biết hầuhết các từ mà bạn cần. Điều này khiến phần còn lại của ngoại ngữ dễ học hơnnhiều. Thật dễ dàng để nói một câu như "My dog chased a cat up a tree" (Conchó của tôi đuổi theo một con mèo lên một cái cây) khi bạn đã biết con chó, conmèo, đuổi theo và cái cây. Bạn sẽ biết các nhân vật, hành động trong câu chuyệncủa mình, và ngữ pháp đơn giản sẽ cho bạn biếtai đang đuổi theo ai.NHỮNG ĐIỂM CẦN NHỚ• Bạn sẽ sử dụng một số từ thường xuyên hơn nhiều những từ khác. Hãyhọc những từ đó trước.• Trong Phụ lục 5, tôi cung cấp cho bạn một danh sách 625 từ đơn giản,thông dụng. Những từ này dễ hình dung, và do đó bạn có thể học chúng bằnghình ảnh thay vì các bản dịch. Điều này sẽ cung cấp cho bạn nền tảng cần thiết đểdễ dàng học các từ trừu tượng và ngữ pháp trong hai chương tiếp theo.TRÒ CHƠI VỚI TỪ NGỮChúng ta không bao giờ thực sự sống, hoàn toàn là chính mình, hoặc mê mảivới bất cứ điều gì hơn lúc chúng ta đang chơi.— Charles SchaeferChúng ta có hai mục tiêu trong chương này: nghe được âm nhạc trong từngữ và ghi nhớ chúng. Trong Chương 2, chúng ta đã nói chuyện về các bộ lọctrong não bộ và làm thế nào chúng cứu chúng ta khỏi tình trạng quá tải thôngtin. Để học từ vựng hiệu quả, chúng ta sẽ cần phải vượt qua các bộ lọc, bằng cáchtạo ra những trải nghiệm thú vị, đáng nhớ với từ mới.HÃY SỬ DỤNG NHỮNG CUỐN TỪ ĐIỂN NHỎNhững cuốn như Lonely Planet Phrasebook và phần chú giải từ mới ở cuốicác sách ngữ pháp là những nguồn tài liệu lớn, bởi chúng chỉ chứa các từ cơ bảnnhất. Một cuốn từ điển lớn có thể cung cấp cho bạn 10 từ đồng nghĩa cho từ "ngôinhà". Bạn chỉ cần một từ như thế ngay lúc này, và bạn sẽ tìm thấy nó dễ dàngtrong các phần chú giải từ vựng hoặc một cuốn phrase book.Bạn có thể thực hiện được những mục tiêu này thông qua một loạt các tròchơi nhỏ khi học từ mới. Trò chơi đầu tiên sẽ cho bạn thấy những từ mới thực sựcó ý nghĩa gì, và trò chơi thứ hai sẽ kết nối các ý nghĩa đó với cuộc sống của chínhbạn. Ở đây, "vui" là quan trọng nhất. Nếu bạn cảm thấy chán, các bộ lọc trongnão sẽ được bật, và khối công sức học từ mới quý báu của bạn sẽ bị rò rỉ. Vì vậy,hãy dành ra một lúc để vui chơi, việc đó sẽ hiệu quả hơn nhiều.Để tạo ra một ký ức sâu sắc, đa cảm giác với một từ, bạn sẽ cần phải kết hợpnhiều thành phần: cách viết chính tả, cách phátâm, ý nghĩa và kết nối cá nhân.Chúng ta đã bàn về chính tả và phát âm trong các chương trước, và bạn sẽcủng cố thêm các kiến thức đó với mỗi từ mới học được. Bạn có thể tìm kiếmcách viết chính tả của mỗi từ trong từ điển hoặc phần chú giải từ mới ở cuối sáchngữ pháp, và bạn sẽ có thấy cả thông tin phát âm, sau đó bổ sung cho nó bằng cácbản ghiâm tại Forvo.com.Tiếp đến là ý nghĩa của các từ.Trò chơi 1 – Phát hiện điểm khác biệt: Tìm nghĩa qua Google HìnhảnhTrong phần đầu của chương này, chúng ta đã bàn về những hạn chế củaviệc phiên dịch – nó lột bỏ hết âm nhạc ra khỏi các từ ngữ. Chúng ta sẽ đưa âmnhạc trở lại bằng cách chơi với cuốn sách minh họa lớn nhất thế giới: GoogleHình ảnh.Google Hình ảnh là công cụ tìm kiếm hình ảnh của Google. Bạn có thể đãsử dụng nó rồi. Bạn hãy vào images.google.com, gõ "smiling man with an iguana"(người đàn ông cười với con kỳ đà), và poof, bạn có 200.000 hình ảnh của nhữngcon kỳ đà và những người đàn ông. Nếu cố thêm chút nữa, bạn có thể lấy nhữnghình ảnh này, lôi một cuốn từ điển ra, và làm thẻ học cho la iguana (kỳ đà), elhombre (người đàn ông) và sonreír (cười). Đây là cách sử dụng thời gian tốt,nhưng chưa hẳn thú vị. Bạn có thể làm tốt hơn, bằng cách tìm kiếm các từ bằngngoại ngữ.Ẩn bên dưới lớp vỏ ngoài đầy màu sắc của Google Hình ảnh là một khobáu: mỗi hình ảnh đi kèm với một chú thích, và các chú thích đó có trong 130ngôn ngữ. Bạn có thể tìm kiếm những từ ít được biết đến – ví dụ, từ aiguillage(cần gạt đường sắt) – và nhận được 160.000 ví dụ của từ đó trong ngữ cảnh, cùngvới nhiều hình ảnh thiết bị chuyển mạch đường sắt hơn việc bạn biết phải làm gìvới chúng. Đây là nguồn vô hạn những câu chuyện minh họa hiệu quả về tất cảcác từ bạn cần phải học.11. Google thỉnh thoảng tắt một số dịch vụ của mình (trong thực tế, 35% cácdịch vụ của Google dần biến mất, vì các lý do khác nhau, từ thiếu lợi nhuận chođến thiếu người sử dụng). Nếu điều này xảy ra với Google Images Basic Version,tôi sẽ đăng một số lựa chọn thay thế tại www.fl uent-forever.com/GoogleImages.Những hình ảnh này đến từ các trang web viết bằng ngoại ngữ bạn đanghọc, và vì vậy chúng có thể cho bạn biết chính xác một từ được sử dụng như thếnào. Từ tiếng Nga devushka có nghĩa là "cô gái". Cũng đơn giản đấy. NhưngGoogle Hình ảnh sẽ kể cho bạn một câu chuyện nhiều sắc thái hơn (và lạ hơnnữa). Gần như mọi devushka trên Google Hình ảnh đều là pha ảnh cận cảnh bộngực của một cô gái 18 tuổi trong bộ bikini. Bạn nhìn vào điều này và nghĩ rằng"Hừm!" Chính cái "Hừm!" này là thứ mà chúng ta đang tìm. Đó là thời điểmbạn nhận ra rằng các từ tiếng Nga không phải là phiên bản nghe buồn cười hơnso với tiếng Anh; mà là các từ tiếng Nga và các từ tiếng Nga "mặc ít quần áo hơnbạn tưởng" (đặc biệt khi khí hậu ở đó lạnh đến thế!)DÙNG GOOGLE HÌNH ẢNH NHƯ MỘT CUỐN SÁCH TRANHĐể tìm các câu chuyện trong Google Hình ảnh, hãy tìm kiếm một từ và cuộnmãi xuống phía dưới cùng của trang. Ở đó bạn sẽ thấy nút "Chuyển đến phiênbản cơ bản" (Switch to Basic Version). Mỗi hình ảnh giờ sẽ hiển thị lên bên cạnhchú thích tương ứng của nó.Những khoảnh khắc "Hừm!" này được ghim chặt trong não bạn bởi chúngthú vị. Dù cho bạn có thể sẽ cảm thấy hơi khó chịu trước các sắc thái tình dục hơiquá trong từ devushka, nhưng chắc chắn bạn sẽ nhớ chúng. Khi tìm kiếm một từbằng Google Hình ảnh, bạn đang chơi trò "Phát hiện điểm khác biệt" giữa nhữnggì bạn mong đợi để xem và những gì bạn thực sự thấy. Trò chơi này rất vui;Internet chứa đầy những hình ảnh vui nhộn, kỳ lạ trong tất cả các ngôn ngữ. "Bàngoại" trong tiếng Đức sẽ thế nào? "Cái bánh" trong tiếng Hindi là gì? Hãy dành10 đến 20 giây để chơi (và sau đó chuyển sang từ khác – trước khi bạn bị cuốn vàonó hàng tiếng đồng hồ!)Bạn sẽ lưu trữ ký ức trong trò chơi này vào thẻ học. Mỗi khi gặp mộtkhoảnh khắc "Hừm!", bạn đã trải qua một trải nghiệm đa cảm giác phong phúvới từ mới. Bạn sẽ muốn thẻ học đưa bạn trở lại được những trải nghiệm này.Bạn sẽ chọn một hoặc hai hình ảnh đặc biệt gợi nhớ – có lẽ một trong nhữngngười bà bạn thấy rất Đức – và bạn sẽ đặt chúng vào thẻ học. Nếu đang vẽ tay,thì bạn có thể vẽ ra bất cứ thứ gì bạn muốn để nhắc mình nhớ lại. Tôi ngờ rằngbạn sẽ chọn vẽ mấy cô devushka mặc bikini.Trò chơi 2 – Trò chơi trí nhớ: Kích thích ý nghĩa thông qua kết nốicá nhânHình ảnh tự thân chúng đã rất mạnh mẽ. Ở một nơi nào đó trong đầu, bạnlưu trữ tất cả các hình ảnh đã từng nhìn thấy. Trong quá trình tìm kiếm hình ảnhcủa mình, bạn tạo ra một trải nghiệm đáng nhớ, độc đáo cho mỗi từ, và thẻ họcđóng vai trò như những thứ gợi nhớ trò chơi "Phát hiện điểm khác biệt" củariêng bạn. Bởi bạn tự chọn (hoặc vẽ) hình ảnh, bạn sẽ có thể phân biệt giữa các từcó hình ảnh dễ dàng trùng lặp với nhau như "girl" (cô gái), "woman" (phụ nữ),"daughter" (con gái), "mother" (mẹ), "granddaughter" (cháu gái) và"grandmother" (bà ngoại).Bạn có thể khiến những ký ức về từ mới trở nên rõ ràng hơn nữa bằng cáchthêm vào một kết nối cá nhân. Tên grand-mère (bà ngoại) của bạn là gì? Con chat(mèo) nào bạn nghĩ đến đầu tiên? Bạn đang tìm kiếm bất kỳ ký ức nào có thể kếtnối với từ mới. Nếu có thể tìm thấy một ký ức nào như thế, bạn đã nhớ từ mớicủa mình hơn 50%. Kể cả nếu bạn không thể tìm được ký ức cá nhân nào để kếtnối với từ mới, bản thân quá trình tìm kiếm ký ức thôi cũng kích thích bạn dễnhớ từ hơn. Tôi đãcố gắng tìm thấy một kết nối cá nhân với con số harminckettő(32) trong tiếng Hungary. Tôi không thể. Đó là một con số tồi tệ nhất trên đời.Tôi không nghĩ rằng mình đã từng nói "32" trong tiếng Anh. Bây giờ, bất cứ khinào tôi nhìn thấy harminckettő, suy nghĩ đầu tiên của tôi là "Ồ, đó là 32, con sốtồi tệ nhất trên đời." Nhiệm vụ hoàn thành.Để chơi trò chơi trí nhớ, bạn hãy dành một vài giây tìm kiếm bất kỳ ký ứcnào xuất hiện trong đầu về từ mới đang học. Nó có thể là con mèo thời thơ ấu,hoặc cái áo T-shirt của một người bạn. Cố gắng giữ từ mới đó trong đầu, chứđừng nhớ bản dịch của nó. Bạn sẽ tạo ra một số câu lai hai thứ tiếng là lạ như"Lần gần đây nhất, tôi nhìn thấy grand-mère (bà ngoại) của tôi là vào cuối tuầntrước." Đừng lo lắng về việc sai ngữ pháp tiếng Pháp; không ai có thể nghe thấybạn lúc này. Khi làm thẻ học, bạn sẽ viết ra một lời nhắc nhở nho nhỏ về ký ứcnày − thành phố bạn đã ở cuối tuần trước, tên của một người bạn mà bạn đãquen, v.v..Sau đó, khi xem lại thẻ học, bạn sẽ chơi lại cùng một trò chơi như trước. Bạnsẽ thấy bức hình một con mèo, dò trong trí nhớ để tìm bất cứ thứ gì có kết nốivới nó, và nếu thấy bối rối, bạn có thể tìm thấy một lời nhắc nhở hữu ích ở mặtsau thẻ học. Những kết nối này không phải là mục tiêu chính của bạn – bạnmuốn nhìn thấy một con mèo và nghĩ ngay đến chat – nhưng chúng có thể khiếncho công việc của bạn dễ dàng hơn, bằng cách kết nối chat và grand-mère tới cuộcsống của bạn, chúng sẽ dễ nhớ hơn nhiều.NHỮNG ĐIỂM CẦN NHỚ• Bạn có thể ghi nhớ từ mới bằng hai cách:+ Tìm hiểu câu chuyện củachúng.+ Kết nối những câu chuyện đó với cuộc sống củachính bạn.• Khi bạn tạo các thẻ học, hãy sử dụng công cụ kể chuyện hay nhất từngđược phát minh: Google Hình ảnh.• Sau đó, hãy dành một chút thời gian để tìm ra một kết nối giữa mỗi từ vàtrải nghiệm sống củariêng bạn.GIỐNG CỦA MỘT CỦ CẢITôi không muốn nói chuyện ngữ pháp. Tôi muốn nói chuyện như một quý côtrong một cửa hàng hoa.— Eliza Doolittle nói với Henry Higgins (Pygmalion, George BernardShaw)Đến lúc này, bạn đang làm khá tốt. Bạn đã dùng cách viết và cách phát âmcủa một từ và kết nối nó với cơ man hình ảnh. Bạn đã chơi trò "Phát hiện điểmkhác biệt", và lựa chọn được một hoặc hai hình ảnh yêu thích; bạn cũng đã chơitrò chơi "Trí nhớ" và kết nối từ với trải nghiệm cá nhân. Bạn đã tạo nên một kýức đa cảm giác cho từ mới của mình, và bạn có một hoặc hai thẻ học để nhắc bảnthân nhớ lại về tất cả những trải nghiệm này vào đúng thời điểm khi bạn cần nó.Dàn nhạc nhỏ tuyệt vời của bạn đang bắt đầu chơi.Bạn đã xong chưa? Có lẽ. Bạn vẫn đang thiếu dàn vi-ô-lông-xen – ngữ pháp,nhưng bạn có lẽ cũng chưa cần đến nó bây giờ. Việc bạn cần một chút ngữ phápbây giờ hoặc để sau tùy thuộc vào ngoại ngữ nào bạn đang học. Tôi sẽ giải thíchsau.Trong tiếng Anh1, chúng ta đối xử bình đẳng với hầu hết các danh từ.Chúng ta có thể lấy một câu – "Tôi đã mua một con chó" – và tráo đổi một danhtừ khác vào – "Tôi đã mua một con mèo" – mà không cần phải thay đổi ngữpháp. Thật không may, điều này lại không thể thực hiện được trong nhiều ngônngữ. Những con mèo của một số ngôn ngữ có thể rơi vào một nhóm ngữ phápkhác với nhóm của những con chó. Đây từng là trường hợp của tiếng Anh; 1.000năm trước đây, chúng ta nói chuyện về án docga (một con chó) và ánu catte (mộtcon mèo), sẽ khốn khổ nếu bạn quên mất chữ u trong ánu. Theo thời gian,chúng ta trở nên cẩu thả dần với ngữ pháp của mình, và quên đi sự khác nhau vềngữ pháp giữa chó và mèo, nhưng nhiều ngôn ngữ khác thì không. Trong cácngôn ngữ này, bạn cần phải ghi nhớ nhóm ngữ pháp của mỗi danh từ để xâydựng câu. Đây chính là giống từ ngữ pháp, và là một nỗi phiền không để đâu chohết.1. Cũng như tiếng Việt. (DG)Tiếng Anh hiện đại vẫn chứa những loại điên rồ tương tự. "Tại sao, ôi tạisao," các học sinh tiếng Anh của tôi ca thán, "chúng ta lại không thể nói "buy amilk" (mua một sữa)?"Tôi biết điều này. "Bởi vì 'milk' là danh từ không đếm được." Tôi trả lời."Bạn có thể sẽ muốn 'a gallon of milk' (một ga-lông sữa) hoặc 'a cup of milk'(một cốc sữa), 'a drop of milk' (một giọt sữa) hoặc 'a swimming pool of milk'(một bể đầy sữa).""Thế nhưng tại sao chúng ta không thể nói với nhau 'an information' (mộtthông tin)?" Họ đáp lại. "Bạn có thể có 'một thông tin' để nói mà".Điều này đúng. Người Đức thường xuyên nói về "một thông tin" hoặc"những thông tin" mà không gây ra sự nhầm lẫn nào. Tôi thử giải thích bằnghình ảnh: "Trong tiếng Anh, 'information' (thông tin) có tính... ẩn dụ. Chúng tahình dung về thông tin giống như một đại dương lớn, chúng talấy ra một chút vànói về nó.""Vậy còn từ 'luggage' (hành lý)? Tại sao lại không thể nói 'a luggage' (mộthành lý) trong tiếng Anh? Chẳng lẽ hành lý cũng có tính ẩn dụ hay sao?"Thực ra, các học sinh của tôi đang hỏi là: "Tại sao ngữ pháp lại không có tílogic nào vậy?"Và câu trả lời rất sáng tỏ: Ngữ pháp là tấm gương phản chiếu chính chúngta. Nó là lịch sử sống về mong muốn "hợp lý hóa" các từ ngữ của chúng ta.Trong tiếng Anh, chúng ta hiện đang chuyển dần từ sneaked sang snuck. Vớinhiều đôi tai, snuck dường như "nghe hay hơn", nhưng đó không phải là lý dochúng ta làm thế. Chúng ta làm thế bởi nó làm cho hai động từ bất hợp lý – stuckvà struck – dường như trở nên bớt bất hợp lý hơn. Chúng ta cũng đã làm điềunày với từ "catched" hàng trăm năm trước1, đưa nó vào cùng một nhóm vớitaught, bought và thought, và có lẽ chúng ta rồi cũng sẽ biến dragged thành drugtrước khi thế kỷ tiếp theo kết thúc. Chúng ta thích có những nhóm từ tuân theocác quy tắc, kể cả khi những quy tắc đó – trong trường hợp này là động từ bấtquy tắc – không thực sự hợp logic chút nào.1. Biến nó thành "caught". (DG)NGOẠI NGỮ MỚI BẠN ĐANG HỌC CÓ SỬ DỤNG GIỐNGNGỮ PHÁP KHÔNG?Có thể lắm. Giống là một phần nổi bật của ngôn ngữ Proto-Indo- European(hệ tiền hệ Ấn - Âu), ngôn ngữ được nói vào thiên niên kỷ thứ IV trước CôngNguyên của một bộ lạc sống du mục ở phía Tây Nam nước Nga. Từ ngôn ngữ củahọ đã sinh ra hầu hết các ngôn ngữ ở châu Âu, châu Mỹ, Nga và tiểu lục địa ẤnĐộ. Có ba tỷ người nói tiếng mẹ đẻ là các ngôn ngữ trong họ ngôn ngữ Proto-IndoEuropean,vì vậy rất có thể bạn đang học một trong các thứ tiếng này, và do đó cầnphải tìm hiểu về giống từ. Nếu bạn không chắc chắn, hãy kiểm tra ở đây:TinyURL.com/wikigender.Và vì vậy, cũng không ngạc nhiên khi chúng ta tạo ra các nhóm rất bất hợplý cho các danh từ "không đếm được" (luggage) và "đếm được" (bags), hoặc nhưngười Đức có các nhóm từ "giống cái" (củ cải), "giống đực" (pho mát), và "khôngmang giống" (thiếu nữ). Đây là hai mặt của một vấn đề; chúng ta chỉ đơn giảnthích lập racác nhóm, dù có hợp logic hay không.Sớm hay muộn, bạn sẽ gặp phải những nhóm từ bất hợp lý như thế. Nếuđang học một ngôn ngữ thuộc nhóm Giéc-manh, Rôman, Slav, Semit, hoặc ẤnĐộ, thì bạn sẽ cần phải đối phó với "món" giống từ này ngay từ bây giờ. Mỗi mộttừ sẽ có một giống, và các giống từ này không tuân theo logic nào. Trích từ tácphẩm của Mark Twain:Gretchen: Wilhelm, củ cải đâu rồi?Wilhelm: Cô ấy đã vào nhà bếp.Gretchen: Thiếu nữ người Anh tài hoa và xinh đẹp đâu rồi?Wilhelm: Nó đi xem opera rồi.— Mark Twain, The Awful German LanguageThật không may, trong bất kỳ ngôn ngữ nào có giống từ, bạn sẽ phải biếtgiống của một từ trước khi bạn có thể làm bất cứ điều gì với nó, đó là lý do cuốnsách ngữ pháp sẽ bắt đầu với một tràng dài về giống từ trong suốt chương đầutiên hoặc chương thứ hai. Cuốn sách sẽ nói với bạn rằng "chỉ cần ghi nhớ", hoặccung cấp cho bạn một loạt quy tắc với một danh sách dài các trường hợp ngoại lệmà bạn cũng "chỉ cần ghi nhớ". Cuốn sách đã đúng. Bạn cần phải ghi nhớ.Nhưng có một cách dễ dàng để làm điều này, và tôi sẽ chỉ cho bạn trong trò chơitiếp theo củachúng ta.Nếu ngoại ngữ bạn học không có giống từ – nếu bạn đang học một trong sốcác ngôn ngữ thuộc nhóm Đông Á, Philippines hoặc Thổ Nhĩ Kỳ – vậy thì ítnhất lúc này bạn có thể dễ thở hơn một chút. Nhưng đừng lo lắng, bạn sẽ sớmtìm thấy cách nhớ của mình cho các trò chơi ghi nhớ.TRÒ CHƠI 3 − MẸO NHỚ BẰNG HÌNH ẢNH: LÀM THẾ NÀOĐỂ NHỚ ĐƯỢC NHỮNG QUY TẮC NGỮ PHÁP PHI LOGIC.Nói tiếp về giống từ trong tiếng Đức: Một cái cây là giống đực, chồi của nó làgiống cái, còn lá của nó là không mang giống; ngựa không có giống từ, con chó làgiống đực, mèo là giống cái; miệng, cổ, ngực, khuỷu tay, ngón tay, móng tay, chânvà cơ thể của một người là giống đực, còn đầu của người đó hoặc là giống đực, hoặclà không mang giống tùy theo từ đã chọn để biểu đạt, chứ không phải theo giới tínhcủa người mang cái đầu đó – bởi vì trong tiếng Đức, tất cả phụ nữ đều hoặc có mộtcái đầu nam, hoặc một cái đầu không mang giống; mũi, môi, vai, ngực, bàn tay vàngón chân của một người là giống cái; và tóc, tai, mắt, cằm, cẳng chân, đầu gối,tim và lương tâm của người đó không mang giống. Người phát minh ra cái ngônngữ này có lẽ chắc chẳng biết gì về lương tâm mà chỉ nghe người khác kể lại.— Mark Twain, The Awful German LanguageChào mừng bạn tới với trò chơi nhớ mẹo bằng hình ảnh. Trong vài trangtiếp theo, bạn sẽ phải ghi nhớ giống của 12 danh từ phiền phức từ đoạn văn củaông Mark Twain. Bạn sẽ làm điều đó một cách nhanh chóng, bạn sẽ làm điều đómột cách dễ dàng, và bạn thậm chí sẽ tìm thấy niềm vui khi làm như thế. Cùngbắt đầu nào!Cây - giống đực, Chồi - giống cái, Lá - không mang giống, Ngựa - khôngmang giống, Chó - giống đực, mèo - giống cái, Miệng - giống đực, Cổ - giống đực,Bàn tay - giống cái, Mũi - giống cái, Đầu gối - không mang giống, và Tim - khôngmang giống.Bạn có thể ghi nhớ bằng cách học nhiều lần, nhưng sẽ không nhớ được lâuhơn một vài phút. Thay vì thế, chúng ta sẽ thử một cách thú vị hơn chút (và cóhiệu quả lâu dài hơn). Hãy tưởng tượng tất cả các danh từ giống đực bỗng dưngnổ tung. Cái cây của bạn? Bùm! Những mảnh vụn gỗ bay khắp mọi nơi. Mộtnhành cây bị ghim chặt vào sau tường nhà. Hãy làm cho những hình ảnh của bạnsống động hết mức bạn có thể.Những danh từ giống cái có thể bắt lửa và bùng cháy. Mũi phun lửa ra khắpmọi nơi như một con rồng, con mèo thì đang đốt phòng ngủ của bạn. Hãy cảmnhận sức nóng của mỗi hình ảnh, càng có nhiều giác quan tham gia vào càng tốt.Những danh từ không mang giống nên vỡ tan như thủy tinh. Những mẩusắc nhọn, nâu đỏ, lấp lánh của con ngựa rơi tan tành trên sàn nhà, cũng như tráitim tan vỡ của bạn vậy. Hãy dành ít phút để tự tưởng tượng những hình ảnh cònlại: một cái miệng và cổ đang nổ tung (giống đực), một bàn tay và một cái chồicây đang cháy rừng rực (giống cái), một chiếc lá và đầu gối vỡ tan tành (khôngmang giống).Không, thật đấy. Hãy quay trở lại và làm điều này đi. Nó sẽ không ngốn củabạn quá một phút đâu. Tôi sẽ đợi.Để xem có bao nhiêu hình ảnh bạn nhớ được. Để khó hơn, chúng ta thậmchí có thể đảo lộn thứ tự lên nữa: cây, lá, ngựa, chó, mèo, miệng, cổ, bàn tay, mũi,trái tim, đầu gối vàchồi lá.Không quá tệ, đúng không? Tùy thuộc vào sự sống động của hình ảnh, bạncó thể sẽ nhớ tất cả trong số chúng, và nếu bạn quên mất một số từ, bạn rồi sẽlàm tốt hơn sau khi luyện tập. Những hình ảnh nhớ mẹo kiểu này có tác dụng vìnhững lý do bạn đã có thể đoán ra: Chúng ta thực sự rất giỏi nhớ hình ảnh, đặcbiệt là khi những hình ảnh có tính bạo lực, tình dục, hài hước hoặc bất kỳ sự kếthợp nào của ba cái đó. Dù "giống từ" có thể gợi lên một số hình ảnh – bạn có thểtưởng tượng ra một chú chó đực chẳng hạn – nó thất bại thảm hại đối với nhữngtừ khác (một cái đầu gối không mang giống? Chẳng dễ nhớ gì cả). Những độngtừ sống động còn dễ nhớ hơn nhiều.Để chơi trò nhớ mẹo bằng hình ảnh với ngoại ngữ, bạn sẽ cần phải nghĩ ranhững hình ảnh cho các nhóm ngữ pháp phi logic. Vì lúc này, chúng ta chỉ đanggiới hạn trong giống từ của các danh từ, nên bạn sẽ cần hai hoặc ba động từ đặcbiệt sống động (những từ kiểu này kết hợp tốt với các danh từ).Sau này, khi làm thẻ học, bạn có thể sử dụng những hình ảnh nhớ mẹo nàykhi cần thiết. Nếu một người đàn ông là "giống đực" trong ngoại ngữ đích, có thểbạn không cần đến hình ảnh cho từ đó. Nhưng nếu đang làm thẻ học cho mộtthiếu nữ (không mang giống), vậy hãy dành một vài giây để "đập vỡ" hình ảnh côgái. Làm cho hình ảnh của bạn sống động và đa cảm giác hết mức có thể. Nếu làmthế, bạn sẽ dễ dàng nhớ lại giống từ của bất cứ từ nào, và nếu có lúc nào bối rốikhông nhớ ra, bạn có thể tạo ra một hình ảnh mới ngay lúc đó. Sau khoảng vàitrăm từ, bạn sẽ bắt đầu làm điều này tự động với tất cả các từ mới, và kể từ đógiống từ sẽ không còn là vấn đề gì nữa.Đến khi học được nhiều hơn, bạn sẽ thấy rằng công cụ này có thể có ích ởkhắp mọi nơi. Bất cứ lúc nào bạn gặp phải một số nhóm ngữ pháp bất quy tắckhó chịu mà bạn "chỉ cần ghi nhớ", bạn có thể tạo ra một hình ảnh nhớ mẹo chonó. Bạn thậm chí có thể tạo các hình ảnh nhớ mẹo cho các quy tắc về chính tả –nếu ch là từ bắt đầu của chat (con mèo), vậy thì con mèo của bạn có thể cưỡi trênmấy con cheval (ngựa). Chúng ta sẽ bàn kỹ hơn về cách sử dụng nâng cao của kỹthuật nhớ mẹo hình ảnh này trong Chương 5 (tôi sử dụng trò chơi nhớ mẹo nàycho đủ mọi loại quy tắc khó chịu: Cách chia động từ, giới từ, phân loại danh từ,các danh từ số nhiều bất quy tắc, v.v..) Cho đến lúc đó, hãy tạo một vài hình ảnhnhớ mẹo và thử dùng chúng. Nó là công cụ thú vị, và giảm bớt gánh nặng chomột trong những phần khó nhất của việc học một ngoại ngữ.NHỮNG ĐIỂM CẦN NHỚ• Nhiều ngôn ngữ gán các giống từ ngữ pháp vô nghĩa cho các danh từ và đólàrắc rối lớn cho những người học ngoại ngữ.• Nếu ngôn ngữ của bạn có giống từ ngữ pháp, bạn có thể ghi nhớ chúngmột cách dễ dàng nếu gán cho mỗi giống từ một hành động đặc biệt sống động,vàsau đó tưởng tượng racảnh mỗi danh từ thực hiện hành động đó.HÃY LÀM ĐIỀU NÀY NGAY: HỌC 625 TỪ MỚI ĐẦU TIÊN,VỚI ĐẦY ĐỦ ÂM NHẠC VÀ MỌI THỨBạn sắp sửa học rất nhiều từ một cách nhanh chóng. Bạn sẽ chơi một số tròchơi, làm một số thẻ học, và trong vòng một đến hai tháng, bạn có thể có mộtvốn từ vựng là 625 từ. Nhưng bạn sẽ không chỉ có khả năng gọi tên một vài thứ.Bạn sẽ có một nền tảng vững chắc.Ở giai đoạn này, bạn đang học cách kết nối phátâm vàcách viết những từ cóý nghĩa. Đây là một bước tiến vượt hơn hẳn những gì chúng ta vẫn hay làm trongcác lớp dạy ngoại ngữ. Bạn đang học cách để kết nối một từ mới – cat – với hìnhảnh, cảm xúc, và âm thanh của những con mèo trong ký ức của mình. Thay vìdịch cat thành mèo, bạn đang học cách đưa âm nhạc vào những từ mới của mình.Đây là một sự kỳ công; bạn đang bắt đầu suy nghĩ bằng ngoại ngữ mới, và kỹnăng này sẽ theo bạn cho đến hết phần còn lại củacuộc hành trình.Bạn sẽ học kỹ năng này qua thẻ học trong hệ thống nhắc lại cách quãng củamình, nhưng những khoảnh khắc quan trọng nhất lại diễn ra vào lúc đầu, khibạn tạo ra thẻ học. Trong những khoảnh khắc đó, bạn đang lấy từ mới và kết nốichúng với càng nhiều hình ảnh, suy nghĩ và kỷ niệm càng tốt. Bạn đang tạo ra cáckết nối căn bản hình thành cơ sở cho ngoại ngữ của mình, và cũng không kémphần quan trọng, bạn đang rất thoải mái (do đó, rất dễ nhớ) trong quá trình họcnày. Thẻ học chỉ là một món quà lưu niệm trong thực tế của những trải nghiệm.Bạn sẽ chỉ dùng chúng để làm sâu sắc th êm ký ức bạn đã hình thành.Chúng ta sẽ bàn về những thông tin chi tiết của việc tạo thẻ học trongPhòng trưng bày. Bạn có thể chuyển sang phần đó khi bạn đã sẵn sàng thực sựlàm thẻ học cho mình. Ở đây chúng ta sẽ nói về các kết nối đang xây dựng – cácâm, hình ảnh, cách viết, ký ức trong mỗi từ – và về việc làm thế nào để xây dựngnhững kết nối đó càng nhanh càng tốt.Các kết nối: phát âm, cách viết, ý nghĩa, kết nối cá nhân (và giốngcủa từ)Chúng ta đã bàn về phát âm và cách viết trong các chương trước. Đây lànhững phần đặc biệt của một từ, cho phép chúng ta tưởng tượng ra một hìnhảnh – con kỳ lân chẳng hạn – và gửi tới người khác. Chúng là nguyên tố cơ bảncủa mỗi từ, và khi bạn học từ mới, chúng sẽ quen thuộc và dễ nhớ hơn.Tiếp đến là ý nghĩa. Bạn sẽ muốn khám phá một từ ngữ thực sự có ý nghĩagì, chứ không phải bản dịch của nó có vẻ có nghĩa gì. Các devushka (cô gái) Ngamặc gì, và những người Pháp ăn gì trong déjeuner (bữa trưa)? Bạn sẽ muốn xâydựng các kết nối mới, có ý nghĩacho mỗi từ bạn học.Cuối cùng, bạn sẽ muốn có các kết nối cá nhân. Từ mới có thể không có bảndịch tương đương trong tiếng mẹ đẻ nhưng sẽ tương thích với trải nghiệm nàođó của bạn. Tất cảchúng ta đều đã gặp các devushka vàăn déjeuner. Chúng tacầnphải lấy ra những ký ức này và nhớ lại xem chúng xảy ra khi nào, chúng ta đã cảmthấy thế nào, chúng ta đã nghe, nhìn thấy gì.Nếu ngoại ngữ của bạn phân loại từ theo giống, bạn cũng sẽ muốn đưa nóvào trong từ mới của mình. Ngay từ đầu, bạn nên phân biệt rõ các danh từ giốngđực và giống cái, bạn có thể tạo ra những sự khác biệt đó bằng các hình ảnh nhớmẹo sống động.Từng kết nối này sẽ khiến từ mới của bạn dễ nhớ và dễ sử dụng hơn trongtương lai. Bất kỳ thẻ học nào bạn tạo ra cũng sẽ là một lời nhắc nhở nho nhỏ vềloạt ký ức đầy màu sắc mà bạn đã tập hợp. Khi bạn xem lại, chúng sẽ đem nhữngmảnh nhỏ ký ức này trở về, và bộ não của bạn sẽ cung cấp phần còn lại, trongmột cơn lũ ào ạt đầy màu sắc, cảm giác và âm nhạc. Và sau đó, bạn sẽ chuyển sanghọc tiếp thẻ tiếp theo.Đó là một trải nghiệm mạnh mẽ, không thể quên.CÁC NGUỒN TÀI LIỆUCác bản dịch (dành cho việc học cách viết): Phụ lục 5 là danh sách 625 từtiếng Anh thông dụng trong mọi ngôn ngữ khác: chó, xe, thành phố, v.v.. Bạn sẽmuốn tìm bản dịch cho tất cả những từ này. Bạn có thể dùng Google Dịch,nhưng thường sẽ nhận được những bản dịch ngớ ngẩn. Máy dịch thuật tự độngthường không tốt, đặc biệt là khi dịch danh sách các từ, thay vì cảcâu hoàn chỉnh.Nếu sử dụng từ điển tiêu chuẩn, bạn có thể tìm thấy quá nhiều kết quả; bạnkhông cần đến 10 từ đồng nghĩa với "house" (ngôi nhà). Đây là lúc dùng từ điểncụm từ với bản dịch thông dụng. Nếu không có một cuốn như thế, bạn vẫn cókết quảtương tự ở phần chú giải từ mới phíacuối sách ngữ pháp.Ngoài ra, nếu đang học một ngoại ngữ phổ biến, bạn sẽ có thể tìm thấy mộtbản dịch chuyên nghiệp cho danh sách 625 từ kia trên trang web của tôi: fl uentforever.com/Appendix5.PHÁT ÂM: Bạn sẽ tìm thấy các bản ghi âm tại Forvo.com. Hãy nghechúng, đặc biệt là trong giai đoạn đầu, khi kết nối giữa âm và cách viết của bạncòn lỏng lẻo. Bạn sẽ nghe dễ hơn nếu có cả phiên âm. Bạn có thể tìm thấy chúngtrong phần chú giải từ mới, từ điển, hay Wiktionary.org.Ý NGHĨA: Hãy gõ từ vào Google Hình ảnh. Bạn có một vài lựa chọn,trong đó lựa chọn đầu tiên dễ sử dụng (và tuyệt vời), còn lựa chọn thứ hai phảimất chút thời gian thiết lập ban đầu (nhưng kết quảrất rất tuyệt. Hãy chọn nó!)Lựa chọn 1 (Phiên bản cơ bản): Khi truy cập vào images.google. com, bạntìm thấy các hình ảnh, nhưng không thấy phần tuyệt nhất – các chú thích. Hãybật chúng lên nào.• Bước 1: Tìm kiếm một từ (bất kỳ từ nào). Ở đây chúng ta sẽ tìm kiếm từcheval (con ngựa).• Bước 2: Cuộn xuống cuối trang.• Bước 3: Ở đó bạn sẽ thấy nút Switch to Basic Version. Nhấp vào nó.• Bước 4: Đánh dấu trang này, để không cần phải làm lại các bước từ 1-3trong lần sau.Hoặc chỉ cần vào TinyURL.com/basicimage, và đánh dấu trang đó lại. Bạnsẽ thấy một trang web tuyệt vời với 20 hình ảnh vàchú thích đầy đủ như thế này:Lựa chọn 2 (Phiên bản cơ bản + dịch tự động): Những dòng chú thích nàyrất tuyệt, nhưng đều viết bằng ngoại ngữ, và bạn vẫn chưa nói được ngôn ngữnày. Bây giờ nếu tất cả các dòng chú thích nho nhỏ này được dịch hết sang tiếngmẹ đẻ của bạn thì sao? Bạn có thể dán địa chỉ trang web này vào Google Dịch.Bây giờ, thay vì 20 hình ảnh với chú thích bằng tiếng Pháp, bạn sẽ thấy thứ này:Các bản dịch không phải lúc nào cũng tuyệt vời, nhưng khi nhìn thấy 20bản dịch như thế kèm hình ảnh, bạn sẽ hiểu rõ ý nghĩa của mỗi từ. Hẳn khôngcòn nguồn tài liệu nào tốt hơn thế để tìm hiểu các từ. Bạn sẽ thấy hướng dẫn sửdụng trên trang web của tôi về cách thiết lập (cần mất một vài phút để nó có thểhoạt động) tại Fluent-Forever. com/chapter4.Chúng ta đang vi phạm một trong những quy tắc quan trọng nhất của tôi –không dịch, nhưng không sao; bạn sẽ không nhớ những bản dịch này lâu đâu.Dù cho lần tiếp xúc đầu tiên của bạn với từ cheval có thể bằng tiếng Anh, lần tiếpxúc thứ hai của bạn sẽ không thế nữa. Khi bước từ Google Hình ảnh vào tập thẻhọc của mình, bạn sẽ loại bỏ sạch dấu vết của các bản dịch tiếng Anh (và chỉ để lạinhững hình ảnh mà thôi). Dần dần, bạn sẽ quên hết những câu tiếng Anh banđầu, và chỉ nhớ những hình ảnh và câu chuyện mà chúng kể về cheval mà thôi.Xuyên suốt cuốn sách này, chúng ta sẽ sử dụng bản dịch bất cứ khi nào có thểnhằm tiết kiệm thời gian mà vẫn không làm ảnh hưởng đến sự lưu loát của bạn.Nếu bạn cần một từ tiếng Pháp cho "giấy nhám", sẽ không có hại gì khi tra từđiển (từ đó là papier de verre), và nếu lựa chọn việc học tiếng Pháp 100% bao gồmviệc lang thang trên Wikipedia tiếng Pháp, hy vọng rằng một ngày nào đó bạn sẽđụng phải trang Wiki về papier de verre trong lúc lang thang qua các đường dẫn.Để xác định đúng khi nào bản dịch sẽ giúp bạn và khi nào nó sẽ gây ảnh hưởng,bạn có thể sử dụng nguyên tắc này: Nếu bạn sao chép nó vào thẻ học của mình,nó phải là một thứ không được viết bằng tiếng mẹ đẻ. Miễn là bạn làm theo quytắc đó, bạn sẽ ổn thôi.Hãy cùng quay trở lại với Google Hình ảnh nào! Thi thoảng, bạn sẽ gặpkhó khăn khi tìm kiếm hình ảnh cho một từ. Giả sử bạn đang học từ jolie (đẹp,dễ thương) trong tiếng Pháp. Nếu tìm kiếm trên Google Hình ảnh, bạn sẽ tìmthấy 100.000.000 hình ảnh, nhưng 78.000.000 bức ảnh đầu tiên đều là hìnhAngelina Jolie. (Hãy mừng là bạn không muốn tìm "a smith" (thợ rèn); WillSmith có đến năm tỷ hình ảnh trên mạng).Khi gặp phải vấn đề này, bạn có hai lựa chọn. Nếu chắc chắn về nghĩa của từđang tìm, bạn có thể tìm kiếm hình ảnh phù hợp với từ khóa bằng tiếng Anh.Bạn có thể tìm thấy thứ gì đó với từ khóa "cute" trong một vài giây (hoặc nếuđang tự vẽ hình ảnh, thì tự bạn có thể vẽ ra hình gì đó để minh họa cho "cute").Nếu không thể biết chắc từ của bạn có nghĩa là gì, vậy hãy bỏ qua nó. Từ mà bạnđang tìm có thể phức tạp và đa nghĩa hơn mức bạn có thể xử lý ngay lúc này,nhưng có rất nhiều cách khác để học nó. Hãy chuyển sang từ tiếp theo.Một lời cảnh báo: Google Hình ảnh có thể gây nghiện; ít nhất là vào lúc này,đừng dành cả ngày cho chỉ một từ. Hãy tự giới hạn tối đa 20 giây cho mỗi từ (cóthể nâng lên đến 30 giây, nếu cần, nhưng chỉ thế thôi). Một khi đã "giắt lưng"được vốn ngữ pháp nhất định, bạn có thể đi sâu vào những thứ như thế sau,nhưng ngay lúc này, hãy học lấy một vài từ đã!KẾT NỐI CÁ NHÂN: Tôi không thể cung cấp các kết nối cá nhân củachính bạn, nhưng có thể khơi gợi các ký ức của bạn. Hãy dùng chúng bất cứ khinào gặp khó khăn khi tìm kiếm một ký ức tốt cho từ mới. Khi làm thế, hãy tự hỏimình về từ mới mà bạn đang học, chứ không phải về bản dịch sang tiếng Anh củatừ đó. Thay vì hỏi về lần gần đây nhất bạn nhìn thấy mẹ mình, hãy hỏi về lần gầnđây nhất bạn nhìn thấy mère của mình. Ngay cả khi các từ đó có phát âm gầngiống nhau (timid/timide), bạn vẫn sẽ tạo ra các kết nối hữu dụng hơn khi bạnnghe thấy những từ đó trong đầu bằng giọng điệu ngoại ngữ mới:Các danh từ cụ thể: Lần gần đây nhất mình nhìn thấy mère (mẹ) của mìnhlà khi nào?Các danh từ cụ thể: Lần đầu tiên mình gặp một cái moto (xe máy) là khinào?Các danh từ trừu tượng: Économie (kinh tế) đã ảnh hưởng đến mình nhưthế nào?Các tính từ: Mình có timide (nhút nhát) không? Nếu không, mình có biếtai như thế không?Các tính từ: Mình có sở hữu thứ gì đó màu rouge (màu đỏ) không? Cácđộng từ: Mình có thích courir (chạy) không? Mình có biếtai đó thích thế không?Hãy trả lời một trong những câu hỏi như thế, và viết một lời nhắc nhở nhỏcho chính mình trên mặt sau thẻ học của bạn. Bạn có thể viết tên của cô cháu gáitimide, thành phố nơi bạn đầu tiên lái chiếc moto, hoặc một khuôn mặt buồn(Tôi thực sự không thích courir). Những lời nhắc nên ngắn và bí ẩn – chỉ có mỗichữ "Sally" chẳng hạn – để khi xem lại chúng, bạn sẽ có một lúc ngớ người rakiểu "Sally?... Ồ phải rồi, Sally có một chiếc váy như thế."Bất cứ khi nào có thể, hãy dùng tên người và tên địa điểm − chúng không viphạm quy tắc "không dùng tiếng mẹ đẻ" của chúng ta − nhưng nếu một hoặc haitừ tiếng Anh lang thang như last Christmas bò vào chẳng hạn, cảnh sát ngôn ngữcó lẽ cũng sẽ không bắt bạn đâu. Chỉ cần đừng biến nó thành một thói quen.GIỐNG TỪ (NẾU CÓ): Nếu bạn không chắc chắn rằng ngoại ngữ củamình có sử dụng giống từ hay không, hãy kiểm tra Wikipedia:en.wikipedia.org/wiki/List_of_languages_by_type_of_grammatical_ gender.Nếu có, hãy mở sách ngữ pháp ra, tìm ra phần giới thiệu về giống của các từ, vàđọc nó. Bạn sẽ biết được có bao nhiêu giống và liệu ngôn ngữ của bạn có quy luậtnào cho chúng không (có thể hầu hết các từ giống cái kết thúc bằng âm "a" chẳnghạn).Bạn cũng sẽ biết được liệu có cách nào để xác định giống của một từ không.Ví dụ, trong tiếng Đức, mỗi từ thường được liệt kê cùng với mạo từ xác định củanó, vậy nên thay vì dog, cat và horse, bạn sẽ luôn thấy the dog, the cat và thehorse: der Hund (the dog [giống đực]), die Katze (the cat [giống cái]) và dasPferd (the horse [không mang giống]). Bạn sẽ tìm được giống của mỗi từ trongphần chú giải từ mới, hoặc từ điển.Hãy tạo một hình ảnh nhớ mẹo cho mỗi giống từ bạn cần. Chúng có thể làbất cứ thứ gì. Tôi thích sử dụng các động từ tương đối "bạo lực" để dễ nhớ giốngtừ của danh từ; các danh từ của tôi hiếm khi sống sót qua những cú đập vỡ, nổtung, tan chảy, thiêu cháy hay nứt vỡ. Động từ về tình dục là một lựa chọn kinhđiển. Để trích dẫn Joshua Foer trong Moonwalking with Einstein (Phiêu bướccùng Einstein):Khi tạo ra các hình ảnh, "đầu óc đen tối" sẽ thực sự có ích. Sự tiến hóa đãlập trình bộ não của chúng ta để nó luôn thấy hai điều đặc biệt thú vị, và do đórất dễ nhớ: Những câu nói đùa và tình dục — và đặc biệt là những câu đùa VỀtình dục... Thậm chí, các bài viết về trí nhớ từ những thời kỳ khá bảo thủ về tìnhdục cũng thể hiện điều này. Peter vùng Ravenna, tác giả của cuốn sách dạy về trínhớ nổi tiếng nhất thế kỷ XV, đã bắt đầu bằng việc xin lỗi trước những ngườiđàn ông trong sạch và ngoan đạo, trước khi tiết lộ "bí mật mà bấy lâu nay tôi vẫngiữ kín: Nếu bạn muốn ghi nhớ một cách nhanh chóng, hãy đưa hình ảnh củanhững cô trinh nữ xinh đẹp nhất vào những nơi cần nhớ, vì trí nhớ được kíchthích một cách kỳ diệu bởi hình ảnh của phụ nữ."Nhưng bạn có thể sẽ phát mệt với việc tưởng tượng ra cảnh mọi bông hoa,cái mũi, cái túi mua sắm, hay những quả bóng tennis cứ nhiệt tình... nhảy nhótsuốt ngày. Bạn có thể sẽ thích cảnh những bông hoa và cái mũi ôm nhau nhảy lắclư hơn, còn cái túi mua sắm thì hát chẳng hạn. Bạn muốn chọn thế nào cũngđược.Cũng đừng quên rằng bạn sẽ phải sáng tạo một chút khi học đến các danhtừ trừu tượng. Một quả bóng tennis bốc cháy rừng rực có thể sẽ dễ tưởng tượnghơn là một năm bốc cháy rừng rực, nhưng cả hai đều được (và một năm bốc cháyrừng rực vẫn dễ nhớ hơn là một năm giống đực).Chúng ta đã sẵn sàng. Hãy rẽ sang Phụ lục 5, chuẩn bị sẵn sàng danh sách từcủa bạn, và sau đó hãy bắt đầu tạo thẻ học. Bạn sẽ tìm thấy hướng dẫn cách thiếtkế thẻ học trong Phòng trưng bày.Với những người đã ở trình độ trung cấpBạn có thể đã biết nhiều từ trong phần Phụ lục 5. Bạn không cần phải họclại chúng lần nữa, mặc dù nếu ngoại ngữ của bạn có giống (ngữ pháp), bạn có lẽsẽ muốn học lại bất kỳ từ nào mà bạn không chắc chắn về giống của nó.Hãy xem qua danh sách 625 từ vàtách các từ thành baloại sau:• Những từ bạn biết: Bạn có thể ngay lập tức nhớ ra những từ này, bạn biếtlàm thế nào để phát âm nó, bạn biết giống của nó và bạn không cần phải lãng phíthời gian học lại nó.• Những từ bạn biết sơ qua: Nếu bạn tra chúng trong từ điển, bạn sẽ nghĩ:"Ồ đúng rồi, nhớ ra rồi!" Có lẽ bạn đã quên chính xác làm thế nào để phát âmchúng, hay không nhớ rõ giống hoặc cách viết của chúng là gì, nhưng chắc chắnchúng có vẻ rất quen.• Những từ mới: Bạn có thể đã từng học qua chúng vào một thời điểm nàođó trong quá khứ, nhưng trông chúng không có vẻ quen thuộc chút nào.Hãy bỏ qua tất cả những từ thuộc loại 1. Bạn không cần phải dành nhiềuthời gian với chúng nữa. Đối với những từ thuộc loại 2, hãy dùng đến phần Conđường "làm mới" trong Phòng trưng bày.Nó sẽ giúp bạn nhớ lại những ký ức cũ mà không cần mất quá nhiều thờigian. Đối với những từ thuộc loại 3, hãy làm theo các hướng dẫn trong mụcPhòng trưng bày như thể bạn là một người mới bắt đầu học vậy. Bạn sẽ sử dụngmục Con đường bình thường hoặc Con đường chuyên sâu, tùy thuộc vào nhucầu của bạn và độ khó của ngoại ngữ đíc